လၢပသးသမူအဂီၢ်တၢ်အဲၣ်အကြၢးအဘၣ်

ဘၣ်တဘျီန့ၣ် အီးစဖိး (Oxford) ကၠိဖိတဖၣ်အဂီၢ်, နံၣ်ကယၤ ၁၉, ပှၤအဲကလံးဖိ ပၤပၤ (Bishop), ဝ့လယၢၣ် ထဲ(မ)ပဲၣ် (William Temple), ဟ့ၣ်ဝဲတၢ်ကစီၣ်, ဒီးမၤကတၢၢ် အတၢ်ကစီၣ်လၢ ထါတၢ်သးဝံၣ် ‘တုၤယကွၢ်ထံ ထူၣ်ဖျၢၣ်လီၤလး’ (When I Survey the Wondrous Cross- ထါအသီ ၈၁) အပူၤ အတၢ်ကတိၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, ဟ့ၣ်ပလီၢ်ကၠိဖိတဖၣ်, ဒ်သိးအသုတသးဝံၣ်ဝဲလၢ တၢ်ပာ်သးကလီကလီတဂ့ၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ထဲ(မ)ပဲၣ် စံးဝဲဒၣ် "တၢ်သးဝံၣ် အဖျၢၣ်တဖၣ် အခီပညီမ့ၢ်အိၣ်လၢသုဂီၢ်န့ၣ်ဒီး, သးဝံၣ်ထီၣ်ဒိၣ်ဒိၣ် လၢသူၣ်ဒီဖျၢၣ်သးဒီဖျၢၣ်န့ၣ်တက့ၢ်. အခီပညီမ့ၢ်တအိၣ်လၢသုဂီၢ်န့ၣ်ဒီး, အိၣ်ဘှ့ၣ်အိၣ်ဘှီၣ်န့ၣ်တက့ၢ်. လၢနဂီၢ် အခီပညီအိၣ်ဝဲဒၣ် တဆံးတက့ၢ်, ဒီးနမ့ၢ်အဲၣ်ဒိးလၢ အခီပညီအိၣ်အါထီၣ်န့ၣ်ဒီး, သးဝံၣ်အီၤ ကပုာ်လုးကဖီလီဖိန့ၣ်တက့ၢ်." ဖဲကမျၢၢ်တဖၣ် ကွၢ်ဝဲဒၣ် တၢ်သးဝံၣ်အဖျၢၣ်တဖၣ်အကတီၢ်, အိၣ်ဘှ့ၣ်အိၣ်ဘှီၣ်ဝဲတစိာ်ဖိန့ၣ်လီၤ. ကမျၢၢ်အကလုၢ် လၢအကထိတဖၣ် စးထီၣ်သးဝံၣ်ဝဲဒၣ်လၢ အကလုၢ်ကသွံဒံဖိ, ဒီးဖဲတၢ်သးဝံၣ်အကတၢၢ်တကျိၤ ‘အတၢ်အဲၣ်ဒိၣ်အဃိ, ကြၢးဟ့ၣ်…

တၢ်အဲၣ်ပှၤတခီဘီမုၢ်ဖိ

ယတံၤသကိးအမါ, မ့ၢ်ပှၤဆးတၢ်စဲၣ်နီၤတဂၤန့ၣ်, အတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့တဂ့ၤဝဲဒၣ် အါနံၣ်အါလါအပူၤအဃိ, တချုးလၢအသံန့ၣ် မၤတ့ၢ်ဝဲတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤလၢ အလီၤအဲၣ်လီၤကွံတမံၤန့ၣ်လီၤ. အဝဲဟ့ၣ်လီၤတဲာ်တ့ၢ်ဝဲ အတၢ်ဆးစဲးဖီကဟၣ်တဖၣ်ခဲလၢာ်- ဒ်အမ့ၢ် စဲးဆးတၢ်တဖၣ်, စီၢ်နီၤခိၣ်လၢတၢ်တံာ်တၢ်ကံးညာ်တဖၣ်, အါန့ၢ်အန့ၣ်, ပှၤတခီဘီမုၢ်ဖိ သုးလီၢ်သုးကျဲ, ဒီးအိၣ်ဟဲဝဲလၢထံဂုၤကီၢ်ဂၤတဖၣ်အဂီၢ် ပာ်လီၤတဲာ်တ့ၢ်ဝဲဒၣ် တၢ်သိၣ်လိတၢ်ဆးအလီၢ်တဖၣ်ဆူ ပဝ့ၢ်ပှၤဆးတၢ်ဖိအကရၢန့ၣ်လီၤ. အဝၤ စံးဘၣ်ပှၤလၢ ‘ယဂံၢ်ကွၢ်ဒွးကွၢ်ဝဲဒၣ် တၢ်ကံးညာ်အတလါန့ၣ် အိၣ်ဝဲ ၂၈ ဖျၢၣ်န့ၣ်လီၤ. ပိာ်မုၣ်ဃုဂၤ ဟဲဟံးန့ၢ်ဝဲဒၣ် တၢ်ပိးတၢ်လီတဖၣ်ခဲလၢာ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်အပျဲၢ်ဖိတဖၣ် မ့ၢ်ပှၤလၢကျဲးစၢးမၤတၢ်ဆူၣ်ဆူၣ်, ဒီးအသးဆူၣ်မၤလိန့ၢ်တၢ်သ့တၢ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ.’

ပှၤအိၣ်ဝဲတနီၤလၢ တအဲၣ်ဒိးတူၢ်လိာ်မုာ် ပှၤအသီဟဲနုာ်လီၤအိၣ်ဆိးတၢ် ဒ်သိးအံၤတဖၣ်အဃိ, ပှၤသုးလီၢ်သုးကျဲ, အိၣ်ဟဲလၢထံဂုၤကီၢ်ဂၤတဖၣ် အတၢ်အိၣ်အသးအကီအခဲ, ဒီးအလီၤသးအုးတဖၣ်န့ၣ် ကဲထီၣ်တၢ်လၢ အမၤလီၤဖးတၢ်န့ၣ်လီၤ.

ဘၣ်ဆၣ်, ၂မိၤ ၂၃:၉ န့ၣ် စီၤမိၤရှ့ ပာ်ဖျါထီၣ် ကစၢ်ယွၤ အတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သး လၢ ‘မၤနးမၤဖှီၣ်ပှၤတခီဘီမုၢ်ဖိတဂ့ၤ. အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ သုသ့ၣ်ညါပှၤတခီဘီမုၢ်ဖိအသး’ န့ၣ်လီၤ. စီၤမိၤရှ့ ဟ့ၣ်လီၤအါထီၣ်ဝဲ ကစၢ်ယွၤ အတၢ်သိၣ်တၢ်ဘျၢ ဘၣ်ဃးဒီးပှၤတခီဘီမုၢ်ဖိတဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်…

ကစၢ်ယွၤလၢအသူၣ်အုးသးအုး

ဖဲလါ ဖ့းဘြူၤအါရံၤ ၂၀၂၃ န့ၣ်, ဟီၣ်ခိၣ်ဟူးဝးနးနးကျံၤကျံၤ လၢကီၢ် ထၢၣ်ကံၢ် (Turkey) ဝံၤ, တၢ်ဂီၤလၢ အမၤပျံၤမၤဖုးပှၤအါဂၤအသးတဘ့ၣ်- ဘၣ်တၢ်ရၤလီၤလၢ လီတၢ်ကစီၣ်တဖၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. ပၢ်တဂၤ ဆ့ၣ်နီၤဝဲဒၣ်လၢတၢ်ဟးဂူၢ်ဟးဂီၤတဖၣ်အကျါ, ဒီးဖီၣ်ဃးစုဖိတခီ အိၣ်ဖျါဝဲလၢလၢၢ်အက့အခီအဖီလာ်- မ့ၢ်ဒၣ်အဖိမုၣ်အစုဖိန့ၣ်လီၤ. ပကထံၣ်ဘၣ်လီၢ်မံၤကပုာ်အနၢၢ်လၢ အဖိမုၣ်မံၤတ့ၢ်ဝဲအလီၢ်, ဒီးပကထံၣ်ဘၣ် ပၢ်တဂၤအံၤဖီၣ် တဃာ်ဝဲ အဖိမုၣ်လၢအသးသမူတအိၣ်တဂၤ အစုမုၢ်ဖိတဖၣ်န့ၣ်န့ၣ်လီၤ. ပၢ်တဂၤအံၤ အမဲာ်လီၤသပှၢ်, ဒီးအတၢ်သူၣ်အုးသးအုးန့ၣ် အိၣ်ဖျါဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.

ပၢ်တဂၤအ့ၣ်တဃံးဃာ်ဝဲအမဲန့ၣ် ဖျါလၢအမဲာ်သၣ်လိၤန့ၣ်, ယထံၣ်ဘၣ်ယဲလၢလီၤဂာ်ဒီးပပၢ်အိၣ်လၢမူခိၣ်တဂၤန့ၣ်လီၤ. လံာ် ၁ မိၤရှ့ စံးဘၣ်ပှၤ, မ့ၢ်လၢတၢ်ဒဲးဘး မၤဟးဂီၤအတၢ်ဘၣ်တ့တဖၣ်အဃိ, ကစၢ်ယွၤ အသူၣ်အုးသးအုး, ဒီး၁ မိၤ ၆:၆ ပာ်ဖျါဝဲလၢ ‘အသးအုးလၢအသးကံၢ်ပူၤ’ န့ၣ်လီၤ. ယရှါ ၅၃:၃ န့ၣ် ဝံယၡါယၤ, ပာ်ဖျါဝဲမ့းၡံအၤလၢအကဟဲတဂၤအဂ့ၢ်, ဒီးစံးဝဲဒၣ် ‘မ့ၢ်ဝဲလၢပှၤတၢ်သူၣ်အုးသးအုး, ဒီးသ့ၣ်ညါတၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်’ န့ၣ်လီၤ. ကစၢ်ယွၤ အသူၣ်အုးသးအုးလၢပဂီၢ်, ယွၤအိၣ်ဒီးပှၤ, ဒီးဆ့ၣ်နီၤဝဲဒၣ်လၢ ပသးသမူအက့အခီအသနၢၢ်,…

တၢ်မၤသကိးတၢ်န့ၣ် ဂ့ၤန့ၢ်ဒံးတၢ်မၤဝဲဒၣ်ထဲတဂၤဧိၤ

အနံၣ်တဆံအတီၢ်ပူၤန့ၣ် မဲးကံၣ် (Meggie) သူဝဲကသံၣ်မူၤဘှိးအဃိ, ဘၣ်နုာ်လီၤဟးထီၣ်ဝဲဒၣ်လၢဃိာ်ပူၤတလီၢ်လီၢ်န့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်တဆီတလဲ အတၢ်အိၣ်မူဘၣ်န့ၣ်ဒီး, တယံာ်ဘၣ်န့ၣ်ကက့ၤကဒါဝဲဒၣ်ဆူကျဲအလီၢ်လံၤန့ၣ်လီၤ. လၢခံအဝဲထံၣ်လိာ်အသးဒီး ဟါ(န)(စ) (Hans), လၢအပူၤကွံာ်န့ၣ် မ့ၢ်ပှၤလၢ အသူကသံၣ်မူၤဘှိးတဂၤ, မ့ၢ်လၢဆဲးနုာ်လီၤ ကသံၣ်ဆူအသွံၣ်မိၢ်ပှၢ်အကျိၤပူၤ အါတလၢအဃိ, ဘူးတ့ၢ်မးလၢအစုတခီကဘၣ်တၢ်မၤဟးဂီၤအီၤန့ၣ်လီၤ. ဟါ(န)(စ) စံးဘၣ်အီၤလၢ ‘အကတီၢ်ဖဲန့ၣ် ယကိးထီၣ် ကစၢ်ယွၤ အဆိကတၢၢ်တဘျီ’ န့ၣ်လီၤ. ကစၢ်ယွၤ စံးဆၢအီၤ, ဒီးကတဲာ်ကတီၤ ဒုးကဲထီၣ်အီၤလၢ ပှၤနၢ်ပၢၢ်တၢ် စဲၣ်နီၤတဂၤ (specialist) လၢတၢ်ကရၢကရိတဖု လၢအမၤသကိးတၢ် ဒ်သိးကမၤဂ့ၤမၤဘျါက့ၤ ပှၤသူကသံၣ်မူၤဘှိး, လၢအလီၤဃိာ်တဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.

တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအံၤ ဘၣ်တၢ်ကိးအီၤလၢ Stone Soup, ဒီးမၤစၢၤဝဲ အမဲရကၤအဃိာ်တဖျၢၣ်, လၢကတဲာ်ကတီၤန့ၢ်ဝဲ ပှၤဘၣ်လီၤဃိာ်တဖၣ် ဒ်သိးကက့ၤနုာ်လီၤမၤသကိးက့ၤတၢ်, လၢအပှၤတဝၢအပူၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ခီဖျိလၢတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအံၤန့ၣ်, မဲးကံၣ် ဘၣ်လဲၤအိၣ်ဆိးဝဲဒၣ်လၢ ပှၤမၤစၢၤပှၤဟဲပတုာ်တၢ်သူကသံၣ်မူၤဘှိးတဖၣ်အဟံၣ်, ဒ်သိးဒီးကပတုာ်ကွံာ်တၢ်သူကသံၣ်မူၤဘှိးအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ခဲကနံၣ်အံၤန့ၣ်, ဟါ(န)(စ) မၤစၢၤအီၤ,ဃုာ်ဒီးပှၤဂုၤပှၤဂၤတဖၣ် လၢတၢ်ဃုဖံးဃုမၤတၢ်, တၢ်ဃုထၢ တၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့အကျိၤအကျဲ, တၢ်ကူစါယါဘျါအဂီၢ်, ဒီးဟံၣ်ဖိဃီဖိအတၢ်လိၣ်တဖၣ်အဂီၢ်-…

ယွၤအဘျုးအဖှိၣ်ဒိၣ်ဒိၣ်အါအါ

အံၣ်နဲး မဟံယၢၣ် (Ynes Mexia: 1870-1938) တဂၤ ဖဲအသးအိၣ် ၁၅ နံၣ်န့ၣ် ပာ်လီၤအသးလၢ ကမၤလိဝဲဒၣ် တၢ်မုၢ်တၢ်ဘိပီညါအဃိ, ပတံထီၣ်ဝဲခီလ့ၣ်ကၠိ ဒ်ကၠိဖိအသီတဂၤအသိးန့ၣ်လီၤ. လၢအတၢ်ဖံးတၢ်မၤ ၁၃ နံၣ်အတီၢ်ပူၤန့ၣ်, လဲၤဟးဝ့ၤဝီၤဝဲဒၣ်အမဲရကၤ ကီၢ်မိၢ်ပှၢ် လီၢ်ကဝီၤအခၢၣ်သး, ဒီးကလံၤထံးတကပၤ, ဒီးဃုထံၣ်န့ၢ် တၢ်မုၢ်တၢ်ဘိအသီတဖၣ်န့ၣ် ကအိၣ်ဝဲဒၣ် အကလုာ် ယဲၢ်ကယၤန့ၣ်လီၤ. အဝဲဒၣ်တမ့ၢ်ထဲ ပှၤတဂၤဧိၤလၢ ဃုထံၣ်တၢ်ဒ်သိးအံၤဘၣ်. တနံၣ်ဘၣ်တနံၣ်အတီၢ်ပူၤန့ၣ်, ပှၤသ့စဲအ့ၣ်ဖိတဖၣ် (Scientists) ဃုထံၣ်န့ၢ်ဝဲ တၢ်မုၢ်တၢ်ဘိအသီ ခံကထိဃၣ်ဃၣ်န့ၣ်လီၤ.

၁ မိၤရှ့ ၁:၂ ပာ်ဖျါဝဲလၢ, ယွၤဟံးန့ၢ်ဝဲ တၢ်လၢအက့ၢ်အဂီၢ်တအိၣ်, တၢ်အိၣ်ကလီ, ဒီးတၢ်ခံးအလီၢ်အကျဲ, ဒီးတ့လီၤဝဲဒၣ် ဟီၣ်ခိၣ်လၢ အိၣ်ပှဲၤဒီးတၢ်အီၣ်ကုၤအီပှဲၤအလီၢ်အကျဲန့ၣ်လီၤ. သၢသီတသီန့ၣ်, ယွၤမၤလီၤဖးဝဲထံ, ဒီးတ့ဒုးအိၣ်ထီၣ်ဟီၣ်ခိၣ်, ဒ်သိးကဒုးကဲထီၣ်တၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲ လၢပှၤကညီတဖၣ်ကအိၣ်ဆိးအဂီၢ်န့ၣ်, အဆၢဖိ ၁၁ စံးဘၣ်ပှၤ ‘ဟီၣ်ခိၣ်ဒုးမဲထီၣ် နီၣ်ဧိၤမံၤဧိၤ, ဘုဧိၤဟုဧိၤ လၢအသၣ်ဝဲလၢဘုသၣ်, သ့ၣ်ဧိၤဝၣ်ဧိၤလၢ အသၣ်ဝဲလၢတၤသၣ်ဒ်အကလုာ်အသိး,…

တၢ်ပိာ်ကစၢ်ယွၤအခံ

အပူၤကွံာ်တဘျုးနံၣ်န့ၣ် ဖဲယလဲၤဟးကသုၣ်ဆူ ဝ့ၢ် ဖဲရ့း (Paris) န့ၣ်ဒီး, ဒ်သိးပကဟံးန့ၢ်သကိး ဟါတၢ်အီၣ်အဂီၢ်, တချုးယလဲၤထံၣ်လိာ်ယသးဒီးယတံၤသကိး ဖဲ အံၣ်ဖဲ တၢ်သူၣ်ထီၣ်ဖးထီ (Eiffel Tower) န့ၣ် ယလဲၤဟးလိာ်ကွဲကွၢ်ကီ ဝ့ၢ်လၢအမံၤဟူသၣ်ဖျါတဝ့ၢ်အံၤ ထဲဒၣ်ယၤတဂၤဧိၤန့ၣ်လီၤ. တချုးလၢယကွဲၤဒီနၢ် အဂံၢ်လၢာ်ကွံာ်ဝဲဒၣ်န့ၣ် တၢ်ခဲလၢာ်လဲၤအသးဂ့ၤဂ့ၤဘၣ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်ဂီၤ တအိၣ်ဒီးယၤအဃိ, ယလဲၤတုၤဖဲလဲၣ်န့ၣ် ယတသ့ၣ်ညါလီၤတံၢ်ယဲဘၣ်ဆၣ်,ဒ်ယမ့ၢ်ပှၤဝ့ၢ်မုၣ်ဖိတဂၤအသိး ယတပျံၤတၢ်ဘၣ်. ယလဲၤဟးဆူညါ, ဒီးပိာ်ထွဲယဲ စ့(န) ထံကျိ (Seine River), ဒီးကွၢ်ပညိၣ်ယဲဒၣ်ဆူ အံၣ်ဖဲ တၢ်သူၣ်ထီၣ်ဖးထီ လၢအအိၣ်ဖျိအိၣ်ဖျါအအိၣ်န့ၣ်လီၤ. တချုးလၢယလဲၤတုၤဆူတၢ်သူၣ်ထီၣ်ဖးထီန့ၣ် ယတၢ်လဲၤ ဘၣ်လိာ်ဘၣ်စးဝဲဘၣ်ဆၣ်, တၢ်သူၣ်ထီၣ်တဖၣ် အိၣ်ကဝီၤဃာ်အီၤအဃိ, အံၣ်ဖဲ တၢ်သူၣ်ထီၣ်ဖးထီန့ၣ် ဟါမၢ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.

က့ၢ်ဂီၤဖးဒိၣ်ဒ်သိးအံၤန့ၣ် တအိၣ်ဖျါဝဲလၢယတၢ်ထံၣ်အဃိ, ယကမၢကမၣ်ယဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. အကတၢၢ်န့ၣ် ယသ့ၣ်ညါလၢ ယလိၣ်ဘၣ်တၢ်မၤစၢၤလံအဃိ, ယကဘၣ်လဲၤကျဲဒ်လဲၣ်န့ၣ် ယသံကွၢ်ပှၤဂၤ, ဒီးယထံၣ်လိာ်ယသးဒီးယတံၤသကိးန့ၣ်လီၤ.

တၢ်လၢပတဆိကမိၣ်န့ၣ် မၤအသးသ့ဝဲဒၣ် လၢပတၢ်အိၣ်မူအပူၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲပဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဒီးတၢ်ကီတၢ်ခဲ, ဒီးတၢ်တၤပှၤတဖၣ်အကတီၢ်, ပဃ့ကစၢ်ယွၤ…

ယွၤအဖိခွါ

ဖဲတၢ်ဆၢကတီၢ်တယံာ်ဒံးဘၣ်န့ၣ်, ယဝဲၢ်ပိာ်ခွါ စကီး (Scott) လိၣ်ဘၣ်ဝဲဒၣ် တၢ်ကွဲးနီၣ်ဘၣ်ဃးဒီး ပပၢ်မၤဝဲသုးအတၢ်ဖံးတၢ်မၤ, ဖဲဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ် တၢ်ဒုးဖးဒိၣ်ခံဘျီတဘျီအကတီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲယဖးကွၢ် တၢ်ကွဲးနီၣ်တဖၣ်န့ၣ်ဒီး, ဘၣ်ဃးဒီးပပၢ်အဂ့ၢ်န့ၣ် ယတထံၣ်ဘၣ် တၢ်ဂ့ၢ်လၢအလီၤကမၢကမၣ်, မ့တမ့ၢ် တၢ်ဂ့ၢ်လၢအလီၤပျံၤလီၤဖုးဘၣ်. မ့ၢ်ဒၣ်တၢ်ကွဲးပာ်ဖျါ တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢအလီၤသးစဲဘၣ်ဆၣ်, ယသးကလၢၢ်ဘၣ်ယဲလၢ ယတသ့ၣ်ညါအါထီၣ်ယပၢ်အဂ့ၢ်အကျိၤအသီတဖၣ်အဃိ, ယသးတမံယဲဒၣ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ.

ပကဘၣ်စံးဘျုးဝဲလၢ, တၢ်ဟ့ၣ်လီၤပှၤ ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးအသးသမူ, ဒီးအတၢ်မၤအဂ့ၢ်, တၢ်ကွဲးနီၣ်တဖၣ် လၢအမ့ၢ် လံာ်တၢ်သးခုကစီၣ် လွံၢ်ဘ့ၣ် န့ၣ် တမ့ၣ်ထဲလၢ တၢ်ကွဲးပာ်ဖျါ တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤတဖၣ်ဘၣ်. လံာ်တၢ်သးခုကစီၣ်တဖၣ်အံၤ မ့ၢ်တၢ်ပာ်ဖျါ ဖဲ ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး အိၣ်မူအိၣ်ဂဲၤလၢ ဟီၣ်ခိၣ်ချၢအကတီၢ်, အဝဲမ့ၢ်မတၤတဂၤလဲၣ်, ဃုာ်ဒီးတၢ်လၢအမၤတ့ၢ်ဝဲ, ဒီးစံးတ့ၢ်ဝဲတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်သးခုကစီၣ် လံာ်မၢ်ကူး အပူၤ, တၢ်ကွဲးနီၣ်တဖၣ် အတၢ်ပညိၣ်န့ၣ် ဒ်သိးကမၤဂၢၢ်မၤကျၢၤဝဲဒၣ် တၢ်ဂ့ၢ်မိၢ်ပှၢ် ဖျါဖဲ မၢ်ကူး ၁:၁, ‘ယွၤအဖိခွါ, ယ့ၣ်ရှူးခရံာ်အတၢ်သးခုအကစီၣ်အခီၣ်ထံး’ န့ၣ်လီၤ. လံာ်မၢ်ကူး ပာ်ဖျါဝဲ ဘျၢတၢ်စီၤယိၤဟၣ်အုၣ်အသးလၢ မ့းၡံအၤအဂ့ၢ်ဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ.…

တၢ်သ့ၣ်ညါလၢ အိၣ်ဒီးအလၤကပီၤ ထဲသိးအံၤ

ဖဲဟီၣ်ခိၣ်စိၤခၢၣ်သး (ခးနး ၁၁၀၀-၁၄၀၀) န့ၣ် သီမၢး အခွဲနး (Thomas Aquinas), မ့ၢ်ဝဲ ပှၤကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့တဂၤ လၢထူဂ့ၢ်ယွၤဂ့ၢ်တကပၤန့ၣ်, ဒ်သိးကဘျုးလီၤအသးလၢတၢ်အိၣ်မူ ဃုထံၣ်န့ၢ်ယွၤအဂီၢ်, ဘၣ်တူၢ်ဘၣ်ခီၣ်ဘၣ်တၢ်အါမးန့ၣ်လီၤ. ဒ်သိးအသုတနုာ်လီၤမၤသကိးတၢ်ဒီးစီၤသီကၠိကရူၢ်တကရူၢ် (Dominican Order) လၢအပိာ်ထွဲ ပှၤပတီၢ်မုၢ်ဖိတဖၣ် အတၢ်အိၣ်မူ, ထဲလၢအမၤလိတၢ်, ဒီးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်အဂီၢ်န့ၣ်, အဒူၣ်ဖိထၢဖိတဖၣ် ဒုးဃာ်အီၤဒီတနံၣ်, ဒ်သိးဒီးအသးကဟးဂီၤဝဲအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲအဝဲမၤလၢာ်ဝဲဒၣ်အတၢ်အိၣ်မူဒီစိၤ, လၢတၢ်မၤလိယွၤအကလုၢ်ကထါ, ဒီးယွၤအတၢ်ဘၣ်တ့, ဒီးကွဲးဒုးအိၣ်ထီၣ် လံာ်အကတြူၢ်တဖၣ် လၢတကယၤဃၣ်ဃၣ်ဝံၤ, အခွဲနး အသးကလၢၢ်ဘၣ် ကစၢ်ယွၤ ဒိၣ်ဒိၣ်ကလဲာ်အဃိ, ကွဲးပာ်ဖျါဝဲလၢ, “မ့ၢ်လၢ ကစၢ်ယွၤ ဟ့ၣ်လီၤတ့ၢ်လံယၤ တၢ်သ့ၣ်ညါအိၣ်ပှဲၤဒီးတၢ်လၤကပီၤဒ်သိးအံၤအဃိ, ယကွဲးတၢ်ဆူညါတသ့လၢၢ်ဘၣ်, ဒီးကယဲၢ်တၢ်လၢယပာ်ဖှိၣ်မၤတ့ၢ်လံတဖၣ်ခဲလၢာ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲဒၣ် ဒ်ဘုလီၢ်တပံၢ်ဧိၤအသိး” န့ၣ်လီၤ. သၢလါပူၤကွံာ်ဝံၤန့ၣ်ဒီး, အခွဲနး တဂၤသံဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.

ပှၤတၢ်မၢဖိစီၤပီလူး ပာ်ဖျါစ့ၢ်ကီးဝဲ အတၢ်လဲၤခီဖျိ လၢအလုာ်ဘၢဒိၣ်စိဒိၣ်ဒိၣ် ကလဲာ်တမံၤ လၢကစၢ်ယွၤအအိၣ်, ဒီးကကွဲးပာ်ဖျါဝဲအဂီၢ် လံာ်ဖျၢၣ်အိၣ်ဝဲတသ့ဘၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ်, ဖျါဖဲ ၂ ကရံၣ် ၁၂:၄…

ဟဲစိာ်ဆူ ကစၢ်ယွၤအအိၣ်

ဘရဲၣ်ယၢၣ် (Brian) ဒုးနဲၣ်အသးဒီးကသံၣ်သရၣ် လၢအယါဘျါသးဖျၢၣ်တၢ်ဆါန့ၣ် ယံာ်ဝဲဒၣ်တနၣ်ရံၣ်ဘျဲၣ်လံန့ၣ်လီၤ. အတံၤသကိး အိၣ်ခိးအီၤလၢ တမှံၤအဒၢး, ဒီးဃ့ဘါထုကဖၣ်ဝဲဒၣ် အတံၤသကိးလၢ အိၣ်တဆူၣ်တဂၤ ကဒိးန့ၢ်ဝဲ တၢ်ကူၣ်သ့, ဒီးတၢ်ကယါဘျါက့ၤအီၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. အကတၢၢ်န့ၣ်, ဘရဲၣ်ယၢၣ် ဟဲက့ၤဝဲဒၣ်ဆူ တမှံၤအဒၢး, ဒီးကသံၣ်သရၣ်ဟ့ၣ်လီၤအီၤ လံာ်ကဘျံးတဖၣ်န့ၣ် ပၣ်လီၤဝဲလၢစီၢ်နီၤခိၣ်အလိၤ, ဒီးဒုးနဲၣ်အတံၤသကိး, ဒီးစံးကတိၤသကိးဝဲ ကျိၤကျဲဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ကူဆါယါဘျါ အတၢ်အိၣ်အသးလၢ အလီၤပျံၤတမံၤအံၤအဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ကူဆါယါဘျါလၢခံတဆီအဂီၢ်, အဝဲသ့ၣ်ခံဂၤ စံးကတိၤသကိးလိာ်သး ဒ်သိးဒီးကဘါထုကဖၣ်, ဒီးဃ့တၢ်ကူၣ်သ့လၢ ယွၤအအိၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒီးဘရဲၣ်ယၢၣ် စံးဝဲဒၣ်, “ခါဆူညါတၢ်ကမၤ အသးတမံၤဂၤတမံၤန့ၣ်, ယအိၣ်ယဲဒၣ်လၢ ကစၢ်ယွၤအစုပူၤ” န့ၣ်လီၤ.

၂ စီၤ ၁၉:၁၄ ပာ်ဖျါဝဲ စီၤပၤဃံးစကံယၤ “သလၣ်ထီၣ်လံာ်လၢ ယွၤအမဲာ်ညါလီၤ.” လံာ်ပရၢအပူၤ တၢ်ကတိၤတဖၣ်န့ၣ် တမ့ၢ်တၢ်မၤပျံၤမၤဖုး တၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့ဘၣ်. မ့မ့ၢ်
ပှၤအၤရှုၢ်ဖိ, ဒုၣ်ဒါလၢ အစိဒိၣ်ကမီၤဒိၣ် အတၢ်မၤပျံၤမၤဖုးတဖၣ် လၢအဒုးန့ၢ်ဝဲ ယူဒၤ အဝ့ၢ်အဂၢၢ်အကျၢၤတဖၣ်, ဒီးကတဲာ်ကတီၤအသးလၢ ကဒုးန့ၢ်ဝဲ…

စုလၢအမၤစၢၤတၢ်

ဖဲလၢနံၣ်ကယၤ တဆံခွံ အကတီၢ်ဆိတဖၣ်န့ၣ်, တၢ်သိၣ်တၢ်ဘျၢတဖၣ် တြီဃာ်ဝဲ ပှၤသူဖံးဖိ, ဒီးပှၤဟဲနုာ်လီၤအိၣ်ဆိးလၢ ကီၢ်အမဲရကၤ တဖၣ် လၢတၢ်ဒိးလဲ, မ့တမ့ၢ် ကပှ့ၤဟီၣ်ခိၣ်, ဒီးဟံၣ်ဃီတဖၣ်လၢ ခိၣ်ရိၣ်နၢ်ဒိၣ် အဝ့ၢ်, လၢ ခဲလံၣ်ဖိနံယၤ ကီၢ်စဲၣ် န့ၣ်လီၤ. တချုးလၢတၢ်ပာ်ဂၢၢ်ပာ်ကျၢၤ တၢ်သိၣ်တၢ်သီလၢ အဆီၣ်သနံးတၢ်တဖၣ် အကတီၢ်န့ၣ်, ပှၤသူဖံးဖိ ကၢး သီၣ်မစၢၣ် (Gus Thompson) လၢအမ့ၢ်ပှၤ(အိၣ်ဖျဲၣ်ဝဲ ဒ်ကုၢ်တဂၤအသိးန့ၣ်) ပှ့ၤဝဲဟီၣ်ခိၣ်, ဒီးတ့ထီၣ်ဝဲဒၣ် ဟံၣ်ဃီလၢ အတူၢ်လိာ် ပှၤကဒိးလဲအိၣ်ဆိးတၢ်တဖၣ်အဂီၢ်လၢ ခိၣ်ရိၣ်နၢ်ဒိၣ် အဝ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲ ၁၉၃၉ နံၣ်န့ၣ်, ကၢး ဟ့ၣ်ဒိးလဲလီၤအဟံၣ်ဆူ ပှၤအ့ရှၤဖိ အဟံၣ်ဖိဃီဖိတဒူၣ်, အကတၢၢ်န့ၣ်, ဆါလီၤကွံာ်ဝဲဒၣ် အဟီၣ်ခိၣ်ဆူ ပှၤတဖၣ်အအိၣ်န့ၣ်လီၤ. ဃိးဆံယဲၢ်နံၣ်ဃၣ်ဃၣ် လဲၤပူၤကွံာ်ဝံၤန့ၣ်ဒီး, ဒ်သိးကမၤစၢၤ ပှၤသူဖံး ဖၠၣ်စိမိၤ ကၠိဖိတဖၣ်အဂီၢ်, ပှၤအ့ရှၤဖိ အဒူၣ်ဖိထၢဖိအကျါဟံၣ်ဖိဃီဖိတနီၤ ဟ့ၣ်မၤဘူၣ်ဝဲဒၣ် ကျိၣ်စ့တနီၤ, ဒိးန့ၢ်ဝဲ ခီဖျိလၢတၢ်ဆါလီၤဟီၣ်ခိၣ်လီၢ်အံၤန့ၣ်လီၤ.…