ကဲထီၣ်တၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤ
လၢလီၢ်ကဝီၤပူၤ တီၤထီကၠိ အံကၢၣ် (Eagles), ဒီး ပဲၣ်အိနံယၢၣ် (Pioneers) ခံဖျၢၣ် လၢအလိာ်ကွဲသတြီၤထီဒါလိာ်သး ယံာ်တ့ၢ်လံခံဖု, အၦၤလိာ်ကွဲဖျၢၣ်ထူတဖၣ် လိာ်ကွဲသတြီၤဖျၢၣ်ထူ အသဟီၣ်အဆူၣ်ကတၢၢ်အကတီၢ်န့ၣ်, အံကၢၣ် ထူနုာ်လီၤ ဖျၢၣ်ထူဆူ ပဲၣ်အိနံယၢၣ် (Goal) အကိပူၤန့ၣ်လီၤ. ဖျၢၣ်ထူတဖျၢၣ်အံၤ လဲၤနုာ်လီၤဝဲဘၣ်ဆၣ်, ဖျိးဟးထီၣ်ဆူ ကိအချၢ ခီဖျိလၢပှာ်အပူၤဟိန့ၣ်လီၤ. ၦၤပၢဆှၢတၢ်လိာ်ကွဲ တထံၣ်ထွဲဝဲ ဖျၢၣ်ထူလဲၤနုာ်လီၤ, ဒီးထံၣ်ဝဲထဲ ဖျၢၣ်ထူအံၤ အိၣ်လၢတၢ်ချၢအဃိ, တဟ့ၣ်ဝဲဒၣ်ကိ (Goal) ဘၣ်. ဖျၢၣ်ထူနုာ်လီၤန့ၣ် ပဲၣ်အိနံယၢၣ် အၦၤနဲၣ်လိတၢ် ထံၣ်ဝဲ, ဒီးမ့ၢ်အိၣ်ဃိကလာ်သ့ဝဲ ဘၣ်ဆၣ်, တူၢ်လိာ်အၢၣ်လီၤထွဲ အံကၢၣ် အၦၤနဲၣ်လိတၢ် အတၢ်ဃ့န့ၣ်လီၤ. ၦၤပၢဆှၢ တၢ်လိာ်ကွဲဟ့ၣ်လီၤဝဲဒၣ်ကိန့ၣ်လီၤ. အံကၢၣ် မၤနၢၤတၢ်လိာ်ကွဲဖျၢၣ်ထူ ၃-၂ ကိန့ၣ်လီၤ.
ပကဘၣ်ဘျုးဘၣ်ဖှိၣ်အဂီၢ်, ပကစံးကတိၤအီၤ ညီဝဲဘၣ်ဆၣ်, ၦၤစူၢ်က့ၤနာ်က့ၤ ကစၢ်ယ့ၣ်ၡူး တဖၣ်အဂီၢ်, ဖဲ ၁ သ့း ၅:၁၅ န့ၣ်…
ကစၢ်ယွၤအိၣ်ဝဲလၢ တၢ်လီၢ်ကိးပူၤဒဲး
ဖဲ ဝ့ၢ်ဝၢ်ရှ့ၣ်တၣ် ဒံၣ်စံၣ် (Washington, DC's), လဲ(န)ဖဲး ပလၣ်စၢ် (L'Enfant Plaza) အဟီၣ်ခိၣ်လာ် လ့ၣ်မ့ၣ်အူသန့န့ၣ် ၦၤလၢအသိးဃး ၦၤလိာ်ကွဲ ဘ့း(စ)ဘီ (Baseball) အခိၣ်သလုး, ဒီးသိးထီၣ်ဝဲဆ့ကၤ တံၣ်-ရှး (T-shirt) တဂၤ, ဂဲၤဆၢထၢၣ် ဒ့ဝဲဒၣ်သီတူၢ်ကစုဒုန့ၣ်လီၤ. အဝဲဒ့ဖှူးတလ့ၤသီတူၢ်အထးသွဲပျံၤ, ဒီးဒုးဟဲထီၣ်တၢ်သးဝံၣ်အသီၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, ၦၤလဲၤတၢ်က့ၤတၢ်ဖိတဖၣ် လဲၤခီဂာ်အီၤ လၢတၢ်တပာ်သူၣ်ပာ်သးအပူၤန့ၣ်လီၤ. အဝဲဒ့ဒုးနဲၣ် တၢ်သးဝံၣ်အတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤဒီတယုၢ်ညါ, ဒီးပှၤဂဲၤဆၢထၢၣ် အိၣ်ခိးကနၣ်အတၢ်န့ၣ် အိၣ်ဒၣ်စှၤဂၤဖိန့ၣ်လီၤ. ၦၤဂီၢ်မုၢ် မ့ၢ်သ့ၣ်ညါဝဲလၢ အဝဲသ့ၣ်ခီဂာ်လဲၤကပာ် "ကၠီၡူးအၤ ဘဲ(လ)" (Joshua Bell), လၢပစိၤအဆၢကတီၢ်န့ၣ် ၦၤဒ့ဖှူးသီတူၢ်အဂ့ၤကတၢၢ်-စဲၣ်နီၤအကျါတဂၤ, ဒီးလၢအပူၤကွံာ်မုၢ်တနၤန့ၣ်, ဒ့ဖှူးဝဲဒၣ် သီတူၢ်လၢကီၢ်အမဲရကၤ အဘျီၣ်ဒိၣ် လံာ်ရိဖှိၣ် (Library of Congress) တၢ်သူၣ်ထီၣ်အပူၤန့ၣ်ဒီး, လၢအဝဲသ့ၣ်အသးပူၤန့ၣ် တၢ်ကမၤအသးဒ်လဲၣ်. ဘဲ(လ) ဒ့ဖှူးဝဲဒၣ် တၢ်သူၣ်ဝံၣ်သးဆၢ လၢဟီၣ်ခိၣ်ချၢန့ၣ် အကီခဲကတၢၢ်, ဒီးအထုးန့ၢ် ၦၤသူၣ်ၦၤသးအဒိၣ်ကတၢၢ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.…
သူၣ်ဂ့ၢ်သးကျိၤ အထူအထံး (အတၢ်ဟဲလီၤစၢၤ)
နံၣ်လၢအပူၤကွံာ်, တယံာ်ဒံးဘၣ်န့ၣ် ယစံးဆၢတၢ်အထူအထံးအတၢ်ဒိးစဲးဝံၤ, ယအဲၣ်ဒိးသ့ၣ်ညါအါထီၣ် တၢ်ဟဲလီၤစၢၤလၢယဖံယဖုသ့ၣ်တဖၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. ယသးခုဘၣ်ယဲလၢ ယနၢ်ဟူဘၣ် ယဘူးယတံၢ်စှၤဂၤတဖၣ်အဂ့ၢ်အကျိၤ, ခီဖျိယပၢ်လၢအလဲၤပူၤကွံာ်ဟီၣ်ခိၣ်, ဒီးယမိၢ်အအိၣ်န့ၣ်လီၤ. ယနၢ်ဟူဘၣ်ယဲ ဖံဖုတဖၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ် မၤစၢၤယၤလၢ ယတၢ်သးကလၢၢ်ဘၣ် ဒ်သိးယဒိးန့ၢ်က့ၤတၢ်ဘၣ်ထွဲဒီးယဒူၣ်ဖိထၢဖိအဂံၢ်ထံး, ဒီးမၤစၢၤယၤ, ဒ်သိးဒီးယကမၤလိန့ၢ်တၢ် လၢအဝဲသ့ၣ်အတၢ်လဲၤခီဖျိသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
ဘၣ်ဃးဒီးပသူၣ်ဂ့ၢ်သးကျိၤအဂံၢ်ထံးန့ၣ်, လံာ်မးသဲ ၁:၁-၁၇ ဒီး လံာ်လူၤကၣ် ၃:၂၃-၃၈ ကွဲးနီၣ်ပာ်ဖျါဝဲ ကစၢ်ယ့ၣ်ၡူးအဟီၣ်ခိၣ်အထူအထံးန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်ဟ့ၣ်ကနၢၤတမံၤန့ၣ်လီၤ. ကစၢ်ယ့ၣ်ၡူးအထူအထံးန့ၣ် ဒုးသ့ၣ်ညါပှၤလၢ အဝဲမ့ၢ် မ့းၡံအၤ, ဒီးဟဲလီၤစၢၤဝဲလၢ စီၤအၤဘြၤဟၣ်လိၤလိၤန့ၣ်လီၤ.
ဖဲပဖးဘၣ် ကစၢ်ယ့ၣ်ၡူးအထူအထံးအဂ့ၢ်န့ၣ်ဒီး, ပကထံၣ်ဘၣ် ကစၢ်ယွၤ အတၢ်တီတၢ်လိၤ လၢအဟံးဃာ်ပၢၤဃာ်ဝဲ အတၢ်အၢၣ်လီၤအီလီၤဒီးစီၤအၤဘြၤဟၣ်, "နကကဲထီၣ် ၦၤအါကလုာ်အပၢ်" (၁မိၤ ၁၇:၁-၈) န့ၣ်လီၤ. အနံၣ်ခံကထိ လဲၤပူၤကွံာ်, ဒီးတၢ်အၢၣ်လီၤအီလီၤအံၤ လၢထီၣ်ၦဲၤထီၣ်ဝံၤန့ၣ်ဒီး, မး ၁:၁ န့ၣ် ပှၤတၢ်မၢဖိ စီၤမးသဲ ကွဲးပာ်ဖျါတ့ၢ်ဝဲလၢ “လံာ်ယ့ၣ်ၡူးခရံာ်အထူအထံးႇ စီၤဒၤဝံးအဖိခွါႇ စီၤအၤဘြၤဟၣ်အဖိခွါ” န့ၣ်လီၤ.
လံာ်စီဆှံအထူအထံးန့ၣ်…
ထံၣ်တၢ်လၢကစၢ်ယွၤအသး
ဒူသဝီဖိလၢ အိၣ်ဘှ့ၣ်အိၣ်ဘှီၣ်တဖျၢၣ်န့ၣ် ရှ(န)တဲ (Chantale) မၤဝဲ အနံၤအိၣ်ဖျၢၣ်ဆၢက့ၤတဆံသၢဝီတဝီ, အမူးသးဖှံအတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအါနၣ်ရံၣ်ဝံၤ, ကျိအကလုၢ်တဖၣ်ပိၢ်ဖးထီၣ်, ဒီးမၤဟးဂီၤကွံာ် မုၢ်ဟါလီၤခီ အမုာ်အပၢၤန့ၣ်လီၤ. ရှ(န)တဲဒီးအဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ် ဒ်အမိၢ်မၤလိာ်ဝဲလၢတၢ်ကနိးကစုာ်အပူၤအသိး, ဃ့ၢ်နုာ်လီၤဆူသ့ၣ်ၦၢ်အပူၤ, ဒီးအိၣ်ခူသူၣ်ဝဲဒၣ် န့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်ပာ်ဖှိၣ်အသး ဒီးအိၣ်ခူသူၣ်လၢသ့ၣ်တခိၣ်အဖီလာ်ဒီတနၤကျၢၤန့ၣ်လီၤ. ရှ(န)တဲ ပာ်ဖျါက့ၤဝဲဒၣ် “လၢခံတနံၤဂီၤခီတုၤဃီၤဝဲ, ဒီးမုၢ်ဟဲထီၣ်လံဘၣ်ဆၣ်, ပမိၢ်ပပၢ်တဖၣ်တဟဲတုၤဝဲဘၣ်” န့ၣ်လီၤ. ရှ(န)တဲ ဒီးအဒီပုၢ်ဝဲၢ်ဖိတဖၣ်ကဲထီၣ်ဝဲဒၣ် ပှၤဖိၣ်ဃဲဖိတဖၣ်, ဒီးၦၤဘၣ်ကီဘၣ်ခဲဖိတဖၣ်, ဒီးခဲကနံၣ်အံၤ, ပာ်ဖှိၣ်အိၣ်ဆိးဝဲလၢ ပှၤဘၣ်ကီဘၣ်ခဲ အဒဲကဝီၤ,ဃုာ်ဒီးၦၤလၢအကထိတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
ဖဲပနၢ်ဟူဘၣ် တၢ်ဂ့ၢ်တဖၣ် လၢအလီၤဂာ်ဒီး ရှ(န)တဲ အဂ့ၢ်န့ၣ်ဒီး, တၢ်လ့ပစီလီၤဘၣ်ၦၤလၢ ပတအဲၣ်ဒိးကနၣ်ဃုာ် တၢ်လီၤမၢ်ဖးဒိၣ်တဖၣ်အံၤန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်ၦၤလၢအစူၢ်က့ၤနာ်က့ၤ ကစၢ်ယွၤ လၢလံာ်စီဆှံအပူၤတဖၣ်န့ၣ်, နာ်ဝဲဒၣ် ကစၢ်ယွၤ လၢအတလဲၤကပာ်ကွၢ်ကပာ် ပှၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်တဖၣ်, ကစၢ်ယွၤလၢ “အံးက့ၤကွၢ်က့ၤၦၤတမှံၤ, မၤစၢၤၦၤဖိၣ်ဃဲႇ ဒီးၦၤမုၣ်ကမဲ” (စံး ၁၄၆:၉) ဂ့ၤဂ့ၤဘၣ်ဘၣ်တဂၤန့ၣ်လီၤ.
“ၦၤလၢအတ့လီၤမူခိၣ်, ဒီးဟီၣ်ခိၣ်, ပီၣ်လဲၣ်, ဒီးကယဲၢ်တၢ်အိၣ်လၢအပူၤ, လၢအပၢၤဃာ်တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီလီၤထူလီၤယိာ်” (:၆),…
လုၢ်အီၣ်ၦၤလၢအလိၣ်ဘၣ်တက့ၢ်
လံစၤ (LISA) ဒီးဖရဲးဒံၣ် မဲးမံၣ်လၣ် (Fredie McMillan) အိၣ်ဒီးတၢ်အီၣ်အကျးတဖျၢၣ် လၢအလီၤဆီန့ၢ်ၦၤဂၤ ဖဲဝ့ၢ်ဘရူတၢၣ်(Brewton), အဲၣ်(လ)ဘၤမါ (Alabama) ကီၢ်စဲၣ်န့ၣ်လီၤ. ၦၤလၢအဟဲရဲၣ်လီၤအိၣ်ခိးသ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ်, အဝဲသ့ၣ်ကတဲာ်ကတီၤန့ၢ် တၢ်အီၣ် ကိၢ်ကိၢ်လၢၤလၢၤ, ဒီးတလိၣ်ဟ့ၣ်ဝဲတၢ်အီၣ်အၦ့ၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ. အါတက့ၢ်ၦၤသးၦၢ်တဖၣ်လၢ ကအီၣ်အီတၢ်တလၢတလီၣ်, ဒီးတအီၣ်ညီနုာ်တၢ်လၢတၢ်အီၣ်အကျးတဖၣ်အဂီၢ်, ၦၤနီၣ်ဒီမါဝၤခံဂၤအံၤ အဲၣ်ဒိးမၤစၢၤဝဲလီၤလီၤဆီဆီအဃိ, စူးကါဝဲကျိၣ်စ့တဖၣ်လၢအဝဲသ့ၣ်ပာ်ဖှိၣ်တ့ၢ်ဝဲန့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်ဒိးန့ၢ် တၢ်ဟ့ၣ်မၤဘူၣ်တဖၣ်လၢ တၢ်မၤဘူၣ်တလါအပူၤန့ၣ်လီၤ. လံစၤ စံးဝဲဒၣ်, “ဘၣ်တဘျီဘျီ, တလါအပူၤန့ၣ် တၢ်တအိၣ်နီတမံၤဘၣ်. ဘၣ်တဘျီဘျီ, လံာ်က့ဖိလၢ အကွဲးစံးဘျုးစံးဖှိၣ်တၢ်, ဒီးဘၣ်တဘျီဘျီန့ၣ်, ပဒိးန့ၢ်ကျိၣ်စ့ ဒီလၣ် တကထိန့ၣ်လီၤ. ပတၢ်တိာ်ပာ်န့ၣ် မ့ၢ်ဒၣ် ပကလုၢ်အီၣ်လုၢ်အီ ၦၤလၢအလိၣ်ဘၣ်တဖၣ်, ဒီးအဝဲသ့ၣ်ကဒိးန့ၢ်က့ၤအသူးသ့ၣ်လၤကပီၤ, ဒီးပပှၤတဝၢ ကဂုၤထီၣ်ပသီထီၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
ပမ့ၢ်တသန့ၤလီၤပသးလၢကစၢ်ယွၤဘၣ်န့ၣ်ဒီး, ပကထံၣ် တၢ်အံးထွဲကွၢ်ထွဲ ၦၤလၢ အလိၣ်ဘၣ်တဖၣ်အတၢ်မၤန့ၣ် ကမ့ၢ်တၢ်မၤလၢအကီအခဲန့ၣ်လီၤ. လံာ်တၢ်သးခုကစီၣ်တဖၣ် ကွဲးနီၣ်ပာ်ဖျါဝဲဒၣ် ဖဲ ကစၢ်ယ့ၣ်ၡူး လုၢ်အီၣ်လုၢ်အီ ၦၤဂီၢ်မုၢ်လၢအကထိတဖၣ် အကတီၢ်န့ၣ် ဒ်သိးအပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ် ကမၤသကိးတၢ်ဒီးအီၤအဂီၢ်…
ကွၢ်ဃီၤတၢ်ဆူ ကစၢ်ခရံာ်အအိၣ်
ဖဲ အဲ(န)ဒြူ (Andrew) သိၣ်လိအဖိခွါလၢ တၢ်ဒိးလ့ၣ်ယီၢ်ခီၣ်န့ၣ်ဒီး, တူၢ်ဘၣ်ဝဲ တၢ်သးဟးဂီၤန့ၣ်လီၤ. အဖိခွါ ပှၤယဲၢ်နံၣ်ဖိတဂၤအံၤ ယီၢ်ဝဲဒၣ်လ့ၣ်ယီၢ်ခီၣ် တခီတၢၤ, ဒီးလီၤဃံၤဝဲဒၣ်တလီၢ်လီၢ်န့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်လၢအဖိခွါ ကွၢ်ဝဲဒၣ်ထဲတၢ်တခီတၢၤအဃိ, တၢ်မၤအသးဒ်သိးအံၤလီၤန့ၣ် အဲ(န)ဒြူ သ့ၣ်ညါနၢ်ပၢၢ်ဝဲဒၣ်, ဒီးကူၣ်ထီၣ်တၢ်တမံၤန့ၣ်လီၤ. အဝဲစံးဘၣ် အဖိခွါလၢ “နထံၣ် တၢ်အထူၣ်ဖဲန့ၣ်ဧါ. ကွၢ်ဃီၤဒၣ်တၢ်ဆူ တၢ်အထူၣ်, ဒီးယီၢ်နဲလ့ၣ်ယီၢ်ခီၣ်တက့ၢ်” န့ၣ်လီၤ. ဒ်အစံးတ့ၢ်ဝဲအသိး, အဖိခွါန့ၣ် မၤပိာ်ထွဲဝဲဒၣ်အဃိ, တၢ်တဘျီအံၤ, အဖိခွါယီၢ်လဲၤဝဲဒၣ်ဆူညါကွ့ၢ်ကွ့ၢ်န့ၣ်လီၤ.
လၢ အဲၣ်ဒရူ အနီၢ်ကစၢ်ဒၣ်ဝဲအဂီၢ်, တၢ်မၤအသးအံၤ ကဲထီၣ်တၢ်မၤလိတမံၤန့ၣ်လီၤ. အကတီၢ်လၢခံ, ဖဲအဝဲတဲသ့ၣ်ညါက့ၤဝဲဒၣ် အၦၤကရူၢ်ဖိတဖုန့ၣ်ဒီး, စံးကတိၤကျၢၢ်တံၢ်ဝဲႇ "ကယဲၢ်ပကွၢ်ဃီၤတၢ်တမံၤမံၤန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲလၢ ပကလဲၤတုၤဃီၤဝဲဒၣ်" န့ၣ်လီၤ. ဒ်သိး “ပကကွၢ်ဃီၤဆူ ကစၢ်ယ့ၣ်ၡူး, ပှၤလၢအဒုးကဲထီၣ်, ဒီးမၤလၢထီၣ်ၦဲၤထီၣ်ပတၢ်နာ်” အဂီၢ်, လံာ်ဧ့ၤဘြံၤ ၁၂:၂ ဒုးသ့ၣ်ညါပှၤန့ၣ် တမ့ၢ်တၢ်လၢအလီၤကမၢကမၣ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ.
ဒ်တၢ်ဒဲးဘးအလုၢ်အလၢ်, ဒီးတၢ်သးစဲထီဒိၣ်ဒိၣ်ယိာ်ယိာ်တဖၣ် မၤဘၣ်ဘျးပှၤ, မၤဘၣ်ထွဲပှၤဒီးတၢ်ကီတၢ်ခဲ, တၢ်သဘံၣ်ဘုၣ်တဖၣ် သ့ဝဲဒၣ်အသိး,…
ယွၤအလၤကပီၤ တၢ်ပနီၣ်နဲၣ်စိတဖၣ်
ၦၤအီးစထြ့လယၢၣ်ဖိ ခရံးစတံၣ်ယၢၣ် စပဲၣ်စၣ် (Christian Spancer) န့ၣ်, လုၢ်အီၣ် အသးသမူ ဒ်အမ့ၢ်ပှၤတၢ်ဒိတၢ်ဂီၤတဂၤ, ဒီးဒိဝဲတၢ်ဂီၤ အါန့ၢ်အနံၣ်ခံဆံ, လၢ "အံးတၢ်ရှံယၤ ထံကီၢ် သ့ၣ်ၦၢ်" (Itatiaia National Park) လၢ ဘရၤစံ (Brazil) အကီၢ်န့ၣ်လီၤ. လၢအတၢ်ဂီၤတဖၣ်အကျါ တၢ်လၢအလီၤကမၢကမၣ်တမံၤန့ၣ် အဝဲဒိန့ၢ် မုၢ်တၢ်ကပီၤလၢအဆဲးကပီၤ ဟဲခီဖျိ ထိၣ် (Humming Bird) အဒံးဆ့ လၢအယၤထီၣ်အသးအတၢ်ဂီၤန့ၣ်လီၤ. အဝဲထံၣ်န့ၢ်ဝဲလၢ ထိၣ်အဒံးဆ့ဒုးအိၣ်ထီၣ် တၢ်ကပီၤအဧူၢ်ယဲၤ လၢအလီၤဂာ်ဒီးတၢၢ်ကွဲၤအလွဲၢ်တဖၣ် ဖဲလၢထိၣ်တဖၣ် ယူၤဝဲလၢမုၢ်အတၢ်ကပီၤ, ဒီးအခဲမရၣ် (Camera) အဘၢၣ်စၢၤန့ၣ်လီၤ. ၦၤဒိတၢ်ဂီၤအဂုၤအဂၤတဖၣ် ဒိန့ၢ်ဝဲတၢ်ဂီၤဒ်သိးအံၤဘၣ်ဆၣ်, တမ့ၢ်လၢထိၣ် (Humming Bird) ဘၣ်န့ၣ်လီၤ.
တၢ်ဃုထံၣ်န့ၢ် တၢၢ်ကွဲၤအလွဲၢ်တဖၣ် လၢထိၣ်အဒံးဆ့တဖၣ်န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်အဒိအတဲာ် အတၢ်ထူးတၢ်တီၤ ခူသူၣ်တနီၤလၢ ကစၢ်ယွၤ တ့လီၤပာ်လီၤဝဲလၢအတၢ်ဘၣ်တ့အပူၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်ဃံတၢ်လၤ, ဒီးတၢ်လီၤဘီလီၤမုၢ်ဒ်သိးအံၤ ထိၣ်ဟူးထိၣ်ဂဲၤ ၦၤစူၢ်က့ၤနာ်က့ၤ ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးတဖၣ်အသးလၢ…
ကစၢ်ယွၤ ကဟံးဃာ်ပၢၤဃာ် အတၢ်အၢၣ်လီၤ
လၢကီၢ်အမဲရကၤဒီတကီၢ်အပူၤ, ၦၤကဲဒိၣ်ကဲၦၢ်တဖၣ် ဒ်သိးကဟ့ၣ်သဆၣ်ထီၣ်ဝဲဒၣ် ၦၤမၤလိတၢ်ဖိတဖၣ်အသးသဟီၣ်အဂီၢ်, အၢၣ်လီၤအီလီၤဝဲ ၦၤကၠိဖိတဖၣ်လၢ ဖဲအထီၣ်ကၠိ တဆံသၢနံၣ်အတီၢ်ပူၤ, လၢအအိၣ်ဆိးတၢ်အလီၢ်အကျဲဒၣ်ဝဲန့ၣ်, မ့ၢ်ဖျိထီၣ်တၢ်ဒိးစဲးလၢအပတီၢ်ဂ့ၤဂ့ၤတဖၣ်န့ၣ်ဒီး, ၦၤမၤဂ့ၤမၤစၢၤတၢ်တဖၣ် ကဟ့ၣ်မၤစၢၤဆီၣ်ထွဲ တၢ်မၤလိလီၢ်ကဝီၤကမျၢၢ် ခီလ့ၣ်ကၠိ (မ) ဖၠၣ်စိမိၤ ဆူမဲာ်ညါ လွံၢ်နံၣ်အဂီၢ်, လၢအကီၢ်စဲၣ်ဒၣ်ဝဲ အပူၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်ကွဲးနီၣ်ကွဲးဃါတဖၣ်ပာ်ဖျါဝဲဒၣ် လၢဝ့ၢ်ဖးဒိၣ်တနီၤနီၤန့ၣ် တၢ်အၢၣ်လီၤခွဲးယာ်အဂ့ၤအဝါအံၤ ထိၣ်ဟူးထိၣ်ဂဲၤထီၣ်ဝဲ ၦၤမၤလိတၢ်ဖိတဖၣ် ပှၤကဲဒိၣ်အဖိမ့ၢ်ဂ့ၤ, ပှၤဖှီၣ်ဖိယာ်တဖၣ်အဖိမ့ၢ်ဂ့ၤ, ဖဲအဝဲသ့ၣ်နၢ်ဟူတၢ်ကစီၣ်တကီၢ်ခါန့ၣ် စးထီၣ် မၤလိန့ၢ်တၢ်ဂ့ၤဂ့ၤဘၣ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ကၠိသရၣ်တဂၤ စံးဝဲဒၣ်လၢ “တၢ်ဂ့ၢ်တမံၤအံၤ ဆီတလဲကွံာ် တၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးလ့ၤတက့ၢ်န့ၣ်လီၤ. ၦၤဖိသၣ်တဖၣ်လၢ အထီၣ်တီၤဘျီကၠိတဖၣ် ဒၣ်လဲာ်, စံးဝဲလၢ ကလဲၤထီၣ် ခီလ့ၣ်ကၠိန့ၣ်လီၤ. တၢ်အံၤမ့ၢ်တၢ်မၤအသးနီၢ်နီၢ်န့ၣ်လီၤ.” တၢ်အၢၣ်လီၤအီလီၤ လၢအအိၣ်ခိးပာ်လၢအမဲာ်ညါတမံၤအံၤ, မၤဆူၣ်ထီၣ်အါထီၣ် ပှၤကၠိဖိတဖၣ် သးအတၢ်ဆၢမိၣ်န့ၢ်, ဒီးအဝဲသ့ၣ်အတၢ်မုၢ်လၢ်လၢခါဆူညါအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
ဒ်သိးတၢ်ကမၤစၢၤ ထိၣ်ဟူးထိၣ်ဂဲၤထီၣ် လၢသီၦၤစူၢ်က့ၤနာ်က့ၤတၢ်ဖိတဖၣ် အတၢ်စူၢ်တၢ်နာ်အဂီၢ်, ပှၤတၢ်မၢဖိ စီၤယိၤဟၣ် စံးကတိၤပာ်ဖျါဝဲ တၢ်အၢၣ်လီၤအီလီၤဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ကမၤအသးလၢခါဆူညါအဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. ကစၢ်ယ့ၣ်ၡူး အၢၣ်လီၤတ့ၢ်ဝဲလၢ ကဟဲက့ၤကဒါက့ၤဝဲဒၣ်, ဒီးဟဲက့ၤဝဲန့ၣ်ဒီး,…
ကစၢ်ယ့ၣ်ၡူး မၤပူၤမၤဖျဲးၦၤ
လၢဟီၣ်ခိၣ်ဖျၢၣ် ကလံၤစိးအထိးနါ (South Pole), အမၢ(န)စၢၣ်-စကီး (Amundsen-Scott) တၢ်ဖံးတၢ်မၤအလီၢ်န့ၣ် ၦၤမၤတၢ်ဖိခံဂၤ လိၣ်ဘၣ်ဝဲ ဂ့ၢ်ဂီၢ်အူအတၢ်ကူစါယါဘျါ အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤမၤတၢ်ဖိတဂၤ တူၢ်ဘၣ်ခီၣ်ဘၣ် သးဖျၢၣ်အတၢ်ဆါ, ဒီးအတဂၤန့ၣ် တူၢ်ဘၣ်ဝဲဒၣ် ကဖုအတၢ်ဆါလၢအလီၤဘၣ်ယိၣ်, တုၤလၢအသးသမူလီၤမၢ်ကွံာ်သ့ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်ကက့ၤကိး ကူစါယါဘျါအဝဲသ့ၣ်အဂီၢ်, ကျိၤကျဲအိၣ်ဒၣ်ထဲတဘိ, ဒီးမ့ၢ်ဝဲဒၣ် တၢ်ကဆှၢလီၤ ၦၤမၤစၢၤမၤပူၤဖျဲးတၢ်ဖိတဖုန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, လၢတၢ်အိၣ်အသးအကီအခဲ နးနးကျံးကျံး, တကးဒ်ဘၣ်န့ၣ် တၢ်ခံးသူ, ဒီးတၢ်ဂိၢ်ခါအဆၢကတီၢ်, ဖဲလါဖ့းဘြူၤအါရံၤတုၤလၢလါအီးကထိဘၢၣ်န့ၣ် တၢ်ခုၣ်တုၤဒၣ်လဲာ် မဲနၢး နွံဆံယဲၢ် ဒံၣ်ကရံၣ် စဲ(လ)စံယၢး (-75°C) (မ့) မဲနၢး တကယၤသၢဒံၣ်ကရံၣ် ဖၣ်ရ့ၣ်ဟဲး (-103°F) အဃိ, ပှၤနီၣ်ကဘီယူၤတဖၣ် တညီနုၢ်ဟ့ၣ်လီၤအသးသမူ, ဒီးလဲၤနီၣ်ယူၤဝဲဒၣ်ဆူတၢ်လီၢ်ဒ်သိးအံၤန့ၣ်ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ်, ၦၤနီၣ်ကဘီယူၤတဖၣ် ပာ်လီၤအသးလၢကလဲၤမၤစၢၤမၤပူၤဖျဲး ၦၤမၤတၢ်ဖိခံဂၤ, ဒီးလၢခံသီအတီၢ်ပူၤ, ဘၣ်လဲၤနီၣ်ကဘီယူၤကီကီခဲခဲဒၣ်လဲာ်န့ၣ် လဲၤမၤစၢၤတ့ၢ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.
တၢ်မၤစၢၤမၤပူၤဖျဲးတၢ် အဂ့ၢ်အကျိၤတဖၣ်န့ၣ် ဒ်သိးပကမၤပိာ်ထွဲအီၤအဂီၢ်, ထိၣ်ဟူးထိၣ်ဂဲၤပသးန့ၣ်လီၤ. တၢ်မၤပူၤဖျဲးပှၤ အဂ့ၢ်အကျိၤအဒိၣ်ကတၢၢ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲဒၣ်…
တၢ်ကတဲာ်ကတီၤဒၢးလၢၦၤဂၤတဖၣ်အဂီၢ်
တနံၣ်ဘၣ်တနံၣ်, လၢပဟံၣ်အဒူၣ်လိၤန့ၣ် ယဟံၣ်ဖိဃီဖိတဖၣ် အိၣ်ဒီးလုၢ်လၢ်တမံၤ, လၢပဒုးအိၣ်ထီၣ် လံာ်နံၣ်လံာ်လါဘၣ်ဆၣ်, လၢခံတၢ်ဆၢကတီၢ်ယံာ်ထီၣ်ဝဲန့ၣ်ဒီး, တၢ်လီၢ်အိၣ်ပှဲၤကတံာ်ဝဲဒၣ်, မ့ၢ်လၢတလါဘၣ်တလါအဂီၢ်, ပကယၢကယဲဘျးထီၣ် နံၣ်လၢအပူၤကွံာ် တၢ်ဂီၤတဖၣ်လၢပဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးအီၤ, ဒီးကွဲးနီၣ်ကွဲးဃါ မုၢ်နံၤမုၢ်သီလၢအကါဒိၣ် တဖၣ် လၢဟံၣ်အဒူၣ်လိၤန့ၣ်လီၤ. ပဟံၣ်ဖိဃီဖိ တူၢ်လိာ်မုာ်ဘၣ် ပှၤအသီတဖၣ်, လၢအမ့ၢ် ဝၤ (မ့) မါ, ဒီးဖိဒံဖိသၣ်အသီတဖၣ်အဃိ, ဒ်သိးဟံၣ်ဖိဃီဖိကိးဂၤဒဲး ကဘၣ်တၢ်ပာ်ဖျါအီၤအဂီၢ်, ပဘၣ်မၤလီၤတံၢ် ဆွံနုာ်အါထီၣ်တၢ်ဂီၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ခဲကနံၣ်အံၤ, ပအိၣ်ဒီးမုၢ်နံၤမုၢ်သီ ခံကရူၢ်, လၢအမ့ၢ် နံၤအိၣ်ဖျဲၣ်ဆၢက့ၤလၢအဒံးသိးလိာ်အသးတကရူၢ်, ဒီးမုၢ်နံၤသဘျ့တဖၣ်, တၢ်ဒိးတ့ဒိးဖျီသး မုၢ်နံၤလီၤဆီတဖၣ်တကရူၢ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, တၢ်အိၣ်အသး တမံၤအံၤ တမၤစှၤလီၤဝဲ လံာ်နံၣ်လံာ်လါအလုၢ်အၦ့ၤဘၣ်. အလီၢ်န့ၣ်, မ့ၢ်လၢဟံၣ်ဖိဃီဖိအသီ လၢအဘၣ်တၢ်ပာ်ဖျါထီၣ်အီၤတဖၣ်န့ၣ် ကဲထီၣ်တၢ်လုၢ်ဒိၣ်ၦ့ၤဒိၣ်လၢယဂီၢ်အဃိန့ၣ်လီၤ.
လၢယွၤအဘီအမုၢ်န့ၣ်, တၢ်တူၢ်လိာ်မုာ် ၦၤဟဲနုာ်လီၤအသီတဖၣ်, ထီဘိန့ၣ် မ့ၢ် တၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤန့ၣ်လီၤ. လံာ်စီဆှံ ပာ်ဖျါဝဲဒၣ် “ၦၤလၢအအိၣ်သယုၢ်တဂၤဧိၤန့ၣ် ယွၤပာ်ဝဲလၢဟံၣ်ပူၤ” (စံး ၆၈:၆) န့ၣ်လီၤ. ဒ်ကစၢ်ယွၤမ့ၢ် “ၦၤဖိၣ်ဃဲအပၢ်,…