တံၤသကိးတဖၣ် အတၢ်ဟ့ၣ်သါ

ယထံၣ်ဘၣ်တ့ၢ်အီၤ ဖဲ ၁၉၇၀ နံၣ် ဒီးဆူအဘျဲၣ်တဖၣ် ဖဲယမ့ၢ် တီၤထီကၠိအဲကလံးအသရၣ်ဒီး ပှၤနဲၣ်ဖျၢၣ်သွ့တၢ်လိာ်ကွဲလီၤ. အဝဲဒိၣ်တၢ်ထီ, ပှၤအသီလၢအဲၣ်တံၤအဲၣ်သကိးလီၤ. လၢခံအဝဲနုာ်လီၤလိာ်ကွဲ ဖဲယပှၤတဖုအကျါ ဒီးဟဲထီၣ်စ့ၢ်ကီး ယတၢ်သိၣ်လိအတီၤ ဒီးပကဲထီၣ်တံၤသကိးလီၤ. တံၤသကိးအံၤ မၤသကိးတၢ်ဒီးယၤ ဒ်အဲးဒံးထၢၣ်(editor)အသိးတဘျုးနံၣ်, ဒီးဖဲယအိၣ်ဘှံးက့ၤလၢ တၢ်မၤကတီၢ်န့ၣ် အဝဲဟဲဒီးဟ့ၣ်ခီဟ့ၣ်နီၤယၤ တံၤသကိးအတၢ်ဟ့ၣ်သါတဖၣ်လီၤ.

တၢ်ဘၣ်ထွဲလိာ်သးလၢ ယွၤအတၢ်အဲၣ်လၢ ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါပှၤဒီး ဆှၢပှၤဘူးထီၣ်ဆူ ခရံာ်အိၣ်တခီ မ့ၢ်အဂ့ၤဆံးဒိၣ်လဲၣ်. ပှၤကွဲးတၢ်ကတိၤဒိ နၢ်ပၢၢ်ဝဲလၢ တၢ်ဒီတံၤသကိးအိၣ်ဒီး တၢ်ခံမံၤလၢအပူၤ, တၢ, တံၤသကိးအမ့ၢ်အတီအိၣ်ဒီး အတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်လုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ် ဖဲတၢ်န့ၣ်တညီဝဲလၢကဟ့ၣ်ဝဲ မ့တမ့ၢ် ကတူၢ်လိာ်ဝဲဒၣ်လဲာ်လီၤ (၂၇:၆). ပှၤကွဲးတၢ်စံးဝဲ, “တံၤသကိးအဆဲးတၢ်န့ၣ် မ့ၢ်အမ့ၢ်အတီလီၤ”. ခံ, တံၤသကိးလၢအိၣ်ဘူးဒီး တၢ်လဲၤဆူအအိၣ်ညီန့ၣ် ဖဲတၢ်ကီတၢ်ခဲအကတီၢ် မ့ၢ်ပှၤလၢအကါဒိၣ်လီၤ. “ပှၤလၢအဃၢၤလၢအအိၣ်ဘူးန့ၣ် ဂ့ၤန့ၢ်ဒီပုၢ်ဝဲၢ်လၢ အအိၣ်ဝဲလၢအယံၤတက့ၢ်လီၤ”(:၁၀).

လၢပတၢ်အိၣ်မူပူၤ လၢပဂီၢ်န့ၣ် တဂ့ၤလၢပကယူထဲတဂၤဧိၤဘၣ်. ဒ်စီၤရှလိၤမိၤကွဲးဝဲ, “ပှၤခံဂၤ ဂ့ၤန့ၢ်ပှၤတဂၤတက့ၢ်လီၤ. အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ အဘူးအလဲဂ့ၤ အိၣ်ဝဲလၢအမၤတၢ်အဂီၢ်လီၤ” (စံၣ်…

ခီဖံၣ်ချံလီခီသလၢ

ယတမ့ၢ်ပှၤအီခီဖံၣ်(coffee)ဘၣ်, ဘၣ်ဆၣ် ယနၢဘၣ်ခီဖံၣ်အချံတဖၣ်အစိတဘီဖိန့ၣ် ဟဲစိာ်န့ၢ် အကတီၢ်ဖိလၢ အပှဲၤဒီးတၢ်သးမုာ်ဒီး တၢ်ဆၢန့ၢ်ဘၣ်က့ၤတၢ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲပဖိမုၣ်လိၣ်ဘီဖိ မဲလံၣ်စၣ်(Melissa) ကတဲာ်ကတီၤအလီၢ်မံဒၢးအလီၤဆီလၢ အဂီၢ်ဒၣ်ဝဲအခါ, အဝဲမၤပှဲၤ ခီဖံၣ်အချံဖိတဖၣ်လၢ လီခီသလၢတဖျၢၣ်အပူၤ, ဒ်သိးအစိနၢမူလၢအလၢၤဒီးမုာ် ကရၢလီၤလၢအဒၢးဒီဖျၢၣ်ညါအဂီၢ်လီၤ.

စးထီၣ်လၢ မဲလံၣ်စၣ် အတၢ်အိၣ်မူလၢဟီၣ်ခိၣ်ချၢကတၢၢ်ဝဲလၢ သိလ့ၣ်တၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံး သတူၢ်ကလာ်အပူၤ ဖဲအသးအိၣ်တဆံနွံနံၣ်အခါလံၤလံၤန့ၣ်, အနံၣ်ခံဆံဃၣ်ဃၣ် လဲၤပူၤကွံာ်တ့ၢ်လံဘၣ်ဆၣ် ခီဖံၣ်ချံလီခီသလၢအဝဲန့ၣ် အိၣ်ဒံးဒီးပှၤန့ၣ်လီၤ. အဝဲဟ့ၣ်ပှၤ တၢ်သ့ၣ်နီၣ်အတၢ်နၢမူတဘိယူၢ်ဃီ ဘၣ်ဃးဒီး ဖိမုၣ်အတၢ်အိၣ်မူတ့ၢ်ဒီးပှၤန့ၣ်လီၤ.

လံာ်စီဆှံစ့ၢ်ကီး စူးကါဝဲတၢ်နၢမူ ဒ်တၢ်ဒုးသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ် တၢ်တမံၤအသိးန့ၣ်လီၤ. တၢ်သးဝံၣ်တဖၣ်အတၢ်သးဝံၣ် စံးဘၣ်ဃးတၢ်နၢမူ ဒ်တၢ်အဲၣ်အပနီၣ်လၢပှၤပိာ်ခွါတဂၤ ဒီးပှၤပိာ်မုၣ်တဂၤအဘၢၣ်စၢၤအသိးန့ၣ်လီၤ (ကွၢ်ဖဲ ၁:၃, ၄:၁၁, ၁၆). ဖဲလံာ်ဟိၤရှ့အပူၤ, ယွၤပျၢ် ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ်အတၢ်ဒဲးဘးဒီးစံးဝဲ ဒ် “အနၢမူန့ၣ် ဒ်လဘၤနိၣ်အသိး” (ဟိၤရှ့ ၁၄:၆) န့ၣ်လီၤ. ဒီးနီၢ်မၤရံအတၢ်ဖှူ ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးအခီၣ်, ဒီး “သိန့ၣ်အနၢမူ မၤပှဲၤ” နီၢ်မၤရံဒီးအဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ်အဟံၣ်အံၤန့ၣ် နဲၣ်ဃီၤဆိဆူ ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးအတၢ်သံန့ၣ်လီၤ (ကွၢ်ဝဲ…

လဲးကိၢ်(Lego)တၢ်မၤလိလၢအသိၣ်ပှၤ

ပှၤတဂၤစုာ်စုာ် လၢဟီၣ်ခိၣ်ချၢပှ့ၤန့ၢ် လဲးကိၢ်(Lego) ဖိသၣ်တၢ်လိာ်ကွဲ ပလးစတ့း (plastic)ကိၣ်လိၣ်ဖိ အခါ ၁၀ ဃၣ်ဃၣ် ကိးနံၣ်ဒဲး - အါန့ၢ်အကကွဲၢ်ကထိနွံဆံယဲၢ်ဘျီ(75 Billion)လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် မ့တမ့ၢ်လၢပှၤဒဲးန့း(Danish)ဖိပှၤဘှီဖိသၣ် တၢ်လိာ်ကွဲ အီလံၣ်ခဲး ခရံးစထံၣ်ယၢၣ်စၢၣ် (Ole Kirk Christiansen) အတၢ်သးစွံကတုၤဘၣ်န့ၣ်, လဲးကိၢ်ကိၢ်လိၢ်ဖိလၢ တၢ်ကဆဲးဒုးကဲထီၣ်တၢ် တမ့ၢ် ကအိၣ်နီတခါဘၣ်.

ခရံးစထံၣ်ယၢၣ်စၢၣ် ဂုာ်ကျဲးစၢး မၤတၢ်သပှၢ်ပှၢ် ဖဲ ကီၢ်ဒဲမး(Denmark) အဝ့ၢ်ဘ့ၤလၢ်(Billund) လၢနံၣ်အဆံအါမးအပူၤ, တချုးဒံးအမၤကဲထီၣ် “Leg Godl” လၢအခီပညီမ့ၢ် “လိာ်ကွဲဂ့ၤဂ့ၤ”န့ၣ်လီၤ. အဝဲအတၢ်မၤလီၢ် မ့ၣ်အူ အီၣ်ဟးဂီၤခံဘျီညါလီၤ. အဝဲအိၣ်ဒီးကျိၣ်စ့အတၢ်လၢာ် စီဖ့ကလ့ၤ ဒီးတူၢ်ဘၣ် ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဖျၢၣ် တၢ်ဒုးလၢ ဒုးအိၣ်ထီၣ် တၢ်ပီးတၢ်လီ အတၢ်တလၢတလီၢ်န့ၣ်လီၤ. လၢခံကတၢၢ်, ဖဲ ၁၉၄၀ နံၣ် အလီၢ်ခံတဖၣ်န့ၣ်, အဝဲမၤန့ၢ် တၢ်ထံၣ်ဘၣ်ဃး “နီၢ်ကစၢ်ဘျးစဲဃာ်ဒၣ်တၢ်” ပလးစတ့းကိၢ်လိၢ်ဖိတဖၣ်လီၤ. (ခရံးစထံၣ်ယၢၣ်စၢၣ်)သံဖဲ ၁၉၅၈…

ထူးတီၤဒိၣ်ဒိၣ်ယိာ်ယိာ်

လၢမူဖျၢၣ်ဒီးဆၣ်တဖၣ် လဲၤတရံးတၢ်အကျဲလၢ မါ(ရ)(စ)(Mars)ဒီး ကၠူပံၣ်တၣ်(Jupiter) တၢ်လဲၤတရံးချ့ချ့ အဘၢၣ်စၢၤ, လၢမူဖျၢၣ်ဆံးတဖျၢၣ်အပူၤ တၢ်ထူးတၢ်တီၤ အိၣ်ဝဲလၢ အကၢပှ့ၤ စ့ဒီလၣ် လၢအကဘီတဖၣ် အကဘီန့ၣ်လီၤ. စဲအ့ၣ်ၦၤကူၣ်သ့တဖၣ် စံးလၢမူဖျၢၣ်ဆံး ဆဲၣ်ခံၣ် ၁၆ (16-Psyche)အပူၤ, ပၥ်ဖှိၣ်ထီၣ်သးဒီး ဟီၣ်လၥ်ပနံၣ် ဒ်အမ့ၢ်ထူ, ထး, နံးကၢၣ်(လ)(nickel) ဒီးထူဝါ လၢအကၢပှ့ၤ စ့ဂီၢ်မုၢ်ဂီၢ်ပၤလၢ တၢ်ဂံၢ်က့ၤတသ့ဒၣ်လဲၥ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်အကတီၢ်ခဲအံၤ, ၦၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ်, တဂုၥ်ကျဲးစၢး ခူၣ်တၢ်ထူးတၢ်တီၤ လၢအအါဝဲဂီၢ်ဝဲအံၤ ဒံးဘၣ်ဆၣ်, ၦၤအမဲရကၣ်ဖိတဖၣ်တခီ, တိၥ်လီၤတၢ်ဆူ ကဆှၤလီၤမူပျီကဟၣ်ယူၤ လၢတၢ်ကမၤလိကွၢ် လၢၢ်လ့လၢအလုၢ်ပှ့ၤဒိၣ်တဖၣ် ဆူမူဖျၢၣ်ဆံးန့ၣ်လီၤ.

တၢ်အၢၣ်လီၤလၢ တၢ်ထူးတီၤဒိၣ်ဒိၣ်ယိာ်ယိာ်လၢတၢ်ဖီၣ်အီၤ တတုၤ ကမ့ၢ်တၢ်လၢအမၤတကွဲၦၤအသးဒီး မၤသဘံၣ်ဘုၣ်တၢ်စ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤ. တၢ်လီၤတံၢ်လၢတၢ်အကတီၢ်မ့ၢ်တုၤ, ၦၤစဲၣ်နိးလၢ ကလဲၤတုၤဆူမူဖျၢၣ်ဆံးဖိတဖၣ် လၢကခူၣ်န့ၣ် တၢ်ထူးတၢ်တီၤသ့ၣ်သ့ၣ်န့ၣ်လီၤ.

ဘၣ်ဆၣ်, တၢ်ထူးတၢ်တီၤဒိၣ်ဒိၣ်မုၢ်မုၢ် လၢပဖီၣ်အီၤတုၤတခီ, မ့ၢ်တၢ်မနုၤ သ့ၣ်တဖၣ်အိၣ်ဒ်လဲၣ်. တမ့ၢ်တၢ်လၢၦၤကိးဂၤ, ဃုထံၣ်တၢ်အံၤဘၣ်ဧါ လၢတၢ်ကွဲးအီၤလၢနံၣ်ကယၤတၢ, လၢရိမ့ၤတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်, ၦၤတၢ်မၢစီၤပီလူး တဲဖျါတၢ်ဂ့ၢ်…

မုၢ်အတၢ်ကပီၤတၢ်ကလိၥ်ပူၤဖိတဖၣ်

တၢ်ကိၢ်အကတီၢ် မုၢ်နံၤလၢအလၢၤတနံၤန့ၣ် ယလံၤမုၣ်ဖိ မီၣ်လံၣ်အသးအိၣ် (၄) နံၣ် ဒီးယၤ ပလိၥ်ကွဲဖျၢၣ်သလၢၣ် ဒီးပအိၣ်ဘှံးတစိၢ်ဖိန့ၣ်လီၤ. ဖဲပဆ့ၣ်နီၤအိၣ်လၢ ဟံၣ်မဲၥ်ညါပဲတြီအခိၣ်ဒီအလီၢ်, ဃုၥ်ဒီး ထံအီလီခီဆှံတဖၣ်အခါ, မီၣ်လံၣ် ကွၢ်ဃီၤဆူ ကရၢၢ်ပူၤဒီးစံးဝဲ “ကွၢ် မုၢ်အတၢ်ကပီၤ အတၢ်ကလိၥ်ပူၤတဖၣ်တဘီ” မုၢ်အတၢ်ကပီၤန့ၣ် ဟဲနုၥ်ဖျိလီၤ သ့ၣ်လၣ်တီၣ်တဖၣ်အကျါ ဒီးဒုးအိၣ်ထီၣ် တၢ်ကပီၤအကံၣ်ဒိလၢ တၢ်အကဒုခံးတဖၣ်အကျါန့ၣ်လီၤ.

မုၢ်အတၢ်ကပီၤ အတၢ်ကလိၥ်ပူၤဖိတဖၣ်. တၢ်အံၤတမ့ၢ်ဘၣ် တၢ်ဂီၤဃံလၤ တဘ့ၣ်လၢ တၢ်ကထံၣ်န့ၢ် တၢ်မုၢ်လၢ်လၢ မုၢ်နံၤမုၢ်သီလၢ အခံးသူတဖၣ်အပူၤအဂီၢ်ဘၣ်ဧါ. လၢတၢ်တၤအကတီၢ်တဖၣ်အပူၤ, ဖဲတၢ်ကစီၣ်အမုၥ် အိၣ်စှၤမးအခါ, လၢတၢ်ကွၢ်ထဲ တၢ်အကဒုတဖၣ်အလိၤ အလီၢ်န့ၣ်, ပကွၢ်စူၣ်တၢ်လၢ တၢ်ကပီၤအလိၤ သ့ဝဲဒၣ်လီၤ.

‘တၢ်ကပီၤ’န့ၣ် အိၣ်ဒီးအမံၤ, မ့ၢ်ဝဲယ့ၣ်ၡူးန့ၣ်လီၤ. လံၥ်မးသဲ ဟံးန့ၢ် ဝံယရှါယၤအတၢ်ကတိၤဒီး တဲဖျါထီၣ်တၢ်ကပီၤလၢ အဟဲနုၥ်လီၤဆူ ဟီၣ်ခိၣ်ချၢ ဖဲကစၢ်ယ့ၣ်ၡူး ဟဲတုၤအခါ န့ၣ်လီၤ. “ၦၤဂီၢ်မုၢ်လၢ အဆ့ၣ်နီၤလၢတၢ်ခံးကျါန့ၣ် ထံၣ်လံတၢ်ကပီၤဖးဒိၣ်လံ, ဒီးၦၤဆ့ၣ်နီၤလၢ တၢ်သံအကီၢ်ဒီးအကဒုပူၤတဖၣ်န့ၣ်,…

တၢ်ဃ့ၢ်ဟးဆှဲး တၢ်ဒဲးဘး

တနံၣ်အံၤ တၢ်ယီၤခါအဆၢကတီၢ် ယတူၢ်ဘၣ်တၢ်ဘၣ်ဒိဆါယၤ လၢဖီလၢအစုၣ်အိၣ်ဝဲဒၣ် ခံဘျီန့ၣ်လီၤ. တၢ်မၤအသးအံၤ ဖဲယမၤပျီတၢ်မုၢ်တၢ်ဘိ တၦီၥ်တၦၥ်အခါန့ၣ်လီၤ. ခံဘျီလိၥ် ယထံၣ်သ့ၣ်ဘၣ်အၢအိၣ်ဒီး အလၣ် ၃ ဘ့ၣ်အံၤလၢ အကပိၥ်အကပၤန့ၣ်လီၤ. ယဆိကမိၣ်ယမ့ၢ်လဲၤဘူးဒီးအီၤ တမ့ၢ်ကမၤဘၣ်ဒိဆါလၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ. တယံာ်ဘၣ် ယသ့ၣ်ညါလၢ ယကမၣ်လံန့ၣ်လီၤ. အလီၢ်အိၣ်လၢ ယကဘၣ်ဃ့ၢ်အိၣ်ယံၤယံၤ ဒီးတၢ်မုၢ်တၢ်ဘိ လၢအိၣ်ဒီးအစုၣ်အပျၢ်န့ၣ်ဒီး လဲၤတၢ်လၢကျဲအဂၤတဘိန့ၣ်လီၤ.

လၢလံၥ်စီဆှံအလီၢ်လံၤပူၤ ပကထံၣ်ဘၣ် စီၤယိၤသးအဂ့ၢ်လၢ အမ့ၢ်တၢ်ဒိတၢ်တဲၥ်လၢ ဃ့ၢ်ဟးဆှဲးတၢ်ဒဲးဘး ဒ်ဖီလၢအအိၣ်လၢတၢ်စုၣ်တၢ်ပျၢ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲအဝဲအိၣ်ကဒုဝဲဒၣ်လၢ ၦၤအဲၤကူပတူးအပဒိၣ် စီၤပီၤတံၤဖၢ်အဟံၣ်အခါန့ၣ် စီၤပီၤတံၤဖၢ်အမါကွဲန့ၢ်အီၤ ဒ်သိးကမံဃုၥ်ဒီးစီၤယိၤသး ဘၣ်ဆၣ် စီၤယိၤသးတလဲၤမၤဘူးအသး ဃ့ၢ်ပူၤဖျဲးအသးန့ၣ်လီၤ. စီၤပီၤတံၤဖၢ်အမါကူၣ်အၢကူၣ်ဟးဂီၤ စီၤယိၤသးအဃိ ဘၣ်လဲၤအိၣ်ဝဲဒၣ်လၢဃိၥ်ပူၤ ဘၣ်ဆၣ်စီၤယိၤသးအိၣ်ကဆှီအိၣ်တီအိၣ်လိၤဝဲဒၣ် ဒီကတီၢ်ညါန့ၣ်ပထံၣ်ဘၣ်လီၤ. ၁ မိၤရှ့ ၃၉:၂၁ ပၥ်ဖျါဝဲဒၣ်လၢ “ဒီးယွၤအိၣ်ဒီးစီၤယိၤသး”န့ၣ် ပကထံၣ်ဘၣ် န့ၣ်လီၤ.

ကစၢ်ယွၤ မၤစၢၤၦၤသ့ဝဲဒၣ်လၢ ပကဃ့ၢ်ဟးဆှဲးတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤ ဒီးတၢ်အိၣ်တၢ်မၤအသးတဖၣ်လၢ ကထုးယံၤၦၤဒီးကစၢ်ယွၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲတၢ်ဒဲးဘးအိၣ်ဘူးဒီးၦၤအဖၢမုၢ် ကစၢ်ယွၤ ဒုးနဲၣ်ကျဲအဂၤလၢ ပကဃ့ၢ်ဟးဆှဲးတၢ်ဒဲးဘးအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. စီၤပီလူးကွဲးဖျါဝဲဒၣ်…

လဲၤတလၢကွံၥ် ထူၣ်စုညါ

ခရံၥ်နံၣ်ကယၤ ၂၀ အခၢၣ်သးကတီၢ်အခါ လၢကီၢ်အ့ဒယၣ်(India)အခၢၣ်သး တၢ်လီၢ်တတီၤန့ၣ် တၢ်သဘံၣ်ဘူၣ် ကဲထီၣ်မၤအသးလၢ ၦၤခရံၥ်ဖိတဖၣ်ဒီး ၦၤလၢအတမ့ၢ် ခရံၥ်ဖိတဖၣ်အဘၢၣ်စၢၤန့ၣ်လီၤ. ၦၤသးစၢ်တဂၤ ၦၤမၢအလဲၤထီၣ်ဆူ တၢ်သူၣ်ထီၣ် သၢကထြၢ ဒ်သိးကမၤဟးဂီၤမၤလီၤတဲၥ်ထူၣ်စုညါလၢ အအိၣ်ဝဲဒၣ်လၢ တၢ်သူၣ်ထီၣ်အခိၣ်ဒုးန့ၣ်လီၤ. အဝဲမၤဟးဂီၤဝဲတန့ၢ်ဘၣ်, တကးဒံးဘၣ်န့ၣ် လီၤတဲၥ်ဝဲဒၣ်ဆူ ကျဲခိၣ်ဒီးဘၣ်ဒိ ဘၣ်ထံး နးနးကလဲၥ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲၦၤလဲၤစိၥ်အီၤဆူ တၢ်ဆါဟံၣ် ဒီးၦၤပၥ်အီၤလၢ ကတဲၥ်အလိၤ ဒီးအကပၤန့ၣ် ၦၤဆါတဂၤအိၣ်ဝဲလၢ အမ့ၢ်ၦၤစူၢ်က့ၤနၥ်က့ၤ ကစၢ်ယ့ၣ်ၡူးခရံၥ်န့ၣ်လီၤ.

ၦၤစူၢ်က့ၤနၥ်က့ၤတၢ်တဂၤန့ၣ် အုၣ်အသးဆူ ၦၤဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးတဂၤ ဘၣ်ဃး ဒီး ထူၣ်စုညါအတၢ်ပနီၣ်ဒီး တၢ်လၢကစၢ်ယ့ၣ်ၡူးခရံၥ် အတၢ်တူၢ်သံ အသးလၢထူၣ်စုညါအလိၤ, လၢပဝဲၦၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိအဂီၢ်န့ၣ်ဒီး အသးဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးဝဲဒၣ်ဒီး ကိးပသူထီၣ် “ကစၢ်ယ့ၣ်ၡူးခရံၥ်ဧၢ, တမ့ၢ်လၢ ယအဲၣ်ဒိးမၤဟးဂီၤထူၣ်စုညါန့ၢ်ဘၣ်. မ့ၢ်လၢ အဝဲသ့ၣ်မၢ ယမၤအဃိ”န့ၣ်လီၤ.

ဖဲၦၤလၢ တသ့ၣ်ညါကစၢ်ခရံၥ်တဖၣ် ဂုၥ်ကျဲးစၢးမၤဟးဂီၤ ခရံၥ်ဖိအတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါအတၢ်ပနီၣ်လၢ အမ့ၢ်ထူၣ်စုညါဒၣ်လဲၥ် ပသ့ၣ်ညါလၢ အဝဲသ့ၣ်မၤဟးဂီၤ ထူၣ်စုညါ အတၢ်ကစီၣ်တန့ၣ်ဘၣ်. စီၤပီလူး စံးဝဲဒၣ်…

ဖီဒီမုၢ်အတၢ်ဒုး

ယၤဒီးတၤဟိအိၣ်ဖဲပခိၣ်ပဃၢၤတဖၣ်, ပအိၣ်ဒီးတၢ်ထံၣ် တဒ်သိးလိၥ်သး လၢဖီဒီမုၢ် (sunflowers)အလိၤလီၤ. ဖဲပသူၣ်လီၤဖီဒီမုၢ်ဖဲတၢ်ယီၤထီၣ်သီန့ၣ် ယအိၣ်ခိးကွၢ်ဖီတဖၣ် ကဘိၣ်ထီၣ် ဖးထီၣ်လီၤ. ယတံၤသကိးတၤဟိ(deer)တဖၣ်န့ၣ် တပၥ်သူၣ်ပၥ်သးလၢ တၢ်ကဖီဂ့ၤ, တၢ်ကသ့ၣ်ဂ့ၤအဂ့ၢ်ဘၣ်. အဝဲသ့ၣ်န့ၣ် အိၣ်ဒၣ် အဲၣ်ဒိး မၤဘျဲးကွံၥ် အီၣ်ကွံၥ် တၢ်မုၢ်ဒီးအလၣ်တဖၣ် တုၤတၢ်မနုၤမး တအိၣ်လၢၤဘၣ် လီၤ. ယဘၣ်ကျဲးစၢးခိးကွၢ် ဖီဒီမုၢ်တဖၣ် တုၤအကဒိၣ်ထီၣ်ဖီထီၣ် တချုးခီၣ်လွံၢ်ခီ ဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိတဖၣ် အီၣ်ကွံၥ်အီၤဘၣ်န့ၣ် မ့ၢ်တနံၣ်တဘျီ “တၢ်ယီၤကတီၢ်တၢ်ဒုး”တခါလီၤ. တဘျီတခီၣ်ယနၢၤ, တဘျီတခီၣ် အဝဲသ့ၣ်နၢၤလီၤ.

ဖဲပဆိကမိၣ်ထီၣ် ပတၢ်အိၣ်မူ ဒ်ၦၤနၥ်ယ့ၣ်ၡူးတဖၣ်အသိးန့ၣ် ပထံၣ်ဘၣ် တၢ်ဒုးလီၤဂၥ် ဒ်န့ၣ်သ့ညီညီလၢ ပဘၣ်တၢ်မၤဟးဂီၤကွံၥ်ၦၤ, ၦၤဒီး ပဒုၣ်ပဒါမုၢ်ကီၤလံၢ် အဘၢၣ်စၢၤလီၤ. ပဖီတၢၣ် မ့ၢ်တၢ်ဒိၣ်ထီၣ်ဆူ နီၢ်သးအတၢ်လၢတၢ်ၦဲၤ ဆူညါ ကွၢ်ကွၢ် လၢအမၤစၢၤ ပတၢ်အိၣ်မူတဖၣ် ဒ်သိးကဖျိးစိဝဲလၢ ယွၤအလၤကပီၤအဂီၢ်လီၤ. မုၣ်ကီၤလံၢ် အဲၣ်ဒိးလုၢ်ဘၢပတၢ်စူၢ်တၢ်နၥ် ဒီးမၤတံၥ်တၥ် ပတၢ်ဒိၣ်ထီၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ယ့ၣ်ၡူးဒိၣ်စိ “ကယဲၢ်တၢ်စိကမီၤ” ဒီးစိၥ်ၦၤဆူ တၢ်လၢတၢ်ၦဲၤ…

ဒီးပှၤအဂၤနွံဂၤ

တၢ်လီၤသးအုး ဟဲကဲထီၣ်လၢ တၢ်လီၢ်လၢအဘူးဒီး လီးစ်အဲကၠၢလံး (စ) ‚ ဖဲလါယနူၤအါရၠာစးံၤ ၂၀၂၀ နံၣ်ၣ် ပှၤသံကွံာ် ၉ ဂၤ လၢဟဲလံၣ်ခီးပထၢၣ် လၢအဟးဂီၤ တဘ့ၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤႉ တၢ်ကစီၣ်အါခါ စးထီၣ်တၢ်ကွဲးဒ်သိးအံၤလၢ ‘‘ဟဲ (န) ဘံၣ်အ့ၣ် အပှၤမံၤဟူသၣ်ဖျါ ကိၣ်ဘံၣ်ဘရၠာစးါယဲးၣ်လီၤႉ
တၢ်အံၤ မ့ၢ်တၢ်လၢကညီနုၢ်ဒီးတၢ်နၢ်ပၢၢ်အီၤသ့လၢ တၢ်ပညိၣ်တၢ်လၢပှၤလၢ အမံၤဟူသၣ်ဖျါလၢ အပာ်ထွဲလၢတၢ်အိၣ်သးလီၤပျံၤလီၤဖုး ဒ်သိးအံၤ ဒီးကိၣ်ဘံၣ် ဒီးအဖိမုၣ် မုၣ်လိၤဘိကၠံကၠံၣ် အတၢ်သံအံၤၣ်လီၤႉ ဘၣ်ဆၣ်‚ ပကဘၣ်အိၣ်စ့ၢ်ကီးဒီးသးလၢအသ့ ထံၣ်တၢ်လၢတၢ်သံတဘျီအံၤ‚ တမ့ၢ်ထဲပှၤဒီဖိပၢ်ခံဂၤအံၤဧိၤ‚ မ့မ့ၢ် ပာ်ဃုာ်ဒီးပှၤအဂၤ ၇ ဂၤ’’ (ဖ့တၢၣ်‚ စၣ်ရၠာစးၣ်‚ ခရၠာစးံးစတံနၣ်‚ အဲလ်စၣ်‚ ကၠီ‚ ကံၣ်ရၠာစးဲၣ် ဒီးအၣ်ရၠာစးၣ်ၣ်ဘၣ်လီၤႉ
တဘျီဘျီၣ်လီၤႉ ပှၤကူပှၤကညီ တၢ်ကရၠာစးၢ ကရၠာစးိ ကပီၤထီၣ်တၢ်ကပီၤလၢအဆှံလၢ ပှၤလၢအထူးတီၤ ဒီးမံၤဟူသၣ်ဖျါတဖၣ် အဖီခိၣ်
လီၤႉ ဘၣ်ဆၣ်‚ တၢ်မံၤဟူသၣ်ဖျါၢ်ဒံး ပှၤလၢ အအိၣ်ဘူးအိၣ်တံၢ်ဒီးနၤ‚…

ဘၣ်တၢ်သ့စီကွံာ်အီၤ

ယတံၤသကိး ဘ့ (လ) ပာ်ဖျါ အပှၤသ့ၣ်ညါသ့ၣ်ခိးတဂၤၣ်လီၤႉ ဘၣ်ဆၣ်‚ မုၢ်တနံၤ ဖဲဘ့ (လ) ထံၣ်လိာ်သးဒီးကဲၠရၠာစးဲးၣ် ဒုးအိၣ်ထီၣ်ကျဲလၢပကဘၣ်တၢ်အုၣ်က့ၤခီၣ်က့ၤ ပှၤအဂီၢ်န့ၣ်ဒီးၣ်လီၤႉ လၢမဲာ်ထံမဲာ်နိအပူၤၣ်လီၤႉ အန့ၣ်၀ံၤဒီး ဘ့ (လ) သံကွၢ်ကဲၠရၠာစးဲးလၢ အသးကလၢၢ်ဘၣ်တၢ်ဒ်လဲၣ်ႉ ဖဲန့ၣ်အ၀ဲထွါအမဲာ်ထံ‚ ဒီးစံးဆၢ၀ဲယိယိဖိလၢၣ်လီၤႉ
မ့ၢ်တၢ်စံးဆၢလၢအလီၤကမၢကမၣ်ဒိၣ်မးလီၤႉ အ၀ဲအံၤမ့ၢ် တၢ်အုၣ်က့ၤခီၣ်က့ၤ အကံၢ်အလဲနီၢ်နီၢ်လၢပဒိးန့ၢ်ဘၣ်အီၤ ခီဖျိတၢ်နာ်ကစၢ်ခရၠာစးံာ် အတၢ်လုၢ်ထီၣ်အသးလၢ သ့ၣ်ဖျၢၣ်ထူၣ်စူညါအလိၤ လၢပဂီၢ်လီၤႉ ဖဲ ၁ ကရၠာစးံၣ်သူး ၆ န့ၣ်ၣ် မၤလီၤဖးပှၤဒီးကစၢ်ယွၤန့ၣ်လီၤႉ ဒီးစံး၀ဲ‚ ‘‘ဒီးသု၀ဲတနီၤနီၤၣ်အသိးလီၤႉ မ့မ့ၢ်လၢပကစၢ်ယ့ၣ့်ှှူးခရၠာစးံာ်အမံၤ‚ ဒီးပကစၢ်အသးသတးဒီး‚ သုဘၣ်သ့စီကွံာ်‚ ဒီးသုစီဆှံထီၣ်‚ ဒီးသုဘၣ်တၢ်ပာ်တီပာ်လိၤသုလီၤ’’ (း၁၁) ႉ သ့စီကွံာ်‚ စီဆှံထီၣ်ၣ်လီၤႉ
တံတူး ၃း၄-၅ ပာ်ဖျါအါထီၣ်တၢ် ဘၣ်ဃးတၢ်အုၣ်က့ၤခီၣ်က့ၤလၢ အမ့ၢ် တၢ်လၢအလီၤလးတမံၤန့ၣ်လီၤႉ
တံတူး ၃း၄-၅စံး၀ဲ‚ ‘‘ယွၤအတၢ်သးကညီၤဒီးအတၢ်အဲၣ်ပှၤကညီအိၣ်ဖျါထီၣ် ဒီးၣ်‚ အ၀ဲဒၣ်အုၣ်က့ၤခီၣ်က့ၤ ပှၤလၢတၢ်သ့စီဘၣ်ဃးဒီးပအိၣ်ဖျဲၣ်ကဒီးတစု‚ ႉႉႉ’’ နှၣ်လီၤႉ ပတၢ်ဒဲးဘးဒုးယံၤပှၤဒီးပၢ်ယွၤလီၤႉ…