တၢ်သံကျံသးဝံၣ် ကသံၣ်ဖီၣ်

ဖဲပိၥ်မုၣ်ဖိသၣ် ၅ နံၣ်ဖိ ဘဲလၣ်(Bella) ဘၣ်ကူစါအသးလၢ တၢ်ဆါဟံၣ် ဖဲဒၢ်ကိၣ်တၢ်ကလံၤစိး (North Dakota)အခါ, အဝဲဒိးန့ၢ်တၢ်သံကျံသးဝံၣ်ယါဘျါသနၢၣ်စ့ၢ်ကီးလီၤ. ပှၤအါဂၤ ခီဖျိဘၣ်တၢ်သံကျံသးဝံၣ်အဘျုး လၢအိၣ်စိအိၣ်ကမီၤဘၣ်ဆၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်အဂ့ၢ်တခီ တနၢ်ပၢၢ်ဝဲဒၣ်ကယၢၥ်, ပှၤဃိထံဃုသ့ၣ်ညါတၢ်တဖၣ်, တယံၥ်ဒံးဘၣ်အခါ ကွဲးပၥ်ဖျါတၢ်ယါဘျါဒ်သိးအံၤ အတၢ်ကဲဘျုးလီၤ. မ့မ့ၢ်ခဲအံၤ, တၢ်သံကျံသးဝံၣ်အံၤ ဘၣ်တၢ်နဲၣ်လီၤလၢ ခဲစၢၣ်ပှၤဆါတဖၣ်အဂီၢ်ကသံၣ် ဒ်ဘဲလၣ်အသိး, ဒီးပှၤတဖၣ်လၢ အတူၢ်ဘၣ်တၢ်ဆါ ဒ် ‘ပၣ်က့စၣ်(Parkinson) နၢၥ်(nerve)အဂံၢ်စၢ်တၢ်ဆါ’, တၢ်သးတဘၣ်လီၢ်ဘၣ်စး (dementia) ဒီး တၢ်ပျံၤတီၢ်တၢ်(trauma)တၢ်ဆါလီၤ.

စီၤပၤစီၤစီလူး ဖဲအသူၣ်ကိၢ်သးဂီၤအကတီၢ်န့ၣ် ဘၣ်တၢ်မၤမုၥ်ထီၣ်က့ၤအသးလၢ တၢ်သံကျံကသံၣ်ဖီၣ်လီၤ. ပှၤလၢအကွၢ်ထွဲအီၤန့ၣ် ထံၣ်ဝဲလၢ စီၤပၤအသးတမုၥ်တလၤဒီး ဟ့ၣ်ကူၣ်ဝဲလၢ ပှၤကဃုထံၣ်ပှၤလၢ အဒ့တနၢ်သ့တဂၤဂၤ လၢစီၤပၤအဂီၢ်, မုၢ်လၢ်ဝဲလၢ တၢ်ဒ့အံၤ မ့ၢ်ကမၤမုၥ်ထီၣ်က့ၤစီၤပၤန့ၣ်လီၤ (၁ရှမူၤ ၁၆:၁၆). အပှၤတဖၣ် ဆှၢန့ၢ်အီၤလၢ စီၤယံးရှဲအဖိခွါ စီၤဒၤဝံးဒီး စီၤစီလူးန့ၣ် ဘၣ်အသးလၢ စီၤဒၤဝံးဒီး ကိးတ့ၢ်အီၤလၢနီပူၤ လၢကမၤတၢ်အဂီၢ်လီၤ (:၂၂). စီၤဒၤဝံးဒ့တနၢ်လၢ…

ဟံးဃာ်ပၢဃာ် နသူၣ်နသးတက့ၢ်.

ပှၤကူၣ်သ့လၢတၢ်ဂံၢ်တၢ်ဒွး အၣ်ဘြၣ်ဟၣ်ဝဲ(လ)(ဒ),(Abraham Wald)မ့ၢ်ပှၤဟၣ်က့ၣ်ရံၣ်ဖိ( Hungarian) ဒီး လဲၤတုၤဆူ ကီၢ်အမဲရကၣ် ဖဲ ၁၉၃၈ နံၣ်တဂၤအံၤန့ၣ် ဟ့ၣ်လီၤအတၢ်သ့တၢ်ဘၣ် လၢဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ် တၢ်ဒုးတၢ်ယာ်ဖးဒိၣ် ခံဘျီတဘျီအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါတဖၣ်လၢ သုးဂ့ၢ်ဝီၤတဖၣ် လၢကွၢ်ဃုကျိၤကျဲတဖၣ်လၢ တၢ်ကဒီတဒၢ ဒုၣ်ဒါအတၢ်ခးလီၤတဲာ် ကဘီယူၤအဂီၢ်န့ၣ် ဃ့ဝဲ ဝဲ(လ)(ဒ) ဒီးအတံၤသကိးတဖၣ်လၢ မၤသကိးတၢ် ဘၣ်ထွဲဒီး တၢ်ဃုပာ်ဖှိၣ်ဃုနၢ်ပၢၢ် နီၢ်ဂံၢ်နီၢ်ဒွးစရီပတီၢ်တဖၣ်အကရူၢ်ဖိ ဒ်သိးလၢ ကဃုထံၣ်န့ၢ်ဘၣ် ကျိၤကျဲအဂ့ၤကတၢၢ်တဖၣ် လၢတၢ်ကဒီတဒၢ သုးကဘီယူၤတဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်စးထီၣ် လူၤကွၢ်ဃိထံ ကဘီယူၤတဖၣ်လၢ အဟဲက့ၤတုၤလၢ တၢ်ဒုးပျီတဖၣ်အလိၤ ဒ်သိး ကသ့ၣ်ညါဘၣ်ဝဲ တၢ်လီၢ်လၢဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးဒီးဟးဂီၤအလီၢ်အါကတၢၢ်ကမ့ၢ်ဖဲလဲၣ်န့ၣ်လီၤ. ကဘီယူၤဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးဒီး ဟးဂီၤဝဲဒၣ်န့ၣ် ပာ်ဖျါဝဲ တၢ်လီၢ်လၢ ကဘီယူၤလိၤ တၢ်ခးဘၣ်ဒီး တလီၤတဲာ်ဟးဂီၤဝဲဒၣ်ဘၣ်ဒီး ဟဲက့ၤတုၤကဒါက့ၤတဖၣ်န့ၣ် ဘၣ်တၢ်ထံၣ်လီၤဆီလၢ ဝဲ(လ)(ဒ) ဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်စံးပတြၢၤတမံၤန့ၣ်လီၤ. ဝဲ(လ)(ဒ) နၢ်ပၢၢ်ဝဲဒၣ် ကဘီယူၤတဖၣ် လၢ ဘၣ်တၢ်ခးလီၤတဲာ်န့ၣ် ပှၤဃုထံၣ်န့ၢ်တၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲလၢအလိၣ်ကတၢၢ် ဒ်သိးတၢ်ကမၤဂ့ၤမၤအါထီၣ် ကတီၤဒီသဒၢ…

ထိၣ်သွံအလီၢ်

စဲမၣ်တ့ၣ် (Sand martins) မ့ၢ်ဝဲ ထိၣ်ဘျ့ၣ်ဘျီၣ် ဆံးဆံးဖိတကလုာ် လၢခူၣ်အသွံ လၢထံကျိကၢၢ်ခိၣ်အနံၤန့ၣ်လီၤ. ဟီၣ်ခိၣ် တၢ်ဂုၤထီၣ်ပသီထီၣ်လၢ ကီၢ်အ့ကလၢ်(England) ကလံၤထံးမုၢ်ထီၣ်တကပၤ မၤဆံးလီၤစှၤလီၤ အဝဲသ့ၣ် အတၢ်အိၣ်မူအိၣ်ဂဲၤအလီၢ်, ဒီးဖဲအဝဲသ့ၣ်ဟဲက့ၤလၢ တၢ်ဂိၢ် တၢ်သုးလီၢ်သုးကျဲအကတီၢ် ဒ်သိးကမၤအသွံအဂီၢ် တၢ်လီၢ်တဖၣ်စှၤလီၤဝဲ တလီၢ်လီၢ်န့ၣ်လီၤ. လီၢ်ကဝီၤ ပှၤအံးထွဲကွၢ်ထွဲန့ဆၢၣ်ခိၣ်ဃၢၤတဖၣ် ဟူးဂဲၤဖံးမၤထီၣ်တၢ် ဒီးတ့သူၣ်ထီၣ် မဲးပျီခိၣ်ဖးဒိၣ်တခါ ဒ်သိးကဟ့ၣ်အဝဲသ့ၣ် တၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲန့ၣ်လီၤ. ခီဖျိ မုၢ်ကျိၤဝဲၤကွာ်တၢ်မၤကရၢလၢစိးပျၤမဲးတဖု အတၢ်မၤစၢၤ, အဝဲသ့ၣ် တ့ထီၣ်ဘှီထီၣ်မဲး ဒ်သိးကဒုးအိၣ်ထီၣ် တၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲ လၢထိၣ်တဖၣ်ကအိၣ်ကဆိးအဂီၢ် လၢနံၣ်လၢကဟဲတဖၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤ.

တၢ်အဲၣ်တၢ်သူၣ်အိၣ်သးအိၣ် အတၢ်မၤစၢၤအံၤ ဒုးနဲၣ်ဖျါထီၣ် တၢ်ကတိၤလၢ ကစၢ်ခရံာ်ညီနုၢ် မၤမုာ်မၤခုၣ် အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ်လီၤ. ဖဲတဲဘၣ်အဝဲသ့ၣ်လၢ အဝဲကလဲၤပာ်စၢၤ ဒီးအဝဲသ့ၣ် ပိာ်အခံ အခဲအံၤ တသ့ဒံးဘၣ် ဝံၤအလီၢ်ခံ (ယိၤ ၁၃:၃၆), ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး ဟ့ၣ်အဝဲသ့ၣ်တၢ်အၢၣ်လီၤလၢ အဝဲ “ကလဲၤကတဲာ်ကတီၤ သုလီၢ်တပူၤ” လၢမူခိၣ်န့ၣ်လီၤ (၁၄:၂).…

သးစံၣ် ဒ်တၢ်တမံၤဃီအသိး

ပူတၢ်တဲတဖၣ် ထုးန့ၢ်ပှၤကညီအသးန့ၣ်, စးထီၣ်သီဝဲလၢ ယွၤတ့လီၤတၢ်လံၤလံၤ, ယွၤဒုးအိၣ်ထီၣ်ကျဲတဘိ ဒ်သိးကစိာ်ခီ နီၤလီၤတၢ်သ့ၣ်ညါ, တချုးလၢတၢ်ကွဲးတဖၣ် အိၣ်ထီၣ်ဒံးဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ပဝဲကိးဂၤ ပသ့ၣ်ညါ သးအတၢ်မုာ်တၢ်လၤ ဖဲပနၢ်ဟူ မ့တမ့ၢ် ပဖးဘၣ် တၢ်တဲတယုၢ်ယုၢ်လၢ အစးထီၣ် “လၢပျၢၤလၢသီ...” န့ၣ်လီၤ. တၢ်တဲတယုၢ် အစိကမီၤအံၤ, ဖျါလဲၤတလၢကွံာ် တၢ်သူၣ်ဖှံသးညီတၢ်တစိၤဖိအဂီၢ်ဒီး ဖဲပဒိကနၣ်သကိး တၢ်တဲတယုၢ် ဒ်သိးသိးန့ၣ်, ပသးအတၢ်စံၣ်န့ၣ် ဖျါလၢကဲထီၣ်တၢ်တပတီၢ်ဃီန့ၣ်လီၤ. ပဝဲတဂၤစုာ်စုာ် ပသးအတၢ်စံၣ်လၢတနံၤအတီၢ်ပူၤန့ၣ် မ့ၢ်တဒ်သိးလိာ်သး, မ့တမ့ၢ်ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ကလီၤပလိာ်လိာ်သးဒီး ၦၤအဂၤတဂၤအတၢ်သးစံၣ် ဖဲတၢ်ဆၢကတီၢ် တကတီၢ်ဃီလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် တၢ်ဃိထံတၢ်အသီ ပာ်ဖျါဝဲလၢ ဖဲပနၢ်ဟူတၢ်တဲတယုၢ်ဃီ ဖဲတၢ်ဆၢကတီၢ်တကတီၢ်ဃီန့ၣ် ပသးတဖၣ်န့ၣ် ကစံၣ်ဝဲ ဒ်ထါအသီၣ် အထီၣ်အလီၤဒ်သိးသိးအသိးန့ၣ်လီၤ.

၁ မိၤ ၁:၁ အပူၤ ကစၢ်ယွၤတဲပှၤ အတၢ်တဲစးထီၣ်ဝဲလၢတၢ်ကတိၤ “လၢထံးလၢသီန့ၣ်,..”လီၤ. အဆၢဖိ ၂၇ အပူၤ ဖဲစီၤအၤဒၣ်ဒီးနီၢ်အံၣ်အု စးထီၣ်သါဝဲအဆၢကတီၢ် ကစၢ်ယွၤသူ တၢ်တဲလၢအိးထီၣ်ပာ်သးအဝဲန့ၣ် လၢကဘှီဝဲဒၣ်…

ဖံဖံပီၣ်လဲၣ်ညၣ်မိၢ်ပှၢ်

ပီၣ်လဲၣ်ညၣ်မိၢ်ပှၢ် အအၢတဘ့ၣ်, လၢပှၤဃုမၤလိ မၤနီၣ်တၢ်သ့ၣ်တဖၣ် ဟ့ၣ်ဃာ် အမံၤလၢ ကြဲနံၣ်(Granny)န့ၣ် သ့ၣ်ညါတ့ၢ်ဝဲ အလီၢ်အလၤမူဒါ မ့ၢ်တၢ်အကါဒိၣ်ဝဲလၢ အလံၤညၣ်မိၢ်ပှၢ်ဆံးဖိ အတၢ်အိၣ်မူအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ညၣ်မိၢ်ပှၢ်ဆံးဖိအံၤ အမိၢ်န့ၣ်လၢ တၢ်တယံာ်ဘၣ် အဆၢကတီၢ် သံဝဲအဃိ, ဖိၣ်ဃဲညၣ်မိၢ်ပှၢ်ဆံးဖိန့ၣ် တၢ်ဒီသဒၢဒီး တၢ်ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤ မ့ၢ်တအိၣ်ဘၣ်ဒီး ကအိၣ်မူအိၣ်ဂဲၤဒီး ကဒိၣ်ထီၣ်အကစၢ်ဒၣ်ဝဲအဂီၢ် အသးအနံၣ်အလါ တထီၣ်ဘးဒံးဘၣ်အဃိန့ၣ်လီၤ. ဖံဖံညၣ်မိၢ်ပှၢ်အံၤ အသးမ့ၢ်အိၣ် ၈၀ လံ (ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်ကပှၢ်န့ၢ်ဃိးဆံ) လဲၤသကိးတၢ်ဒီးအလံၤဖိ ဒ်သိးကသိၣ်လိနဲၣ်လိအီၤ တၢ်လၢ အကြၢးသ့ၣ်ညါတဖၣ် လၢတၢ်အိၣ်မူအိၣ်ဂဲၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. အနီၢ်ကစၢ် ကဘၣ်အီၣ်ဝဲအလီၢ်န့ၣ်, ဖံဖံ နီၣ်ဖှိၣ်ညၣ်ဖိတဖၣ်လၢ ညၣ်မိၢ်ပှၢ်ဆံးဖိအံၤအဂီၢ်အဃိ လံၤဖိအံၤတမ့ၢ်ထဲကဒိးန့ၢ်တၢ်အီၣ်ဘၣ်, ကမၤလိန့ၢ်စ့ၢ်ကီးဝဲ ကဘၣ်အီၣ်တၢ်မနုၤလဲၣ် ဒီးဒ်သိးကမူဝဲအဂီၢ် တၢ်အီၣ်လၢအဝဲလိၣ်ဘၣ်န့ၣ် ကဃုထံၣ်န့ၢ်ဘၣ် ညၣ်စဲလမိၣ်အလီၢ်အကျဲတဖၣ် ဖဲလဲၣ်န့ၣ်လီၤ.

ပဝဲတဖၣ်စ့ၢ်ကီး ပအိၣ်ဒီးမံၤလၤသၣ်ကပီၤလီၤဆီဒီး တၢ်သးခုလၢပဟ့ၣ်ခီလီၤတၢ် လၢပသ့ၣ်ညါ-ပနီၤဟ့ၣ်တၢ်ဘၣ်ဃး ယွၤအတၢ်မၤလီၤလး ဒီးယွၤအသကဲာ်ပဝးတဖၣ် ဆူပှၤလၢအပိာ်ထွဲထီၣ်ပခံတဖၣ်အအိၣ်န့ၣ်လီၤ. စံး ၇၁:၁၈ အပူၤ, ပှၤသးပှၢ်အကွဲးတၢ်တဂၤ ဃ့ယွၤ…

ခံမံၤလိာ် ဘၣ်ဝဲလီၤ

အနံၣ်(၃၀)ဝံၤအလီၢ်ခံ ဖဲၣ်လူလူ(Feng Lulu) ထံၣ်လိာ်ပာ်ဖှိၣ်ထီၣ်က့ၤအသးဒီး အဒူၣ်ဖိထၢဖိလီၤ. ဖဲအဝဲမ့ၢ် ဖိသၣ်ဟးတုၤတီၢ်တုၤတီၢ်ဒီး လိာ်ကွဲလၢဟံၣ်အချၢအဆၢကတီၢ် ပှၤစိာ်ဆူၣ်ကွံာ်အီၤလီၤ. မ့ၢ်လၢ တရူးအပိာ်မုၣ်ကရၢ (All-China Women’s Federation) အတၢ်ကျဲးစၢးအဃိ လၢခံကတၢၢ် ပှၤဃုထံသ့ၣ်ညါဘၣ်က့ၤ အဝဲအိၣ်ဆိးအလီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲတၢ်ဃ့ၢ်စိာ်ဆူၣ်အီၤန့ၣ် မ့ၢ်ဒံးဒၣ် ဖိသၣ်ဆံးဆံးဖိအဃိ အဝဲတသ့ၣ်နီၣ်တၢ်မနုၤမးလၢၤဘၣ်. ဖဲအဒိၣ်ထီၣ်န့ၣ် ဆိကမိၣ်ဝဲ ကမ့ၢ်ဒၣ် အမိၢ်အပၢ်လုၢ်ဒုးအီၣ်ဒုးအီတန့ၢ်အဃိ တၢ်ဆါကွံာ်အီၤန့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ဖဲဃုသ့ၣ်ညါတၢ်ဂ့ၢ်အမ့ၢ်အတီအဆၢကတီၢ် တၢ်သံကွၢ်အါမံၤ ဒီးတၢ်သးဂဲၤတဖၣ်အိၣ်ထီၣ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.

ဖဲစီၤယိၤသး ပာ်ဖှိၣ်ဘၣ်က့ၤအသးဒီး အဒီပုၢ်ဝဲၢ်န့ၣ် အသးကဟူးဂဲၤ သဘံၣ်ဘုၣ်ဝဲန့ၣ်လီၤ. ဒ်ပှၤသးစၢ်တဂၤအသိး အဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ် ဆါလီၤအီၤ ဒ်ကုၢ်တဂၤအသိး ဆူအဲၤကူပတူးန့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်အက့ၣ်အကူ လီၤဘၣ်ဒိဆါတဖၣ်အလီၢ်န့ၣ် ယွၤတရံးက့ၤအီၤ ဆူတၢ်စိကမီၤအလီၢ်ထီလီၤ. ဖဲအဝဲၢ်တဖၣ် ဟဲပှ့ၤတၢ်အီၣ် လၢအဲၤကူပတူးန့ၣ် အဝဲသ့ၣ် လၢတၢ်တသ့ၣ်ညါတၢ်အပူၤန့ၣ် ဘၣ်ပှ့ၤတၢ်အီၣ်လၢ အဝဲအအိၣ်လီၤ.

စီၤယိၤသး ဒုးသ့ၣ်ညါအဝဲၢ်တဖၣ် လၢယွၤအုၣ်ခီၣ်က့ၤအဝဲသ့ၣ် လၢအတၢ်မၤကမၣ်ဒီးတဲဝဲ “ယွၤဒုးမူဒံးသု လၢတၢ်မၤထူၣ်ဖျဲးဖးဒိၣ်အပူၤလီၤ (၁ မိၤ…

တၢ်ကီၤသူၣ်ကီၤသးလၢ ယွၤအဂံၢ်အဘါအပူၤ

၁၉၇၂ နံၣ်အပူၤ တၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ် တၢ်ဃုမၤလိတၢ်တမံၤ ဒီးဘၣ်တၢ်သ့ၣ်ညါအီၤ လၢ “ကိၣ်မးရှမဲလိ(Marshmallow) တၢ်မၤကွၢ်” လၢအမ့ၢ် တၢ်ထိၣ်တဲၥ်မၤကွၢ်ဖိသၣ်တဖၣ် အတၢ်ကီၤသူၣ်ကီၤသးန့ၣ်လီၤ. ဖိသၣ်တဖၣ် ဘၣ်တၢ်ဟ့ၣ်အီၤတဂၤန့ၣ် ကိၣ်တလိၣ်စုၥ်စုၥ် လၢကအီၣ်အဂီၢ်, ဘၣ်ဆၣ်ဒီးပှၤတဲအီၤလၢ မ့ၢ်တအီၣ်ဝဲတဘျီဃီဒီးမ့ၢ်ခိးဝဲ ဆူမဲၥ်ညါအမံးနံးတဆံန့ၣ်ဒီး ပှၤကဟ့ၣ်အါထီၣ်အီၤကိၣ်လၢခံတလိၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖိသၣ်သၢပူတပူကီၤအသးန့ၢ်ဝဲ ဒ်သိးကဒိးန့ၢ်အါထီၣ်ကိၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.(ဖိသၣ်အဂၤသၢပူတပူခိးဝဲတကဲဘၣ်ဒီး အီၣ်ကွံၥ်ဝဲလၢသၢဆံစဲးကီးအတီၢ်ပူၤန့ၣ်လီၤ).”

ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ပဝဲစ့ၢ်ကီး ပကဘၣ်ဂဲၤလိၥ်ကီၤသူၣ်ကီၤသး ဖဲပှၤဟ့ၣ်ပှၤတၢ်တမံၤမံၤလၢ ပသးလီအီၤ အဆၢကတီၢ်ဒီး ပမ့ၢ်သ့ၣ်ညါစ့ၢ်ကီးလၢ ပမ့ၢ်အိၣ်ခိးတၢ်လၢပကမၤန့ၢ်အီၤ ခါဆူညါန့ၣ် ဂ့ၤဒိၣ်ဝဲဒၣ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. လံာ် ၂ ပ့းတရူး ၁:၅-၆ အပူၤ စီၤပ့းတရူးဟ့ၣ်သဆၣ်ထီၣ်ပခံလၢ ပကပာ်ဖှိၣ်အါထီၣ် တၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါအါမံၤ ဃုာ်ဒီး ပတၢ်ကီၤသူၣ်ကီၤသး လၢပတၢ်စူၢ်တၢ်နာ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲလၢပအိၣ်ဒီးတၢ်နၥ်လၢခရံၥ်အပူၤဝံၤဒီး လၢ ၂ ပ့း ၁:၅-၈ အပူၤ စီၤပ့းတရူးဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါ ပှၤဖးလံၥ်ဖိတဖၣ် ဒီးပဝဲနၤယၤ လၢပကဒိၣ်ထီၣ်ဆူညါလၢတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါ, တၢ်သ့ၣ်ညါ, တၢ်ကီၤပသး, တၢ်ဝံသးစူၤ, တၢ်ယူးယီၣ်ယွၤ, တၢ်အဲၣ်ပုၢ်အဲၣ်ဝဲၢ်ဒီးတၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံအပူၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤမ့ၢ်ဒိၣ်ထီၣ်အါထီၣ်လၢပပူၤဒီးကမ့ၢ်ပတၢ်နၥ်အတၢ်အုၣ်အသးန့ၣ်လီၤ.

လုၢ်လၢ်အဂ့ၤအဝါတဖၣ်အံၤအဃိ…

ဃုထၢလၢ တၢ်ကူၣ်သ့အပူၤ

ဒ်ပှၤအခိၣ်တဂၤလၢပှၤမၤသကိးတၢ်တဖုလၢ တၢ်တိာ်ကျဲၤပာ်အီၤလၢ အကလဲၤဆူ, ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ် မူပျီကဟၣ်ယူၤသန့ၤအသိး, ပှၤဆှၣ်မူဖးဖီ(Astronaut) ခရ့း ဖၣ်ကူၣ်စၢၣ် (Chris Ferguson) ဘၣ်မၤတၢ်ဃုထၢ ပာ်လီၤသးတမံၤလၢအကီခဲန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်န့ၣ်, အတၢ်ဆၢတဲာ်အံၤ တဘၣ်ဃးဒီး မူပျီကဟၣ် အစဲးဖီကဟၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤ, အပှၤမၤသကိးတၢ်တဖၣ် အတၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢအဂီၢ် မ့ၢ်ဂ့ၤဘၣ်. မ့မ့ၢ်တခီ ဘၣ်ထွဲဝဲဒီး တၢ်လၢအဝဲပာ်အီၤ ဒ်အတၢ်မၤလၢအကါဒိၣ်ကတၢၢ်တမံၤ, လၢအမ့ၢ်အပှၤဟံၣ်ဖိဃီဖိန့ၣ်လီၤ. ဖၣ်ကူၣ်စၢၣ် ဃုထၢဝဲလၢ ကဟးထီၣ်လၢအမူဒါဒီး အိၣ်တ့ၢ်လၢဟီၣ်ခိၣ်လိၤ, ဒ်သိးအကအိၣ်ဝဲလၢ အဖိမုၣ်အတၢ်ဒိးတ့ဒိးဖျီအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.

ပဝဲကိးဂၤ တဘျီတခီၣ် ပဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဒီး တၢ်ဆၢတဲာ်လၢအကီတဖၣ်, လၢအဒုးခံကွၢ်စီၤကွၢ်ပှၤတၢ်လၢအကါဒိၣ်ကတၢၢ်လၢပဂီၢ် လၢတၢ်အိၣ်မူအပူၤ, မ့ၢ်လၢတၢ်ဃုထၢတမံၤ ဟဲဝဲဒီးတၢ်လီၤမၢ်အဂၤတမံၤအဃိန့ၣ်လီၤ. ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးပညိၣ်ဝဲလၢကဒုးသ့ၣ်ညါ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီအံၤ ဆူအပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ် ဒီးပှၤကမျၢၢ်တဖၣ် ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်အိၣ်မူအတၢ်ပာ်လီၤသး လၢအကါဒိၣ်ကတၢၢ်, လၢအမ့ၢ်တၢ်ပိာ်အခံန့ၣ်လီၤ. ဒ်သိးကမ့ၢ် အပျဲၢ်အဘီၣ်တဂၤအဂီၢ်, အဝဲစံးဝဲဒၣ် အလီၢ်အိၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ်တဖၣ် ကဘၣ် “ညိကွံာ်အသးဒၣ်ဝဲ” ဒ်သိးကလဲၤတၢ်ဒီးအီၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ (မၢ် ၈:၃၄). ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်, အဝဲသ့ၣ်ကဘၣ် တၢ်ကွဲန့ၢ်လွဲန့ၢ်အီၤ ဒ်သိးအသုတဟ့ၣ်လီၤအသးလၢ…

ဖဲပပာ်ဖှိၣ်ထီၣ်သး ဒ်သိးသိး

လၢဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ် ဒဲမး(Danmark)မ့ၢ်, ထံကီၢ်အိၣ်ဒီးတၢ်သူၣ်ဖှံသးညီဒိၣ်ကတၢၢ်အကျါ ထံကီၢ်တဘ့ၣ်, ဒ် “World Happiness Report-တၢ်ပာ်ဖျါ ဟီၣ်ခိၣ်ဖျၢၣ်တၢ်သးခု” ပာ်ဖျါဝဲအသိးလီၤ. ပှၤဒဲမးဖိတဖၣ် လဲၤခီဖျိအတၢ်ဂိၢ်ခါကတီၢ် လၢအနံၤအသီအါ ဒီးန့ၢ်ဘၣ်မုၢ်အတၢ်ကပီၤစှၤအဃိ ပာ်ဖှိၣ်ထီၣ်သကိးအသးဒီး တံၤသကိးတဖၣ်လၢ တၢ်အီသကိး မ့တမ့ၢ် တၢ်အီၣ်သကိးတၢ်အီၣ်လီၤ. တၢ်ကတိၤလၢ အဝဲသ့ၣ်သူဝဲ လၢအတၢ်သးကလၢၢ်ဘၣ်တၢ်လၢ အဘၣ်ထွဲလိာ်ဒီး တၢ်ဆၢကတီၢ်တဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ် မ့ၢ် “hygge” (ဟိကါ -‘Hoo-gah’) န့ၣ်လီၤ. ခီဖျိ တၢ်သ့ၣ်နီၣ်ကဝီၤ စီၢ်နီၢ်ခိၣ်ယိယိတဖၣ် ဃုာ်ဒီး ပှၤလၢအဲၣ်ဘၣ်ဝဲတဖၣ်အဃိ, အဝဲသ့ၣ်အသးဘၣ်တၢ်ဟ့ၣ်ဆူၣ်ဂံၢ်ဘါလီၤ.

ပှၤကွဲးလံာ်ဧ့ၤဘြံၤ ဟ့ၣ်ဆူၣ်သဆၣ်ထီၣ် တၢ်ပာ်ဖှိၣ်ထီၣ်သး ဒ်သိးသိးန့ၣ် ဒ်ပှၤအတဝၢတခါအသိးလီၤ. အဝဲသ့ၣ်ညါဘၣ်ဝဲလၢ မုၢ်နံၤအကီအခဲတဖၣ် ကအိၣ်ထီၣ်- အိၣ်ဒီးတၢ်တၤတဖၣ်လၢတၢ်နာ်အပူၤလီၤ. ယ့ၣ်ရှူးမၤလီၤတံၢ်တ့ၢ်လံ ကစၢ်ယွၤအတၢ်တူၢ်လိာ်ပှၤ ခီဖျိပတၢ်နာ်တၢ်အုၣ်ခီၣ်ပကစၢ်ဒၣ်ကယၢာ်, ပကကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဘၣ် တၢ်မဲာ်ဆှး, တၢ်သးဒ့ဒီ ဒီးတၢ်ထီဒုၣ်ဒါအမ့ၢ်အတီတဖၣ်လီၤ. ခီဖျိပပာ်ဖှိၣ်ထီၣ်သး ဒ်သိးသိးန့ၣ်, ပအိၣ်ဒီး တၢ်ဟ့ၣ်ဆူၣ်ထီၣ်သး တဂၤဒီးတဂၤတၢ်ကဲဘျုးအဂီၢ်လီၤ. ဖဲပနီၤဟံးန့ၢ်သကိး တၢ်ဒီတံၤဒီသကိးန့ၣ်, ပသဆၣ်ထီၣ်/ထိၣ်ဂဲၤထီၣ်လိာ်သကိးသး ဆူတၢ်အဲၣ်ဒီးတၢ်မၤလၢအဂ့ၤတဖၣ်သ့ဝဲ…

တၢ်စိၥ်ခီတၢ်မ့ၢ်တၢ်တီ

ကိၣ်ဘ့း ၁၉ တၢ်ဆါအၢဒုးအိၣ်ထီၣ် တၢ်ကီတၢ်ခဲအဆၢကတီၢ်ပူၤ တၢ်ဘၣ်ယိၣ်အိၣ်ဝဲဒၣ် လၢ တၢ်ဆူးတၢ်ဆါကကူဆူ တဂၤဘၣ်တဂၤအအိၣ်အဃိ, ဖံဖုအတၢ်အိၣ်သကိးလိၥ်သး ဒီးအလံၤဖိတဖၣ် တသ့ဝဲဒၣ်အဃိ ဖံဖုအါဂၤ ဘၣ်ဃုထံၣ်န့ၢ် ကျဲအကျိၤအကွၢ်အသီလၢ ကဆဲးကျိးလိၥ်သးဒီး အဖိအလံၤတဖၣ် န့ၣ်လီၤ. ဖဲတယံာ်ဘၣ်အတီၢ်ပူၤ တၢ်ဃုကွၢ်ထံတၢ် ပၥ်ဖျါထီၣ် ဖံဖုအါဂၤ ဃုမၤလိနၢ်ပၢၢ်အါထီၣ် တၢ်ဆှၢလံၥ်ဒီး တၢ်ဆူးကါကွဲၤဒီနၢ်ကျဲအကျိၤအကွၢ် ဒ်သိးကဟံးဃၥ်ဂၢၢ်ကျၢၤ အဝဲသ့ၣ်အတၢ်ဘၣ်ထွဲစၢဘူးလိၥ်သး လုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ်လၢအလံၤဖိတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲဖုတနီၤနီၤဘူၣ်သကိး ဘါသကိးတၢ်လၢဟံၣ်ဖိဃီဖိလၢတၢ်လီၢ်အယံၤ ခီဖျိကွဲၤဒီနၢ်ဘံၢ်ဒံၢ်ယိၣ်န့ၣ်လီၤ.

ကျဲအကျိၤအကွၥ်လီၢ်လိၢ်လီၤလးအါထံၣ်အကျါ လၢမိၢ်ပၢ်, ဖံဖုလုၢ်ဘၢဒိၣ်စိ သ့ဝဲန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်ဟ့ၣ်ခီဟ့ၣ်နီၤလီၤ ယွၤကလုၢ်ကထါ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီန့ၣ်လီၤ. ၅ မိၤရှ့ ၄:၉ အပူၤ, စီၤမိၤရှ့ကတိၤလီၤတၢ်လၢ ယွၤအၦၤဂီၢ်မုၢ်အအိၣ် “ဒ်သိးနသုတသးပ့ၤနီၣ် တၢ်လၢနမဲၥ်ထံၣ်လံ, ဒီးဒ်သိး အသုတဟးထီၣ်ကွံၥ် လၢ နသးအပူၤတစိၤဒၣ်နၤတဂ့ၤ” န့ၣ်လီၤ. တကးဒ်ဘၣ်န့ၣ် ယွၤအၦၤဂီၢ်မုၢ်ကဘၣ်ဟ့ၣ်ခီဟ့ၣ်နီၤ ဘိးဘၣ်သ့ၣ်ညါ ယွၤအတၢ်မၤတဖၣ်အံၤ လၢအဖိတဖၣ်ဒီးအဖိတဖၣ် အဖိသ့ၣ်တဖၣ်အအိၣ်, ဒ်သိးအဆၢဖိ ၁၀ ပၥ်ဖျါဝဲ “ဒ်သိးကမၤလိ…