တၢ်အါအါကလဲာ် အိၣ်ဟဲလၢထး
ယမုၢ်လၢ်ယဲလၢ ယကဒိးန့ၢ်ဘၣ် တကွံသၣ်ဃိးဖျၢၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, လၢတၢ်အံၤအလီၢ်န့ၣ်, ဖဲယအိးထီၣ် ပနံာ်ရိအထၢၣ်လၢ ပှၤဆှၢလီၤဆူယဟံၣ်န့ၣ်, ယထံၣ်ဘၣ် တကွံသၣ် အဖျၢၣ်ခံဆံန့ၣ်လီၤ. ယသ့ၣ်ညါထီၣ်တဘျီဃီလၢ ယတၢ်ဟဲသုးအိၣ်ဆိးဆူကီၢ်အ့ကလဲၣ် (England) အခီပညီန့ၣ် ကဘၣ်မ့ၢ်ဝဲ တၢ်ဆီတလဲတၢ်မၤလိာ်ဟံးန့ၢ်တၢ်အီၣ်တၢ်အီလၢ ပီၣ် (pound) အလီၢ်န့ၣ်ဆူ ကံၣ်လိၣ် (kilo) န့ၣ်လီၤ. တၢ်လၢယကဘၣ်မၤလိာ်ဟံးန့ၢ် တကွံသၣ် သၢပီၣ်အလီၢ်န့ၣ်, ယမၤလိာ်လီၤဘၣ် သၢကံၣ်လိၣ် (နွံပီၣ်ဃၣ်ဃၣ်) န့ၣ်လီၤ.
တကွံသၣ်တဖၣ် အိၣ်အါအါကလဲာ်အဃိ, ဒ်သိးယကနီၤဟ့ၣ်တၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤဒီးပှၤဂၤအဂီၢ်, ယတ့ထီၣ်ကိၣ်တကွံသၣ်တဘျုးဖျၢၣ်လၢ ယအီၣ်ဝံၣ်ဒိၣ်မးတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲလၢယမၤလီၤကလဲတကွံသၣ်တဖၣ်အကတီၢ်, ယစးထီၣ်ဆိကမိၣ် ယတၢ်အိၣ်မူအဘၢၣ်ကဝီၤ အဂုၤအဂၤတဖၣ်, တၢ်အါအါကလဲာ်လၢယဒိးန့ၢ်အီၤတဖၣ်, တၢ်လၢယတမုၢ်လၢ်တ့ၢ်ဝဲအပူၤန့ၣ်ဒီး, တၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤအကျဲ ကိးဘိဒဲးန့ၣ် နဲၣ်ဆှၢက့ၤဝဲဆူယွၤအအိၣ်န့ၣ်လီၤ.
ဖျါလၢ စီၤပီလူးအိၣ်ဒီးတၢ်လဲၤခီဖျိ ဒ်သိးအံၤ, လၢတၢ်ကွၢ်ထံဆိကမိၣ်က့ၤ ယွၤအတၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤအါအါကလဲာ်လၢအတၢ်အိၣ်မူအပူၤန့ၣ်လီၤ. အလံာ်ပရၢအခီၣ်ထံး တဘ့ၣ်ဆူ စီၤတံၤမသ့းအအိၣ်အပူၤန့ၣ်, စီၤပီလူး ဆိကတီၢ်တစိၢ်ဖိ ဒ်သိးကပာ်ဖျါထီၣ်အဂ့ၢ်ဘၣ်ထွဲဒီးအတၢ်အိၣ်မူ လၢအတချုးထံၣ်ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး, ဒီး ၁ တံၤ ၁:၁၁…
ယွၤဧၢ, ဃုကွၢ်ထံယသးတက့ၢ်
လၢကီၢ်စ့ကဖီ ပနံာ်ဖှိၣ်ကျးဖးဒိၣ် အကျးသွဲတဖျၢၣ်န့ၣ်, ဒ်သိးကမၤစှၤလီၤ တၢ်အီၣ်တၢ်အီအတၢ်လီၤဆှုလီၤပလ့ၤအဂီၢ်, တၤသူတၤသၣ်ဒီးတၢ်ဒိးတၢ်လၣ်လၢအက့ၢ် အဂီၤတဖျါဂ့ၤတစဲးတဖၣ်န့ၣ် မၤစှၤလီၤဝဲအပှ့ၤ, ဒီးဆါလီၤဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢတနံၣ်အတီၢ်ပူၤ, တၢ်တိာ်ကျဲၤအသီတမံၤအံၤ အုၣ်ခီၣ်က့ၤတၢ်အီၣ်တၢ်အီအတယၢၢ်အါန့ၢ် ၈၅၀ တၣ် (tons) (၇၇၁,၀၀၀ ကံၣ်လိၣ်ကရဲၢ်) န့ၣ်လီၤ. မ့မ့ၢ်တၢ်လၢအပူၤကွံာ်န့ၣ်, တၢ်အီၣ်တဖၣ်အံၤ မ့ၢ်လၢတၢ်ပာ်ပနီၣ်အနီၣ်ထိၣ် အတထီၣ်ဘးအဃိ ကဘၣ်တၢ်တၢၤကွံာ်အီၤန့ၣ်လီၤ. တယံာ်ဘၣ်န့ၣ်, ပှၤပှ့ၤအီၣ်တၢ်ဖိတဖၣ် သ့ၣ်ညါထွဲဝဲဒၣ်လၢ တၢ်အိၣ်ဖျါလၢခိတဖၣ်- တၢ်ဒိးတၢ်လၣ်လၢအဘၣ်ဒိဘၣ်ထံး, ဒီးက့ၢ်ဂီၤလီၤတိၢ် လီၤဆီတဖၣ်န့ၣ်, တမၤစှၤလီၤဝဲဒၣ် တၢ်အဝံၣ်အဘဲ, ဒီးတၢ်န့ၢ်ဂံၢ်န့ၢ်ဘါအလုၢ်အပှ့ၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်အိၣ်ဖျါလၢခိန့ၣ် ထီဘိတစံၣ်ညီၣ်တဲာ်တၢ်လၢအအိၣ်လၢအညါပူၤန့ၣ်ဘၣ်.
၁ ရှမူၤ ၁၆:၁ ပာ်ဖျါဝဲ ဝံစီၤရှမူၤအ့လး မၤလိန့ၢ်တၢ်တမံၤဃီ ဒ်သိးအံၤ, ဖဲယွၤမၢလီၤအီၤ, လၢကလဲၤဖှူပှၤအံၣ်စရ့လးအစီၤပၤလၢခံတဂၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲစီၤရှမူၤအ့လး ထံၣ် စီၤယံးရှဲအဖိဝဲၢ်ကိ စီၤအလံအာ်, ဒီးဆိကမိၣ်ဝဲလၢ ပှၤတဂၤအံၤကမ့ၢ်ယွၤ ဃုထၢပာ်တဂၤန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, အဆၢဖိ ၇ န့ၣ် ယွၤစံးဝဲဒၣ်လၢ, “အမဲာ်အက့ၢ် အဂီၤ, ဒီးအနီၢ်ထီန့ၣ်ကွၢ်တဂ့ၤ.. ပှၤကညီကွၢ်ပှၤအမဲာ်,…
ယဘၣ်ဃးကစီဒီဧါ
အကတၢၢ်န့ၣ် မုၣ်ဂဲၤဒိ ဆဲၣ်လံၣ် ဖံ (Sally Field) အသးကလၢၢ်ဘၣ် တၢ်လၢပဝဲကိးဂၤဆၢဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲ ၁၉၈၅ နံၣ်န့ၣ် အဝဲဒိးန့ၢ် အီၣ်စကၣ် (Oscar) ခံဘျီတဘျီ, ဒီးဖဲတၢ်တူၢ်လိာ်ခိၣ်ဖးအကတီၢ်, ဘၣ်ကတိၤလီၤတၢ်န့ၣ် စံးဝဲ, “တၢ်လၢယဆၢမိၣ်န့ၢ်သးလီတ့ၢ်တၢ် အါန့ၢ်တၢ်အဂုၤအဂၤတဖၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲသုတၢ်ပာ်ကဲန့ၣ်လီၤ. ဖဲယဒိးန့ၢ် အီၣ်စကၣ် အခီၣ်ထံးတဘျီန့ၣ်, ယသးတကလၢၢ်ဘၣ်တၢ် ဒ်သိးအံၤ န့ၣ်ဘၣ်. မ့မ့ၢ်လၢတၢ်တဘျီအံၤန့ၣ်ဒီး ယသးကလၢၢ်ဘၣ်လံန့ၣ်လီၤ. မ့မ့ၢ်အကတီၢ်အံၤန့ၣ်ဒီး, သုဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးယၤန့ၣ်, ယသမၢအလီၢ်တအိၣ်လၢၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ.”
ပှၤအဲၤသံအီးပးဖိ ပှၤဒ့ဒံၣ်တဂၤစ့ၢ်ကီး ဘၣ်တၢ်တူၢ်လိာ်အီၤအဃိ ကမၢကမၣ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒ်အမ့ၢ်ပှၤတခီဘီမုၢ်ဖိ, ဒီးပှၤဒ့ဒံၣ်ဖိတဂၤအသိးန့ၣ် ကနုာ်လီၤဆူကစၢ်ယွၤအတၢ်လူၢ်ဟံၣ်, ဆူတၢ်လီၢ်စီဆှံန့ၣ် ဘၣ်တၢ်တြီဃာ်အီၤအဃိန့ၣ်လီၤ. (ကွၢ်ဖဲ အ့း ၂:၁၁-၁၂, ၅ မိၤရှ့ ၂၃:၁). ဘၣ်ဆၣ်, ဆၢမုၢ်လၢ်ဝဲလၢ ကဘၣ်တၢ်တူၢ်လိာ်အီၤန့ၣ်လီၤ. မၤ ၈:၂၇ ပာ်ဖျါဝဲ, ဖဲအလဲၤဝဲတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါအတၢ်လဲၤ ဆူဝ့ၢ်ယရူၤရှလ့ၣ်ဝံၤန့ၣ်ဒီး, ဘၣ်ဟဲက့ၤကဒီးဝဲလၢ တၢ်တမံသူၣ်မံသးအပူၤအကတီၢ်န့ၣ် စီၤဖံလံးပူး ထံၣ်လိာ်အသးဒီးအီၤန့ၣ်လီၤ.
ပှၤအဲၤသံအီးပးဖိတဂၤအံၤ…
တၢ်မၤ ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးအတၢ်
ဖဲ ၁၈၀၀ အနံၣ်, နံၣ်အဆိတဖၣ်အပူၤ, လၢဝ့ၢ်လိဒိၣ် ပိာ်မုၣ်အဃိာ်တဖျၢၣ်အပူၤ တၢ်အိၣ်အသးတဖၣ်န့ၣ်, မၤဖုးမၤပျီၢ် အဲလံၤစဘဲး ဖရဲ (Elizabeth Fry) ဒိၣ်ဒိၣ် ကလဲာ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤပိာ်မုၣ်တဖၣ်ဒီးအဖိတဖၣ်န့ၣ် ဘၣ်အိၣ်ဆိးပှဲၤကတံာ်, ဒီးဘၣ်မံဖှိၣ်ဝဲလၢ လၢၢ်ဖုဒါအခုၣ်တဖၣ်အလိၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်တဟ့ၣ်အဝဲသ့ၣ်လၢ လီၢ်မံလီၢ်ဒါအပိးအလီတဖၣ်ဘၣ်ဆၣ်, မ့မ့ၢ် သံးတကလုာ် (gin) န့ၣ် ဟဲယွၤလီၤဝဲ လၢထံပီၤအနိးတတီၤန့ၣ်လီၤ. အဲလံစဘဲး ဖရဲ လဲၤအိၣ်သကိး ဃိာ်အံၤလၢ အါနံၣ်အါလါ အတီၢ်ပူၤ, ဒီးစးထီၣ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်တၢ်လဲလိာ်, ခီဖျိလၢတၢ်ဟ့ၣ် တၢ်ကူတၢ်သိးတဖၣ်, တၢ်အိးထီၣ်ကၠိတဖျၢၣ်, ဒီးတၢ်သိၣ်လိလံာ်စီဆှံန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ပှၤအါဒံအါဂၤ ထံၣ်ဝဲဒၣ်လၢ အတၢ်လုၢ်ဘၢတၢ်အဒိၣ်ကတၢၢ်န့ၣ် မ့ၢ်အတၢ်အဲၣ်လဲၤအိၣ်သကိး အဝဲသ့ၣ်, ဒီးတၢ်မုၢ်လၢ်အတၢ်ကစီၣ်လၢ အဖျါဆှံမးတဖၣ်အဃိန့ၣ်လီၤ.
အတၢ်ဖံးတၢ်မၤတဖၣ်အပူၤန့ၣ်, အဝဲအိၣ်မူမၤထွဲ ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးအတၢ်ကွဲမုာ်လၢ တၢ်မၤတၢ်ခ့တၢ်ပှၤအတၢ်မၤဆူ ပှၤလၢအလိၣ်ဘၣ်တၢ်တဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. မး ၂၅:၄၆ အပူၤန့ၣ် ပကထံၣ်ဘၣ်တၢ်အဒိ, လၢကစၢၢ်သ့ၣ်စၤယံးအလိၤ, ဖဲကစၢ်ခရံာ်စံးကတိၤပာ်ဖျါဝဲလၢ ဟီၣ်ခိၣ်အစိၤအကတၢၢ် တၢ်ကမၤအသးတဖၣ်အကျါ ပၣ်ဃုာ်ဒီးတၢ်တူၢ်လိာ်မုာ်, “ပှၤအတီအလိၤတဖၣ်န့ၣ်,…
ဘၣ်ကတာ်သးလၢခၠီးကလဲးအပူၤ
လၢကီၢ်စဲၣ် ပဲၣ်စဲၣ်ဘ့နံယၢၣ် (Pennsylvania), ဖဲမါစ် (Mars) တၢ်မၤခၠီးကလဲးအတၢ်မၤလီၢ်န့ၣ်, ပှၤမၤတၢ်ဖိခံဂၤ လီၤတဲာ်ဆူ ခၠီးကလဲး ထးဝါဒၢဖးဒိၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. အခီၣ်ထံးန့ၣ်, တၢ်ကမၤအသး ဒ်တၢ်ကတိၤနံၤတၢ်အဂ့ၢ်, ဒီးကမ့ၢ်တၢ်ကီတၢ်ခဲအမုာ်တမံၤသ့ၣ်သ့ၣ်လၢ ပှၤအဲၣ်ခၠီးကလဲးတဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤခံဂၤအံၤန့ၣ် တၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးတအိၣ်ဝဲဘၣ်ဆၣ်, အဝဲသ့ၣ်ဘၣ်အိၣ်ဆိးလၢ ခၠီးကလဲးအကျါ တုၤလၢ အယီၢ်ဒ့, ဒီးကဟးထီၣ်ကွံာ် အတၢ်ဒၣ်ဝဲတသ့လၢၤဘၣ်. လၢခံကတၢၢ်န့ၣ်, ပှၤမၤပံာ်မ့ၣ်အူတဖၣ် ဘၣ်မၤထူၣ်ဖျိထးဝါဒၢဖးဒိၣ်အကပၤ ဒ်သိးကမၤထူၣ်ဖျဲးအဝဲသ့ၣ် န့ၣ်လီၤ.
ဖဲဝံယံးရမံယၤ ဘၣ်တၢ်စဲၤလီၤအီၤဆူ တၢ်ပူၤအခံဒး လၢအအိၣ်ပှဲၤဒီးကပံာ်န့ၣ်ဒီး, အတၢ်လဲၤခီဖျိအံၤ တမ့ၢ်တၢ်အမုာ်အလၤလၢအဂီၢ်န့ၣ်ဘၣ်. ယံး ၃၈:၃ ပာ်ဖျါဝဲ, တယံာ်ဘၣ်န့ၣ် မ့ၢ်လၢ “တၢ်ကဟ့ၣ်လီၤကွံာ်ဝ့ၢ်အံၤလၢဘၤဘူလိၣ်အစီၤပၤအသုးမုၢ်အစုပူၤသပှၢ်တၢၢ်” အဃိ, ဒ်အမ့ၢ်ပှၤဘၣ်စိာ်တၢ်ကစီၣ်တဂၤ ဆူယွၤအပှၤဂီၢ်မုၢ်လၢဝ့ၢ်ယရူၤရှလ့ၣ်အဂီၢ်န့ၣ်, ဝံဘိးဘၣ်သ့ၣ်ညါပှၤဂီၢ်မုၢ် ဒ်သိးကဟးထီၣ်ကွံာ်လၢဝ့ၢ်အံၤ အဆိအချ့န့ၣ်လီၤ. အဆၢဖိ ၄ ပာ်ဖျါဝဲ စီၤပၤစံးဒကံယၤ အပဒိၣ်ဖးဒိၣ်တနီၤ ဃ့မၤသံ ဝံယံးရမံၤယၤ, ဒီးစံးဝဲလၢ ဝံအတၢ်ကတိၤတဖၣ် “မၤစၢ်လီၤဝဲ ပှၤသုးဖိအစု” အဃိန့ၣ်လီၤ. အဆၢဖိ ၆…
တၢ်စုကဝဲၤအကတီၤ, လၢခရံာ်အပူၤ
တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သရၣ် ဘ့လံၣ် (Bailey) အတံၤသကိးအသီလၢ အသ့ၣ်ညါလိာ်သး တယံာ်ဒံးဘၣ်တဂၤန့ၣ် ဒုးသ့ၣ်ညါဘၣ်အီၤလၢ အမၤတရီတပါတၢ်, ဒီးအတၢ်သးစဲထီအဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤသးစၢ်တဂၤအံၤ မ့ၢ်ပှၤစူၢ်က့ၤနာ်က့ၤ ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးဘၣ်ဆၣ်, မ့ၢ်လၢအဘၣ်လဲၤခီဖျိကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဒီးတၢ်မၤတရီတပါမုၣ်ခွါ, ဒီးလံာ်လဲၢ်တၢ်ဂီၤမူလၢ အဒုးနဲၣ် မုၣ်ခွါအတၢ်အိၣ်ဃုာ်လိာ်သးတဖၣ် ဖဲအဖိသၣ်လံၤလံၤအကတီၢ်အဃိ, လၢအဂီၢ် ကဲထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်ကီလၢအဒိၣ်န့ၢ်အီၤတမံၤန့ၣ်လီၤ. ခီဖျိလၢတၢ်သူၣ်သးဂီၤ သးဟးဂီၤအပူၤ, အဝဲယုထံၣ်န့ၢ် တၢ်မၤစၢၤလၢအအိၣ်န့ၣ်လီၤ.
ဒ်ပမ့ၢ်ပှၤစူၢ်က့ၤနာ်က့ၤ ကစၢ်ခရံာ်တဖၣ်အသိးန့ၣ်, ၂ ကရံၣ် ၁၀:၃-၆ စံးဘၣ်ပှၤလၢ ပဘၣ်ဒုးတၢ်ဒီးတၢ်အၢတၢ်သီအသဟီၣ်ဆူၣ်တဖၣ်လၢ ပထံၣ်ဘၣ်အီၤတသ့န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, ဒ်သိးပကဒုးနီၢ်သးအတၢ်ဒုးတဖၣ်အဂီၢ် ပဘၣ်တၢ်ဟ့ၣ်လီၤပှၤ တၢ်စုကဝဲၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. စုကဝဲၤတဖၣ်အံၤ တမ့ၢ်ဟီၣ်ခိၣ်အစုကဝဲၤဘၣ်ဆၣ်, အဆၢဖိ ၄ ပာ်ဖျါဝဲ, ပဘၣ်တၢ်ဟ့ၣ်လီၤပှၤန့ၣ်မ့ၢ် “တၢ်စိတၢ်ကမီၤလၢယွၤအပူၤ, တုၤအမၤလီၤပှီၢ်တိာ်အဒိၣ်အထီတဖၣ်”န့ၣ်လီၤ. တၢ်အခီပညီကမ့ၢ်တၢ်မနုၤလဲၣ်. “တိာ်အဒိၣ်အထီတဖၣ်” န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်လီၢ်လၢ အဘၣ်တၢ်ဘှီထီၣ်အီၤ အဂၢၢ်အကျၢၤ, တၢ်လီၢ်အဘံၣ်အဘၢန့ၣ်လီၤ. ၂ကရံၣ် ၆:၇ (ခ့ခါ) ပာ်ဖျါဝဲ စုကဝဲၤတဖၣ်လၢယွၤဟ့ၣ်ပှၤန့ၣ်မ့ၢ် “တၢ်တီတၢ်လိၤ” အစုကဝဲၤ, “လၢပကထီၣ်မၤနၢၤတၢ်အဂီၢ်(လၢစုထွဲ) ဒီးပကဒီတဒၢပသး(လၢစုစ့ၣ်)အဂီၢ်” န့ၣ်လီၤ.…
တၢ်ကနိလိာ်သးဒီးယွၤ
ဖဲယဝၤသးဘိသံဝံၤအလီၢ်ခံ, တံၤသကိးလၢယသ့ၣ်ညါယံာ်တ့ၢ်မးတဂၤ ဆှၢန့ၢ်ယၤ လံာ်ဖုၣ်ဖိတဘ့ၣ်ဒီးစံးဝဲ, “အဲလဲၣ် (Alan) မ့ၢ်စီၤယၤကိာ်နီၢ်နီၢ်, လၢအကနိလိာ်သးဒီးယွၤ, ဒ်သိးဒီးယကမ့ၢ်ပှၤခရံာ်ဖိတဂၤ လၢမုၢ်မဆါတနံၤအံၤအဂီၢ် အဝဲမ့ၢ်တၢ်ဂ့ၢ် အခိၣ်ကျၢၢ်န့ၣ်လီၤ.” တၢ်ထိၣ်သတြီၤ Alan အတၢ်ဂဲၤပျုၢ်ဒီးပၢ်ဒိၣ်စီၤယၤကိာ် အတၢ်ဂဲၤပျုၢ်န့ၣ် ယတဆိကမိၣ်တ့ၢ် နီတဘျီဘၣ်ဆၣ်, တၢ်မၤအသးအံၤမ့ၢ်ဝဲတီဝဲန့ၣ်လီၤ. ဒ်သိးကဒိးန့ၢ်တၢ်စံးဆၢတဖၣ်အဂီၢ်, အတၢ်အိၣ်မူဒီတစိၤန့ၣ် အဲလဲၣ် ဂ့ၢ်လိာ်သးဒီးအနီၢ်ကစၢ်ဒၣ်ဝဲ, ဒီးဘၣ်ကနိလိာ်သးဒီးယွၤန့ၣ်လီၤ. အဝဲအဲၣ်ယွၤဘၣ်ဆၣ်, ထီဘိန့ၣ်အတၢ်နၢ်ပၢၢ်တထီၣ်ဘးဝဲဒၣ်လၢတၢ်မ့ၢ်တၢ်တီတဖၣ် ဒ်အမ့ၢ်, ကစၢ်ယွၤအဲၣ်အီၤ, ပျၢ်အတၢ်ဒဲးဘး, ဒီးဒိကနၣ်အတၢ်ထုကဖၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ်ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ်, အတၢ်အိၣ်မူအိၣ်ပှဲၤဒီးတၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤတဖၣ်, ဒီးလုၢ်ဘၢဒိၣ်စိတ့ၢ်ပှၤအါဂၤ လၢတၢ်ဂ့ၤတကပၤန့ၣ်လီၤ.
စီၤယၤကိာ်အတၢ်အိၣ်မူန့ၣ် ဖျါလီၤဆီဝဲလၢ အတၢ်ဂဲၤလိာ်ကျဲးစၢးအဃိန့ၣ်လီၤ. အဝဲကူၣ်ဟံးန့ၢ် အဝဲၢ် စီၤဧ့ရှီၤ အတၢ်န့ၢ်သါ, တၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤ ခွဲးယာ်လီၤဆီန့ၣ်လီၤ. အဝဲဘၣ်ဃ့ၢ်ပူၤဖျဲးအသးသမူ, အဝဲဘၣ်ဂဲၤလိာ်ဒီးအဘူးအတံၢ်, ဒီးအမံၤပှၢ် စီၤလၤဘၣ် အါနံၣ်အါလါန့ၣ်လီၤ. အဝဲဘၣ်ဃ့ၢ်ဟးထီၣ်ကဒီးလၢ စီၤလၤဘၣ် အအိၣ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲအိၣ်လီၤတဲာ်တ့ၢ်ထဲတဂၤဧိၤ, ဒီးကထံၣ်လိာ်သးဒီးစီၤဧ့ရှီၤအဂီၢ် ပျံၤတၢ်ဘၣ်ယိၣ်တၢ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်တၢ်ဂ့ၢ်အိၣ်ထီၣ်ဝဲလၢ စီၤယၤကိာ်ထံၣ်လိာ်အသးဒီးမူခိၣ်ကလူးတဖၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ် ၁ မိၤရှ့ ၃၂:၁ ပာ်ဖျါဝဲ…
တၢ်ကိးထီၣ်ပပၢ်လၢမူခိၣ်
ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ် တၢ်ဒုးဖးဒိၣ်ခံဘျီတဘျီ ကတၢၢ်လံအတၢ်ကစီၣ်န့ၣ် ကီၢ်အမဲရကၤကီၢ်ခိၣ် ဟဲရံၣ် ထြူမဲ (Harry Truman) ဘိးဘၣ်သ့ၣ်ညါလီၤဝဲဝံၤ, စှၤမံးနံး အတီၢ်ပူၤ, ကွဲၤဒီနၢ် သီၣ်ထီၣ်ဝဲဒၣ်လၢ ဟံၣ်ဆံးဖိတဖျၢၣ် လၢဘၣ်တၢ်ဘှီအီၤဒီး သ့ၣ်ဘၣ်ကထၢတဖၣ်, လၢဝ့ၢ် ကရဲဘြူ (Grandview), ကီၢ်စဲၣ် မ့းစူၢ်ရံၣ် (Missouri) န့ၣ်လီၤ. သးပှၢ်ပိာ်မုၣ် အသးအိၣ် ၉၂ နံၣ်တဂၤ ဃ့အခွဲးလၢအပှၤတမှံၤ ဒီးစံးဆၢက့ၤတၢ်လီၤ. အပှၤတမှံၤ နၢ်ဟူအဝဲကတိၤတၢ် “ဟဲလိၣ်... မ့ၢ်, ယအိၣ်မုာ်ဂ့ၤဂ့ၤလီၤ. မ့ၢ်. ယကနၣ် ကွဲၤလ့လိၤလီၤ. ...ခဲအံၤ မ့ၢ်သ့န့ၣ်ဒီး ဟဲက့ၤထံၣ်ယၤမ်... Goodbye” န့ၣ်လီၤ. သးပှၢ်မုၣ် ဟဲက့ၤကဒါက့ၤဆူ အပှၤတမှံၤအအိၣ်ဒီးစံးဝဲ “အဝဲန့ၣ်မ့ၢ်ယဖိခွါ ဟဲရံၣ်လီၤ. ဟဲရံၣ် မ့ၢ်ပှၤလီၤလိၣ်လီၤလးတဂၤလီၤ. ...ယသ့ၣ်ညါလၢ အဝဲကကိးယၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲတၢ်မၤအသးတမံၤမံၤ မ့ၢ်ဝံၤန့ၣ်ဒီး အဝဲကိးယၤထီဘိန့ၣ်လီၤ.”
ပမၤတၢ်သ့ထဲလဲၣ်ဂ့ၤထဲလဲၣ်ဂ့ၤ, ပသးပှၢ်ထဲလဲၣ်ဂ့ၤထဲလဲၣ်ဂ့ၤ, ပဆၢကိးဃီၤ ပမိၢ်ပပၢ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ပဆၢနၢ်ဟူဘၣ် မိၢ်ပၢ်တဖၣ်စံးတၢ်ကတိၤ…
ယွၤအတၢ်ဟ့ၣ်လၢအလဲလိာ်တၢ်အိၣ်မူ
ဖဲယဝၤသးဘိဒီးယၤ ပဟ့ၣ်နီၤလီၤ လံာ်စီဆှံတဖၣ်အဆၢကတီၢ်န့ၣ်, ယဟံးစုကွၢ်မဲာ် ပပှၤသးစၢ်တဖုန့ၣ်လီၤ. ယစံးဘၣ်အဝဲသ့ၣ်လၢ, “သုတၢ်အိၣ်မူ ကလဲလိာ်သးအဂီၢ် ယွၤကစူးကါ တၢ်ဟ့ၣ်လုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ်တဖၣ်အံၤန့ၣ်လီၤ.” မုၢ်တနၤအံၤန့ၣ်, ကၠိဖိတနီၤအသူၣ်ဆူၣ်သးဆူၣ်အၢၣ်လီၤဝဲလၢ ကဖးသကိးတၢ်သးခုအကစီၣ် အလံာ်ယိၤဟၣ် ဒီတဘ့ၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲပသိၣ်လိအဝဲသ့ၣ် တနွံတဘျီ တၢ်ထံၣ်လိာ်သးအဆၢကတီၢ်, ပကွဲမုာ်အဝဲသ့ၣ် ကဖးသကိးလံာ်စီဆှံ ဆူညါလၢပဟံၣ်န့ၣ်လီၤ. အနံၣ်တဆံဘျဲၣ်အလီၢ်ခံ, ယထံၣ်လိာ်သးဒီး ပပှၤကၠိဖိတဖၣ်အကျါတဂၤန့ၣ်လီၤ. အဝဲစံးဝဲဒၣ်လၢ “လံာ်စီဆှံလၢနဟ့ၣ်ယၤန့ၣ်, ယစူးကါဒံးယဲ အဖၢမုၢ်လီၤ.” ယထံၣ်ဘၣ်တၢ်အုၣ်သးနီၢ်နီၢ်လၢ ကၠိဖိမုၣ်တဂၤအံၤ အတၢ်အိၣ်မူပူၤ အိၣ်ပှဲၤဒီးတၢ်စူၢ်တၢ်နာ်န့ၣ်လီၤ.
အပှၤဂီၢ်မုၢ်အဂီၢ် ယွၤဟ့ၣ်လီၤသးအစိကမီၤ လၢအကမၤတၢ်အါန့ၢ်ဒံး တၢ်ဖး, တၢ်တိၢ်ရူး, ဒီးတၢ်သ့ၣ်နီၣ်ကဘၣ်ဃုလံာ်စီဆှံအဆၢဖဲလဲၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒ် စံး ၁၁၉:၉ စံးဘၣ်ပှၤ, ယွၤမၤစၢၤပှၤ လၢတၢ်မၤကဆှီပကျဲ ခီဖျိလၢတၢ်အိၣ်မူပိာ်ထွဲ ဒ်ကစၢ်ယွၤ အကလုၢ်ကထါအသိးန့ၣ်လီၤ. အဆၢဖိ ၁၀-၁၃ ပာ်ဖျါဝဲ, ဒ်အဝဲစူးကါဝဲ အတၢ်မ့ၢ်တၢ်တီလၢအတလဲလိာ်အသး, လၢအမ့ၢ် တၢ်မၤထူၣ်ဖျဲးပှၤလၢတၢ်ဒဲးဘး, ဒီးကဆီတလဲပသးအဂီၢ်, ယွၤအဲၣ်ဒိး ပကဃုအီၤ ဒီးဒိကနၣ်အီၤန့ၣ်လီၤ. အဆၢဖိ ၁၂-၁၃…
ယွၤအပှၤဂီၢ်မုၢ်တဖၣ် အိၣ်ဆိးလၢဒဲပူၤ
ပသူၣ်ထီၣ်ယၣ်ဒဲ တစိၢ်တလီၢ်လၢ ဆၣ်တဖၣ်အဖီလာ်, ဒီးလၢအၤဖရံၤကၤမုၢ်နုာ် အမူကပိာ်လိၤဖးလဲၢ်ဒီးပဝဲအဘၢၣ်စၢၤန့ၣ် တၢ်တအိၣ်နီတမံၤဘၣ်. ဖဲလၢတၢ်ကိၢ်ဃ့ အကတီၢ်န့ၣ်, တၢ်သူၣ်ထီၣ်ဒဲတဖျၢၣ်တလိၣ်ဘၣ်ဆၣ်, မ့ၣ်အူ မ့ၢ်တၢ်လၢအကါဒိၣ်နီၢ်မးန့ၣ်လီၤ. ယပၢ် ဆဲးတိၢ်သ့ၣ်ဖူကျီၣ်တဖၣ်လၢသ့ၣ်တဘိ, ဒီးစံးဝဲဒၣ်, “တဘၣ်ပျဲ မ့ၣ်အူ သံကွံာ်နီတစုတဂ့ၤ” န့ၣ်လီၤ. မ့ၣ်အူမ့ၢ်အိၣ်န့ၣ် တၢ်မံၤလာ်တဖၣ် တဟဲမၤဘူးပှၤဘၣ်. ယွၤအတၢ်ဘၣ်တ့ ဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိတဖၣ်ခဲလၢာ်န့ၣ် လီၤလိၣ်လီၤလးဘၣ်ဆၣ်, ပတအဲၣ်ဒိးလၢ ခ့ဘှ့မ့ၢ်ဂ့ၤ, ဂုၢ်မ့ၢ်ဂ့ၤ ကဟဲဟးဝ့ၤဝီၤလၢပဒဲအကပိာ်ကပၤန့ၣ်ဘၣ်.
ယပၢ်မၤဝဲ မံးရှၢၣ်နရံၣ်အတၢ်မၤ လၢကီၢ်ကၢ်နၢ် (Ghana) အထးခီလီၢ်ကဝီၤ, ဒီးအဝဲအိၣ်ဒီးတၢ်သ့တၢ်ဘၣ်လီၤဆီလၢ အဒုးကဲထီၣ်ကယဲၢ်တၢ်ကိးမံၤ လၢအသိၣ်လိတၢ်အကတီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်အိၣ်ကသုၣ်လၢဒဲစ့ၢ်ကီး, တပူၤဒီးအတၢ်သိၣ်လိဘၣ်.
တၢ်အိၣ်ဆိးလၢဒဲပူၤန့ၣ် ကစၢ်ယွၤစူးကါဝဲ ဒ်အမ့ၢ်တၢ်သိၣ်လိနဲၣ်လိတၢ်အလီၢ်လၢအပှၤဂီၢ်မုၢ်အဂီၢ်စ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤ. ၃ မိၤရှ့ ၂၃:၄၀ ပာ်ဖျါဝဲလၢ တနံၣ်န့ၣ်တဘျီ, ဒီနွံအတီၢ်ပူၤန့ၣ်, ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ် ကဘၣ်အိၣ်ဆိးဝဲလၢဒဲတဖၣ် လၢအဘၣ်တၢ်တ့ထီၣ်အီၤဒီး “သ့ၣ်အဃံအလၤအတၤသၣ်, ဒီးစူၣ်ပလိၣ်အဒ့, ဒီးသ့ၣ်ခဲအဒ့, ဒီးထံကျိအပံၢ်သလိ” န့ၣ်လီၤ. တၢ်ပညိၣ်ကွၢ်စိ အိၣ်ဝဲခံမံၤန့ၣ်လီၤ. အဆၢဖိ ၄၂-၄၃ န့ၣ်…