တၢ်သိၣ်လိသီလိ လၢအလီၤသးစဲ, ဒီးအလီၤကမၢကမၣ်
ဖဲအသးအိၣ် (၁၁) နံၣ်န့ၣ် ဆိဖံၣ်ယၤ ရီဘၢး (Sophia Roberts) ထံၣ်ဘၣ်ဝဲ တၢ်ကွဲးကါ ပှၤအသးအဆိကတၢၢ်တဘျီန့ၣ်လီၤ. တၢ်ကွဲးကါဒ်သိးအံၤန့ၣ် ဆံတနံၣ် ဖိသၣ်ဖိတဂၤ အဂီၢ် တမ့ၢ်လၢအကြၢးထံၣ်ဘၣ်ဝဲဘၣ်ဆၣ်, တၢ်လၢပကြၢးသ့ၣ်ညါတမံၤန့ၣ် အပၢ်, ဟါရိၣ် ရီဘၢး ကၠူနယၢၣ် (Dr. Harold Roberts Jr.) မ့ၢ် ကသံၣ်သရၣ်ဖးဒိၣ်လၢ အကွဲးကါပှၤကညီအသးတဂၤန့ၣ်လီၤ. ၂၀၂၂ နံၣ်န့ၣ်, ဖဲ ဆိဖံၣ်ယၤ အသးအိၣ် အနံၣ် ၃၀ န့ၣ်, ကဲထီၣ် ကသံၣ်သရၣ် ကွဲးကါတၢ်တဂၤ, ဒီးမၤသကိးတၢ်ဒီးအပၢ်, လၢတၢ်ကွဲးကါဆိတလဲက့ၤ သးအတြဲၤဖိလၢ အပျဲလီၤတၢ်သွံၣ်န့ၣ်လီၤ. ဟါရိၣ် စံးဝဲဒၣ်, “တၢ်လၢအဂ့ၤန့ၢ်တၢ်အံၤ ကအိၣ်မနုၤလဲၣ်” ဖိသၣ်ဖိအံၤ ကဒိးဝဲ လ့ၣ်ယီၢ်ဒ်လဲၣ်န့ၣ် ယသိၣ်လိအီၤ............ ဒီးခဲကနံၣ်အံၤ, တၢ်ကွဲးကါပှၤကညီအသးဒ်လဲၣ်န့ၣ် ယဘၣ်သိၣ်လိအီၤအဃိ, မ့ၢ်တၢ်လၢ အလီၤကမၢကမၣ်ဖးဒိၣ်န့ၣ်လီၤ.”
ပဝဲတနီ ဖဲပသိၣ်လိဖိသၣ်ဆံးဖိ လၢတၢ်ကွဲးကါ ပှၤကညီအသးဒ်လဲၣ်အကတီၢ်, စီၤပၤ…
တၢ်ဘၣ်အိၣ်ခိးတၢ်လၢ အကြၢးအဘၣ်
ပကစံးကတိၤသကိး တၢ်အိၣ်ပတုာ်လၢကျဲ တစိၢ်တလီၢ်န့ၣ်တက့ၢ်. ဖံ စထရ့ကၠဲၣ် (Phil Stringer) န့ၣ် ကဘီယူၤ စဲၤခံဝဲလၢကလံၤမုၢ်အဃိဒီး ကဒိးဘၣ် ကဘီယူၤအဂီၢ် ဘၣ်အိၣ်ခိးဝဲ ၁၈ နၣ်ရံၣ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲအတၢ်သူၣ်စူၤသးစူၤ, ဒီးအတၢ်ပာ်သးစွံကတုၤအံၤ ဟ့ၣ်ထီၣ် တၢ်အစၢလၢအဂ့ၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်လီၢ်လၢ ကဘၣ်လဲၤဝဲန့ၣ်, လဲၤတုၤဝဲ, ဒီးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အကါဒိၣ်လၢ အတၢ်ဖံးတၢ်မၤအဂီၢ်စ့ၢ်ကီး လဲၤထီၣ်ဘၣ်ဝဲ ဘၣ်ဆၢဘၣ်ကတီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် အဝဲဘၣ်ဒိးကဘီယူၤ ထဲတဂၤဧိၤန့ၣ်လီၤ. ပှၤလဲၤတၢ်ဖိအဂၤတဖၣ် ဆိကတီၢ်အတၢ်ခိး, မ့တမ့ၢ် ပှၤတနီၤန့ၣ် ရဲၣ်ကျဲၤလဲၤဝဲလၢ ကျဲအဂၤအဃိန့ၣ်လီၤ. ကဘီယူၤအပှၤမၤတၢ်ဖိတဖၣ် ကွၢ်ထွဲအီၤ, ဟ့ၣ်အီၤ တၢ်အီၣ်တၢ်အီလၢအဘၣ်သးအီၣ်အီတဖၣ်, တကးဒံးဘၣ်န့ၣ် စထရ့ကၠဲၣ် စံးဝဲဒၣ်,“ယဆ့ၣ်နီၤဘၣ်လၢ တၢ်မဲာ်ညါ, ဒီးကဘီယူၤဒီဆိ မ့ၢ်ဒၣ်ယဂီၢ်အဃိ ယဆ့ၣ်နီၤဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.” တၢ်မၤအသးအံၤ ကြၢးဝဲဘၣ်ဝဲလၢအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
တၢ်လၢအစဲၤခံ ဖးယံာ်ဖးထၢတမံၤအဂီၢ် စီၤအၤဘြၤဟၣ်စ့ၢ်ကီး လၢတၢ်သးစူၤအပူၤ ဘၣ်အိၣ်ခိးဝဲန့ၣ်လီၤ. အပူၤကွံာ် ဖဲတၢ်သ့ၣ်ညါအီၤလၢ စီၤအၤဘြၣ် အကတီၢ်, ၁ မိၤ ၁၂:၂-၃…
တၢ်ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ် လၢအဆီတလဲတၢ်
တၢ်ပျံၤတၢ်ဘၣ်ယိၣ် အလပီဖးဒိၣ်တဖၣ် လုၣ်ဘၢအီၤအဃိ, စူစံၣ် (Susy) ဆ့ၣ်နီၤဟီၣ်ဝဲလၢ တၢ်ဆါဟံၣ် တၢ်ကဟုကယာ်ဒၢးလီၤဆီအချၢန့ၣ်လီၤ. အဖိဆံးအိၣ်ဒံးဒၣ်ထဲ ခံလါဖိန့ၣ် အပသိၣ်ဆံးဆံးဖိအပူၤ အိၣ်ပှဲၤဒီးထံဧိၤနိဧိၤ, ဒီးကသံၣ်သရၣ်စံးဝဲလၢ အဝဲသ့ၣ် ကမၤဝဲအဂ့ၤကတၢၢ်, ဘၣ်ဆၣ် တအုၣ်ကီၤဝဲလၢဖိသၣ် ကဂ့ၤထီၣ်အဂီၢ်ဘၣ်. အကတီၢ်ဖဲန့ၣ် စူစံၣ် စံးဝဲဒၣ်လၢ, “အသးကလၢၢ်ဘၣ် သးမုာ်စီဆှံ အတၢ်တနၢၢ်အီၤ မုာ်မုာ်ကပုာ်လုးဖိန့ၣ် ဒုးသ့ၣ်နီၣ်အီၤလၢ ကဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်ယွၤ” န့ၣ်လီၤ. ဆူမဲာ်ညါ သၢသီအတီၢ်ပူၤ, ဖဲအိၣ်ဝဲလၢတၢ်ဆါဟံၣ်အကတီၢ်န့ၣ်, ကသူၣ်ဝံၣ်သးဆၢတၢ်အဂီၢ် တၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါတအိၣ်အဃိ, အိးထီၣ်ကနၣ်ဝဲ ထါသးဝံၣ်စံးထီၣ်ပတြၢၤယွၤတဖၣ်လၢ အကွဲၤဒီနၢ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲအဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်ယွၤအကတီၢ်န့ၣ် စူစံၣ် ဃုထံၣ်န့ၢ်ဝဲ တၢ်မုၢ်လၢ်ဒီးတၢ်ဃူတၢ်ဖိးန့ၣ်လီၤ. မုၢ်တနံၤအံၤ, စူစံၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ အတၢ်လဲၤခီဖျိ သိၣ်လိအီၤလၢ “တၢ်ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်ယွၤအတၢ်မၤန့ၣ် ဆီတလဲကစၢ်ယွၤတန့ၢ်ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ဆီတလဲက့ၤပှၤနီၢ်နီၢ်န့ၣ်လီၤ.”
စံး ၃၀:၈ ပာ်ဖျါဝဲလၢ တၢ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ် တၢ်အိၣ်အသးမၤအသး လၢအလီၤဘၣ်ယိၣ်အကတီၢ်, စီၤဒၤဝံးကိးထီၣ်ယွၤ ခီဖျိတၢ်ထုကဖၣ်, ဒီးတၢ်စံးထီၣ်ပတြၢၤယွၤန့ၣ်လီၤ. ပှၤထုးထီၣ် လံာ်စီဆှံအခီပညီတဂၤ…
အိၣ်တီအိၣ်လိၤတုၤအကတၢၢ်လၢခရံာ်ပူၤ
ကါဒါး ပှၤဝါဃး (Gandalf the Grey) ထံၣ်လိာ်သးဒီး စၣ်ရူၤမၣ် ပှၤအဝါ (Saruman the White) န့ၣ်ဒီး, ဖျါလၢ စၣ်ရူၤမၣ် န့ၣ် ဃၣ်က့ၤအသးဒီး တၢ်လၢအပာ်လီၤသးလၢ ကမၤဝဲ- ကမၤစၢၤဒီဒၣ် “ဟီၣ်ခိၣ်အံၤ” (Middle-Earth) လၢ စီၤရိၤ (Sauron) တၢ်အၢတၢ်သီအစိကမီၤန့ၣ်လီၤ. အါန့ၢ်အန့ၣ်, Saruman န့ၣ် မၤသကိးတၢ်ဒီး စီၤရိၤ တၢ်အၢ တၢ်သီန့ၣ်လီၤ. တၢ်ဂီၤမူ ‘ပသံး တၢ်ရ့လိာ်သးကရၢ’ (The Fellowship of the Ring), လၢအဘၣ်တၢ်ဟံးန့ၢ်လၢ ကၠ့ၣ်. အၣ်. အၣ်. တိၣ်က့ၣ် (J.R.R. Tolkien) အတၢ်မၤအဂ့ၤ ကတၢၢ်ပူၤ, ဖဲတၢ်ဂဲၤဒိအံၤတတီၤအံၤန့ၣ်, လၢသီတၢ်ဒီတံၤဒီသကိးခံဂၤအံၤ လၢခံန့ၣ်ဘၣ်က့ၤ ဒုးလိာ်ယၤလိာ်အသး လၢ “တၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါဒီးတၢ်အၢတၢ်သီ” အတၢ်ဒုးန့ၣ်လီၤ. စၣ်ရူၤမၣ် မ့ၢ်အိၣ်ဝဲဒၣ်လၢ ကျဲအဘၣ်တုၤအကတၢၢ်, ဒီးမ့ၢ်မၤတၢ်လၢအသ့ၣ်ညါ…
ယွၤလၢ အမၤတၢ်လၢအဂ့ၢ်အဝီ
စဲး(သ်) (Seth) ဟံးန့ၢ်အီလီၤ ကသံၣ်ကသီတဖၣ်ခဲလၢာ်လၢ အထံၣ်န့ၢ်ဝဲ ဖဲတၢ်ပာ် ကသံၣ်ဖီၣ်အလီၢ်န့ၣ်လီၤ. စဲး(သ်) ဒိၣ်ထီၣ်ဘၣ်ဝဲဟံၣ်ဃီလၢ တၢ်မုာ်တၢ်ပၢၤတအိၣ်, ဒီးလၢတၢ်တလိၤတဃီၤအပူၤအဃိ, အတၢ်အိၣ်မူန့ၣ် သဘံၣ်ဘုၣ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. အပၢ်န့ၣ်မၤဘၣ်ဒိဆါ အမိၢ်လၢ တၢ်စုဆူၣ်ခီၣ်တကးထီဘိ တုၤလီၤလၢ အမၤသံလီၤက့ၤအသးတစုန့ၣ်လီၤ. ခဲအံၤ စဲး(သ်) အဲၣ်ဒိး “မၤကတၢၢ်ကွံာ်” အသးသမူ န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်တၢ်ဆိကမိၣ် “ယမ့ၢ်သံယကလဲၤဆူလဲၣ်” ဟဲနုာ်လီၤလၢအသးပူၤန့ၣ်လီၤ. လၢယွၤအဘျုးအဃိ တသံဝဲဒၣ် ဖဲမုၢ်နံၤအံၤန့ၣ်ဘၣ်. လၢတၢ်ဘၣ်ဆၢဘၣ်ကတီၢ်အပူၤ, အဝဲမၤလိသကိးလံာ်စီဆှံဒီးအတံၤသကိး ဝံၤအလီၢ်ခံ, တူၢ်လိာ် ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး ဒ်ပှၤအုၣ်က့ၤခီၣ်က့ၤအီၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်လၢအထုးန့ၢ်က့ၤအီၤဆူ ယွၤ အအိၣ်အကျါတမံၤန့ၣ် မ့ၢ်လၢအထံၣ်ဘၣ် တၢ်ဃံတၢ်လၤ, ဒီးတၢ်အဂ့ၢ်အဝီအိၣ်လၢတၢ်ဘၣ်တ့အပူၤအဃိန့ၣ်လီၤ. စဲး(သ်) စံးဝဲလၢ, “ယထံၣ်ဘၣ် တၢ်လၢအဃံဝဲလၤဝဲတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤတဂၤဂၤတ့လီၤ တၢ်တဖၣ်အံၤခဲလၢာ်န့ၣ်လီၤ.”
၁ မိၤရှ့ ၁ န့ၣ် ပဖးဘၣ်လၢ ယွၤမ့ၢ်ပှၤနီၢ်နီၢ်လၢအတ့လီၤတၢ်ခဲလၢာ်န့ၣ်လီၤ. ဒီးအဆၢဖိ ၂ စံးဝဲဒၣ် ဟီၣ်ခိၣ်အံၤ အိၣ်သယုၢ်အိၣ်ကလီ (သဘံၣ်ဘူၣ်ဆးဃၢ),…
ယွၤအစိကမီၤ လၢအဒိၣ်
ဖဲလါမၢ်ရှး, ၁၉၄၅ နံၣ်န့ၣ်, “တၢ်တဃၣ် အသုးမုၢ်” (Ghost Army) မၤစၢၤ အမဲရကၤ ပှၤသုးဖိ တဖၣ်လၢကလဲၤခီဂာ် ရဲ(န)ထံကျိ Rhine River အဂီၢ်- ဒီးဟ့ၣ်ထီၣ်ဝဲ ထံကီၢ်လၢဒုးသကိးတၢ် တဖၣ်အဂီၢ်, တၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲအဂံၢ်ခီၣ်ထံးလၢအကါဒိၣ်, ဖဲလၢဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်တၢ်ဒုးခံဘျီတဘျီ, ကီၢ်ယူရပၤမုၢ်နုာ် တၢ်ဒုးပျီအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤသုးဖိတဖၣ်အံၤ မ့ၢ်ဒၣ်ပှၤကညီနီၢ်နီၢ်, ဒီးတမ့ၢ်တၢ်ကဒု ကလၤ, တၢ်တဃၣ်ဘၣ်. အဝဲသ့ၣ်ခဲလၢာ်န့ၣ် ဘၣ်ထွဲဒီး သုးလီၢ်ခၢၣ်သး ၂၃ဖုတဖု အပှၤသုးဖိ စဲၣ်နီၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲတၢ်ဒုးတဘျီအံၤ, ပှၤကညီအိၣ်နီၢ်ဂံၢ် ၁,၁၀၀ တဖုအံၤ ဘၣ်မၤလီၤဂာ်အသး ဒ်ပှၤအိၣ်အဂၤ ၃၀,၀၀၀ အသိး, ခီဖျိ တၢ်စူးကါ ဂာ်သဝံ သိလ့ၣ်ထး အဂီၤတဖၣ်, သုးတဖုလၢ အမၤပိာ်ဖးတၢ်, ဒီးသိလ့ၣ်ကဟၣ်အသီၣ်ဖးဒိၣ်န့ၣ် မၤသီၣ်ဒိၣ်ထီၣ်လၢ သီၣ်ဒိၣ်ဒၢတဖၣ်, ဒီးတၢ်ဂုၤဂၤ အါမးန့ၣ်လီၤ. “Ghost Army” သုးဖိလၢအနီၢ်ဂံၢ်စှၤမးအံၤ ပၢဆှၢ ဒုၣ်ဒါသုးမုၢ် ဒ်သိးကပျံၤ တၢ်လၢအဖျါမၤသးဒ်…
တၢ်မံဘၣ်မုာ်မုာ်ခုၣ်ခုၣ်
စဲ(လ) (Sal) အသးတၢ်ဆိကမိၣ်အပူၤန့ၣ် အိၣ်ပှဲၤလုၢ်ဘၢထဲ တၢ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤအၢအၢသီသီတဖၣ်, ဒီးတၢ်ကစီၣ်လၢအဒုၣ်ဒွဲၣ်တၢ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်လၢတၢ်ပျံၤတၢ်ဖုးအိၣ်ပှဲၤလၢအသးပူၤ, ဒီးကပၢၤကနိဘၣ်စီၣ်ဒီဂၤအဃိ တမံဘၣ်မုာ်မုာ်ခုၣ်ခုၣ်န့ၣ် ယံာ်တ့ၢ်မးလံန့ၣ်လီၤ. မုၢ်တနၤဖဲတချုးဒိးစူၢ်ဒိးဘျၢအသးထံအနံၤ, တၢ်ဆိကမိၣ်လၢအတဂ့ၤ တဖၣ် အတၢ်မၤတပျုာ်တပျီၤအီၤန့ၣ် အဝဲထုးထီၣ်ကွံာ်တန့ၢ်ဝဲဘၣ်. စဲ(လ) ဒိးန့ၢ်တၢ်အုၣ်က့ၤခီၣ်က့ၤ လၢကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး ခရံာ်အပူၤ ဒီးသ့ၣ်ညါဝဲလၢ အတၢ်ကမၣ် ဘၣ်တၢ်ပျၢ်လံဘၣ်ဆၣ်, နီၣ်သးအတၢ်ဒုးတကပၤန့ၣ်တဝံၤဒံးဘၣ်. အကတီၢ် ဖဲန့ၣ် အမါဟံးဃာ်အစု ဒီးဘါထုကဖၣ်လၢအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဆၢကတီၢ်တစိၢ်ဖိလဲၤပူၤကွံာ်ဝံၤန့ၣ်ဒီး, လၢတၢ်ပျံၤတၢ်ဖုး အလီၢ်န့ၣ် သးအတၢ်မုာ်တၢ်ဖိးအိၣ်ထီၣ်က့ၤလၢ စဲ(လ) အသးပူၤန့ၣ်လီၤ. တချုးလၢဒိးဘျၢအသးထံ လၢတၢ်အုၣ်အသး အကတီၢ်အဂီၢ် အဝဲဂဲၤဆၢထၢၣ်ကွဲးလီၤတၢ်ကတိၤတဖၣ်, တၢ်လၢအဝဲမၤတ့ၢ်ဝဲ တန့ၢ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်မၤအသးအံၤဝံၤ, အဝဲမံဘၣ်မုာ်မုာ်ခုၣ်ခုၣ်န့ၣ်လီၤ.
စီၤပၤဒၤဝံးစ့ၢ်ကီးသ့ၣ်ညါဝဲလၢ တၢ်တူၢ်ဘၣ်မုၢ်နၤလၢတၢ်အိၣ်ဘှံးတအိၣ်ဘၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. ၂ ရှမူၤ ၁၅-၁၇ ပာ်ဖျါဝဲ, ဖဲအဝဲဘၣ်ဃ့ၣ်ပူၤဖျဲးလၢအဖိခွါစီၤအးဘရှါလိၣ် လၢအအဲၣ်ဒိးဂုာ်ဟံးန့ၢ်အလီၢ်ပစိာ်အကတီၢ်န့ၣ်, စံး ၃:၆ အပူၤ စီၤဒၤဝံး ပာ်ဖျါဝဲလၢအသ့ၣ်ညါ “ပှၤအကလးသ့ၣ်တဖၣ်လၢ အပာ်အသးဝးတရံးထီဒါအီၤ” န့ၣ်လီၤ. အဆၢဖိ ၁ န့ၣ်…
တၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲလၢ အတညီနုၢ်ဒီးပှၤတဖၣ်
ကစၢ်ယွၤဧၢ, ဘၣ်မနုၤအဃိ တၢ်မၤအသးဒ်သိးအံၤန့ၣ်လဲၣ်. တၢ်မၤအသးအံၤ မ့ၢ်နတၢ်ပညိၣ် လၢပဂီၢ်နီၢ်နီၢ်ဧါ. ဒ်ယမ့ၢ်ယဲ ဝၤ, ဒီးဖိဆံးသ့ၣ်တဖၣ်အပၢ်တဂၤန့ၣ်, တၢ်သံကွၢ်တဖၣ်အံၤ, ဟဲအိၣ်ထီၣ်လၢယသးပူၤတလီၢ်လီၢ်, ဖဲယဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဒီး ခဲစၢၢ်တၢ်ဆါနးနးကျံးကျံး အကတီၢ်န့ၣ်လီၤ. အါန့ၢ်အန့ၣ်, ပဟံၣ်ဖိဃီဖိ မၤသကိးတၢ်ဒီး မံးရှၢၣ်ကရၢတခါ, လၢအဆှၢဖိသၣ် အါဒံအါဂၤ လၢကစူၢ်က့ၤနာ်က့ၤခရံာ် ဒ်အမ့ၢ်အတၢ်အုၣ်က့ၤခီၣ်က့ၤကစၢ်တဂၤန့ၣ်လီၤ. ကစၢ်ယွၤ ဟဲစိာ်န့ၢ် တၢ်အသူအသၣ်လၢအအိၣ်ဖျါတြၢၢ်ကလာ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်သးခု အိၣ်ဝဲအါမးန့ၣ်လီၤ. ခဲကနံၣ်အံၤ,ဘၣ်မနုၤအဃိ တၢ်မၤအသးဒ်သိးအံၤန့ၣ်လဲၣ်.
အ့ၤ ၂:၈ အပူၤန့ၣ် ပကထံၣ်ဘၣ် ဖဲလၢနီၢ်အ့ၤစတၢ် ဘၣ်တၢ်ဒုးဟးထီၣ်အီၤလၢ အဟံၣ်လၢ အဲၣ်ဘၣ်ဝဲတဖျၢၣ်, ဒီးဘၣ်တၢ်စိာ်ဆှၢနုာ်အီၤဆူ တၢ်လီၢ်အသီတတီၤအကတီၢ်, ဖျါလၢကအိၣ် ဒီးတၢ်သံကွၢ်တဖၣ် ဒီးဃ့ထုကဖၣ်တၢ်ဆူကစၢ်ယွၤန့ၣ်လီၤ. အဆၢဖိ ၇ ပာ်ဖျါဝဲ ဖဲအမိၢ် အပၢ်သံ သဒၣ်ကွံာ်အီၤအလီၢ်ခံ အတခွါ စီၤမၢ်ဒကဲၤ လုၢ်ဒုးဒိၣ်ထီၣ်အီၤ ဒ်အဖိအသိးန့ၣ်လီၤ. လၢခံန့ၣ်ဒီး, အဆၢဖိ ၁၇ စံးဘၣ်ပှၤ အဝဲဘၣ်တၢ်ဆှၢထီၣ်အီၤဆူ နီပူၤ, ဒီးအကတၢၢ်န့ၣ်ကဲထီၣ် နီၢ်ပၤမုၣ်တဂၤန့ၣ်လီၤ.…
တၢ်ခိၣ်ဒူလီၤၦီၢ်, ထံၣ်န့ၢ်က့ၤတၢ်ဃူတၢ်ဖိး
လၢ ၁၉၆၁ အနံၣ်လံၤလံၤႇ ဘၣ်လ့ၣ်တၢ်ခိၣ်ဒူ (Berlin Wall) အဃိ ဒူၣ်ဖိထၢဖိ, ဒီးတံၤသကိး တဖၣ်ဘၣ်လီၤဖးကွံၥ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ခိၣ်ဒူလၢကၠၢမနံၣ်မုၢ်ထီၣ်အပဒိၣ်သူၣ်ထီၣ်အံၤႇ မ့ၢ်တၢ်အဒူၣ် လၢပၢၤဃၥ်ထံဖိကီၢ်ဖိတဖၣ် အသုတဃ့ၢ်ဟးထီၣ်ဆူကၠၢမနံၣ်မုၢ်နုၥ်တကပၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. နီၢ်နီၢ် န့ၣ်, စးထီၣ်လၢ ၁၉၄၉ ဒီးတုၤဘၣ်လ့ၣ်တၢ်ခိၣ်ဒူအံၤဘၣ်သူၣ်ထီၣ်သးတစုန့ၣ် တၢ်တယၥ်လၢ ၦၤကၠၢမနံၣ်မုၢ်ထီၣ်ဖိ အါန့ၢ် ၂.၅ ကကွဲၢ် ဃ့ၢ်ဟးထီၣ်ဆူကၠၢမနံၣ်မုၢ်နုၥ်တကပၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲ ၁၉၈၇ အနံၣ်န့ၣ်, အမဲရကၤကီၢ်ခိၣ်ရီၣ်နၢၣ်ရံၣ်က့ၢ် Ronald Reagan ဆၢထၢၣ်ဖဲ ဘၣ်လ့ၣ်တၢ်ခိၣ်ဒူ အမဲၥ်ညါ, ဒီးစံးဝဲဒူဒူလၢ “မၤလီၤၦီၢ်ကွံၥ် တၢ်ခိၣ်ဒူအံၤ” န့ၣ်လီၤ. ကီၢ်ခိၣ် အတၢ်ကတိၤအံၤမ့ၢ်တၢ် အခီၣ်တဃၢ်အဂ့ၤကတၢၢ် လၢတၢ်လဲလိာ်အဂီၢ်, ဒီးတၢ်ခိၣ်ဒူအံၤဘၣ်တၢ်မၤလီၤၦီၢ်အီၤဖဲ ၁၉၈၉ ဒီး, အကတၢၢ်န့ၣ် ကီၢ်ကၠၢမနံၣ်ထံဖိကီၢ်ဖိတဖၣ် ပၥ်ဖှိၣ်က့ၤအသး လၢတၢ်သးခုအပူၤန့ၣ်လီၤ.
ဖဲအ့းဖ့းစူး ၂:၁၄ အပူၤန့ၣ် စီၤပီလူးကွဲးပာ်ဖျါ “တၢ်ထီဒုၣ်ထီဒါအတၢ်ဒူၣ်” လၢကစၢ်ယ့ၣ်ၡူး မၤလီၤၦီၢ်ကွံာ်ဝဲအဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဒူၣ်အံၤဘၣ်တၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်ဝဲလၢၦၤယူဒၤဖိ (ယွၤအပှၤဃုထၢ), ဒီးၦၤလၢအတမ့ၢ်ၦၤယူဒၤဖိတဖၣ်အဘၢၣ်စၢၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်နီၤဖးတၢ်အဒူၣ်အံၤမ့ၢ်တၢ်ပနီၣ်တမံၤ,…
ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်တၢ်လၢ တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံအပူၤ
ပှၤတဂၤအံၤမၤဝံၤ တၢ်ဖံးတၢ်မၤအကလုာ်ကလုာ်ဂ့ၤဂ့ၤဘၣ်ဘၣ်, ဘၣ်ဆၣ် တၢ်ဂ့ၢ်ကီအိၣ်ဝဲတမံၤန့ၣ်လီၤ. ပှၤကိးဂၤထံၣ်သ့ၣ်ညါ တၢ်အံၤန့ၣ်လီၤ. အမူဒါအါတက့ၢ်န့ၣ် မၤလၢပှဲၤဝဲ ဂ့ၤဂ့ၤဘၣ်ဘၣ်အဃိ, အတၢ်ဂ့ၢ်ကီ လၢအမ့ၢ် တၢ်သးပှံၢ်ထီၣ်ညီအဂ့ၢ်အံၤ တဘၣ်တၢ်ပာ်ဖျါဘၣ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲစ့ၢ်ကီး တဘၣ် ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ် တၢ်ဂ့ၢ်အံၤနီၢ်နီၢ်နီတစုဘၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢနံၣ်တဖၣ်အပူၤ ပှၤအါဂၤ ဘၣ်တၢ်မၤဘၣ်ဒိဘၣ်ထံး လၢနီၢ်ခိ,ဃုာ်ဒီး နီၢ်သးန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်အစၢလၢအလီၢ်သးအုးန့ၣ်လီၤ. တၢ်လၢအဂ့ၤတဖၣ်အိၣ်အါထီၣ်လၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်လၢခရံာ်အပူၤ တဂၤအံၤအဂီၢ်သ့ဘၣ်ဆၣ်ဒီး, အကတၢၢ်န့ၣ်, အတၢ်လုၢ်အီၣ်သးသမူ အတၢ်ဖံးတၢ်မၤတဖၣ် ဟးဂီၤလီၤမၢ် ကွံာ်ခဲလၢာ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲအံၤယတၢ်ဆိကမိၣ်အိၣ်ထီၣ် တၢ်လၢအပူၤကွံာ်န့ၣ်, ယမ့ၢ်ဃုထၢကျဲ လၢတၢ်အဲၣ် တၢ်ကွံအပူၤ ယမ့ၢ်လဲၤကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်အီၤန့ၣ်ဒီး တၢ်ကကဲထီၣ်တၢ်အဂ့ၤလၢအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
လၢလံာ် ၁ မိၤရှ့ ၄ အပူၤ ကစၢ်ယွၤပာ်ဖျါထီၣ် က့ၢ်ဂီၤဒိအလၢအပှဲၤ ဘၣ်ထွဲဒီး တၢ်လဲၤကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ် ပှၤလၢအမၤတၢ်ဒဲးဘးတဂၤ လၢတၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံအပူၤန့ၣ် မ့ၢ်အခီပညီမနုၤလဲၣ်န့ၣ်လီၤ. စီၤကၤယံၣ် အသးထီၣ်ဒိၣ်ဒိၣ်ကလဲာ်န့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်လၢပှၤသူၣ်တၢ်ဖျးတၢ်ဖိတဂၤအဃိ, အဆၢဖိ ၃ ပာ်ဖျါဝဲ “ဟဲစိာ် တၢ်မၤဘူၣ် ကစၢ်ယွၤလၢ ဟီၣ်ခိၣ်အတၤသၣ်လီၤ”…