ယွၤအတၢ်ပညိၣ်သ့ၣ်တဖၣ်လၢ အပှဲၤဒီးတၢ်ကူၣ်သ့

ကီၢ်အဲကလံးအဘီမုၢ် (The United Kingdom) န့ၣ် အိၣ်ပှဲၤဝဲဒီး တၢ်စံၣ်စိၤတဲစိၤ သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲနလဲၤတပူၤ လၢ်လၢ်န့ၣ်, နကထံၣ်ဘၣ် ထးဘ့ၣ်ဘၣ်ဖိသ့ၣ်တဖၣ် အိၣ်ဒီးတၢ်ကွဲးတဖၣ်လၢအလိၤ လၢတၢ်မၤလၤကပီၤ ပှၤမံၤဟူသၣ်ဖျါ လၢတၢ်စံၣ်စိၤတဲစိၤအပူၤ (မ့) တၢ်မၤသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ် တၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲတဖၣ် ဖဲတၢ်ဂ့ၢ်အကါဒိၣ်တဖၣ် ကဲထီၣ်လိၣ်ထီၣ်အသး န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ထးဘ့ၣ်ဘၣ်ဖိတဖၣ်အကျါတဘ့ၣ်အလိၤ တၢ်ကွဲးဖိတထံၣ်န့ၣ် ဟ့ၣ်ထီၣ်တၢ်လီၤနံၤအဒိအတဲာ်, လၢပှၤအဲကလံးဖိသ့ၣ်တဖၣ် လၢအမၤမုာ်မၤဖှံပှၤသးန့ၣ်လီၤ. ဖဲတၢ်လီၢ် ဝ့ၢ်စဲဒဝ့း (Sandwich), ကီၢ်အဲကလံး (England), လၢတမှံၤဟံၣ်ဒွဲတဖျၢၣ်အချၢန့ၣ် ထးဘ့ၣ်ဘၣ်ဖိလၢအတူၢ်န့ၢ်ခီၣ်ကဲတဘ့ၣ်အလိၤ တၢ်ကွဲးအိၣ်ဝဲလၢ, “တၢ်လီၢ်တတီၤအံၤ, ဖဲလါစဲးပတ့ဘၢၣ်, ၅ သီ, ၁၇၈၂ နံၣ်န့ၣ်, တၢ်မၤအသးတအိၣ်ဘၣ်နီတမံၤဘၣ်” န့ၣ်လီၤ.

ဘၣ်တဘျီဘျီ, ပတၢ်ဃ့ထုကဖၣ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် ဖျါလၢတၢ်ကဲထီၣ်လိၣ်ထီၣ်တအိၣ်နီတမံၤလၢပဂီၢ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ပဃ့ဝံၤဃ့, ပဆၢမုၢ်လၢ်လၢ ကစၢ်ယွၤကစံးဆၢပှၤအခဲအံၤတဘျီဃီအဃိ, ပဟဲစိာ်ပတၢ်ဃ့သကွံၢ်ကညးတၢ်တဖၣ် ဆူပပၢ် ကစၢ်ယွၤအအိၣ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤကွဲးလံာ်ထါစံးထီၣ်ပတြၢၤ, စီၤဒၤဝံး ဖဲအဃ့ဘါထုကဖၣ်တၢ်န့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်အတၢ်သးတံာ်တာ် ဒ်သိးအံၤဖဲ စံး၁၃:၁ အပူၤ…

ဘၣ်တၢ်ထိၣ်ဟူးထိၣ်ဂဲၤလၢ ကဘါထုကဖၣ်တၢ်

ဘၣ်တဘျီ ပှၤမၤသကိးတၢ်ဒီးယၤတဂၤန့ၣ် စံးဝဲဒၣ်, ခီဖျိလၢပတၢ်မၤမူဒါခိၣ် (Manager) အဃိ အတၢ်အိၣ်မူပူၤ တၢ်ဃ့ထုကဖၣ်တၢ်န့ၣ် ဂ့ၤထီၣ်အါထီၣ်ဝဲအဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. ယဆိကမိၣ်ကွၢ် ပတၢ်မၤမူဒါခိၣ်လၢ ပရ့အီၤကီခဲတဂၤအံၤ ဟ့ၣ်နီၤလီၤ နီၢ်သးအသူၣ်ဂ့ၢ်သးကျိၤဒီးအီၤ, ဒီးအိၣ်ဒီးအစိကမီၤလၢ အတၢ်ဃ့ထုကဖၣ်အဖီခိၣ်န့ၣ်ဒီး ကဲထီၣ်တၢ်လီၤ ကမၢကမၣ်လၢယဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ယတၢ်ဆိကမိၣ်န့ၣ် ကမၣ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤမၤသကိးတၢ်ဒီးယၤ, ယတံၤသကိးတဂၤအံၤ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲဆူညါ “ဖဲယထံၣ်အဟဲဝဲ ကိးဆၢကတီၢ်ဒဲးန့ၣ် ယဃ့ဘါထုကဖၣ်တၢ်လီၤ.” တချုးလၢကဘၣ်စံးကတိၤတၢ်ဒီး တၢ်မၤမူဒါခိၣ်ကိးဘျီဒဲးန့ၣ် အဝဲဘါထုကဖၣ်အါအါအဃိ, အတၢ်ထုကဖၣ်အဆၢကတီၢ် ဂ့ၤထီၣ်အါထီၣ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်ညါဝဲလၢ အလိၣ်ဘၣ်ယွၤအတၢ်မၤစၢၤ ခီဖျိတၢ်ဖံးတၢ်မၤလၢအတၤအီၤ တၢ်လၢအမ့ၢ်တၢ်ရ့လိာ်ဘၣ်ထွဲဒီးခိၣ်နၢ် တဂၤအံၤအဃိ ဘၣ်ကိးထီၣ်ဝဲကစၢ်ယွၤအါအါန့ၣ်လီၤ.

ဘၣ်တဘျီဘျီန့ၣ် ယပှၤမၤသကိးတၢ်တဂၤအံၤ အတၢ်ဘါထုကဖၣ်အလုၢ်အလၢ် ဖဲလၢအကတီၢ်ကီခဲ, ဒီးတၢ်ရ့လိာ်, ဘၣ်ထွဲလိာ်သးတဖၣ်အပူၤအံၤန့ၣ် ယဒုးကဲထီၣ်ယလုၢ်ယလၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ထုကဖၣ်န့ၣ်မ့ၢ်စ့ၢ်ကီး လံာ်စီဆှံအလုၢ်အလၢ်, ဒီးဖျါဖဲ ၁ သ့းစၤလနံၤ ၅:၁၇-၁၈ အပူၤ, ဖဲစီၤပီလူး ဒုးသ့ၣ်နီၣ် ပှၤစူၢ်က့ၤနာ်က့ၤခရံာ်သ့ၣ်တဖၣ် ဒ်သိးက“ဘါထုကဖၣ်တၢ် တထံၣ်ဃီ..., လၢတၢ်ခဲလၢာ်အပူၤန့ၣ်, စံးထီၣ်ပတြၢၤတၢ်အဘျုးအဖှိၣ်တက့ၢ်” န့ၣ်လီၤ. ပဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဒီး…

လၢယွၤအတၢ်အဲၣ်အစုပူၤ

ယတူၢ်ဘၣ်တၢ်ဆူးတၢ်ဆါ အဂၤတမံၤဝံၤအလီၢ်ခံန့ၣ်, ယပျံၤဘၣ် တၢ်လၢယတသ့ၣ်ညါသ့ၣ်တဖၣ်, ဒီးတၢ်လၢယဟံးဃာ် ပၢဆှၢတန့ၢ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဖဲမုၢ်တနံၤန့ၣ်, ယဖးဘၣ်တၢ်ကွဲးလၢ ဖိး(ဘ) (Forbes) မဲးကစံအပူၤ, ဒီးယသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ ပှၤစဲအ့ၣ်ဖိသ့ၣ်တဖၣ် မၤလိသ့ၣ်ညါ “ဟီၣ်ခိၣ်အတၢ်လဲၤတရံးသးအတၢ်ချ့” ချ့အါထီၣ်အဂ့ၢ်, ဒီးဘိးဘၣ်သ့ၣ်ညါဝဲလၢ ဟီၣ်ခိၣ်ဖျၢၣ် “ဝးယဲာ်ယီၤအသး” ဒီး “လဲၤတရံးအသးချ့အါထီၣ်” ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်တဖၣ် စံးဝဲဒၣ်လၢ “အဆိကတၢၢ်န့ၣ် ပကြၢးပာ်လီၤတဲာ်ကွံာ် စဲးကီး တစဲးကီး - အခီပညီ ပကဘၣ်မၤဟါမၣ်ကွံာ် တစဲးကီးလၢ တၢ်ဆၢကတီၢ်ဘၣ်ထွဲဒီးဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်” န့ၣ်လီၤ. တၢ်မၤစှၤလီၤတစဲးကီးန့ၣ် တဖျါလၢတၢ်လီၤမၢ် ဒိၣ်ဒိၣ်အါအါဘၣ်ဆၣ်, ဖဲယသ့ၣ်ညါ ဟီၣ်ခိၣ်အတၢ်လဲၤတရံးသး ကဆီတလဲတၢ်အဂ့ၢ်န့ၣ်ဒီး မ့ၢ်တၢ်မၤအသးဒိၣ်ဒိၣ်မုာ်မုာ်လၢယဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်တဂၢၢ်တကျၢၤ တဆံးတက့ၢ်ဖိဒၣ်လဲာ် မၤဟူးယဲာ်ယီၤ ယတၢ်စူၢ်တၢ်နာ်သ့ဝဲလီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, ဖဲလၢပတသ့ၣ်ညါတၢ်တဖၣ် ကလီၤပျံၤလီၤဖုး ထဲလဲၣ်ဂ့ၤထဲလဲၣ်ဂ့ၤ (မ့) တၢ်အိၣ်အသးမၤအသးတဖၣ် မ့ၢ်အိၣ်ဖျါတဂၢၢ်တကျၢၤထဲလဲၣ်ဂ့ၤ တၢ်သ့ၣ်ညါလၢကစၢ်ယွၤ ဟံးဃာ်ပၢဆှၢတၢ်န့ၣ် ကမၤစၢၤယၤ ဒ်သိး ယကနာ်န့ၢ်အီၤအဂီၢ် န့ၣ်လီၤ.

လၢလံာ်ထါစံးထီၣ်ပတြၢၤ ၉၀:၂…

ဒိၣ်ထီၣ်လၢကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးအပူၤ

ဒ်ဖိသၣ်တဂၤအသိး, ယထံၣ်ပှၤဒိၣ်တုာ်ခိၣ်ပှဲၤတဖၣ် မ့ၢ်ပှၤလၢ အကူၣ်သ့ကူၣ်ဘၣ်, ဒီးတၢ်တကဲထီၣ်လိၣ်ထီၣ် တအိၣ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ယဆိကမိၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ်ကဘၣ်မၤတၢ်မနုၤလဲၣ်န့ၣ် သ့ၣ်ညါဝဲထီဘိန့ၣ်လီၤ. မုၢ်တနံၤ, ယမ့မ့ၢ် ပှၤဒိၣ်တုာ်ခိၣ်ပှဲၤတဂၤန့ၣ် ယကဘၣ်မၤတၢ်မနုၤလဲၣ်န့ၣ် ယဆိကမိၣ် ယကသ့ၣ်ညါထီဘိစ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤ. ဂ့ၤလံ, “မုၢ်တနံၤ” ဟဲတုၤအိၣ်ယၤ ဖဲအပူၤကွံာ်တဘျုးနံၣ်တဖၣ်အပူၤ, ဒီးယမၤလိန့ၢ်ဝဲလၢ, အါစုအါဘျီန့ၣ် ယကဘၣ်မၤတၢ်မနုၤလဲၣ်န့ၣ် ယတသ့ၣ်ညါဒံးဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲယဟံၣ်ဖိဃီဖိ ဆူးဆါမ့ၢ်ဂ့ၤ, တၢ်ဂ့ၢ်ကီသ့ၣ်တဖၣ် လၢတၢ်ဖံးတၢ်မၤအပူၤမ့ၢ်ဂ့ၤ, တၢ်သဘံၣ်ဘုၣ်, တၢ်ထီဒါလိာ်သးလၢ တၢ်ရ့လိာ်ဘၣ်ထွဲအပူၤမ့ၢ်ဂ့ၤ, တၢ်ဆၢကတီၢ်ဒ်သိးအံၤတဖၣ်န့ၣ် ယဘၣ်ဂုာ်ကျဲးစၢး ဂဲၤလိာ်လၢ တၢ်နာ်ကမၣ်တၢ် လၢနီၢ်တဂၤ အတၢ်ပၢဆှၢလီၤသး ဒီးတၢ်ဂံၢ်တၢ်အဘါအဃိ, ဒီးလၢယဂီၢ်တၢ်ဃုထၢ အိၣ်တ့ၢ်ထဲတမံၤ, ဒ်အမ့ၢ်ဘံၣ်လီၤယမဲာ်ချံ ဒီးစံးကတိၤကသွံ, “ယကဘၣ်မၤတၢ်မနုၤလဲၣ်န့ၣ် ယတသ့ၣ်ညါလၢၤဘၣ် အဃိ, ကစၢ်ဧၢ, မၤစၢၤယၤတက့ၢ်” န့ၣ်လီၤ.

တၢ်မၤဖိ စီၤပီလူး နၢ်ပၢၢ်ဝဲ တၢ်တူၢ်ဘၣ်ခီၣ်ဘၣ်တၢ် ဘၣ်ထွဲဒီးတၢ်မၤစၢၤတအိၣ်လၢၤဘၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် “တၤဆှူၣ်” ကမ့ၢ်ဝဲနီၢ်ခိအတၢ်ဂံၢ်စၢ်ဘါစၢ် လၢအကဲထီၣ် တၢ်သးတံာ်တာ် ဒီးတၢ်အ့ၣ်စိၢ်အ့ၣ်ထုး လၢအတၢ်အိၣ်မူအပူၤ န့ၣ်လီၤ.…

အဲၣ်တၢ်ဒ်ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး

အဝဲဘၣ် တၢ်အဲၣ်အီၤလၢ ပှၤကိးဂၤ - တၢ်ကတိၤအံၤ မ့ၢ်တၢ်ကတိၤလၢ အပာ်ဖျါထီၣ် ဒီၣ် ဂူၣ်ဆၢးပံၣ် ဘၣ်ရၣ်ဒဲၣ်လံၣ် (Don Gusieppe Berardelli) လၢဝ့ၢ်ခဲးစနံၣ်ကိၣ် (Casnigo), ကီၢ်အံၣ်တလံၣ် (Italy) န့ၣ်လီၤ. ဒီၣ်, မ့ၢ်ပှၤလၢ အဘၣ်တၢ်အဲၣ်အီၤတဂၤလၢအဒိးဝ့ၤဝီၤဝ့ၢ် လၢအလ့ၣ်မ့ၣ်ပီၤ အလီၢ်လံၤတခိၣ်, ဒီးဖဲဘၣ်သဂၢၢ်လိာ်သးဒီးပှၤတဂၤဂၤန့ၣ် ထီဘိန့ၣ်ဆၢဂ့ၤဆၢဝါဆိဝဲ “မ်သုကန့ၢ်ဘၣ် တၢ်ဃူတၢ်ဖိး ဒီးတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါတက့ၢ်” န့ၣ်လီၤ. လၢပှၤဂၤအတၢ်ဂ့ၤအဂီၢ် မ့ၢ်ဘၣ်မၤတၢ်န့ၣ်တလီၤဘှံးလီၤတီၤဝဲနီတဘျီဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ဖဲအသးသမူအနံၣ် လၢခံအကတီၢ်တဖၣ်အပူၤန့ၣ်, ခီဖျိလၢ ဒိးန့ၢ်ဘၣ် ခိၣ်ရိနၣ်တၢ်ဆါဒီး အတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့တဂ့ၤ, နးထီၣ်အဃိ ပှၤလၢအဃၢၤသ့ၣ်တဖၣ် ပှ့ၤန့ၢ်အီၤ ကဟၣ်မၤစၢၤ တၢ်သါကလံၤ ဒ်အမ့ၢ်တၢ်မၤဆၢက့ၤအတၢ်မၤဂ့ၤတၢ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲအတၢ်ဆါနးဒိၣ်ထီၣ်အကတီၢ်န့ၣ် ဂ့ၢ်လိာ်ဝဲလၢ ကစူးကါ ကဟၣ်တၢ်သါ, ဒီးအလီၢ်န့ၣ် ဃုထၢဝဲလၢပှၤကစူးကါ ကဟၣ်တၢ်သါ ဆူသးစၢ်တဂၤဂၤလၢ အလိၣ်ဘၣ်ကဟၣ် အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲပှၤနၢ်ဟူအတၢ်ဂ့ၢ်လိာ်တမံၤအံၤန့ၣ် တကဲထီၣ်တၢ်ကမၢကမၣ်လၢ ပှၤနီတဂၤအဂီၢ်န့ၣ်ဘၣ်. တၢ်အံၤမ့ၢ် လုၢ်လၢ်သကဲးပဝာ်တမံၤလၢအဘၣ်ထွဲဒီး ပှၤလၢအဘၣ်တၢ်အဲၣ်အီၤ,…

တၢ်ဆီၣ်လီၤသး အဘူးအလဲ

ဒ်သရၣ်/သရၣ်မုၣ်အဂုၤအဂၤတဖၣ်အသိး, ကၤရံၣ် (Carrie) ဟ့ၣ်လီၤ အတၢ်ဆၢအကတီၢ်အါနၣ်ရံၣ် လၢအတၢ်မၤအဂီၢ်,  ဘၣ်တဘျီဘျီ, လၢတၢ်ဒွးဟ့ၣ်ကၠိဖိအတၢ်လဲၤထီၣ်လဲၤထီအပတီၢ်, ဒီးဘၣ်တဘျီဘျီ လၢတၢ်ထံၣ်လိာ်စံးကတိၤလိာ်သးဒီး ကၠိဖိဒီးမိၢ်ပၢ်တဖၣ် တုၤလၢမုၢ်ဟါစဲၤခံအကတီၢ်ဒၣ်လဲာ်န့ၣ်လီၤ. အတၢ်ထဲးဂံၢ်ထဲးဘါဟ့ၣ်လီၤသးအံၤ ကအိၣ်စံၣ်အိၣ်ကျၢၤအဂီၢ်, ဘၣ်သန့ၤအသးလၢ အပှၤမၤသကိးတၢ် တဖၣ်လၢကမၤစၢၤအီၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. အတၢ်မၤအကီအခဲအံၤညီထီၣ်ဝဲဒၣ် ခီဖျိလၢတၢ်မၤသကိးတၢ်န့ၣ်လီၤ. တယံာ်ဒံးဘၣ်န့ၣ် ပှၤသိၣ်လိတၢ်တဖၣ်အကျါ တၢ်ဃုထံၣ်န့ၢ်ပာ်ဖျါဝဲလၢ တၢ်မၤသကိးတၢ် အတၢ်ကဲဘျုး ကဲဖှိၣ်အံၤ ဒိၣ်ထီၣ်အါထီၣ်ဝဲဒၣ် ဖဲပှၤမၤသကိးတၢ်တဖၣ် မ့ၢ်မၤသကိးတၢ်လၢတၢ်ဆီၣ်လီၤသးအပူၤ န့ၣ်လီၤ. ဖဲပှၤမၤသကိးတၢ်တဖၣ် မ့ၢ်သးအိၣ်အၢၣ်လီၤတူၢ်လိာ် အတၢ်ဂံၢ်စၢ်ဘါစၢ်န့ၣ်ဒီး, ပှၤဂုၤပှၤဂၤစ့ၢ်ကီး ကဟ့ၣ်ခီဟ့ၣ်နီၤအတၢ်သ့ၣ်ညါတဖၣ်ဒူဒူ လၢတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးဆှဲဆှဲ ဆူတဂၤဘၣ်တဂၤအအိၣ်, ဒီးတၢ်အံၤကမ့ၢ် တၢ်လၢအမၤစၢၤ ပှၤခဲလၢာ် လၢကရူၢ်အပူၤ တုၤလီၤတီၤလီၤန့ၣ်လီၤ.

တၢ်ဆီၣ်လီၤသးမ့ၢ်တၢ်အကါဒိၣ်တမံၤအဂ့ၢ်န့ၣ် လံာ်စီဆှံသိၣ်လိပှၤ - တၢ်ဆီၣ်လီၤသးန့ၣ်အကါဒိၣ် အါန့ၢ်ဒံး တၢ်မၤသကိးတၢ် အတၢ်ကဲဘျုးန့ၣ်လီၤ. ကတိၤ ၂၂:၄ အပူၤပာ်ဖျါဝဲ “တၢ်ပျံၤယွၤ” - စံးတၢ်န့ၣ် ပမ့ၢ် ထိၣ်သတြီၤ ကစၢ်ယွၤအတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါ, အစိအကမီၤ, အကဟုကညီၢ်ဒီး ပတၢ်သ့ၣ်ညါလီၤက့ၤပသး…

ဘၣ်တၢ်ထိၣ်ဟူးထိၣ်ဂဲၤလၢ တၢ်အဲၣ်

ကၠ့(မ) (Jim) ဒီး လၤနံဒၣ် (Laneeda) မ့ၢ်ပှၤဒီတၢ်အဲၣ်တီ ဖဲလၢအထီၣ်ခီလ့ၣ်ကၠိလံၤလံၤန့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ် ဆီဟံၣ်ဆီဃီ ဒီးအါနံၣ်အါလါအတီၢ်ပူၤ, အတၢ်အိၣ်မူန့ၣ်အိၣ်ပှဲၤဒီးတၢ်သူၣ်ခုတၢ်သးမုာ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်ဒီး, တၢ်လၢအလီၤတိၢ်လီၤဆီတဖၣ်န့ၣ် လၤနံဒၣ် စးထီၣ်မၤဝဲ, တၢ်လဲၤတၢ်က့ၤကျဲဟါမၢ်, လၢတၢ်ထံၣ်လိာ်သး အဂီၢ် တၢ်သ့ၣ်ဆၢဖးကတီၢ်တဖၣ်န့ၣ် သးပ့ၤနီၣ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲ လၤနံဒၣ် အသးအိၣ် (၄၇) နံၣ်န့ၣ် ဘၣ်တၢ်ဃုထံၣ်န့ၢ် တၢ်ထီမံထီမၣ်အတၢ်ဆါ အဲၣ်(လ)စဲမါ အပတီၢ်ဆိ (early-onset Alzheimer’s) န့ၣ်လီၤ. ဒ်ပှၤလၢအအံးထွဲကွၢ်ထွဲအမါ ဘူးဘူးတံၢ်တံၢ်တဂၤ လၢအနံၣ်တဆံဝံၤအလီၢ်ခံန့ၣ်, ကၠ့(မ) စံးကတိၤ ထီၣ်ဘးဝဲလၢ, “တၢ်ဆါ ထီမံထီမၣ်အံၤ မၤစၢၤယၤ ဒ်သိးယကအံးထွဲကွၢ်ထွဲ, ဒီးအဲၣ်ယမါ ခီဖျိကျိၤကျဲလၢ ယဆိကမိၣ်တန့ၢ်, ဖဲယစံး “မ့ၢ်, ယအၢၣ်လီၤယသးလီၤ” ဖဲလၢယဖျီယသးအဆၢကတီၢ်န့ၣ်လီၤ.”

၁ ကရံၣ် ၁၃ အပူၤ, ဖဲအတဲဖျါဝဲဒၣ် သးစီဆှံအတၢ်ဟ့ၣ်တဖၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ်, တၢ်မၢဖိစီၤပီလူး ကွဲးပာ်ဖျါ တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံ အပါရမံ အတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါ…

ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးအသွံၣ်

တၢ်လၢပမၤအီၤသ့ၣ်တဖၣ်အပူၤ တၢ်အလွဲၢ်အဂီၤန့ၣ် ညီနုာ်တဘၣ်တၢ်ထၢနုၢ်ဝဲဒၣ်ဘၣ်. ပကစူးကါဖီသၣ် အလွဲၢ်ဂီၤဃဲး လၢဆ့ကၤ မ့တမ့ၢ် လၢတၢ်မၤဂီၤနိးဖံးအပူၤဒ်လဲၣ်. တၢ်ဆၢကတီၢ်လၢသီန့ၣ်, တၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ် တၢ်အလွဲၢ်ဂီၤလၢ ကပံာ် မ့တမ့ၢ် လၢၢ်ဂီၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲ နံၣ် ၁၄၀၀ နံၣ်သ့ၣ်တဖၣ် အပူၤ, ပှၤ အါ(စ)ထဲး (Aztecs) ဖိတဖၣ် ကူၣ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်ကျိၤကျဲ ခီဖျိလၢတၢ်စူးကါ တၢ်ဖိဃာ်တဖၣ်လၢအအိၣ်ဒီးအလွဲၢ်ဂီၤ, ဒ်သိးကမၤဝဲ ကသံၣ်အလွဲၢ်ဂီၤန့ၣ်လီၤ. မုၢ်တနံၤအံၤဒၣ်လဲာ်, တၢ်ဖိဃာ်ဒ်သိးအံၤတဖၣ် ဟ့ၣ်ထီၣ်ဝဲ တၢ်အလွဲၢ်ဂီၤဆူ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.

လၢလံာ်စီဆှံအပူၤန့ၣ်, တၢ်အလွဲၢ်အဂီၤမ့ၢ် စီၤလိၣ်စီၤပၤအတၢ်ပနီၣ်, ဒီးမ့ၢ်စ့ၢ်ကီး တၢ်ပာ်ဖျါတၢ်ဒဲးဘး, ဒီးတၢ်မဲာ်ဆှးအခၢၣ်စးန့ၣ်လီၤ. အါန့ၢ်အန့ၣ်, တၢ်အလွဲၢ်ဂီၤ မ့ၢ်တၢ်သွံၣ်အလွဲၢ်န့ၣ်လီၤ. မး ၂၇:၂၈ ပာ်ဖျါဝဲ ပှၤသုးဖိတဖၣ် “ဘ့ၣ်လီၤကွံာ်အကူအသိး, ဒီးဒုးသိးထီၣ်ဝဲအဆ့ဂီၤတဘ့ၣ်” အဂ့ၢ်ဒီး, တၢ်ပနီၣ်သၢမံၤန့ၣ်  ဃါဃုာ်လိာ်အသး, ဒီးကဲထီၣ်ဝဲလၢ က့ၢ်ဂီၤအလွဲၢ်ဂီၤ လၢအလီၤသးဘၣ်ဒိတမံၤန့ၣ်လီၤ. ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး ဘၣ်တၢ်နံၤဘၣ်ဖၣ်လဲအီၤ ဒီးကမ့ၢ်တ့ၢ်ဝဲ စီၤလိၣ်စီၤပၤအဒူၣ်ဖိထၢဖိ, တၢ်မဲာ်ဆှးပှဲၤလုာ်ကွံာ်အီၤ, ဒီးဘၣ်တၢ်…

တၢ်အဲၣ် ပဒုၣ်ပဒါ

မ့ၢ်လၢကီၢ်အမဲရကၤ ထံလီၢ်ကီၢ်ပူၤ တၢ်ဒုးတၢ်ယၤ ဒုးအိၣ်ထီၣ်အါထီၣ်တၢ်သူၣ်ဆါသးဆါအဃိ, အၤဘြၤဟၣ် လ့ကၢၣ် (Abraham Lincoln) ထံၣ်ဝဲလၢ ကကတိၤ တၢ်ကတိၤအဂ့ၤအဝါ ဘၣ်ထွဲဒီး ကလံၤထံးတကပၤအဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤဆၢထၢၣ်ကွၢ်ထံတၢ်တဂၤ သံကွၢ်ဝဲဒၣ်လၢတၢ်ကမၢကမၣ်အပူၤ, ဘၣ်မနုၤအဃိ အဝဲမၤဒ်န့ၣ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲစံးဆၢက့ၤဝဲဒၣ်, “ပိာ်မုၣ်ဧၢ, ဖဲယဒုးကဲထီၣ်ယဒုၣ်ယဒါလၢ ယတံၤသကိးန့ၣ် တမ့ၢ်ဘၣ်ယမၤဟးဂီၤယဒုၣ်ယဒါန့ၣ်ဧဲၣ်.” နံၣ်ကယၤပူၤကွံာ်အလီၢ်ခံဝံၤ, လၢတၢ်ဆိကမိၣ် ကွၢ်ထံက့ၤ တၢ်ကတိၤအံၤဒီး မၤတ့ၣ်လူၣ်သၣ်ခ့ ကၠူနံယၢၣ် (Martin Luther King Jr.) စံးဝဲဒၣ်လၢ, “တၢ်အံၤမ့ၢ်တၢ်အဲၣ်လၢ အအုၣ်က့ၤခီၣ်က့ၤတၢ်အစိအကမီၤ” န့ၣ်လီၤ.

ခ့ ကွၢ်ဝဲ ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးသိၣ်လိသီလိတၢ်တဖၣ်, ဒီးဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါ ကစၢ်ခရံာ်အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ် ဒ်သိး ကအဲၣ်အဒုၣ်အဒါန့ၣ်လီၤ. ခ့ ပာ်ဖျါဝဲလၢ ပှၤစူၢ်က့ၤနာ်က့ၤတၢ်တဖၣ် ကအဲၣ်ပှၤလၢအမၤအၢမၤနးအီၤတဖၣ် အဂီၢ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ်ဘၣ်ကျဲးစၢးဂဲၤပျုၢ်ဝဲဘၣ်ဆၣ်, တၢ်အဲၣ်အံၤ ဟဲအိၣ်ထီၣ် ခီဖျိလၢ “တၢ်ဟ့ၣ်လီၤအးလီၤ ပသးတပယူၢ်ဃီ, ဒီးလၢာ်လၢာ်ဆ့ဆ့ ဆူယွၤအအိၣ်န့ၣ်လီၤ.” ခ့ စံးကဒီးဝဲ, “ပမ့ၢ်အဲၣ်တၢ်ဒ်သိးအံၤန့ၣ်ဒီး, ပကသ့ၣ်ညါကစၢ်ယွၤ,…

ယထံၣ်ဘၣ်လံ ကစၢ်ယွၤအတၢ်တီတၢ်လိၤ

ဒ်ကီၢ်အဲကလံး စံၣ်စိၤနုာ်ပှၤပၢတၢ်တဂၤ လၢအနံၣ်နွံဆံအတီၢ်ပူၤအသိး, နီၢ်ပၤမုၣ် အဲလံၤစဘဲး-၂, စဲးကျံးထုးထီၣ်လံာ်ထဲတဘ့ၣ်ဧိၤ လၢအပာ်ဖျါ အတၢ်အိၣ်မူအတၢ်လဲၤခီဖျိ အိၣ်ဃုာ်ဒီးအနီၢ်ကစၢ် အတၢ်ကတိၤဆှၢနုာ်တၢ်ကွဲးန့ၣ်လီၤ. လံာ်အံၤအမံၤမ့ၢ်ဝဲ “တၢ်ခ့တၢ်ပှၤနီၢ်ပၤမုၣ် ဒီးစီၤပၤလၢ နီၢ်ပၤမုၣ်မၤတၢ်လၢအဂီၢ်”(The Servant Queen and the King She Serves)န့ၣ်လီၤ. လံာ်တဘ့ၣ်အံၤ ဘၣ်တၢ်ရၤလီၤအီၤ ဖဲအနံၤအိၣ်ဖျဲၣ်ဆၢက့ၤ (၉၀) ဝီတဝီန့ၣ်ဒီး, လံာ်အံၤပာ်ဖျါထီၣ် အဝဲအတၢ်စူၢ်တၢ်နာ် ဒီးဒုးနဲၣ်နီၢ်ပၤမုၣ်အတၢ်ပၢဆှၢထံကီၢ်အံၤ ဒ်လဲၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. လၢအတၢ်ကတိၤဆှၢနုာ်အပူၤန့ၣ်, နီၢ်ပၤမုၣ် အဲလံၤစဘဲး ပာ်ဖျါထီၣ် အတၢ်စံးဘျုးစံးဖှိၣ်ဆူ ကယဲၢ်ပှၤလၢအဘါထုကဖၣ်တၢ်လၢအဂီၢ်, ခီဖျိလၢအတၢ်အဲၣ်အဂၢၢ်အကျၢၤအဃိဒီး စံးဘျုးစံးဖှိၣ်ဝဲ ကစၢ်ယွၤန့ၣ်လီၤ. အဝဲမၤကတၢၢ်ဝဲဒၣ်လၢ “ယထံၣ်ဘၣ် ကစၢ်ယွၤအတၢ်တီတၢ်လိၤနီၢ်နီၢ်”န့ၣ်လီၤ.

နီၢ်ပၤမုၣ် အဲလံၤစဘဲး အတၢ်စံးကတိၤယိယိဖိအံၤ ဒုးနၢ်ဟူက့ၤ, ပှၤပိာ်မုၣ်ပိာ်ခွါအတၢ်အုၣ်သးတဖၣ် လၢတၢ်စံၣ်စိၤတဲစိၤ ဒီတကတီၢ်ညါ, လၢအတၢ်အိၣ်မူန့ၣ် လဲၤခီဖျိကလၢၢ်ဘၣ်ဝဲ ကစၢ်ယွၤအတၢ်အံးထွဲကွၢ်ထွဲ လၢတၢ်သးတီအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဂ့ၢ်မိၢ်ပှၢ်လၢအဘၣ်ထွဲဒီး ကစၢ်ယွၤအတၢ်တီတၢ်လိၤအံၤ အိၣ်သူၣ်လီၤအသးလၢ စီၤပၤစီၤဒၤဝံး အတၢ်သးဝံၣ်အမုာ်, ဖဲအကွဲးဆိကမိၣ်ထံက့ၤ အတၢ်အိၣ်မူအဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ.…