တၢ်သးအုးအဂ့ၤအဝါ

ဖဲ ၁၉၂၀ အနံၣ်တဖၣ်အပူၤ, ပှၤအိၣ်ဝဲတဂၤလၢအမံၤမ့ၢ် ဟံၣ်ဒ့ၣ်စၣ်ဘူၣ်ရိၣ် အူၣ်အံၤနိၣ် (Hidesaburō Ueno) န့ၣ် သိၣ်လိတၢ်လၢ တိၣ်ခယိၣ်စီၤလိၤစီၤပၤဖၠၣ်စိမိၤ (Tokyo’s Imperial University) န့ၣ်လီၤ. ကိးမုၢ်နံၤ, မုၢ်ဃ့ၣ်လီၤအဆၢကတီၢ်န့ၣ်, ဟဲက့ၤဒိးဝဲ ဟါသၢနၣ်ရံၣ် လ့ၣ်မ့ၣ်အူ, ဒီးအထွံၣ်ဖိ ဟၣ်ခၠံကိၣ် (Hachiko)န့ၣ် အိၣ်ခိးအီၤဖဲန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်တနံၤ, ဖဲအသိၣ်လိတၢ်အကတီၢ်န့ၣ် သရၣ်ဒိၣ်စိ အူၣ်အံၤနိၣ် တူၢ်ဘၣ် သွံၣ်ကျိၤလၢခိၣ်နူာ်ပူၤထီၣ်တဲာ် အတၢ်ဆါ, ဒီးသံဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲအဝဲတဟဲစံၣ်လီၤလၢ မုၢ်ဃ့ၣ်လီၤ လ့ၣ်မ့ၣ်အူ အလိၤဘၣ်န့ၣ်ဒီး, ဟၣ်ခၠံကိၣ် အိၣ်ယံာ်အိၣ်နီၢ်အသးတစိၢ်ဖိဝံၤ, က့ၤဝဲဆူ အဟံၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢခံတနံၤ သၢနၣ်ရံၣ်န့ၣ် ထွံၣ်ဖိတဒုအံၤ ဟဲအိၣ်ခိးကဒီးအီၤ ဖဲလ့ၣ်မ့ၣ်အူသန့, ဒီးဆူညါတနံၤ, တနံၤဘၣ်တနံၤ, ယံာ်ဝဲဒၣ် တုၤအနံၣ်တဆံန့ၣ်လီၤ. ဟၣ်ခၠံကိၣ် အိၣ်တီအိၣ်လိၤဝဲဒီးအကစၢ်န့ၣ် ထိးဘၣ်ပှၤယၣ်ပၣ်ဖိအါဂၤအသး လၢအဟဲဆ့ၣ်နီၤ သကိးဒီးအီၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.

ဒ်န့ၣ်အသိး, ဝံအလံၤရှါ ဟ့ၣ်လီၤသးနီၢ်နီၢ်လၢ အသရၣ်စီၤအ့ၤလံယၤန့ၣ်လီၤ. မုၢ်နံၤဖဲစီၤအလံၤရှါသ့ၣ်ညါဝဲလၢကဘၣ်လီၤဖးဒီးအသရၣ်အကတီၢ်, အဝဲတပျဲပျၢ်အသရၣ်ဟါမၢ်လၢအမဲာ်လၢၤဘၣ်.…

ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး မ့ၢ်ပတၢ်ဃူတၢ်မုာ်

ဖဲ ကၠိ (Joan) ထံၣ်ဝဲဒၣ် စူစၣ် (Susan) တီၣ်ထီၣ်ဝဲ အတၢ်ဂီၤတဖၣ် လၢတၢ်ရ့လိာ်ဘၣ်ထွဲ ကမျၢၢ်တၢ်ကစီၣ် (Social Media) န့ၣ်ဒီး, ကအုကစွါဝဲန့ၣ်လီၤ. တၢ်ဂီၤအံၤပာ်ဖျါဝဲဒၣ်တံၤသကိးလၢတၢ်ဘါသရိာ် အဂၤ (၁၀) န့ၣ် ဆ့ၣ်နီၤဝဲလၢတၢ်အီၣ်ကျးအပူၤ, ဒီးအမဲာ်သၣ်တဖၣ်န့ၣ် အိၣ်ပှဲၤဝဲဒီးတၢ်နံၤကမှံၤန့ၣ်လီၤ. တလါအံၤအတီၢ်ပူၤန့ၣ် အဝဲသ့ၣ်ထံၣ်လိာ်ရ့လိာ်အသးခံဘျီ တဘျီဘၣ်ဆၣ်, အဝဲသ့ၣ်တကိးဝဲဒၣ် ကၠိ ဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ကၠိ ထွါကွံာ်ဝဲဒၣ် အမဲာ်ထံတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲတအိၣ်ဃူအိၣ်ဖိးလိာ်သးဒီးပှၤဂၤန့ၣ်ဘၣ်. တၢ်ဘူၣ်သကိးဘါသကိးတၢ်ဒီးပှၤလၢ အတကနၣ်ပှၤလၢတၢ်ဘါသရိာ်တဖျၢၣ်ဃီအပူၤန့ၣ် ကမ့ၢ်ဝဲလၢ တၢ်တညီနုာ်မၤအသးန့ၣ်လီၤ.

နံၣ်ကယၤတၢ အကတီၢ်စ့ၢ်ကီး တၢ်မၤအသးဒ်သိးအံၤဘၣ်ဆၣ်, ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးအသးအိၣ်ဝဲ တၢ်ဃူတၢ်ဖိး, ဒီးဟဲယါဘျါက့ၤ ပတၢ်လီၤမုာ်လီၤဖးန့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်စးထီၣ်ဝဲ အကတီၢ်လံလံန့ၣ်, ပှၤလၢအတဘၣ်လိာ်ဖိးဒ့လိာ်သးကဒဲကဒဲတဖၣ် ဃုထံၣ်န့ၢ်ဝဲ တၢ်ဃူ တၢ်ဖိး လၢကစၢ်ခရံာ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်လၢပှၤတခီဘီမုၢ်ဖိလၢ အစူၢ်က့ၤနာ်က့ၤကစၢ်ခရံာ်တဖၣ် တလူၤပိာ်ထွဲ ယူဒၤအလုၢ်အလၢ်အဃိ, ပှၤယူဒၤဖိ ထံၣ်ဆံးဝဲ ပှၤကလုာ်အဂၤ, ပှၤတခီဘီမုၢ်တဖၣ်စ့ၢ်ကီး အသးဟ့ဝဲ ပှၤယူဒၤဖိတဖၣ်, ခီဖျိလၢအဝဲသ့ၣ်ထံၣ်လီၤအသး,…

တၢ်လၢအညီ, ဒီးတၢ်လၢအကီ

မး(ခ) (Mark) မ့ၢ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သရၣ်သးစၢ်လၢ အိၣ်ဒီးတၢ်လဲၤထီၣ်လဲၤထီတဂၤန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဖဲမုၢ်တဂီၤန့ၣ်, အဖိခွါ အိၣ်ဝ့ၣ် (Owen) ထူလိာ်ကွဲဖျၢၣ်ထူဒီးအပၢ်အဆၢကတီၢ် လီၤဃံၤသံဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်လၢ အဖိသံဝဲအဃိ, မး(ခ) အသးလီၤသဘှံး, ဒီးအသူၣ်အုးသးအုးဝဲအဖၢမုၢ်ဘၣ်ဆၣ်, ခီဖျိလၢအတၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်အံၤ, ဒုးကဲထီၣ်အီၤ သရၣ်လၢ အအဲၣ်သူၣ်ကညီၤသးကညီၤတၢ်အဒိၣ်အအါတဂၤန့ၣ်လီၤ. ယသူၣ်အုးသးအုးဃုာ်ဝဲဒီးမး(ခ),ဒီးယဆိကမိၣ်ယဲလၢ တၢ်မၤကွၢ်တဖၣ်လၢ မး(ခ) အဂီၢ်န့ၣ်, ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ ဒ်သရၣ်ဖးဒိၣ် တိစၢၣ် (A.W. Tozer) အတၢ်ထံၣ်, လၢအမ့ၢ်, “တုၤတၢ်မၤနးမၤဖှီၣ်ပှၤတဂၤဂၤနးနးကလဲာ်မ့ၢ်တအိၣ်ဘၣ်န့ၣ်ဒီး, ယွၤကဆိၣ်ဂ့ၤအီၤဒိၣ်ဒိၣ်အါအါကသ့ဧၣ်” န့ၣ်လီၤ. တၢ်ကတူၢ်လိာ် တၢ်ထံၣ်အံၤအဂီၢ် ကီခဲဝဲဘၣ်ဆၣ် တၢ်ထံၣ်အံၤမ့ၢ်ဝဲတီဝဲန့ၣ်လီၤ.

ဘၣ်ဆၣ် တၢ်ဂ့ၢ်အံၤတမ့ၢ်တၢ်ယိယိဖိဘၣ်န့ၣ် ဖဲပမၤလိဘၣ် ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ် အတၢ်ဟးထီၣ်လၢကီၢ်အဲၣ်ကူပတူးအဂ့ၢ်န့ၣ်ဒီး, ပကသ့ၣ်ညါ ကစၢ်ယွၤအကျဲအကပိၤလၢအိၣ်သဘံၣ်ဘုၣ်ဆးဃၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ယွၤ မၤပူၤမၤဖျဲး ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ်လၢ ကီၢ်အဲၤကူပတူး, ခီဖျိလၢကျဲအဘီၣ်အညီတဘိန့ၣ်လီၤ. ဒီး ၂ မိၤရှ့ ၁၃:၁၇ ပာ်ဖျါဝဲလၢ ယွၤစံးဝဲဒၣ်, "တုၤပှၤဂီၢ်မုၢ် ထံၣ်ဘၣ်တၢ်ဒုးတၢ်ယၤဒီး, ကပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤ ဘၣ်ဖုးအသး,…

တၢ်အိၣ်ဆိးလီၢ်ဒၢးလၢ ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးအဂီၢ်

တၢ်ဘၣ်ယသးမုာ်ဒိၣ်မးလၢ နွံကတၢၢ်အနံၤသဘျ့ ဖဲဝ့ၢ် နယူအီၣ်လ့ (New Orleans) န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဖဲ ပှၤရဲၣ်လီၤဟးလၢကျဲလိၤ, ဃုာ်ဒီးတၢ်အူပံအူကွဲၤ, ဒီးတၢ်ကယၢကယဲဃာ် သိလ့ၣ်တဖၣ်, ဒီးယလဲၤဟးကွၢ်ကီ ထံကီၢ်အဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ် တၢ်ဒုးခံဘျီတဘျီ အတၢ်ဒုးနဲၣ်ဒၢး, ဒီးအီၣ်ကွၢ် တကံၣ်ကုအကၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ဖဲယမံလီၤလၢ ယတံၤသကိးအဒၢးအိၣ်ကလီအပူၤန့ၣ်ဒီး, ယသးသယုၢ်ဘၣ် ယမါဒီးယဖိတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ခွဲးယာ်လၢယဘၣ်လဲၤစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်လၢ ဝ့ၢ်ဖးဒိၣ်အဂၤတဖၣ်န့ၣ် ယသးခုဘၣ်ဆၣ်, တၢ်လၢယမုာ်လၤသးခုဝဲအဒိၣ်ကတၢၢ်န့ၣ် မ့ၢ်ဒၣ်တၢ်အိၣ်ဆိးလၢ ယဟံၣ်ယဃီဒၣ်ယဲန့ၣ်လီၤ.

ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးအတၢ်အိၣ်မူအပူၤ, တၢ်လၢပတပာ်သူၣ်ပာ်သးဘၣ်ဝဲ တလီၢ်လီၢ်န့ၣ် မ့ၢ်ဒၣ် ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးအတၢ်အိၣ်အသး, မၤအသးလၢ အကါဒိၣ်ကတၢၢ်တဖၣ်လၢတၢ်လဲၤတၢ်က့ၤအကျဲခိၣ်န့ၣ်လီၤ. ယွၤအဖိခွါဟဲလီၤဆူ ဟီၣ်ခိၣ်ချၢ ဖဲဝ့ၢ်ဘ့ၤသလ့ဃ့ၣ်, ဝ့ၢ်တဖျၢၣ်လၢ အအိၣ်ယံၤဒီးအဟံၣ်လၢမူခိၣ်, လၢတၢ်ထိၣ်ဒွးအယံၤတန့ၢ်, အိၣ်ယံၤဃုာ်ဒီး အဒူၣ်ဖိထၢဖိအဝ့ၢ်, ဝ့ၢ်နစၤရ့းန့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်လၢတၢ်ဃုသ့ၣ်ညါ ထံဖိကီၢ်ဖိအနီၣ်ဂံၢ်အကတီၢ်, ဒီးဝ့ၢ်ဘ့ၤသလ့ဃ့ၣ်န့ၣ် အိၣ်ပှဲၤလုၢ်ကွံာ်ဝဲဒီး ဟံၣ်ဖိဃီဖိဒူၣ်ဖိထၢဖိ လီၢ်ယံၤလီၢ်ဘူးတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ, ဖဲ လူၤ ၂:၇ အပူၤန့ၣ် စီၤလူၤကၣ် စံးဝဲဒၣ်လၢ “ဒၢးလၢတၢ်ပာ်အီၤကလီ” (Katalyma)…

လုၢ်လၢ်သကဲာ်ပဝး အတၢ်ဆီတလဲ

ဒိမနံး(ခ) ဘိးဝၣ် (Dominique Bouhours)မ့ၢ်ပှၤသ့လံာ်မဲာ်ဖျၢၣ် တဂၤ (grammarian) ဖဲနံၣ်ကယၤ ၁၇ အဆၢကတီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲအဝဲသံန့ၣ် အဒူၣ်ဖိထၢဖိတဖၣ် ဟဲပာ်ဖှိၣ်ထီၣ် အသးလီၤ. ဖဲအတၢ်သါလၢ ခံကတၢၢ်န့ၣ် အဝဲစံး “ယကဘၣ်သံလီၤ/ယကသံလီၤ. ခံခါလိာ်မ့ၢ်ဝဲ, ဘၣ်ဝဲလီၤ”. ဖဲတၢ်သံအလီၢ်မံ အဖီခိၣ်န့ၣ် မ့ၢ်မတၤကဆိကမိၣ် grammar လဲၣ်. ထဲဒၣ် အဝဲတဂၤ ဆိကမိၣ်ဝဲဒၣ်လီၤ.

ဖဲပသးပှၢ်ထီၣ် အဆၢကတီၢ်န့ၣ် ပတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သး သကဲာ်ပဝးတဖၣ် အိၣ်ဂၢၢ်ကျၢၤလံဝဲလံ. ဂ့ၤမ့ၢ်ဂ့ၤ အၢမ့ၢ်ဂ့ၤ ပတၢ်ဃုထၢလၢတၢ်အိၣ်မူအပူၤသ့ၣ်တဖၣ် ဒုးအိၣ်ထီၣ် သကဲာ်ပဝး လၢအညီနုာ်ဒီးပှၤန့ၣ်လီၤ. ဒ်သိး ပကဒုးအိၣ်ထီၣ် လုၢ်လၢ်သကဲာ်ပဝး လၢအညီနုာ်ဒီးပှၤအဂီၢ် တၢ်ဆၢကတီၢ်အိၣ်ဝဲ ပသးသမူတစိၤသးန့ၣ်လီၤ. ဒ်ပတၢ်ဃုထၢအသိး ပတၢ်မ့ၢ်တၢ် ကကဲထီၣ်, ကအိၣ်ဖျါထီၣ်ဝဲန့ၣ်လီၤ.

ဖဲပသးစၢ်ကတီၢ်, ဖဲ တၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ် ပလုၢ်ပလၢ်သကဲာ်ပဝး ညီဝဲအကတီၢ်န့ၣ် ပကမၤညီနုာ် ကစၢ်ယွၤအလုၢ်အလၢ်န့ၣ် ညီဝဲန့ၣ်လီၤ. စီၤပ့းတရူး စံးဝဲ “လၢတၢ်န့ၣ်အဃိစ့ၢ်ကီး, သုမၤတၢ်လၢကယဲၢ်တၢ်ဂုာ်မၤခဲလၢာ်သတးဒီး,…

တၢ်မၤလိတဖၣ်လၢ တၢ်ဝံသးစူၤတၢ်အပူၤ

လၢတၢ်ကွဲးနီၣ်အပူၤ, ဘီး စ့ၣ်လဲမ် (Bob Salem) မ့ၢ်ပှၤအချ့ကတၢၢ်တဂၤလၢအဆီၣ်ထီၣ် သဘ့ဟီၣ်လာ်ဖိတဖျၢၣ် (မြေပဲ) လၢအနါစ့ၤ, ခီဖျိလၢတၢ်စဲထီဃာ် နီၣ်တၢၤတဘိ လၢအမဲာ်လိၤ ဆူ ပဲး ပံး (Pike's Peak) ကစၢၢ်ဒီခိၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒ်သိးဒီးကပဒ့ၣ်ဟးဆှဲး ပှၤကွၢ်ကီတၢ်တဖၣ်အတၢ်မၤတံာ်တာ်အဂီၢ်န့ၣ် ဘၣ်မၤဝဲလၢမုၢ်နၤခီ, ဒီးအဝဲမၤဝံၤတၢ်မၤတမံၤအံၤ လၢနွံသီအတီၢ်ပူၤန့ၣ်လီၤ. ဘီး မ့ၢ်ပှၤလွံၢ်ဂၤတဂၤလၢ အမၤဝံၤတၢ်မၤကီခဲတမံၤအံၤ, ဒီးအခီပညီမ့ၢ်ဝဲ ပှၤ “သူၣ်စူၤသးစူၤ” ဒိၣ်မး သၢဂၤ, လၢအမဲာ်ညါတဖၣ်န့ၣ် မၤတ့ၢ်လံဝဲတၢ်မၤအံၤန့ၣ်လီၤ.

ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ပကစံးလၢ တၢ်လိၣ်ဘၣ်တၢ်သူၣ်စူၤသးစူၤ လၢတၢ်မၤအံၤအဂီၢ်န့ၣ် မ့ၢ်ဒၣ်တၢ်ဃုမၤကီမၤခဲပသးဒၣ်ဝဲဘၣ်ဆၣ်, လၢတၢ်အိၣ်မူအပူၤ အါစုအါဘျီန့ၣ်တမ့ၢ်တၢ်ဒ်သိးအံၤန့ၣ်ဘၣ်. ပ “လိၣ်” ဘၣ် တၢ်ဝံသးစူၤလီၤ. ဒ် ကလၤ ၅:၂၂ ပာ်ဖျါဝဲအသိး, တၢ်ဝံသးစူၤန့ၣ် မ့ၢ်သးအတၤသၣ်, ဒီးမ့ၢ်ပါရမံလုၢ်လၢ်အဂ့ၤ လၢပလိၣ်ဘၣ်နီၢ်နီၢ်, ဒီး ယၤ ၁:၄ ပာ်ဖျါဝဲ ဒ်သိးပက “လၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ်, ဒီးအိၣ်ဒီးတၢ်ခဲလၢာ်, ဒီးတလီၤစှၤဘၣ်လၢတၢ်နီတမံဘၣ်”…

အါန့ၢ်ဒံး ဟံၣ်ဖိဃီဖိ

ပှၤဃုထၢပာ်ဂၢၢ်ပာ်ကျၢၤ ကၠီ (Jon), ဒ်သရၣ်ဒိၣ်စိ လၢာ်ဆၢလၢာ်ကတီၢ်တဂၤ ဖဲခီလ့ၣ်ကၠိလၢအမံၤဟူသၣ်ဖျါတဖျၢၣ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲၢ်ပိာ်ခွါ ဒ့ဘ့း (David) အသးခုဝဲဒၣ်လၢအဂီၢ်ဘၣ်ဆၣ်, ဒ်ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဖၣ်အသိး, အဝဲကတိၤလိာ်လ့အပုၢ်ဒ့ခွါလၢ ဖဲအဝဲသ့ၣ် အနီၢ်ဆံးအကတီၢ် အဝဲကနိမၤနၢၤ အပုၢ်ဒ်လဲၣ်ဒ်လဲၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. လၢအတၢ်အိၣ်မူအပူၤန့ၣ် ကၠီမၤန့ၢ်မၤနၢၤတၢ်ဘၣ်ဆၣ်, ထီဘိန့ၣ် အဝဲမ့ၢ်ဒၣ် ဒ့ဘ့း အပုၢ်ဒ့ခွါဖိန့ၣ်လီၤ.

နမ့မ့ၢ် မ့းရှံအၤ ဒၣ်လဲၣ်, နကမၤတၢ် ဒ်သိးနဟံၣ်ဖိဃီဖိ ကဆိကမိၣ်ဒိၣ်နၤအဂီၢ်န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်ဂ့ၢ်ကီတမံၤန့ၣ်လီၤ. ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး ဒိၣ်ထီၣ်ဝဲဒၣ်လၢ ပှၤနစၤရ့းဖိတဖၣ်အကျါ, အဃိန့ၣ်ဒီး အဝဲသ့ၣ် ဘၣ်ဂုာ်ကျဲးစၢၤတူၢ်လိာ်ဝဲဒၣ်လၢ ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးမ့ၢ်ပှၤအကါဒိၣ်လီၤလီၤဆီဆီတဂၤန့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ် ကမၢကမၣ်ဝဲဒၣ်နီၢ်နီၢ်လၢကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးအဃိ, မၢ် ၆:၂-၃ ပာ်ဖျါဝဲ “တၢ်လီၤလးလၢ အမၤအသးလၢအစုပူၤ ထဲထဲအံၤန့ၣ် ကဲထီၣ်ဒ်လဲၣ်. ပှၤအံၤမ့ၢ် ပှၤစုသ့, နီၢ်မၤရံအဖိခွါ,တမ့ၢ်ဘၣ်ဧါ.” န့ၣ်လီၤ. အဆၢဖိ ၄ န့ၣ် ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး မၤနီၣ်ပာ်ဖျါဝဲ, “ဝံဧိၤမီၣ်ဧိၤ, တမ့ၢ်ဘၣ် အလၤအကပီၤတအိၣ်ဘၣ်န့ၣ်ဘၣ်. အလၤကပီၤ တအိၣ်ဘၣ်ထဲလၢ အထံအကီၢ်ဒၣ်ဝဲအပူၤန့ၣ်ဧိၤလီၤ.”…

ယဘၣ်ဃးကစီဒီဧါ

အကတၢၢ်န့ၣ် မုၣ်ဂဲၤဒိ ဆဲၣ်လံၣ် ဖံ (Sally Field) အသးကလၢၢ်ဘၣ် တၢ်လၢပဝဲကိးဂၤဆၢဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲ ၁၉၈၅ နံၣ်န့ၣ် အဝဲဒိးန့ၢ် အီၣ်စကၣ် (Oscar) ခံဘျီတဘျီ, ဒီးဖဲတၢ်တူၢ်လိာ်ခိၣ်ဖးအကတီၢ်, ဘၣ်ကတိၤလီၤတၢ်န့ၣ် စံးဝဲ, “တၢ်လၢယဆၢမိၣ်န့ၢ်သးလီတ့ၢ်တၢ် အါန့ၢ်တၢ်အဂုၤအဂၤတဖၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲသုတၢ်ပာ်ကဲန့ၣ်လီၤ. ဖဲယဒိးန့ၢ် အီၣ်စကၣ် အခီၣ်ထံးတဘျီန့ၣ်, ယသးတကလၢၢ်ဘၣ်တၢ် ဒ်သိးအံၤ န့ၣ်ဘၣ်. မ့မ့ၢ်လၢတၢ်တဘျီအံၤန့ၣ်ဒီး ယသးကလၢၢ်ဘၣ်လံန့ၣ်လီၤ. မ့မ့ၢ်အကတီၢ်အံၤန့ၣ်ဒီး, သုဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးယၤန့ၣ်, ယသမၢအလီၢ်တအိၣ်လၢၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ.”

ပှၤအဲၤသံအီးပးဖိ ပှၤဒ့ဒံၣ်တဂၤစ့ၢ်ကီး ဘၣ်တၢ်တူၢ်လိာ်အီၤအဃိ ကမၢကမၣ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒ်အမ့ၢ်ပှၤတခီဘီမုၢ်ဖိ, ဒီးပှၤဒ့ဒံၣ်ဖိတဂၤအသိးန့ၣ် ကနုာ်လီၤဆူကစၢ်ယွၤအတၢ်လူၢ်ဟံၣ်, ဆူတၢ်လီၢ်စီဆှံန့ၣ် ဘၣ်တၢ်တြီဃာ်အီၤအဃိန့ၣ်လီၤ. (ကွၢ်ဖဲ အ့း ၂:၁၁-၁၂, ၅ မိၤရှ့ ၂၃:၁). ဘၣ်ဆၣ်, ဆၢမုၢ်လၢ်ဝဲလၢ ကဘၣ်တၢ်တူၢ်လိာ်အီၤန့ၣ်လီၤ. မၤ ၈:၂၇ ပာ်ဖျါဝဲ, ဖဲအလဲၤဝဲတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါအတၢ်လဲၤ ဆူဝ့ၢ်ယရူၤရှလ့ၣ်ဝံၤန့ၣ်ဒီး, ဘၣ်ဟဲက့ၤကဒီးဝဲလၢ တၢ်တမံသူၣ်မံသးအပူၤအကတီၢ်န့ၣ် စီၤဖံလံးပူး ထံၣ်လိာ်အသးဒီးအီၤန့ၣ်လီၤ.

ပှၤအဲၤသံအီးပးဖိတဂၤအံၤ…

တၢ်ကိးထီၣ်ပပၢ်လၢမူခိၣ်

ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ် တၢ်ဒုးဖးဒိၣ်ခံဘျီတဘျီ ကတၢၢ်လံအတၢ်ကစီၣ်န့ၣ် ကီၢ်အမဲရကၤကီၢ်ခိၣ် ဟဲရံၣ် ထြူမဲ (Harry Truman) ဘိးဘၣ်သ့ၣ်ညါလီၤဝဲဝံၤ, စှၤမံးနံး အတီၢ်ပူၤ, ကွဲၤဒီနၢ် သီၣ်ထီၣ်ဝဲဒၣ်လၢ ဟံၣ်ဆံးဖိတဖျၢၣ် လၢဘၣ်တၢ်ဘှီအီၤဒီး သ့ၣ်ဘၣ်ကထၢတဖၣ်, လၢဝ့ၢ် ကရဲဘြူ (Grandview), ကီၢ်စဲၣ် မ့းစူၢ်ရံၣ် (Missouri) န့ၣ်လီၤ. သးပှၢ်ပိာ်မုၣ် အသးအိၣ် ၉၂ နံၣ်တဂၤ ဃ့အခွဲးလၢအပှၤတမှံၤ ဒီးစံးဆၢက့ၤတၢ်လီၤ. အပှၤတမှံၤ နၢ်ဟူအဝဲကတိၤတၢ် “ဟဲလိၣ်... မ့ၢ်, ယအိၣ်မုာ်ဂ့ၤဂ့ၤလီၤ. မ့ၢ်. ယကနၣ် ကွဲၤလ့လိၤလီၤ. ...ခဲအံၤ မ့ၢ်သ့န့ၣ်ဒီး ဟဲက့ၤထံၣ်ယၤမ်... Goodbye” န့ၣ်လီၤ. သးပှၢ်မုၣ် ဟဲက့ၤကဒါက့ၤဆူ အပှၤတမှံၤအအိၣ်ဒီးစံးဝဲ “အဝဲန့ၣ်မ့ၢ်ယဖိခွါ ဟဲရံၣ်လီၤ. ဟဲရံၣ် မ့ၢ်ပှၤလီၤလိၣ်လီၤလးတဂၤလီၤ. ...ယသ့ၣ်ညါလၢ အဝဲကကိးယၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲတၢ်မၤအသးတမံၤမံၤ မ့ၢ်ဝံၤန့ၣ်ဒီး အဝဲကိးယၤထီဘိန့ၣ်လီၤ.”

ပမၤတၢ်သ့ထဲလဲၣ်ဂ့ၤထဲလဲၣ်ဂ့ၤ, ပသးပှၢ်ထဲလဲၣ်ဂ့ၤထဲလဲၣ်ဂ့ၤ, ပဆၢကိးဃီၤ ပမိၢ်ပပၢ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ပဆၢနၢ်ဟူဘၣ် မိၢ်ပၢ်တဖၣ်စံးတၢ်ကတိၤ…

ဟံၣ်လၢတၢ်ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်ကစၢ်ယွၤ

ဖဲလၢဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ် တၢ်ဒုးခံဘျီတဘျီန့ၣ်, တၢ်တ့ၢ်လီၤမ့ၣ်ပိၢ်ဆူ ဘရံးတ့ၣ် ဘျီၣ်ဒိၣ်လာ်, ဒီးကိတိာ်ခိၣ်ကျၢၢ် ဝ့စတၢၣ် ခၠၢးခၠ့ၣ် ကတိၤလီၤတၢ်ဆူ ကမျၢၢ်ဘျီၣ်ဒိၣ်လၢ တၢ်သူၣ်ထီၣ်န့ၣ်ကဘၣ်တၢ်သူၣ်ထီၣ်က့ၤအီၤ ဒ်က့ၢ်ဂီၤလၢပှၤတ့တ့ၢ်ဝဲ ဒ်အခီၣ်ထံးလၢသီအသိးန့ၣ်လီၤ. တၢ်ကတိၤဂ့ၢ်လိာ်ဘှီလိာ် လၢမဲာ်သကိးမဲာ်ကသ့အဂီၢ် တၢ်သူၣ်ထီၣ်န့ၣ် ကဘၣ်ဆံးဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒ်သိးပှၤမၤထံဂ့ၢ်ကီၢ်ဂ့ၢ်တဖၣ် “ကဟူးဂဲၤ, သူးအသး လၢတၢ်ခၢၣ်သးအဂီၢ်” န့ၣ်ဒၢးအက့ၢ်အဂီၤအထီ ကဘၣ်ထီန့ၢ်အလဲၢ်, ဒီးတဘၣ်မ့ၢ်ဝဲ က့ၢ်ဂီၤကဝီၤကျီၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘျီၣ်ဒိၣ်ဒၢးက့ၢ်ဂီၤအံၤ ပၢၤဃာ် ဘရံးတ့ၣ် ပၣ်တံၣ်အသနိ, ဖဲပှၤအိၣ်လၢစုစ့ၣ်ဒီးစုထွဲကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်လိာ်အသး, ဒီးတချုးဆီတလဲအလီၢ်ဆူအတကပၤန့ၣ်ဒီး, လိၣ်ဘၣ်ဝဲ တၢ်ဆိကမိၣ်ထံလီၤတံၢ်လီၤဆဲးန့ၣ်လီၤ. ခၠၢးခၠ့ၣ် မၤကတၢၢ်အတၢ်ကတိၤလၢ, “ပတ့ထီၣ် ပတၢ်သူၣ်ထီၣ်တဖၣ်အက့ၢ်ဂီၤ, ဒီးလၢခံန့ၣ် ပတၢ်သူၣ်ထီၣ် ကတ့ပာ်ဖျါထီၣ်ပက့ၢ်ပဂီၤန့ၣ်လီၤ.”

ဖျါလၢ ကစၢ်ယွၤ ဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးဝဲန့ၣ်လီၤ. ၂ မိၤရှ့ အပူၤ အဆၢဒိၣ် နွံဆၢဒိၣ် (အဆၢဒိၣ် ၂၅-၃၁) ဟ့ၣ်ထီၣ် တၢ်နဲၣ်ကျဲ ဘၣ်ထွဲဒီး တၢ်သူၣ်ထီၣ်ဒဲစီဆှံ, ဒီးအဆၢဒိၣ်အဂၤ ဃုဆၢဒိၣ် (အဆၢဒိၣ် ၃၅-၄၀) ပာ်ဖျါဝဲ ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ်…