ပကလဲၤတၢ်လၢယွၤအဂီၢ် တၢ်အိၣ်ကတီၤသး

လံာ်အမံၤ နီၣ်ဂံၢ်လၢတၢ်ပာ်ခူသူၣ်အီၤ (Hidden Figures) ပာ်ဖျါဝဲ ကၠီ(န) ကလဲ(န) (John Glenn) အတၢ်ကတဲာ်ကတီၤသးလၢ တၢ်ယူၤဆူမူဒီပျီအဂီၢ်လီၤ. ခီၣ်ဖၠူထၢၣ် တဖၣ် ဘၣ်တၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်အီၤသီသီ ဖဲ ၁၉၆၂ နံၣ်န့ၣ်, ဒီးတၢ်ကမၣ်အဆံးအစှၤ အိၣ်သ့ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. ကလဲ(န) တနာ်ဝဲခီၣ်ဖၠူထၢၣ်ဘၣ်, ဒီးဘၣ်ယိၣ်ဝဲ အတၢ်လဲၤအဂီၢ် တၢ်ထိၣ်ဒွးတၢ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်ညါ ပိာ်မုၣ်စဲၣ်နီၤတဂၤလၢ တၢ်လီၢ်ခံဒၢးတဒၢးန့ၣ် သ့ဝဲနီၣ်ဂံၢ်နီၣ်ဒွးဂ့ၤဂ့ၤန့ၣ်လီၤ. အဝဲနာ်န့ၢ် ပိာ်မုၣ်တဂၤအံၤ, ဒီးစံးဝဲ, “အဝဲမ့ၢ်စံးလၢ နီၢ်ဂံၢ်နီၢ်ဒွးတဖၣ်ဂ့ၤလံ, ဘၣ်လံမးဒီး ယတၢ်လဲၤအဂီၢ် ယလဲၤသ့လံ” န့ၣ်လီၤ.

ခဲးသရံ ကၠီစၢၣ်(န) မ့ၢ်ကၠိသရၣ်မုၣ်လၢ အဖိအိၣ်သၢဂၤန့ၣ်လီၤ. အဝဲအဲၣ်ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး ဒီးမၤတၢ်လၢတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. ကစၢ်ယွၤဆိၣ်ဂ့ၤ ခဲးသရံလၢ ခိၣ်နူာ်လၢ အပ့ၢ်ဆှါလီၤဆီန့ၣ်လီၤ. ဖဲ ၁၉၅၀ နံၣ် လီၢ်ခံတဖၣ်အပူၤ, အမဲရကၤ တၢ်လဲၤဆူမူဒီပျီကရၢ (NASA) ဃုထၢထီၣ်အီၤ ဒ်သိးကမၤသကိးတၢ်ဒီး တၢ်လဲၤမူဒီပျီ အတၢ်ရဲၣ် တၢ်ကျဲၤန့ၣ်လီၤ. အဝဲမ့ၢ်…

ယမ့ၢ်တၢ်လၢ ယမ့ၢ်လီၤ

ကၠဲး(Jack), ဖၠၣ်စိမိၤသရၣ်ဒိၣ်စိတဂၤ ဘၣ်ထွဲဒီးပီညါလၢကွၢ်ထံဆိကမိၣ်တၢ်ယိာ်ယိာ် ဒီးလံာ်လဲၢ် တၢ်ကွဲးတကပၤ, ဒီးမ့ၢ်ပှၤပာ်သူၣ်ပာ်သးစဲၣ်နီၤဒိၣ်မးတဂၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲအသးအိၣ် (၁၅) နံၣ်န့ၣ်, စံးလီၤအသးလၢ အတနာ်ထူနာ်ယွၤတဂၤ, ဒီးဖဲလၢအဒိၣ်တုာ်ခိၣ်ပှဲၤထီၣ် အကတီၢ်န့ၣ်, ဒီတဒၢဝဲ အတၢ်တစူၢ်တနာ်ယွၤ ဆူၣ်ဆူၣ်ကိၤကိၤန့ၣ်လီၤ. အတံၤသကိး ပှၤခရံာ်ဖိတဖၣ် ကျဲးစၢးကွဲန့ၢ်အီၤ န့ၣ်လီၤ. ကၠဲး စံးဝဲဒၣ် “ပှၤကိးဂၤဒဲး ဒီးတၢ်ကိးမံၤဒဲးန့ၣ် ပာ်ဖှိၣ်ထီၣ် အသးလၢ တၢ်အတကပၤလံ.” ဘၣ်ဆၣ် အဝဲအၢၣ်လီၤဝဲဒၣ်လၢ လံာ်စီဆှံန့ၣ် လီၤဆီဝဲဒၣ်လၢ လံာ်လဲၢ်ဒီးတၢ်စံၣ်ဃဲၤတဲဃဲၤ အဂုၤ အဂၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲကွဲးပာ်ဖျါ ဘၣ်ထွဲဒီး လံာ်တၢ်သးခုကစီၣ်တဖၣ်အဂ့ၢ်လၢ “တၢ်စံၣ်ဃဲၤ တဲဃဲၤတယုၢ် မ့ၢ်ကဲထီၣ် တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤမၤသးနီၢ်နီၢ် ဒီးလိၣ်ထီၣ်အသး လၢပှၤကညီၤ အက့ၢ်အဂီၤ သၢပျၢၤန့ၣ်ဒီး, တၢ်သးခုကစီၣ်အံၤ ကမ့ၢ်ဒၣ်တၢ်ဒ်န့ၣ်အသိးန့ၣ်လီၤ.”

၂ မိၤရှ့ ၃ မ့ၢ်လံာ်စီဆှံအဒိၣ်ကတၢၢ်တဆၢလၢ အလုၢ်ဘၢဒိၣ်စိ ကၠဲး န့ၣ်လီၤ. ယွၤကိး စီၤမိၤရှ့ ဒ်သိးကနဲၣ်ဆှၢဒုးဟးထီၣ် ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ် လၢကီၢ်အဲၤကူပတူးန့ၣ်လီၤ. အဆၢဖိ…

ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးအသွံၣ်

တၢ်လၢပမၤအီၤသ့ၣ်တဖၣ်အပူၤ တၢ်အလွဲၢ်အဂီၤန့ၣ် ညီနုာ်တဘၣ်တၢ်ထၢနုၢ်ဝဲဒၣ်ဘၣ်. ပကစူးကါဖီသၣ် အလွဲၢ်ဂီၤဃဲး လၢဆ့ကၤ မ့တမ့ၢ် လၢတၢ်မၤဂီၤနိးဖံးအပူၤဒ်လဲၣ်. တၢ်ဆၢကတီၢ်လၢသီန့ၣ်, တၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ် တၢ်အလွဲၢ်ဂီၤလၢ ကပံာ် မ့တမ့ၢ် လၢၢ်ဂီၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲ နံၣ် ၁၄၀၀ နံၣ်သ့ၣ်တဖၣ် အပူၤ, ပှၤ အါ(စ)ထဲး (Aztecs) ဖိတဖၣ် ကူၣ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်ကျိၤကျဲ ခီဖျိလၢတၢ်စူးကါ တၢ်ဖိဃာ်တဖၣ်လၢအအိၣ်ဒီးအလွဲၢ်ဂီၤ, ဒ်သိးကမၤဝဲ ကသံၣ်အလွဲၢ်ဂီၤန့ၣ်လီၤ. မုၢ်တနံၤအံၤဒၣ်လဲာ်, တၢ်ဖိဃာ်ဒ်သိးအံၤတဖၣ် ဟ့ၣ်ထီၣ်ဝဲ တၢ်အလွဲၢ်ဂီၤဆူ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.

လၢလံာ်စီဆှံအပူၤန့ၣ်, တၢ်အလွဲၢ်အဂီၤမ့ၢ် စီၤလိၣ်စီၤပၤအတၢ်ပနီၣ်, ဒီးမ့ၢ်စ့ၢ်ကီး တၢ်ပာ်ဖျါတၢ်ဒဲးဘး, ဒီးတၢ်မဲာ်ဆှးအခၢၣ်စးန့ၣ်လီၤ. အါန့ၢ်အန့ၣ်, တၢ်အလွဲၢ်ဂီၤ မ့ၢ်တၢ်သွံၣ်အလွဲၢ်န့ၣ်လီၤ. မး ၂၇:၂၈ ပာ်ဖျါဝဲ ပှၤသုးဖိတဖၣ် “ဘ့ၣ်လီၤကွံာ်အကူအသိး, ဒီးဒုးသိးထီၣ်ဝဲအဆ့ဂီၤတဘ့ၣ်” အဂ့ၢ်ဒီး, တၢ်ပနီၣ်သၢမံၤန့ၣ်  ဃါဃုာ်လိာ်အသး, ဒီးကဲထီၣ်ဝဲလၢ က့ၢ်ဂီၤအလွဲၢ်ဂီၤ လၢအလီၤသးဘၣ်ဒိတမံၤန့ၣ်လီၤ. ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး ဘၣ်တၢ်နံၤဘၣ်ဖၣ်လဲအီၤ ဒီးကမ့ၢ်တ့ၢ်ဝဲ စီၤလိၣ်စီၤပၤအဒူၣ်ဖိထၢဖိ, တၢ်မဲာ်ဆှးပှဲၤလုာ်ကွံာ်အီၤ, ဒီးဘၣ်တၢ်…

တၢ်ဟ့ၣ်လီၤသးဆူ ကစၢ်ယွၤအအိၣ်

ကၠဲးစၢၣ် ဘဲ(န)ဒံၣ်ဘဲ(န)ထၢၣ် (Judson Van De Venter) မ့ၢ်ပှၤလၢအအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်ဝဲဒၣ်လၢ ပှၤမၤတၢ်သူၣ်တၢ်ဖျး, ဒီးပှၤဘုၣ်ဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိအလီၢ်, ဒီးဃုမၤလိၤအသးလၢ တၢ်ခဲၣ်တၢ်ဂီၤ, ဒီးဃုသ့ၣ်ညါဒွဲလၤကူၣ်သ့ (Art), ဒီးကဲထီၣ်ဝဲဒၣ် ဒွဲလၤကူၣ်သ့သရၣ်တဂၤန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ကစၢ်ယွၤအိၣ်ဒီး တၢ်တိာ်ပာ်အဂၤတမံၤလၢအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်လၢ ကၠဲးစၢၣ် ဖံးတၢ်မၤတၢ်တဖၣ် လၢတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤန့ၣ် အတံၤသကိးတဖၣ် ပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤဝဲအဃိဒီး, ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါအီၤလၢ ကမၤ တၢ်သးခုကစီၣ်အတၢ်မၤန့ၣ်လီၤ. ကၠဲးစၢၣ် စ့ၢ်ကီး အသးပူၤကလၢၢ်ဘၣ်ဝဲလၢ ကစၢ်ယွၤကိးအီၤဘၣ်ဆၣ် ကဘၣ်စူးကွံာ် ညိကွံာ်ဝဲ အတၢ်သးအိၣ်သိၣ်လိၤဒွဲလၤကူၣ်သ့အဂီၢ်န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်ဂ့ၢ်ကီတမံၤလၢအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲဘၣ်ကနိလိာ်အသးဒီး ကစၢ်ယွၤဘၣ်ဆၣ် “အကတၢၢ်န့ၣ်”, ကွဲးပာ်ဖျါဝဲလၢ, “လၢယတၢ်အိၣ်မူအဂီၢ် အကတီၢ်အကါဒိၣ်ကတၢၢ် ဟဲတုၤဝဲဒၣ်, ဒီးယဟ့ၣ်လီၤယသးလၢၢ်လၢၢ်ဆ့ဆ့ဆူ ကစၢ်ယွၤအအိၣ်န့ၣ်လီၤ.”

ဖဲကစၢ်ယွၤဃ့ စီၤအၤဘြၤဟၣ်လၢကဟ့ၣ်လီၤ အဖိခွါစီၤအံၤစဲးအဆၢကတီၢ်, စီၤအၤဘြၤဟၣ်အသး ကဘၣ်ဒိဘၣ်ထံး ထဲလဲၣ်န့ၣ် ပဆိကမိၣ်ဝဲတထီၣ်ဘးဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ၁ မိၤ ၂၂:၂ အပူၤန့ၣ် ကစၢ်ယွၤမၤလိာ်အီၤလၢ “ကလုၢ်ထီၣ်အဖိခွါလၢ တၢ်လုၢ်အဂီၢ်န့ၣ်,” ဖဲပသ့ၣ်ညါဘၣ်တၢ်ဂ့ၢ်အံၤန့ၣ်ဒီး, ပကဘၣ်သံကွၢ်လီၤက့ၤပသးလၢ…

တၢ်ပျၢ်တၢ်ကမၣ်ဒီးတၢ်သးပ့ၤနီၣ်ကွံၥ်တၢ်

လၢအအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်လံၤလံၤ, ကၠ့ဖရဲး (Jill Price) န့ၣ်အိၣ်ဒီး ‘ဟၣ်ပၢၣ်သၣ်မံစံယါတၢ်ဆါ’ (Hyperthymesia) - တၢ်သ့ၣ်နီၣ်အပူၤကွံၥ်တၢ်မၤအသး လီၤတံၢ်လီၤဆဲး, တၢ်အဆံးကတၢၢ် ဒၣ်လဲာ် သ့ၣ်နီၣ်က့ၤတၢ်မၤအသးဒီးအီၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲဆိကမိၣ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်က့ၤ ကယဲၢ် တၢ်မၤအသးတဖၣ် ဖဲအလဲၤခီဖျိဘၣ်ဝဲလၢအတၢ်အိၣ်မူဒီတစိၤအပူၤန့ၣ်လီၤ.

ကွဲၤထံၣ်ဟူတၢ်ဂီၤမူ “အၣ်ဖီၣ်ကဲးထဘၢၣ်” (Unforgettable) မ့ၢ်ပၢၤကီၢ်ပိၥ်မုၣ်တဂၤအဂ့ၢ် လၢအိၣ်ဒီးတၢ်သ့ၣ်နီၣ်လီၤဆီ ဟၣ်ပၢၣ်သၣ်မံစံယါ- ပိၥ်မုၣ်အံၤအိၣ်ဒီးတၢ်ကဲဘျုးဒိၣ်မးလၢ တၢ်ဃုသ့ၣ်ညါ တၢ်ဂ့ၢ်အဆံး, တၢ်အကါဒိၣ်တဖၣ် ဒီးတၢ်ဘှါဆှဲတၢ်မၤကမၣ်သဲစးတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ကၠ့ဖရဲး အဂီၢ်န့ၣ် တၢ်အိၣ်အသးဒ်သိးအံၤန့ၣ် တမ့ၢ်တၢ်လၢအလီၤသးခုဘၣ်. အဝဲတသးပ့ၤနီၣ် တၢ်အိၣ်မူအကတီၢ်တဖၣ် ဖဲလၢအဘၣ်တၢ်ဃုထံၣ်တၢ်ကမၣ်, ဖဲလၢအဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဒီး တၢ်လီၤမၢ်, မ့တမ့ၢ်ဘၣ်ဒီး ဖဲအမၤဘၣ်တၢ်တမံၤမံၤလၢကဘၣ်ပီၢ်ယၢ်လီၤအသးတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤ တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤတလီၢ်လီၢ်န့ၣ်လီၤ.

ပကစၢ်ယွၤန့ၣ်မ့ၢ် “ယွၤထံၣ်တၢ်တုၥ်ကွၢ်တၢ်ဖျါ” ဒီးပစံးသ့လၢ ယွၤအဟၣ်ပၢၣ်သၣ်မံစံယါ န့ၣ်လီၤ. ယွၤအဟၣ်ပၢၣ်သၣ်မံစံယါ, ဒီးလံၥ်စီဆှံစံးဝဲလၢ ယွၤအတၢ်သ့ၣ်ညါနၢ်ပၢၢ်တၢ်န့ၣ် အကတၢၢ်တအိၣ်ဘၣ်လီၤ. ဒီးပထံၣ်န့ၢ် တၢ်မၤလီၤတံၢ်ပှၤအဂ့ၤကတၢၢ် ဖဲယၡါ ၄၃:၂၅ အပူၤ “ယဲဒၣ်အံၤ ယတြူၥ်ကွံၥ်နတၢ်သရူး တၢ်ကမၣ်လၢယဂီၢ်ဒၣ်ယဲလီၤ. ယတသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤဘၣ် နတၢ်ဒဲးဘးဘၣ်”…

လၢဖၣ်ဆါအလီၢ် ဖီခိၣ်ကျီၤအဃံအလၤ

ကီၢ်စဲၣ်ခီၣ်လီရၤဒိၣ် အတၢ်စံၣ်စိၤတဲစိၤအပူၤ, မါရှၢၣ် မ့ၣ်အူအီၣ်တၢ် (Marshall Fire) မ့ၢ် တၢ်လၢ အမၤဟးဂီၤတၢ်အဒိၣ်ကတၢၢ်, ဒီးဖဲမ့ၣ်အူအီၣ်တၢ်ဝံၤ, တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်တဖု ဟ့ၣ်လီၤအသးလၢ တၢ်မၤစၢၤ ဟံၣ်ဒူၣ်ဃီထၢတဖၣ် ကဃုထံၣ်န့ၢ်က့ၤ အတၢ်လုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ်တဖၣ် လၢဖၣ်ဆါကျါန့ၣ်လီၤ. ဟံၣ်ဖိဃီဖိ တဖၣ် မုၢ်လၢ်ဝဲလၢကထံၣ်န့ၢ်က့ၤအတၢ်ဒ်အလီၢ်လီၢ်အဃိ ယၢၤထီၣ်တၢ်ပိးတၢ်လီ လၢအလုၢ်အပှ့ၤဒိၣ် တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ထံၣ်န့ၢ်က့ၤတၢ်ထဲစှၤမံၤလီၤ. ပှၤတဂၤတဲဖျါထီၣ် အတၢ်ဖျီပသံးအဂ့ၢ်, ပာ်ဝဲ လၢဟံၣ်ဖီခိၣ်ဒၢးပူၤ, လၢအလီၢ်မံကပၤ မဲာ်ထံကလၤစီၤနီၤခိၣ်အလိၤန့ၣ်လီၤ. အခဲအံၤ အဟံၣ်မ့ၣ်အူအီၣ်, ကယဲၢ်တၢ်ခဲလၢာ်ကဲထီၣ် သွဲၣ်လး မ့တမ့ၢ် ဖၣ်ဆါ လၢဟံၣ်လာ်ဟီၣ်ခိၣ်လိၤန့ၣ်လီၤ. ပှၤဃုတၢ်ဖိတဖၣ် ဃုပသံးဖိအံၤ လၢလီၢ်မံဒၢးအိၣ်တၢ်အလီၢ်ဟံၣ်အနၢၣ်န့ၣ်ဘၣ်ဆၣ် တထံၣ်ဝဲဘၣ်.

လံာ်ဝံယရှါယၤ လၢတၢ်သူၣ်အုးသးအုးအပူၤ ကွဲးဖျါထီၣ် ဝ့ၢ်ယရူၤရှလ့ၣ် ကဘၣ်တၢ်မၤဟးဂီၤ ရူၢ်လီၤပှီၢ်အီၤအဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. ဒ်န့ၣ်အသိး, ပကတုၢ်ဘၣ်ခီၣ်ဘၣ် ပတၢ်အိၣ်မူလၢပသူၣ်ထီၣ်တဖၣ်ကဲထီၣ် ဖၣ်ကမူၣ်ဖၣ်ဆါ အကတီၢ်ကအိၣ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢသးအတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤ, ဒီးလၢသူၣ်ဂ့ၢ်သးကျိၤတဖၣ် ပကတူၢ်ဘၣ်ခီၣ်ဘၣ် ဒ်သိးတၢ်တအိၣ်တ့ၢ်ဒီးပှၤ နီတမံၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, ယရှါ ၆၁:၁-၂…

တၢ်စုသ့ပီညါအဂ့ၤကတၢၢ် အိၣ်လၢ တၢ်တမံၤမံၤအပူၤ

လံာ်တၢ်ကွဲး “The Atlantic” (အဲးတလဲ(န)ထ့း) အပူၤ, ပှၤကွဲးလံာ် အါသၢၣ်.စံၣ်.ဘရူး(စ) (Arthur C. Brooks) တဲဖျါဝဲအတၢ်လဲၤဟးဆူ ကီၢ်တဲၣ်ဝၣ် (Taiwan), “ထံကီၢ်နူၢ်ဧိၤနီဧိၤ ကမျၢၢ်တၢ်ကွၢ်ကီလီၢ်” (National Palace Museum) လၢအအိၣ်ဒီး ပှၤတရူးဖိအပီညါဒွဲလၤတၢ်မၤ အအါကတၢၢ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်ချၢအံၤန့ၣ်လီၤ. ပှၤနဲၣ်ဆှၢတၢ်ကွၢ်ကီလီၢ်တဂၤသံကွၢ် ဘရူး(စ)လၢ “ဖဲယစံးဘၣ်နၤ ဆိကမိၣ်ကွၢ် တၢ်စးထီၣ်ဒုးအိၣ်ထီၣ် ပီညါဒွဲလၤတၢ်မၤတမံၤန့ၣ်ဒီး မ့ၢ်နကထံၣ်ဆိကမိၣ်ထီၣ်တၢ်မနုၤလဲၣ်.” န့ၣ်လီၤ. ဘရူး(စ) စံးဆၢက့ၤအီၤလၢ “ယတယာ်ကမ့ၢ်တၢ်ကံးယၣ်လၢ အကဘၣ်တၢ်တ့အီၤ” န့ၣ်လီၤ. ဖဲန့ၣ် ပှၤတဂၤအံၤ စံးဆၢက့ၤအီၤ, “ကျဲအိၣ်အဂၤတဘိလၢ တၢ်ကထံၣ် ပီညါဒွဲလၤတၢ်မၤအံၤ, ဒ်အမ့ၢ်တၢ်စုသ့ ပီညါန့ၣ်အိၣ်ပာ်စၢၤလံ, ဒီးပှၤစုသ့အတၢ်မၤတခီမ့ၢ်ဒၣ် ကဘၣ်ပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်စုသ့ပီညါအံၤန့ၣ်လီၤ.”

အ့းဖ့းစူး ၂:၁၀ အပူၤ လံာ်မဲာ်ဖျၢၣ် “(ယွၤတၢ်ဘၣ်တ့)အတၢ်မၤ”အံၤ ဘၣ်တဘျီဘျီ တၢ်ကွဲး ကျိာ်ထံအီၤ ဒ် “တၢ်စုသ့ပီညါအဂ့ၤကတၢၢ်,” ဒီးအိၣ်ဟဲလၢဟ့းလ့ၣ်ကျိာ် “ပိၣ်အံမၣ်(poiēma)” တၢ်ကတိၤလၢ ပစံး…

လၢအတဖျါလီၤဂာ်ကတၢၢ်

လၢဟီလံဝူး တၢ်ဂီၤမူတဖၣ်အပူၤ ပှၤကွၢ်ဟုၣ်တၢ်တဖၣ် (spies) န့ၣ် ဖျါလီၤဆီဒီးထုးန့ၢ်ပှၤအသး, ဒ်အမ့ၢ် ပှၤနီၣ်သိလ့ၣ်ချ့သဒံး ဒီးနီၣ်ဝဲသိလ့ၣ်ဒ်သိး အဲးစတ့ၣ် မၤတ့ၣ် (Aston Martins) ဒီး သိလ့ၣ်ပြၢတၢ် လၢအပှ့ၤဒိၣ်ကလံၤဒိၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. မ့မ့ၢ် CIA အပှၤအခိၣ် မၤတ့ၢ်တၢ် ယိၤနၣ် မဲဒဲး(စ) Jonna Mendez ပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်အိၣ်အသးနီၣ်နီၣ် လၢတဒံးသိးလိာ်အသးဒီး တၢ်ဂီၤမူအပူၤ န့ၣ်လီၤ. အဝဲစံးဝဲဒၣ် ပှၤကွၢ်ဟုၣ်တၢ်တဂၤန့ၣ် ကဘၣ်မ့ၢ် “ပှၤပတီၢ်မုၢ်ဖိဒ်သိးနၤယၤ, ပှၤလၢအတဖျါ လီၤဆီ, ပှၤလၢတထုးန့ၢ်ပှၤအသးဘၣ်တဂၤ, ပှၤသးပ့ၤနီၣ်အီၤညီတဂၤ” န့ၣ်လီၤ. ပှၤကွၢ်ဟုၣ်တၢ်စဲၣ်နီၤ တဖၣ်န့ၣ် ကဘၣ်မ့ၢ်ပှၤတဖၣ် လၢအတဖျါလီၤဂာ်ကတၢၢ် ဒ်ပှၤကွၢ်ဟုၣ်တၢ်တဂၤအသိး န့ၣ်လီၤ.

ယိၤရှူ ၂:၈ အပူၤ, ပကထံၣ်ဘၣ် ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိအပှၤကွၢ်ဟုၣ်တၢ်ခံဂၤ လဲၤနုာ်ခူသူၣ်ဆူ ဝ့ၢ်ယရံၤဃိန့ၣ်ဒီး, ပှၤလၢအပာ်ခူသူၣ်အဝဲသ့ၣ်လၢ စီၤပၤအသုးဖိတဖၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲနီၢ်ရၤဃးန့ၣ်လီၤ. ကစၢ်ယွၤကစူးကါနီၢ်ရၤဃး ဒ်ပှၤကွၢ်ဟုၣ်ကွၢ်စူာ်တၢ်တဂၤအသိးအဂီၢ်န့ၣ် အဝဲမ့ၢ် ပှၤလၢအတဖျါ လီၤဂာ်ကတၢၢ်, ခီဖျိလၢအဝဲအိၣ်ဒီးတၢ်ဂ့ၢ်သၢမံၤ ဒ်အမ့ၢ်ပှၤကနၤဟၣ်ဖိတဂၤ,…

တၢ်ကပီၤအဖီးဖိလၢ အကထိတဖၣ်

ကိးနံၣ်ဒဲးလၢ ကီၢ်စဲၣ်အဲၣ်ဘၤမၤ(Alabama) ကလံၤစိးမုၢ်နုာ်တကပၤန့ၣ် ဒ့း(စ) မဲၤတြီၤလာ် “Dismal Canyon”အိၣ်ဝဲဒီးထုးန့ၢ်ပှၤဟးလိာ်ကွဲ ကွၢ်ကီတၢ်တဖၣ် အါမးဒီး ပှၤဟဲတၢ်အါဝဲဒၣ် ဖဲလါမ့ၤဒီး လါယူၤ, အဆၢကတီၢ်လၢ နါပံာ်လ့ဖိတဖၣ်(gnat larvae)ဖးထီၣ် အကတီၢ်န့ၣ်လီၤ. မုၢ်နၤအကတီၢ် အဝဲသ့ၣ် ထုးထီၣ်တၢ်ကပီၤလါအဲးလၢ အကထိတဖၣ်အဃိ ဒုးကဲထီၣ် တၢ်ကပီၤလၢ အလီၤကမၢကမၣ်တမံၤန့ၣ်လီၤ.

ပှၤတၢ်မၢဖိစီၤပီလူးစ့ၢ်ကီး ကွဲးပာ်ဖျါဝဲ ပှၤစူၢ်က့ၤနာ်က့ၤ ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးခရံာ်တဖၣ် ဒ်အမ့ၢ် နါပံာ်လ့ဖိတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. အ့း ၅:၈ အပူၤ စီၤပီလူးစံးဝဲ “လၢသီန့ၣ်သုမ့ၢ် တၢ်ခံး, မ့မ့ၢ်ခဲကနံၣ်အံၤ သုမ့ၢ် တၢ်ကပီၤလၢ ကစၢ်အပူၤလီၤ”န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် တဘျီဘျီန့ၣ် ပဆိကမိၣ်ထီၣ် “ပတၢ်ကပီၤ ဆံးဆံးဖိန့ၣ်” မၤတၢ်လီၤလီၤဆီဆီမနုၤတမံၤ ကသ့လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. စီၤပီလူးစံးဝဲဒၣ် လၢတမ့ၢ် ပကဘၣ်ကပီၤထဲတဂၤဧိၤန့ၣ်ဘၣ်. အဆၢဖိ ၈ အပူၤ အဝဲကိးပှၤလၢ “ပှၤတၢ်ကပီၤဖိတဖၣ်”ဒီးကလီး ၁:၁၂ အပူၤ ပာ်ဖျါဝဲ “အဒုးကဲပှၤလၢ ပှၤဂ့ၤန့ၣ် ဃုာ်တၢ်န့ၢ်သါဘၣ်ဃးဒီး…

ယွၤလၢ အတဆီတလဲနီတဘျီ

တၢ်ဂီၤဖိလၢအမံၤဟူသၣ်ဖျါတဘ့ၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ခီၣ်ဖံဘူး (boot) အခီၣ်ယီၢ်လီၢ်ဖိတခါလၢ အမ့ၢ် ၦၤဒိးမူပျီကဟၣ် ဘး(စ)အၣ်ဒရ့(Buzz Aldrin)အခီၣ်လီၢ်ဖိ, လၢလါဖျၢၣ်အလိၤ ဖဲ ၁၉၆၉ နံၣ်န့ၣ်လီၤ. ၦၤသ့စဲအ့ၣ်ဖိတဖၣ် စံးဝဲလၢ ခီၣ်ယီၢ်လီၢ်အံၤ တုၤမုၢ်မဆါတနံၤအံၤဒၣ်လဲာ်တဟးဂီၤ, တဆီတလဲအသးလၢ အါနံၣ်အါလါအပူၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢလါအဖျၢၣ်လိၤန့ၣ် တၢ်လၢအကအီၣ်လ့ၤကွံာ်တၢ်အဂီၢ်, ကလံၤတအိၣ်, ထံတအိၣ်အဃိ, ကယဲၢ်တၢ်မၤအသးလၢ လါဖျၢၣ်လိၤန့ၣ် တၢ်တဟးဂီၤ, အိၣ်တ့ၢ်ဝဲ ဒ်အလီၢ် အလီၢ်ဒၣ်ဝဲ န့ၣ်လီၤ.

ပမ့ၢ်ဆိကမိၣ်က့ၤ ကစၢ်ယွၤအိၣ်ဒီးပှၤထီဘိ, တၢ်ဆီတလဲတအိၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ် ကဲထီၣ် တၢ်ကမၢကမၣ်အါန့ၢ်ဒိၣ်န့ၢ်တၢ်လၢပဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ယၤကိာ် ၁:၁၇ အပူၤ စီၤယၤကိာ်ကွဲးဝဲ “ကယဲၢ်တၢ်ဟ့ၣ်အဂ့ၤအဝါဒီး ကယဲၢ်တၢ်ဟ့ၣ်အလၢအပှဲၤတမံၤလၢ်လၢ်န့ၣ် ဟဲလီၤလၢ တၢ်ကပီၤအပၢ် လၢထးန့ၣ်လီၤ. တၢ်ကဒံကဒါမ့ၢ်ဂ့ၤ, တၢ်ဃၣ်က့ၤ အကဒုမ့ၢ်ဂ့ၤ, တအိၣ်ဘၣ်ဒီးအီၤဘၣ်”န့ၣ်လီၤ. အဆၢဖိ ၂ အပူၤ ပှၤတၢ်မၢဖိကွဲးပာ်ဖျါဝဲဒၣ်လၢ ပနီၢ်ကစၢ်ဒၣ်ဝဲ အတၢ်ဂုာ်ကျဲးစၢးဂဲၤလိာ်တၢ်အဂီၢ် “တုၤသုလီၤလၢ တၢ်လ့ပစီအကလုာ်ကလုာ်အပူၤ ဒီးပာ်အီၤလၢ တၢ်သူၣ်ခုသးခုခဲလၢာ်တက့ၢ်” န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်န့ၣ်, မ့ၢ်လၢပဘၣ်တၢ်အဲၣ်ပှၤ,…