တၢ်မူလၢကစၢ်ခရံာ်အပူၤ

ဟံၣ်ဖိဃီဖိတဒူၣ်လၢ အတၢ်ဆဲးကျိးလိာ်သးလီၤမၢ်တ့ၢ်ဝဲဒီးအဖိခွါဒီးဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါ, တဲလၣ် (Tyler) န့ၣ် ဒိးန့ၢ်ဝဲဒၣ် ပှၤသံအချါ သပၢၤတဖျၢၣ်, ဒီးတၢ်စံးဝဲလၢအပူၤန့ၣ် အိၣ်ဝဲဒီးတဲလၣ် အစိၣ်အချါန့ၣ်လီၤ. အဝဲအသးအိၣ်ဒံးဒၣ်ထဲ (၂၂) နံၣ်ဧိၤ, ဒီးအတၢ်သံန့ၣ် ဖျါလၢတၢ်စူးကါကသံၣ်မူၤဘှီးအါတလၢ (Overdose) အဃိန့ၣ်လီၤ. အါနံၣ်အါလါအတီၢ်ပူၤန့ၣ်, တဲလၣ် ဘၣ်ဂဲၤလိာ်ဝဲဒီးတၢ်သးစဲထီကသံၣ်မူၤဘှီး, ဒီးတၢ်ဃုထၢလၢ အတပိာ်ကျဲတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, တချုးအတၢ်သံ, ခီဖျိလၢ တၢ်စူးကါကသံၣ်မူၤဘှီးအါတလၢအဂ့ၢ်အံၤ မၤအသးန့ၣ်, တဲလၣ် အိၣ်ဆိးဝဲဒၣ်လၢ ပှၤဆီတလဲမၤဂ့ၤထီၣ်က့ၤတၢ်အိၣ်မူ အတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအဟံၣ်, ဒီးမၤဝံၤမၤလၢပှဲၤ တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤတဖၣ်, ဒီးအိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့ထီၣ်က့ၤဝဲဒၣ်လံန့ၣ်လီၤ. လၢခံန့ၣ်, လၢတၢ်ဖုးသံပျီၢ်သံအပူၤ, ပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါတဖၣ် ဃုထံၣ်သ့ၣ်ညါက့ၤဝဲဒၣ်လၢ တဲလၣ် အိၣ်မူဒံးဝဲဒၣ်နီၢ်နီၢ် န့ၣ်လီၤ. လၢ တဲလၣ် အလီၢ်န့ၣ် ပှၤထံၣ်ဆိကမိၣ်ကမၣ် ပှၤသးစၢ်အဂၤတဂၤ, လၢအသံတ့ၢ်ဝဲဒၣ် ခီဖျိလၢတၢ်စူးကါကသံၣ်မူၤဘှီးအါတလၢအဃိန့ၣ်လီၤ. လၢခံန့ၣ်ဒီး, တဲလၣ် ထံၣ်လိာ်ပာ်ဖှိၣ်ထီၣ်က့ၤအသးဒီး အဟံၣ်ဖိဃီဖိတဖၣ်ဝံၤ, ဆိကမိၣ်ကဒါက့ၤ ပှၤသးစၢ်လၢအသံတ့ၢ်တဂၤအဂ့ၢ်, ဒီးစံးဝဲဒၣ် “ယဘၣ်မ့ၢ် ပှၤလၢအသံတ့ၢ်တဂၤ” န့ၣ်လီၤ.

တဘျီန့ၣ်,…

ယွၤအိၣ်ဝဲဒၣ်ဖဲန့ၣ်လီၤ

လၢတၢ်ကတိၤကပုာ်လုးဖိအပူၤန့ၣ် ဖဲပှၤတဲဘၣ်ယဖံလၢ ဆူမဲာ်ညါစှၤနံၤစှၤသီ အတီၢ်ပူၤ, ယဖုကလဲၤပူၤကွံာ်ဟီၣ်ခိၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်လီၤန့ၣ်, ပဘၣ်ယိၣ်တၢ်လၢ အဝဲအသးကဘၣ်ဒိ, ဒီးကသူၣ်ကိၢ်သးဂီၤဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤတဂၤ ဆိကမိၣ်ဝဲဒၣ်လၢ မ့ၢ်ယဖံကအိၣ်ဒီးတၢ်သံကွၢ်, ဘၣ်ဃးဒီးအဝၤသးဘိ အနီၢ်ခိအတၢ်အိၣ်အသး (မ့) လၢအနီၢ်ကစၢ်ဒၣ်ဝဲအဂီၢ် မ့ၢ်ကလိၣ်ဘၣ်တၢ်မၤစၢၤဧါန့ၣ်ဒီး, ဒီးသံကွၢ်ယဖံလၢ “မ့ၢ်နဘၣ်ယိၣ်တၢ်ဧါ” န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်ပာ်သးမုာ်မုာ်အပူၤန့ၣ် ယဖံစံးဆၢက့ၤဝဲလၢ “ယတကိၢ်ဘၣ်. အဝဲကလဲၤဖဲလဲၣ်န့ၣ် ယသ့ၣ်ညါ, ဒီးယွၤအိၣ်ဒီးအီၤဖဲန့ၣ်လီၤ”.

ယဖံအတၢ်ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ ယွၤအိၣ်ဒီးအဝၤသးဘိန့ၣ် ဒုးသ့ၣ်နီၢ်က့ၤပှၤ တၢ်ဂ့ၢ် တမံၤဃီ, ဒ်ပှၤကွဲးထါ စီၤဒၤဝံး ပာ်ဖျါဝဲဒၣ် ဖဲ စံး ၁၃၉:၈ အပူၤ, ဒီးစံးဝဲဒၣ်လၢ “ယမ့ၢ်လဲၤထီၣ်ဘးလၢ မူခိၣ်ဒီးနအိၣ်ဖဲန့ၣ်လီၤ. ယမ့ၢ်ဒါလီၤယလီၢ်မံလၢပျုၤပူၤဒီး, ကွၢ်ကွၢ်, နအိၣ်ဖဲန့ၣ်လီၤ.”

ထါစံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၃၉ ပာ်ဖျါဝဲဒၣ် ကစၢ်ယွၤအိၣ်ဒီးပှၤသပှၢ်တၢၢ်လီၤန့ၣ် ပာ်ဃုာ်ဒီးတၢ်ဟ့ၣ်ပလီၢ်ပှၤတဆံးတက့ၢ်, ဒီးတၢ်အံၤန့ၣ်မ့ၢ်ဝဲဒၣ် ဖဲပလဲၤတၢ်တပူၤလၢ်လၢ်န့ၣ် ပဃ့ၢ်ပူၤဖျဲးဒီးယွၤအသးစီဆှံတသ့ဘၣ်န့ၣ်လီၤ. အဆၢဖိ ၇ ပာ်ဖျါဝဲ “ယကလဲၤပူၤကွံာ်လၢနသးဆူလဲၣ်. ဒီးယကဃ့ၢ်ပူၤကွံာ်လၢ နမဲာ်ညါဆူလဲၣ်” န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, ပှၤလၢအအဲၣ်ကစၢ်ယွၤ,…

တၢ်ပျံၤတၢ်ဖုးဖးဒိၣ် လၢလၢၢ်လ့အကိပူၤ

လၢဟီၣ်ခိၣ်လာ်အကျိၤဖးဒိၣ်, လၢအဘၣ်ထွဲလိာ်သးဒီး မဲ(န)မိး(သ) (Mammoth Cave) လ့အပူၤန့ၣ် ခွါလိၣ်ဘိဖိသၢဂၤ ဟးဝ့ၤဝီၤဝဲ လၢတၢ်သူၣ်ပိၢ်သးဝးအပူၤန့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်အဖါတံၢ် ဖရဲး(က) (Frank) မ့ၢ်ပှၤအိၣ်ဒီးအတၢ်လဲၤခီဖျိအါမးတဂၤ, လၢတၢ်လဲၤတၢ်က့ၤလၢၢ်လ့တဖၣ် အပူၤန့ၣ်, အိၣ်ဒီးအဝဲသ့ၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်လီၢ်လီၤဘံအယိာ်တဖၣ်, ဒီးတၢ်လီၢ်လၢအလီၤဘၣ်ယိၣ်တဖၣ်န့ၣ် ဖါတံၢ်တဂၤအံၤ သ့ၣ်ညါဝဲဒၣ်အဃိ, ဒီးကိးစိဝဲ ပိာ်ခွါဖိသၢဂၤလၢ “ဖိသ့ၣ်ဧၢ, ဟဲဖဲအံၤ, လဲၤဖဲအံၤ” တလီၢ်လီၢ်ဒၣ်လဲာ်, အဝဲသ့ၣ် လဲၤဟးကွၢ်လိာ်ကွဲတၢ် ယံၤန့ၢ်ဒံးအဖါတံၢ်န့ၣ်လီၤ.

ဖါတံၢ် ဖရဲး(က) မၤစၢ်လီၤတၢ်ကပီၤ, လၢအခိၣ်ကုာ်ကျၤ (headlamp), ဒီးပာ်လီၤအသးလၢ ကအိၣ်ဘှီၣ်ကလာ်န့ၣ်လီၤ. တယံာ်ဘၣ်န့ၣ်, ပိာ်ခွါဖိတဖၣ် သ့ၣ်ညါဝဲဒၣ်လၢ ပှၤလၢအနဲၣ်ဆှၢအဝဲသ့ၣ်တဂၤ လီၤမၢ်လံန့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်ပျံၤတၢ်ဖုးအပူၤန့ၣ်, အဝဲသ့ၣ်ကိးပသူထီၣ် အဖါတံၢ်အမံၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်စံးဆၢတအိၣ်ဘၣ်. လၢခံကတၢၢ်န့ၣ်, အဝဲသ့ၣ်ထံၣ်ဝဲဒၣ် အဖါတံၢ်အတၢ်ကပီၤခိၣ်တိ ကပီၤထီၣ်လၢတၢ်အယံၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်ကိၢ်တၢ်ဂီၤတဖၣ်စှၤလီၤ, ဒီးသးအတၢ်ဃူတၢ်မုာ်အိၣ်ထီၣ်ဝဲဒၣ်တကီၢ်ခါ, ဒီးခဲကနံၣ်အံၤ, အဝဲသ့ၣ် အိၣ်ကတဲာ်ကတီၤပာ်အသး, ဒ်သိးကလူၤပိာ် ပှၤကနဲၣ်ဆှၢတၢ်တဂၤအခံန့ၣ်လီၤ.

တၢ်လၢပကဘၣ်မၤ သးမုာ်စီဆှံ ဒ်လဲၣ်အဂီၢ်န့ၣ် တၢ်ဂ့ၢ်မၤအသးနီၢ်နီၢ်အံၤ…

ပတၢ်မုၢ်လၢ်လၢာ် အတၢ်ထုကဖၣ်

ဖဲ ၂၀၁၁ နံၣ်န့ၣ်, ကၤရ့ၣ် ပဲးကး (Karrey Packard)ဒီးအဖိမုၣ် ဒ်သိးကသုးအိၣ်ဆိးဝဲဆူ ဟံၣ်သီဃီသီအဂီၢ်, ပာ်ဖှိၣ်ဘိၣ်ထီၣ်တၢ်ဖိတၢ်လံၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ကၤရ့ၣ် လီၤဃံၤဝဲ သတူၢ်ကလာ်, ဒီးမံသးသပ့ၤ, ဒီးအသးဖျၢၣ်တစံၣ်လၢၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ကသံၣ်သရၣ်တဖၣ် မၤမူထီၣ်ဂဲၤထီၣ်က့ၤအီၤဘၣ်ဆၣ်, အတၢ်အိၣ်အသး နးထီၣ်ဝဲ ဒီတနၤန့ၣ်လီၤ. ပှၤစံးဘၣ်တဲဘၣ် အဝၤသးဘိ ကရ့း (Craig) လၢ ကကိးပာ်ထီၣ်ဟံၣ်ဖိဃီဖိတဖၣ် ဒ်သိးကစံးကတိၤလီၤဖး တၢ်ကတိၤလၢခံကတၢၢ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဟံၣ်ဖိဃီဖိ ဃ့ထုကဖၣ် တၢ်ထုကဖၣ်လၢ ကရ့း ကိးဝဲဒၣ် “တၢ်မုၢ်လၢ်လၢာ် အတၢ်ထုကဖၣ်” န့ၣ်လီၤ.

ဖဲတၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်အကတီၢ်, မ့ၢ်နဃ့ထုကဖၣ်တ့ၢ်လံ တၢ်မုၢ်လၢ်လၢာ် အတၢ်ထုကဖၣ်တလီၢ်လီၢ်ဧါ. နီၢ်မၤရံဒီးနီၢ်မၢ်သၤန့ၣ် ဃ့ထုကဖၣ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. ယိၤ ၁၁:၃ အပူၤန့ၣ် အဝဲသ့ၣ်ဆှၢလီၤ အဝဲၢ်ခွါ စီၤလါစရူး, အတၢ်အိၣ်အသးလီၤဘၣ်ယိၣ်အဂ့ၢ်ဆူ ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးအအိၣ်, ဒီးစံးဝဲဒၣ် “ပှၤလၢနအဲၣ်အီၤတဂၤ”န့ၣ် ဆူးဆါနးဒိၣ်မးန့ၣ်လီၤ. အကတၢၢ်, ဖဲကစၢ်ခရံာ် လဲၤတုၤဝဲအကတီၢ်န့ၣ်, စီၤလါစရူး သံတ့ၢ်ဝဲဒၣ် အိၣ်ဝဲလွံၢ်သီလံန့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်သးအုးဖးဒိၣ်အပူၤ,…

တၢ်ဒိၣ်ထီၣ်လၢယွၤအပူၤ

ဒ်ခရံာ်ဖိ ပှၤကွဲးလံာ်တဂၤအသိး, က့(လ) (Gayle) စးထီၣ်မၤတၢ်သီသီအကတီၢ်, ဒိးန့ၢ်ဝဲဒၣ် တၢ်ဟ့ၣ်ဖိတဖၣ် လၢအမၤမုာ်, ထုးန့ၢ်သူၣ်သးတဖၣ် လၢပှၤထုးထီၣ်လံာ်အအိၣ်တလီၢ်လီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဟ့ၣ်ဖိတဖၣ် မ့ၢ်ဝဲ ဖီကဒိၣ်တဖၣ်, ခၠီးကလဲးတဖၣ်, သ့ၣ်ဂံၢ်ဝၣ်စဲအလၣ်ဃ့အဘိၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဟ့ၣ်ခဲလၢာ်န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်လၢအလီၤအဲၣ်လီၤကွံ
တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, ဒ်တၢ်ဆၢကတီၢ်ယံာ်ထီၣ်ဝဲန့ၣ်ဒီး, ပှၤထုးထီၣ်လံာ်တဂၤန့ၣ် စးထီၣ်ဆှၢန့ၢ်အီၤ တၢ်ဟ့ၣ်တဖၣ်, လၢအလုၢ်အပှ့ၤအိၣ်ကၢအိၣ်ခိး, ဒ်အမ့ၢ် တၢ်ကဖး လံာ်စီဆှံလၢတနံၣ်အဂီၢ်, တၢ်ဘူၣ်သကိးဘါသကိး အလံာ်ဖုၣ်ကိာ်ဖိတဖၣ်. ဒီးတနံၤဘၣ်တနံၤ, နီၢ်တဂၤ အတၢ်ထုကဖၣ်လံာ်ကွဲးနီၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. က့(လ) စူးကါဝဲဒၣ် တၢ်လၢအဒိးန့ၢ်တဖၣ်, ဒီးကဲထီၣ်ပှၤခရံာ်ဖိလၢ အဒိၣ်တုာ်ခိၣ်ပှဲၤတဂၤ, တၢ်ဟ့ၣ်လၢ အမၤမုာ်အသးတဖၣ်န့ၣ် တထုးန့ၢ်အသးလၢၤဘၣ်. ဒီးဟ့ၣ်လီၤအသး, စူးကါအါထီၣ်အတၢ်အိၣ်မူ, ဒ်သိးကနဲၣ်ဆှၢပှၤဂုၤပှၤဂၤတဖၣ်ဆူ ကစၢ်ခရံာ်အအိၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.

တၢ်မၤအံၤ ဒုးသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤပှၤ စီၤတံၤမသ့း ဒိၣ်ထီၣ်ဝဲဒၣ်လၢ တၢ်မၢဖိစီၤပီလူး အတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်ဟ့ၣ်ဖး, ဒီးအတၢ်တိစၢၤမၤစၢၤအဖီလာ်န့ၣ်လီၤ. ၂ တံၤ ၂:၁၅ အပူၤန့ၣ်, လၢနီၢ်သးအတၢ်ဒိၣ်တုာ်ခိၣ်ပှဲၤအဂီၢ်, စီၤပီလူး စံးဝဲဒၣ်သပှၢ်ပှၢ်, ဒီးဟ့ၣ်ကူၣ်အီၤလၢ “ကျဲးစၢးကဲထီၣ်လၢ…

တၢ်ဃုထၢဒီးတၢ်အစၢပိာ်ထွဲထီၣ်အခံတဖၣ်

ဖဲ ၁၈၉၀ နံၣ်န့ၣ်, ပှၤမၤမုာ်သး လၢအဃုနၢ်ပၢၢ်ထိၣ်ဧိၤလံၣ်ဧိၤအဂ့ၢ် ယူၣ်ကၠ့ ရှ့းဖလ့(န) (Eugene Schieffelin) တဂၤ ပာ်လီၤအသးလၢ ကပျၢ်လီၤ ထိၣ် "စတၤလ့" (Starlings) အိၣ်ဟဲက့ၤစိာ်ဝဲလၢ ယူၤရပၤ ကီၢ်မိၢ်ပှၢ်, အဘ့ၣ် ၆၀ ဖဲ နယူယီး အဝ့ၢ်ခၢၣ်သးဖီကရၢၢ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် တၢ်ကဟဲစိာ်နုာ်တ့ၢ်ဝဲ ထိၣ်အကလုာ် အဂၤတဖၣ်အါစူအါဘျီလံဘၣ်ဆၣ်, ထိၣ်လၢ ရှ့းဖလ့(န) ပျၢ်လီၤတဖၣ်န့ၣ် အစၢဟဲအိၣ်ထီၣ်ဝဲဒၣ်လၢ, ထိၣ် "စတၤလ့" ဖိတဖၣ် ဘှီထီၣ်အသွံ, ကွၢ်ထွဲအဖိတဖၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ် ဘၣ်တၢ်ကွဲးနီၣ်ကွဲးဃါအီၤအဆိကတၢၢ်န့ၣ်လီၤ. ခဲကနံၣ်အံၤ, ထိၣ်တဖၣ်အံၤ ယူၤဝ့ၤဝီၤဝဲဒၣ်လၢ အမဲရကၤ ကီၢ်မိၢ်ပှၢ်ဒီတဘ့ၣ်, ဒီးတၢ်တယာ်လၢ ထိၣ်သ့ၣ်တဖၣ်ကအိၣ်ဝဲ အဘ့ၣ် ၈၅ ကကွဲၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်လၢအလီၤသးဘၣ်ဒိတမံၤန့ၣ် ထိၣ် "စတၤလ့" တဖၣ်အါထီၣ်ဂီၢ်ထီၣ်, ဒီးနီၢ်ဟးထီၣ်ကွံာ် လီၢ်ကဝီၤထိၣ်တဖၣ်, ရၤလီၤတၢ်ဆူးတၢ်ဆါဆူ ကျီၢ်ဧိၤပနၢ်ဧိၤတဖၣ်, ဒီးတၢ်တယာ်ဒွးဝဲဒၣ် တနံၣ်ဘၣ်တနံၣ်, ဒုးအိၣ်ထီၣ် တၢ်ဟးဂူာ်ဟးဂီၤလၢ ဒီလၣ်အကကွဲၢ်…

ဖံဖံအမုၢ်နၤလၢခံကတၢၢ်

တၢ်လၢယဖံဖံ ညီနုၢ်မၤဝဲလၢ မုၢ်ဘူၣ်နံၤအနၤန့ၣ် အိၣ်ဝဲတမံၤန့ၣ်လီၤ. တချုးလဲၤနုာ်လီၤဆူ တၢ်မံလီၢ်ဒံးဘၣ်န့ၣ်, ရဲၣ်လီၤပာ် ဆ့ကူဆ့ကၤ,ဃုာ်ဒီးခီၣ်ဖံးရှူတဖၣ်, တိာ်ပာ်ဝဲ ဒ်သိးကလဲၤကူသိးဝဲဒၣ် ဖဲအလဲၤထီၣ်ဘါယွၤ လၢမုၢ်အိၣ်ဘှံးနံၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ယဖံလဲၤထီၣ်ဂီၤတၢ်ဘါထီဘိအဃိ, အဝဲအဲၣ်ဒိးအိၣ်ကတဲာ်ကတီၤပာ်အသးလၢ ကဂဲၤဆၢထၢၣ်လဲၤဝဲဒၣ်, လၢခံတဂီၤန့ၣ် ဒ်သိးဒီးတၢ်မၤယံာ်မၤနီၢ် အသုတအိၣ်ဝဲ နီတမံၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဖဲမုၢ်ဘူၣ်အမုၢ်နံၤတနၤန့ၣ်, ယဖံဘၣ်တၢ်ဆှၢအီၤဆူ တၢ်ဆါဟံၣ် သတူၢ်ကလာ်န့ၣ်လီၤ. လၢခံန့ၣ်, ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး ကိးက့ၤအီၤ, ဒီးလဲၤပူၤကွံာ်ဟီၣ်ခိၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲယဖုဟဲက့ၤလၢတၢ်ဆါဟံၣ်, ဒီးတုၤဆူဟံၣ်န့ၣ်ဒီး, ထံၣ်ဝဲဒၣ် ယဖံအကူအသိးတဖၣ် အိၣ်ရဲၣ်လီၤဃာ်အသးန့ၣ်လီၤ. ဖံဖံအိၣ်ကတဲာ်ကတီၤတ့ၢ်လံအသးလၢ ကလဲၤဆူတၢ်ဘါယွၤသရိာ်အဂီၢ်, ဒီးတကတီၢ်ဃီန့ၣ်ကထံၣ်လိာ် အသးဒီးကစၢ်ယွၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.

ယဖံအလုၢ်အလၢ်အံၤ ဒုးသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်ယၤ တလးမူးပိာ်မုၣ်တဖၣ် အတၢ်ကူၣ်သ့, လၢပူဟ့ၣ်ဒိတယုၢ် ဖျါဖဲလံာ်မးသဲ ၂၅ အပူၤန့ၣ်လီၤ. ပူတယုၢ်အံၤအပူၤန့ၣ်, ကစၢ်ခရံာ်စံးဘၣ် အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ် ဒ်သိးကအိၣ်ကတဲာ်ကတီၤအသးလၢ အတၢ်ဟဲက့ၤကဒါက့ၤတၢ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. အဆၢဖိ ၁၃ ပာ်ဖျါဝဲလၢ “ဆိးသီတက့ၢ်. အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ, အနံၤအသီမ့ၢ်ဂ့ၤ, အနၣ်ရံၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤ, သုတသ့ၣ်ညါဘၣ်” န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ, ပကဘၣ်မ့ၢ်…

တၢ်လုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ်လၢကစၢ်ခရံာ်ဟ့ၣ်

"မဲးခၢၣ် စပး" (Michael Sparks) လဲၤနုာ်လီၤဆူ ကျးတဖျၢၣ်လၢ ပှၤဆါတၢ်ဖိတၢ်လံၤ အလီၢ်လံၤတဖၣ် (a thrift store), ဒီးပှ့ၤန့ၢ်ဝဲဒၣ် တၢ်သ့ၣ်နီၣ်အပနီၣ် ကီၢ်အမဲရကၤအလံာ်ဘိးဘၣ်သ့ၣ်ညါတၢ်သဘျ့ (The US Declaration of Independence) အလံာ်ကွဲးဒိတဘ့ၣ် လၢစ့ ၂.၄၈ ဒီလၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢခံန့ၣ်, ဖဲအဝဲကွၢ်အလံာ်ကွဲးဒိအံၤ လီၤတံၢ်လီၤဆဲးန့ၣ်ဒီး, အသးကလၢၢ်ဘၣ်ဝဲလၢ တၢ်လီၤဆီတမံၤမံၤ ကအိၣ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ, မၢဝဲဒၣ် ပှၤစဲၣ်နီၤတဖၣ် ကွၢ်ထံကွၢ်ဆးဆၢတဲာ်အကံၢ်အစီ, ဒီးပှၤစံးဘၣ်အီၤလၢ လံာ်ကွဲးဒိအဘ့ၣ်ခံကယၤလၢ အဘၣ်တၢ်ထုးထီၣ်ရၤလီၤအီၤတဖၣ်, ခီဖျိလၢ "ကၠီ ကွ့ၤစံၣ် အဒါ(န)" (John Quincy Adams) အတၢ်ပျဲ, ဖဲ ၁၈၂၀ နံၣ်, ဒီးခ့ခါအကတီၢ်န့ၣ် အိၣ်တ့ၢ်ဒၣ်ထဲ ၃၆ ဘ့ၣ်, ဒီးလံာ်ကွဲးဒိလၢ အပှ့ၤဝဲန့ၣ် မ့ၢ် လံာ် ၃၆ ဘ့ၣ်အကျါတဘ့ၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲန့ၣ် စပး ဆါက့ၤ…

‌ယ့ၣ်ရှူးမ့ၢ် ပတၢ်ခဲလၢာ်

ဖဲပှၤန့ၢ်စိန့ၢ်ကမီၤ, လၢပၢဆှၢတၢ်လိာ်ကွဲဖုဒီၣ် (referee), အတၢ်နဲၣ်ပာ်ဖျါထီၣ်အစုလၢခံကတၢၢ်, ဒ်ပှၤမၤနၢၤတၢ်အသိးန့ၣ်ဒီး, ပှၤကနိတၢ်ဖိ ခဲန့ၣ်ဒံၢ် ဘလ့း (Kennedy Blades) ကဲထီၣ် ၂၀၂၄ နံၣ် ပှၤအိၣ်လၣ်ပ့းမုၣ်ဖိတဂၤန့ၣ်လီၤ. အဝဲပာ်ဖှိၣ်ထီၣ်အစုလၣ်တပူၤဃီ, ယူာ်ထီၣ်အစု, ဒီးကွၢ်ထီၣ်ဆူမူခိၣ်, ဒီးစံးထီၣ်ပတြၢၤယွၤန့ၣ်လီၤ. ပှၤဟံးန့ၢ်တၢ်ကစီၣ်တဂၤ သံကွၢ်အီၤ ဘၣ်ဃးဒီးလၢအပူၤကွံာ်သၢနံၣ်အတီၢ်ပူၤ အတၢ်ဂုၤထီၣ်ပသီထီၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤလိာ်ကွဲတၢ်ဖိစဲၣ်နီၤတဂၤအံၤ တပာ်ဖျါထီၣ် အတၢ်ကျဲးစၢးမၤလိန့ၢ်နီၢ်ခိအဂ့ၢ်ဘၣ်. မ့မ့ၢ် စံးဆၢဝဲဒၣ် “ယအိၣ်မူအိၣ်ဘူးအါဒိၣ်ဝဲဒီးကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး” န့ၣ်လီၤ. အဝဲအုၣ်အသးလၢ ကစၢ်ခရံာ် ဒ်အမ့ၢ် စီၤပၤ, ဒီးဘိးဘၣ်သ့ၣ်ညါဝဲဒၣ်လၢ ကစၢ်ခရံာ်ကဟဲက့ၤ ခံဘျီတဘျီ, ဒီးဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါပှၤဂၤတဖၣ်လၢ ကစူၢ်က့ၤနာ်က့ၤအီၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲစံးဝဲလၢ “မ့ၢ်ဒၣ် ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးအဃိလီၤ. ဒ်သိးယမၤန့ၢ်မၤနၢၤ တၢ်မၤဖးဒိၣ်ဒ်သိးအံၤကသ့အဂီၢ်, အဝဲမ့ၢ်တၢ်ဂ့ၢ်မိၢ်ပှၢ်” န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်ထံၣ်လိာ်သံကွၢ်တၢ်အဂၤတဖၣ်စ့ၢ်ကီး, အဝဲဘိးဘၣ်သ့ၣ်ညါဝဲဒၣ်လၢ ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး မ့ၢ်တၢ်ခဲလၢာ် လၢအဂီၢ်, ဒီးလၢအတၢ်အိၣ်မူအပူၤ, တၢ်အဂ့ၤကိးမံၤဒဲးန့ၣ် မ့ၢ်ဒၣ်လၢအဃိန့ၣ်လီၤ.

အတၢ်သးဆူၣ်ဒိၣ်ဒိၣ်ကလဲာ် လၢကအိၣ်မူအိၣ်ဂဲၤ, ဒီးပာ်ကစၢ်ယွၤလၢ တၢ်အကါဒိၣ်ကတၢၢ်တမံၤအံၤ ဒုးနဲၣ်ကဒါက့ၤ စီၤဒၤဝံး အုၣ်အသးတဖၣ်လၢ…

လၢတၢ်လၤကပီၤဆူတၢ်လၤကပီၤ

ဘၢၣ်လၣ်ရံ (Valerie) အိၣ်ဆိးဝဲဒၣ်လၢ ပီၣ်လဲၣ်ကၢၢ်နံၤ အဝ့ၢ်ဖိတဝ့ၢ်, ဒီးအဝဲဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးလၢ မူခိၣ်ကလံၤသီၣ်ဂီၤကိၢ်လၢၤ, ဒီးအဝဲအဲၣ်စ့ၢ်ကီးတၢ်ဒိန့ၢ်တၢ်မံၤလာ် ဆၣ်ဖိ ကီၢ်ဖိတဖၣ်အဂီၤ, ဒီးလဲၤစုၣ်လီၤအသးလၢ ထံကျါန့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်ခဲလၢာ်အဖီခိၣ်န့ၣ်, အဝဲအဲၣ်ကွၢ်ကီ မုၢ်ဟဲထီၣ်လၢပီၣ်လဲၣ်မိၢ်ပှၢ်အဖီခိၣ်န့ၣ်လီၤ. တချုးလၢမုၢ်ဆ့ၣ်ဝါထီၣ် ကိးဂီၤဒဲးန့ၣ်, အဝဲပၢၢ်ထီၣ် အိၣ်ခိးကွၢ်ကီ ထံအတၢ်ဃံတၢ်လၤန့ၣ်လီၤ. ဘၢၣ် ဆိကမိၣ်တိာ်ပာ်ဝဲလၢ, တၢ်အၢၣ်မ့ၢ်ဘၢ (မ့) တၢ်လဲၤတၢ်က့ၤ မ့ၢ်အိၣ်ဒၣ်လဲာ်, ရဲၣ်ကျဲၤအသး ဒ်သိးကထံၣ်ဘၣ်မုၢ်ဟဲထီၣ်လၢ ထံဖီခိၣ် အါန့ၢ် အဘျီသၢကယၤ လၢတနံၣ်အတီၢ်ပူၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်အိၣ်ခိးကွၢ်မုၢ်ဟဲထီၣ်န့ၣ် ဘၢၣ် တလီၤဘှံးဝဲဒၣ်နီတဘျီဘၣ်. လၢအဂီၢ် အဝဲထံၣ်ဝဲဒၣ် မုၢ်ဟဲထီၣ်န့ၣ် အိၣ်ပှဲၤဒီးအလၤကပီၤ, ဒီးမ့ၢ်တၢ်လၢအတအဲၣ်ဒိးပျဲလဲၤပူၤကွံာ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ.

လံာ် ၂ မိၤ ၃၄:၂၉-၃၅ အပူၤန့ၣ်, ပကဖးဘၣ် စီၤမိၤရှ့ အမဲာ်ဖံးကပီၤကပြုၢ်ကပြီၤ, တၢ်လၢအဆဲးကပီၤဖျါထီၣ်က့ၤ အတၢ်ထံၣ်လိာ်သးဒီး “ကစၢ်ယွၤ” အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. ၂ ကရံၣ်သူး ၃:၇-၈ န့ၣ်, စီၤပီလူး စံးဝဲဒၣ် စးထီၣ်လၢ ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး…