တၢ်စုသ့ပီညါအဂ့ၤကတၢၢ် အိၣ်လၢ တၢ်တမံၤမံၤအပူၤ

လံာ်တၢ်ကွဲး “The Atlantic” (အဲးတလဲ(န)ထ့း) အပူၤ, ပှၤကွဲးလံာ် အါသၢၣ်.စံၣ်.ဘရူး(စ) (Arthur C. Brooks) တဲဖျါဝဲအတၢ်လဲၤဟးဆူ ကီၢ်တဲၣ်ဝၣ် (Taiwan), “ထံကီၢ်နူၢ်ဧိၤနီဧိၤ ကမျၢၢ်တၢ်ကွၢ်ကီလီၢ်” (National Palace Museum) လၢအအိၣ်ဒီး ပှၤတရူးဖိအပီညါဒွဲလၤတၢ်မၤ အအါကတၢၢ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်ချၢအံၤန့ၣ်လီၤ. ပှၤနဲၣ်ဆှၢတၢ်ကွၢ်ကီလီၢ်တဂၤသံကွၢ် ဘရူး(စ)လၢ “ဖဲယစံးဘၣ်နၤ ဆိကမိၣ်ကွၢ် တၢ်စးထီၣ်ဒုးအိၣ်ထီၣ် ပီညါဒွဲလၤတၢ်မၤတမံၤန့ၣ်ဒီး မ့ၢ်နကထံၣ်ဆိကမိၣ်ထီၣ်တၢ်မနုၤလဲၣ်.” န့ၣ်လီၤ. ဘရူး(စ) စံးဆၢက့ၤအီၤလၢ “ယတယာ်ကမ့ၢ်တၢ်ကံးယၣ်လၢ အကဘၣ်တၢ်တ့အီၤ” န့ၣ်လီၤ. ဖဲန့ၣ် ပှၤတဂၤအံၤ စံးဆၢက့ၤအီၤ, “ကျဲအိၣ်အဂၤတဘိလၢ တၢ်ကထံၣ် ပီညါဒွဲလၤတၢ်မၤအံၤ, ဒ်အမ့ၢ်တၢ်စုသ့ ပီညါန့ၣ်အိၣ်ပာ်စၢၤလံ, ဒီးပှၤစုသ့အတၢ်မၤတခီမ့ၢ်ဒၣ် ကဘၣ်ပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်စုသ့ပီညါအံၤန့ၣ်လီၤ.”

အ့းဖ့းစူး ၂:၁၀ အပူၤ လံာ်မဲာ်ဖျၢၣ် “(ယွၤတၢ်ဘၣ်တ့)အတၢ်မၤ”အံၤ ဘၣ်တဘျီဘျီ တၢ်ကွဲး ကျိာ်ထံအီၤ ဒ် “တၢ်စုသ့ပီညါအဂ့ၤကတၢၢ်,” ဒီးအိၣ်ဟဲလၢဟ့းလ့ၣ်ကျိာ် “ပိၣ်အံမၣ်(poiēma)” တၢ်ကတိၤလၢ ပစံး…

က့ၢ်ဂီၤအဃံအလၤ ဒီးအကဟုကညီၢ်

ထံကီၢ်အါဘ့ၣ် တၢ်ဃုထံကရူၢ်တဖု ကွၢ်ဒိဝဲ ထိၣ်လၢအလီၤဂာ်ဒီး ထိၣ်ဘျ့ၣ်ဘျီၣ်အဆံးဖိတကလုာ် အတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤ ဒီးဒုးအိၣ်ထီၣ် ကဘီယူၤဖိ (ဒရိ-drone) န့ၣ်လီၤ. ထိၣ်ဖိတဖၣ် ယူၤဝဲတၢ်အချ့န့ၣ် ၁ နၣ်ရံၣ် မံးလာ် ၉၀ ဒီး ကၢၤကလံၤဒီး ယူၤထီၣ်ယူၤလီၤ, ဃၣ်အသးချ့သဒံး ဒီးပတုာ်ကွံာ်အသး သတူာ်ကလာ်သ့ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, Drone ဖိလၢ အဒံးအိၣ်တခိၣ်အံၤန့ၣ် မ့ၢ်ထိၣ်သတြီၤကွၢ်လၢ ထိၣ်န့ၣ် အပတီၢ်ဖုၣ်ဒံးအဖၢမုၢ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤဃုထံတၢ်ဖိတဂၤ စံးဝဲ ထိၣ်တဖၣ် အိၣ်ဒီးဖံးညၣ်ထူၣ်ပျၢ် တဖၣ် လၢအဝဲသ့ၣ် ယူၤဝဲတၢ်ချ့သဒံးကသ့အဂီၢ် ချံးက့ၤဘိာ်က့ၤအဒံးတဖၣ် ဝံာ်ပကံးဝဲ ဒီးတယၢ်ထီၣ်အဒံးအဂီၢ် ဒီးကကတီၤဃာ် အဂံၢ်အဘါအဂီၢ် မၤစၢၤဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲအၢၣ်လီၤဝဲလၢ အဝဲသ့ၣ် အတၢ်ဂုာ်ကျဲးစၢးဃုသ့ၣ်ညါန့ၢ်ဒံးဒၣ်ထဲ “ထိၣ်တဘ့ၣ်အတၢ်အိၣ်အသး မျးကယၤတဆံ” န့ၣ်လီၤ.

လၢဟီၣ်ခိၣ်ချၢအံၤ တၢ်ဘၣ်တ့ အကလုာ်ကလုာ်အဂီၢ် ကစၢ်ယွၤဟ့ၣ်လီၤတ့ၢ်ဝဲ ဒီးတၢ်သ့တၢ်ဘၣ် လၢအလီၤကမၢကမၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ခိးကွၢ်ဃုထံဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိ သ့ၣ်ညါတၢ်ဒ်လဲၣ်အဂ့ၢ်အံၤ ကဲထီၣ် ကူၣ်သ့အတၢ်ဂံၢ်ထံးတမံၤလၢ ပဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ကတိၤ…

လၢအတဖျါလီၤဂာ်ကတၢၢ်

လၢဟီလံဝူး တၢ်ဂီၤမူတဖၣ်အပူၤ ပှၤကွၢ်ဟုၣ်တၢ်တဖၣ် (spies) န့ၣ် ဖျါလီၤဆီဒီးထုးန့ၢ်ပှၤအသး, ဒ်အမ့ၢ် ပှၤနီၣ်သိလ့ၣ်ချ့သဒံး ဒီးနီၣ်ဝဲသိလ့ၣ်ဒ်သိး အဲးစတ့ၣ် မၤတ့ၣ် (Aston Martins) ဒီး သိလ့ၣ်ပြၢတၢ် လၢအပှ့ၤဒိၣ်ကလံၤဒိၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. မ့မ့ၢ် CIA အပှၤအခိၣ် မၤတ့ၢ်တၢ် ယိၤနၣ် မဲဒဲး(စ) Jonna Mendez ပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်အိၣ်အသးနီၣ်နီၣ် လၢတဒံးသိးလိာ်အသးဒီး တၢ်ဂီၤမူအပူၤ န့ၣ်လီၤ. အဝဲစံးဝဲဒၣ် ပှၤကွၢ်ဟုၣ်တၢ်တဂၤန့ၣ် ကဘၣ်မ့ၢ် “ပှၤပတီၢ်မုၢ်ဖိဒ်သိးနၤယၤ, ပှၤလၢအတဖျါ လီၤဆီ, ပှၤလၢတထုးန့ၢ်ပှၤအသးဘၣ်တဂၤ, ပှၤသးပ့ၤနီၣ်အီၤညီတဂၤ” န့ၣ်လီၤ. ပှၤကွၢ်ဟုၣ်တၢ်စဲၣ်နီၤ တဖၣ်န့ၣ် ကဘၣ်မ့ၢ်ပှၤတဖၣ် လၢအတဖျါလီၤဂာ်ကတၢၢ် ဒ်ပှၤကွၢ်ဟုၣ်တၢ်တဂၤအသိး န့ၣ်လီၤ.

ယိၤရှူ ၂:၈ အပူၤ, ပကထံၣ်ဘၣ် ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိအပှၤကွၢ်ဟုၣ်တၢ်ခံဂၤ လဲၤနုာ်ခူသူၣ်ဆူ ဝ့ၢ်ယရံၤဃိန့ၣ်ဒီး, ပှၤလၢအပာ်ခူသူၣ်အဝဲသ့ၣ်လၢ စီၤပၤအသုးဖိတဖၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲနီၢ်ရၤဃးန့ၣ်လီၤ. ကစၢ်ယွၤကစူးကါနီၢ်ရၤဃး ဒ်ပှၤကွၢ်ဟုၣ်ကွၢ်စူာ်တၢ်တဂၤအသိးအဂီၢ်န့ၣ် အဝဲမ့ၢ် ပှၤလၢအတဖျါ လီၤဂာ်ကတၢၢ်, ခီဖျိလၢအဝဲအိၣ်ဒီးတၢ်ဂ့ၢ်သၢမံၤ ဒ်အမ့ၢ်ပှၤကနၤဟၣ်ဖိတဂၤ,…

ပှၤဟ့ၣ်တၢ်တဂၤအသး

ဖဲပမုၢ်နံၤလၢခံကတၢၢ်တသီလၢ ကီၢ်စဲၣ်ဝ့းခိၣ်စဲၤ (Wisconsin) န့ၣ်, ယတံၤသကိးမုၣ် ဟဲကိးဃုာ် အဖိမုၣ် ခ့စလံၤ (Kinslee) အသးအိၣ်လွံၢ်နံၣ်ဖိ လၢကဆၢဂ့ၤဆၢဝါ စံးကတိၤလီၤဖးတၢ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ခ့စလံၤ စံးဝဲ “ယတအဲၣ်ဒိးလၢနကသုးလီၢ်သုးကျဲဘၣ်.” ယဖိးဟုအီၤဒီးဟ့ၣ်အီၤ နီၣ်ဝံၣ်ကသုၣ်ဖိ လၢအဘၣ်တၢ်မၤအီၤဒီး တၢ်ကံးညာ်အတီၣ်ဒီး တၢ်တ့ခဲၣ်ဃာ်လၢပှၤစု, ဒီးမ့ၢ်ဝဲ နီၣ်ဝံၢ်လၢ ယဟံးဃာ် ပာ်ဖှိၣ်တၢ်အကျါတဘ့ၣ်န့ၣ်လီၤ. “ဖဲနသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်ယၤအဆၢကတီၢ်, သူနီၣ်ဝံၢ်ဖိအံၤ, ဒီးသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ် က့ၤလၢ ယအဲၣ်နၤန့ၣ်တက့ၢ်”. ခ့စလံၤ သံကွၢ်ယၤလၢ မ့ၢ်အဝဲဟံးန့ၢ် စးခိနီၣ်ဝံၢ်လၢယထၢၣ်အပူၤ အဂၤတဘ့ၣ် ကသ့ဧါန့ၣ်လီၤ. ယတဲဘၣ်အီၤ “တၢ်တဘ့ၣ်အံၤန့ၣ် ဟးဂီၤလံ. ယအဲၣ်ဒိးလၢနကမၤန့ၢ် ယနီၣ်ဝံၣ် အဂ့ၤကတၢၢ်တဘ့ၣ်န့ၣ်လီၤ.” ယဟ့ၣ်လီၤဘၣ် နီၣ်ဝံၢ်လၢ ယအဲၣ်ကတၢၢ်တဘ့ၣ်ဆူ ခ့စလံၤ အဃိ, ယသးတဟးဂီၤဝဲဒၣ်ဘၣ်. ဖဲယထံၣ်ဘၣ် ခ့စလံၤ သးခုဝဲဒၣ်န့ၣ် ဒုးသးခုယၤ အါန့ၢ် အန့ၣ်လီၤ. လၢခံန့ၣ်ဒီး, ခ့စလံၤ တဲဘၣ်အမိၢ်လၢ အဝဲအသးတမုာ်ဘၣ်လၢ ယဟံးပာ်ဃာ်နီၣ်ဝံၢ် အဟးဂီၤတဘ့ၣ်အဃိန့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်…

ကွၢ်ထွဲ နတၤသၣ်လီၢ်တက့ၢ်

ယသူၣ်ပိၢ်သးဝးဒိၣ်မး လၢယသူၣ်လီၤဘၣ် တၤသူတၤသၣ်ဒီး တၢ်ဒိးတၢ်လၣ်တဖၣ်, လၢယဟံၣ် အလီၢ်ခံကရၢၢ်ပူၤအဃိန့ၣ်လီၤ. ယစးထီၣ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးလၢ ဟီၣ်ခိၣ်လီၤဟိတၢ်ပူၤအဆံးဖိတဖၣ် အိၣ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. တချုးအဆၢကတီၢ်ဘၣ်, လၢပတၤသၣ်အဆိကတၢၢ်တဖျၢၣ်ကမံထီၣ်န့ၣ်, ဟါမၢ် ကွံာ်ဝဲဒၣ် ခီဖျိကျိၤကျဲလၢပနၢ်ပၢၢ်တသ့ဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်တနံၤန့ၣ် ခီဖျိလၢပဒဲတဒုတ့ဝဲအသွံအဃိ ယထံၣ်ဘၣ် စထြီဘဲရံၣ်အမုၢ် (Strawberry) အဒိၣ်ကတၢၢ်တခိၣ်န့ၣ် ဘၣ်တၢ်ထဲးထီၣ်ကွံာ်အီၤ လၢာ်လၢာ်ဆ့ဆ့လၢအဂံၢ်, ဒီးဃ့ထီကၠီးကွံာ်ဝဲဒၣ်လၢ မုၢ်အတၢ်ကိၢ်အဃိ, ယသးဟးဂီၤဒိၣ်မးန့ၣ်လီၤ. ယဆိကမိၣ်လီၤယသးလၢ ယကြၢးပာ်သူၣ်ပာ်သးဘူးဘူးတံၢ်တံၢ်, လၢတၢ်ဟ့ၣ်ပလီၢ်အတၢ်ပနီၣ် တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.

တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံအထါဃံလၤတယုၢ်, လၢလံာ်တၢ်သးဝံၣ်တဖၣ်အတၢ်သးဝံၣ်အပူၤ, တၢ်ကွဲးနီၣ် ပာ်ဖျါတၢ်ကတိၤလိာ်သး လၢပိာ်ခွါ, ဒီးပိာ်မုၣ်သးစၢ်ခံဂၤ အဘၢၣ်စၢၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲပိာ်ခွါဖိကိးထီၣ်ဝဲ အတၢ်အဲၣ်တီအဆၢကတီၢ်န့ၣ် ဟ့ၣ်ပလီၢ်အတၢ်အဲၣ်တီလၢ ဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိတဖၣ် ကအ့ၣ်ဖှီကွံာ် အတၢ်အဲၣ်အတၤသၣ်လီၢ်, လၢအမ့ၢ်တၢ်ကတိၤဟ့ၣ်ဒိ တၢ်အဲၣ်တီခံဂၤ အတၢ်ရ့လိာ်ဘၣ်ထွဲလိာ်သး အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲစံးဝဲဒၣ်လၢ တၢ်သးဝံၣ်တဖၣ်အတၢ်သးဝံၣ် ၂:၁၅ အပူၤ “ဖီၣ်န့ၢ်ပှၤလၢ ထွံၣ်ဟီၣ်ခိၣ်, ထွံၣ်ဟီၣ်ခိၣ်အဖိလၢ အမၤဟးဂီၤစပံးမုၢ်တက့ၢ်” န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်အဝဲကထံၣ် တၢ်နဲၣ်စိ (hints)ဘၣ်ဃးဒီး “ထွံၣ်ဟီၣ်ခိၣ်တဖၣ်”, အဒိဒ်အမ့ၢ်…

ကစၢ်ယွၤ ကိးထီၣ်ဝဲနမံၤ

ပှၤအၢၣ်လီၤအီၤလၢအကဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်မၤလိမၤဒိးအဂီၢ်အဃိ နၣ်တၤလယၣ် (Natalia) လဲၤဝဲဆူ ထံကီၢ်အဂၤတဘ့ၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် တယံာ်ဘၣ်န့ၣ်, ပၢ်တဂၤလၢ အလဲၤအိၣ်ဘၣ်ဟံၣ်အသီအံၤ, စးထီၣ်မၤတရီတပါအီၤလၢနီၢ်ခိ, ဒီးမၤဆူၣ်မၤစိး အိၣ်ဃုာ်မံဃုာ်ဒီးအီၤန့ၣ်လီၤ. ဟံၣ်ကစၢ်အံၤ မၢဆူၣ် အီၤလၢတၢ်ကွၢ်ထွဲအဟံၣ်, ဒီးအဖိတဖၣ်, ဘၣ်ဆၣ် တဟ့ၣ်ဝဲအဘူးအလဲဘၣ်. အဝဲတပျဲဟး နၣ်တၣ်လံယၣ် ဆူတၢ်ချၢဘၣ်, ဒီးတဒုးသူအီၤ လီတဲစိဘၣ်. နၣ်တၤလယၣ် ကဲထီၣ်ပှၤတဂၤအံၤ အကုၢ်န့ၣ်လီၤ.

နီၢ်ဟၤကၢ်မ့ၢ် ပှၤအဲၤကူပတူးကုၢ်ပိာ်မုၣ်လၢ စီၤအၤဘြၣ်, ဒီးနီၢ်စၤရဲအဟံၣ်န့ၣ်လီၤ. မတၤမး တကိးအီၤလၢအမံၤဘၣ်. ၁ မိၤ ၁၆:၂, ၅-၆ အပူၤ ပှၤကိးအီၤဒၣ်လၢ “ယကုၢ်” မ့တမ့ၢ် “နကုၢ်”န့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်အဲၣ်ဒိးသူအီၤဒၣ်, ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ်ကဒိးန့ၢ်ဝဲ ဖိလၢပှၤန့ၢ်ဘၣ်သါအဂီၢ် ဧိၤန့ၣ်လီၤ.

မ့မ့ၢ်ကစၢ်ယွၤန့ၣ် လီၤဆီဒိၣ်မးလီၤ. လံာ်စီဆှံအပူၤ, ယွၤအကလူး လီၣ်ဖျါထီၣ်အသး အဆိကတၢၢ်လၢပှၢ်မုၢ်ကနၢ, ဖဲအကတိၤတၢ်ဒီး နီၢ်ဟၤကၢ်, လၢအအိၣ်ဒီးအဟုးအသးန့ၣ်လီၤ. ကလူးအံၤမ့ၢ် ပှၤလၢအစိာ်ဆှၢယွၤတၢ်ကစီၣ် မ့တမ့ၢ် ယွၤအနီၢ်ကစၢ်ဒၣ်ဝဲန့ၣ်လီၤ. နီၢ်ဟၤကၢ်နာ်ဝဲလၢ…

တၢ်ဟီၣ်ကိးပသူလၢ အဟူသီၣ်လီၤဆီ

ဖိသၣ်အီနုၢ်ဖိတဂၤ ဖဲအဟီၣ်ကိးဝဲဒၣ်န့ၣ်, မ့ၢ်တၢ်ပနီၣ်လၢ အဝဲလီၤဘှံးလီၤဘှါ, မ့တမ့ၢ် တၢ်သၣ်ဝံၤ အသးတမ့ၢ်ဘၣ်ဧါ. မ့မ့ၢ်ကသံၣ်သရၣ်တဖၣ်လၢ ဘရီ ဖၠၣ်စိမိၤ (Brown University) န့ၣ်စံးဝဲ, ဖိသၣ်အိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်သီဖိတဂၤ အတၢ်ဟီၣ်လီၤဆီ တၢ်ဆံးကိာ်ဖိတဖၣ်ဒၣ်လဲၣ်န့ၣ် ဟ့ၣ်ထီၣ်စ့ၢ်ကီး တၢ်အကါဒိၣ်တဖၣ်လၢ ပကဘၣ်သ့ၣ်ညါထွဲ, တၢ်ဂ့ၢ်ကီအဂုၤအဂၤတဖၣ် လၢဖိသၣ်တဖၣ်အဂီၢ် န့ၣ်လီၤ. ကသံၣ်သရၣ်တဖၣ် ကူၣ်ဖးဒုးအိၣ်ထီၣ် ခီၣ်ဖၠူထၢၣ်အတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤသနူ (program) လၢကထိၣ်ဒွး တၢ်ဟီၣ်အတၢ်သီၣ်ဃဲ, အကလုၢ်သီၣ်အဒိၣ်အဆံး, ဒီးအသီၣ်ဖျါဆှဲ ဆံးအါဆံးအါ, ဒ်သိးကဃုသ့ၣ်ညါလီၤတံၢ် တၢ်လၢအတဘၣ်လိာ်ဘၣ်စးတမံၤမံၤ မ့ၢ်အိၣ်လၢ ဖိသၣ်အထူၣ်ပျၢ်နၢၢ် မိၢ်ပှၢ် (central nervous system) အပူၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.

ဝံယရှါယၤ စံးကတိၤဆိပာ်ဝဲလၢ ကစၢ်ယွၤကနၢ်ဟူ အပှၤဂီၢ်မုၢ်ဟီၣ်ကိးပသူထီၣ်တၢ်လၢ အလီၤဆီတဖၣ်, ဒီးကစံၣ်ညီၣ်တဲာ် ပှၤဂီၢ်မုၢ်နီၢ်သးအတၢ်အိၣ်အသး, ဒီးကစံးဆၢဝဲလၢတၢ်ဘျုး တၢ်ဖှိၣ်န့ၣ်လီၤ. ယရှါ ၃၀:၁-၇ ပာ်ဖျါဝဲ ကီၢ်ယူၤဒၤ လၢအကဘၣ်ဃုယွၤအတၢ်ကူၣ်လိာ်အလီၢ်န့ၣ်, လဲၤကပာ်ကွံာ်ယွၤအဝံ, ဒီးဃုတၢ်မၤစၢၤလၢ တၢ်ဒီသိၣ်မှံၤလိာ်သးဒီး ကီၢ်အဲၤကူပတူး (Egypt) န့ၣ်လီၤ.…

တၢ်အဂ့ၢ်အခၢးလၢ တၢ်ပျံၤတၢ်ဖုးအဂီၢ်

လၢယနီၢ်ဆံးအဆၢကတီၢ်, ဒ်အမ့ၢ်ပိာ်ခွါဖိတဂၤအဂီၢ်, ကၠိကရၢၢ်မ့ၢ်တၢ်လီၢ်လၢ ပှၤမၤနၢၤအီၣ်တၢ်တဖၣ် မၤနၢၤမၤဃၣ်တၢ်အလီၢ်, ဒီးဖိသၣ်ဒ်သိးယၤတဖၣ်န့ၣ် တူၢ်ဘၣ်တၢ်မၤနၢၤအီၣ်ပှၤလၢ တၢ်ထီဒါ ဒီဒၣ်က့ၤပသး တန့ၢ်အါအါဘၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်မၤအၢမၤနးပှၤတဖၣ်အမဲာ်ညါ ဖဲပအိၣ်ဒီး တၢ်ပျံၤတၢ်ဖုးအဆၢကတီၢ်, တၢ်အနးကတၢၢ်တမံၤမ့ၢ်ဝဲလၢ အဝဲသ့ၣ်ကတိၤဆါပှၤ “နပျံၤတၢ်ဧါ. နပျံၤယၤ တမ့ၢ်ဘၣ်ဧါ. ဖဲအံၤပှၤလၢ အကဒီတဒၢနၤ တအိၣ်နီတဂၤဘၣ်” န့ၣ်လီၤ.

အါဘျီ လၢအကတီၢ်တဖၣ်အံၤန့ၣ် ယပျံၤတၢ်နီၢ်နီၢ်ဒိၣ်မး, ဒီးယဘၣ်ပျံၤတၢ်အဂ့ၢ်အိၣ်ဝဲဒၣ် န့ၣ်လီၤ. တၢ်လၢအပူၤကွံာ်န့ၣ်, ယဘၣ်တၢ်ဒိတီၢ်ယၤလၢစုခိၣ်အဃိဒီး, ယသ့ၣ်ညါလၢ ယတအဲၣ်ဒိး လဲၤခီဖျိ တၢ်ဒ်သိးအံၤလၢၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ, ဖဲယသးပူၤအိၣ်ပှဲၤဒီး တၢ်ပျံၤတၢ်ဖုးအဆၢကတီၢ် မ့ၢ်ယမၤတၢ် မနုၤတမံၤကသ့လဲၣ်, ဒီးမ့ၢ်ယသန့ၤယသးလၢ မတၤတဂၤကသ့လဲၣ်. ဒ်နမ့ၢ် ဖိသၣ်ဃိးနံၣ်ဖိတဂၤ, ဒီးနဘၣ်တၢ်မၤနၢၤအီၣ်နၤ, လၢဖိသၣ်အသးပှၢ်န့ၢ်နၤ, ဒိၣ်န့ၢ်နၤ, ဒီးဂံၢ်ဘါဆူၣ်န့ၢ်နၤန့ၣ်ဒီး, တၢ်ပျံၤတၢ်ဖုးကအိၣ်ဝဲသပှၢ်ကတၢၢ်န့ၣ်လီၤ.

ပှၤကွဲးထါစံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၁၈ န့ၣ်ပာ်ဖျါဝဲ, ဖဲအဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဒီး တၢ်မၤဒၢၣ်မၤဆါအီၤန့ၣ်, လၢတၢ်ပျံၤအလီၢ်န့ၣ် အဝဲစံးဆၢမၤဆၢက့ၤဝဲ လၢတၢ်နာ်န့ၢ်လီၤအသး, မ့ၢ်လၢအသ့ၣ်ညါ, တၢ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်တၢ်မၤပျံၤမၤဖုးတဖၣ်အံၤန့ၣ် တမ့ၢ်ထဲအဝဲတဂၤဧိၤဘၣ်အဃိန့ၣ်လီၤ. စံး ၁၁၈:၆ အပူၤ…

တၢ်သးကညီၤ အိၣ်ဒီးတၢ်မၤ

တၢ်ဘှီခးဆ့ၣ်နီၤထီတဖၣ်န့ၣ် တမ့ၢ် ကၠ့(မ)ဝါရဲၣ် (James Warren) အတၢ်မၤဘၣ်. နာ်သက့ လၢကီၢ်အမဲရကၤ, ဝ့ၢ်ဒဲဘၢၣ်(Denver)န့ၣ်, အဝဲပာ်သူၣ်ပာ်သး ပှၤပိာ်မုၣ်တဂၤ ဆ့ၣ်နီၤခိးသိလ့ၣ် လၢဖၣ်ကမူၣ်ဖၣ်ဆါအကျါအဃိဒီး အဝဲစးထီၣ်ထ့ခးဆ့ၣ်နီၤထီတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဝါရဲၣ် ထံၣ်ဝဲလၢ တၢ်မၤအသးအံၤ လၢပိာ်မုၣ်အဂီၢ် “အသူးအသ့ၣ်တအိၣ်ဘၣ်”န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ, ပှၤဟ့ၣ်ကူၣ်ဟ့ၣ်ဖး တၢ်ဖံးတၢ်မၤဂ့ၢ်ဝီၤ (workforce consultant), လၢအသးအိၣ် ၂၈ နံၣ် တဂၤအံၤ တ့ထီၣ်ခးဆ့ၣ်နီၤထီတဖျၢၣ်လၢ သ့ၣ်အက့အခီလၢအဃုထံၣ်န့ၢ်ဝဲ, ဒီးလဲၤပာ်အီၤလၢ သိလ့ၣ်ဖးဒိၣ်အိၣ်ကတီၢ်တၢ်အလီၢ်န့ၣ်လီၤ. တယံၢ်ဘၣ် ခးဆ့ၣ်နီၤဖးထီအံၤ ဘၣ်တၢ်သူအီၤန့ၣ်လီၤ. အဝဲထံၣ်သ့ၣ်ညါလၢ ဝ့ၢ်တဖျၢၣ်အံၤ သိလ့ၣ်ဖးဒိၣ်အိၣ်ကတီၢ်အလီၢ် အိၣ်ဝဲခွံကထိဒီး, တၢ်လီၢ် အါတီၤန့ၣ် ခးဆ့ၣ်နီၤထီ ဒ်သိးအံၤတအိၣ်ဘၣ်အဃိ, အဝဲမၤကဒီး ခးဆ့ၣ်နီၤထီလၢခံတဖျၢၣ်ဝံၤ, ဒီးလၢခံ အါထီၣ်တဘျုးဖျၢၣ်န့ၣ်လီၤ. ခးဆ့ၣ်နီၤတဖၣ်အလိၤန့ၣ် တၢ်ကွဲးအိၣ်ဝဲ “သးကညီၤတၢ် တက့ၢ်” န့ၣ်လီၤ. အတၢ်ကွၢ်စိန့ၣ် ကမ့ၢ်တၢ်မနုၤလဲၣ်. ဝါရဲၣ် စံးဝဲ “တသ့ဖဲအသ့ ဖဲကျိၤကျဲအိၣ် အသိးန့ၣ် ယကမၤတၢ်လၢ…

တၢ်စံးဆၢခဲလၢာ်

ဒ့ အဲ(န)ဟး(ဒ) ကၠူနံၣ်ယၢၣ် (Dale Earnhardt Jr.) စံးကတိၤဖျါထီၣ် ဖဲအသ့ၣ်ညါနၢ်ပၢၢ်ဝဲလၢ အပၢ်လဲၤသဒၣ်အီၤလံအဂ့ၢ်န့ၣ်, မ့ၢ်တၢ်လဲၤထီဖျိ နးနးကျံးကျံးလၢအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဒ့ အဲ(န)ဟး(ဒ) စံနယၢၣ် (Dale Earnhardt Sr.) လၢအမ့ၢ် ပှၤနီၣ်ပြၢသိလ့ၣ် ဒီးအမံၤဟူသၣ်ဖျါဒိၣ်မးတဂၤန့ၣ် ဖဲအနုာ်လီၤနီၣ်ပြၢ ဒ့တိၣ်နၣ် ၅၀၀ သိလ့ၣ်ပြၢ (Daytona 500) အကတၢၢ်န့ၣ် အသိလ့ၣ် ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးနးနးကလဲာ်, ဒီးသံဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်ပြၢအံၤ. ဒ့ ကၠူနံၣ်ယၢၣ် စ့ၢ်ကီး နုာ်လီၤပြၢဝဲ န့ၣ်လီၤ. အဝဲစံးဝဲဒၣ် “တၢ်ကလုၢ်အိၣ်သိၣ်ထီၣ်- ယကမၤကဒီးဆူညါတသ့လၢၤဘၣ်, တၢ်တမံၤအံၤ ဟဲထီၣ်လၢယပူၤ, တၢ်ကိးပသူဖးဒိၣ် လၢအမ့ၢ် တၢ်ဖုးသံပျီၢ်သံဒီး တၢ်သူၣ်အုးသးအုး, ဒီးတၢ်ပျံၤ တၢ်ဖုးအတၢ်ကိးပသူန့ၣ်လီၤ”. တၢ်န့ၣ်ဝံၤဒီး တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီလၢ အလီၤသယုၢ်သညိတမံၤမ့ၢ်ဝဲ “ဆူညါ ယကဘၣ်မၤတၢ်အံၤ ထဲယတၢ်ဒၣ်ယဲဧိၤန့ၣ်လီၤ”.
အဲ(န)ဟး(ဒ) ကၠူနံၣ်ယၢၣ် စံးဝဲ “တၢ်အိၣ်ဒီးပၢ်န့ၣ် လီၤဂာ်ဒ် တၢ်အိၣ်ဒီးလံာ်ကွဲးနီၣ်ဖိတဘ့ၣ် န့ၣ်လီၤ.…