ပှၤတဖၣ်လၢအန့ၢ်ဘၣ်သါ ယွၤအတၢ်အုၣ်က့ၤခီၣ်က့ၤ

ဖဲအဘံၤက့ (Abigail) အမိၢ်ဒီးအပၢ်ခံဂၤန့ၣ် လၢတၢ်လီၤသးအုးအပူၤ, သံဝဲဒၣ်လၢ သိလ့ၣ်အတၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးဝံၤ, န့ၢ်ဘၣ်သါဝဲ တၢ်ကွဲးနီၣ်လံာ်ဒၢတဖျၢၣ်, ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်စုလီၢ်ခီၣ်ခိၣ်အါအါဂီၢ်ဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်ညါထွဲစ့ၢ်ကီးဝဲလၢ အမိၢ်အပၢ်သုးကျဲၤပာ်တ့ၢ်ဝဲလၢ ခိပနံၣ်လၢအပၢၤတၢ်အစုပူၤန့ၣ်လီၤ. တချုးလၢအဝဲဒိၣ်တုာ်ခိၣ်ပှဲၤဒံးဘၣ်န့ၣ်, ကဒိးန့ၢ် ကျိၣ်စ့လၢ ကစူးကါဝဲ တၢ်ထီၣ်ခီလ့ၣ်ကၠိအတၢ်လၢာ်ဘူၣ်လၢာ်စ့ၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်လၢအိၣ်လီၤတဲာ်တ့ၢ်တဖၣ်န့ၣ် ဖဲအဝဲဒိၣ်တုာ်ခိၣ်ပှဲၤအကတီၢ်မး ကဒိးန့ၢ်ဝဲန့ၣ်လီၤ. အဘံၤက့ အသးဟးဂီၤဘၣ်ဆၣ်, လၢခံန့ၣ် နၢ်ပၢၢ်ထွဲဝဲဒၣ် အမိၢ်အပၢ် အတၢ်ကူၣ်သ့လၢတၢ်ကူၣ်ထီၣ်ဖးလီၤ ဟ့ၣ်လီၤအီၤ အတၢ်န့ၢ်သါတဖၣ်အဃိန့ၣ်လီၤ.

ဖဲကလၤတံ ၄ အပူၤန့ၣ် စီၤပီလူး ဟ့ၣ်ဒိဝဲ တၢ်မၤအသးတမံၤဃီ, လၢအဒုးနဲၣ်ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ် အတၢ်အိၣ်အသး, ဒ်အစံးတ့ၢ်ဝဲအသိး, ကမ့ၢ်ပှၤတကလုာ်လၢကန့ၢ်ဘၣ်သါ ကစၢ်ယွၤ အတၢ်အၢၣ်လီၤအီလီၤဒီးစီၤအၤဘြၤဟၣ်န့ၣ်လီၤ. ၁ မိၤ ၁၇:၁-၁၄ န့ၣ် ပကထံၣ်ဘၣ် ကစၢ်ယွၤ မၤတၢ်အၢၣ်လီၤအီလီၤဒီးစီၤအၤဘြၤဟၣ်, ဒ်သိးကဆိၣ်ဂ့ၤအီၤ, ဒီးတၢ်ဒိးကူးတရံးန့ၣ် ကမ့ၢ်ဝဲ တၢ်အၢၣ်လီၤအီလီၤ အတၢ်ပနီၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, တၢ်ပနီၣ်န့ၣ် တမ့ၢ်ဝဲယွၤအတၢ်အၢၣ်လီၤဘၣ်. စီၤအၤဘြၤဟၣ် အစၢၤအသွဲၣ်တဖၣ် ကဘၣ်အိၣ်ခိးဝဲ ခါဆူညါစၢၤသွဲၣ်သီတဂၤ လၢအကမၤလၢပှဲၤ…

တၢ်မၤသကိးတၢ်လၢ ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးအဂီၢ်

ဖဲယလဲၤသကိးတၢ်ဒီးပှၤမၤတၢ်သးခုကစီၣ်စှၤသီအကရၢတဖု ဆူကီၢ်ဘရၣ်စ့ (Brazil)အကတီၢ်, ပမၤစၢၤ တၢ်တ့သူၣ်ထီၣ်တၢ်ဘါသရိာ်တဖျၢၣ်လၢ အမ့ၤစိၣ် (Amazon) ပှၢ်လၢ်ကျါန့ၣ်လီၤ. တၢ်သူၣ်ထီၣ်အခီၣ်ထံး လၢအဘၣ်တၢ်တ့ဝံၤအီၤအဖီခိၣ်န့ၣ်, ပတ့ပာ်ဖှိၣ်ထီၣ် သရိာ်ပိးလီ တၢ်အကူာ်အက့အါကလုာ် (ဒ်ဖိသၣ်အတၢ်လိာ်ကွဲတမံၤလၢတၢ်ပာ်ဖှိၣ်ဆီထီၣ်က့ၤ ပိးလီအကူာ်အက့ဖိတဖၣ်, ဒီးဒုးကဲထီၣ်တၢ်သူၣ်ထီၣ်တမံၤမံၤအသိး), လၢအမ့ၢ် တၢ်အထူၣ်တဖၣ်, အီကတ့ၣ်တၢ်ဒူၣ်တဖၣ်, ပဲတြီဖိတဖၣ်, လၢတၢ်အခိၣ်ဒုးအဂီၢ် တၢ်တဒိထးအဘိတဖၣ်, ဒီးလၢတၢ်သူၣ်ထီၣ်အခိၣ်ဒုးအဂီၢ်ဟီၣ်ကုၢ်ဘ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဝံၤန့ၣ်ဒီး, ပတ့ခဲၣ်တၢ်ဒူၣ်တဖၣ်လၢ ကသံၣ်ဖှူတၢ်န့ၣ်လီၤ.

ပှၤတနီၤဆိကမိၣ်ဝဲလၢ တၢ်စူၤခါအကတီၢ် ပတ့သူၣ်ထီၣ်တၢ်ဘါသရိာ် ဘၣ်ကသ့ဧါ, ဒီးဘၣ်ယိၣ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, မ့ၢ်လၢယွၤအဘျုးအဃိ, တၢ်တဟဲစူၤလီၤလၢၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဂ့ၢ်ကီအဂုၤအဂၤတဖၣ်အိၣ်အါမံၤဘၣ်ဆၣ်, လၢလီၢ်ကဝီၤပူၤပှၤတနီၤ အတၢ်မၤစၢၤအဃိ, ပမၤဝံၤ တၢ်တ့သူၣ်ထီၣ်တၢ်ဘါသရိာ် ဘၣ်ဆၢဘၣ်ကတီၢ်န့ၣ်လီၤ.

တၢ်စိာ်မၢကဲကုၢ်ဝံၤ, စီၤနဃ့မယၤဒီးပှၤအံၣ်စရ့လးဖိဟဲက့ၤဝဲဆူ အထံကီၢ်, ဒ်သိးကဘှီထီၣ်က့ၤဝ့ၢ်ယရူၤရှလ့ၣ်အခိၣ်ဒူအကတီၢ်, အဝဲသ့ၣ်ဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ် တၢ်ဂ့ၢ်ကီအါမးန့ၣ်လီၤ. နဃ့ ၄:၁-၃ စံးဘၣ်ပှၤ ဖဲလၢဒုၣ်ဒါတဖၣ် ဃုထံၣ်န့ၢ်ဝဲ တၢ်လၢအဝဲသ့ၣ်မၤဝဲတဖၣ်န့ၣ်ဒီး, အသးဒိၣ်ကဲၤထီၣ်ဒိၣ်မး, ဒီးမၤတရီတပါ အဝဲသ့ၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, အဆၢဖိ ၆ န့ၣ် ပကထံၣ်ဘၣ်…

တၢ်အိၣ်ဘှံးလၢ ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးအပူၤ

အပူၤကွံာ်နံၣ်တဖၣ်န့ၣ်, တၢ်ဃုမၤလိနၢ်ပၢၢ် ပှၤသးစၢ်အတၢ်သးအုးသးဟးဂီၤအတၢ်ဆါ, ဒီးတနၤဘၣ်တနၤ ပှၤသးစၢ်တဖၣ် မံဝဲတၢ်ဆၢကတီၢ်န့ၢ်ထဲလဲၣ်, တၢ်ဂ့ၢ်ခံမံၤ အဘၢၣ်စၢၤ တၢ်ဘၣ်ထွဲလိာ်သးန့ၣ်လီၤ. ပိာ်မုၣ်သးစၢ်တဂၤ ဖးကွၢ်တၢ်ဃုမၤလိနၢ်ပၢၢ် တမံၤအံၤ အတၢ်ဃုထံၣ်န့ၢ်သ့ၣ်တဖၣ်ဝံၤ, ဟ့ၣ်ထီၣ်အတၢ်ထံၣ်လၢ “ယကဘၣ်ဆိကတီၢ် ဖဲတၢ်ဆၢကတီၢ်မတၤလဲၣ်န့ၣ် ဖျါလၢယတသ့ၣ်ညါတ့ၢ်ယဲနီတဘျီဘၣ်. ယမၢဆူၣ်ယသးဒီးအကတၢၢ်န့ၣ်, မ့ၢ်လၢယမံတလၢမံအဃိ, ယအိၣ်တမုာ်, ဒီးဒိးန့ၢ်ယဲတၢ်သးအုးသးဟးဂီၤသးအတၢ်ဆါ” န့ၣ်လီၤ. ဒီးစံးဝဲဒၣ်လၢ အဲၣ်ဒိးသ့ၣ်ညါ တၢ်သုးကျဲၤတၢ်ဆၢကတီၢ် အခီပညီနီၢ်နီၢ် လၢကမၤလၤကပီၤယွၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်ဖံးတၢ်မၤအါတလၢ, ဒီးတၢ်ကဲဘျုးကဲဖှိၣ်အဘၢၣ်စၢၤ အတၢ်လီၤဆီန့ၣ် ကမ့ၢ်တၢ်မနုၤလဲၣ်.

တၢ်ဖံးတၢ်မၤအါတလၢန့ၣ် တအၢၣ်လီၤပှၤလၢ တၢ်ကဲထီၣ်လိၣ်ထီၣ်, တၢ်နာ်န့ၢ်အီၤသ့, တၢ်ကဘၣ်ဘျုးဘၣ်ဖှိၣ်အဂီၢ်ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ်, ပကထံၣ်ဝဲဒၣ်ထဲလၢ ပတၢ်ဖံးတၢ်မၤအါန့ၣ် ကမ့ၢ်တၢ်အကါဒိၣ်ကတၢၢ်လၢပဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲ လူၤ၁၀:၄၁ န့ၣ်, ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး ဒုးသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤ နီၢ်မၢ်သၤ ကပုာ်လုးဖိ, ခီဖျိလၢအဝဲ “ဘၣ်ယိၣ်တၢ်ဒီးသးကိၢ်တၢ် လၢတၢ်အါမံၤအဃိ,” ဒီးအဆၢဖိ ၃၉ န့ၣ် အဒ့မုၣ် နီၢ်မၤရံ ဃုထၢဆ့ၣ်နီၤ “လၢကစၢ်အခီၣ်ထံး,” ဒ်လၢအပျဲၢ်အဘီၣ်သကဲးပဝးက့ၢ်ဂီၤတမံၤအသိး- ကမ့ၢ်တၢ်ဃုထၢအဂ့ၤကတၢၢ်န့ၣ်လီၤ.

ပသးလၢအဆၢမၤ…

တၢ်ကွဲးနီၣ်စရီ မ့ၢ်ပှၤမူအမံၤစရီ

အ့းစဲး စတဲ (Itzhak Stern) ဆ့ၣ်နီၤဝဲ လၢစဲးကွဲးလံာ် (manual typewriter) အမဲာ်ညါ ဒီတနၤကျၢၤ, ဒီးကွဲးဒိနုာ်ဝဲ ပှၤ (၁၀၉၈) ဂၤအမံၤအသၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲ နၤစံၣ် (Nazis) တဖၣ်ဒိၣ်စိဝဲအကတီၢ်, ပှၤယူဒၤအပှၤမၤတၢ်ဖိတဖၣ်အမံၤ, လၢအဘၣ်တၢ်ဒီတဒၢအီၤ, လၢကဟၣ်ဖးဒိၣ်တဖျၢၣ်အကစၢ် အီးစကၤ ရှ့ဒလၤ (Oskar Schindler) န့ၣ်လီၤ. စတဲ ဖီၣ်စှီၤတံၤဃာ် လံာ်တၢ်ကွဲးနီၣ်ပှၤအမံၤတဖၣ်, ဒီးပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ, “တၢ်ကွဲးနီၣ်အံၤ မ့ၢ်တၢ်လၢအဂ့ၤဝဲတမံၤနီၢ်နီၢ်န့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်ပှၤမူအမံၤ တၢ်ကွဲးနီၣ်န့ၣ်လီၤ.” ပှၤအမံၤလၢ လံာ်ကဘျံးတဖၣ်အံၤအလိၤတဖၣ်န့ၣ် ကပူၤဖျဲးဝဲဒီးတၢ်မၤသံဒီဖုဒီဂီၢ်လၢ နၤစံၣ် တဖၣ်အစုပူၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲ ၂၀၁၂ နံၣ်န့ၣ် တၢ်တယာ်ဒွးဝဲဒၣ် ပှၤလၢအပူၤဖျဲးထီၣ်သ့ၣ်တဖၣ် အဖိလံၤစၢၤသွဲၣ်တဖၣ်န့ၣ် တၢ်ကအိၣ်ဝဲ (၈၅၀၀) ဂၤန့ၣ်လီၤ.

လံာ်စီဆှံအပူၤန့ၣ် အိၣ်ဒီးအတၢ်ဟ့ၣ်နီၤလီၤ တၢ်အမံၤအသၣ်စရီတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ပအဲၣ်ဒိးလဲၤကပာ်ကွံာ် တၢ်ကွဲးနီၣ်မံၤစရီတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤအမံၤတဖၣ်အါမး, ဘၣ်တၢ်ကွဲးပာ်ဖျါတဘျီဘၣ်တဘျီန့ၣ်လီၤ. လံာ်စီဆှံလၢ ပဖးဘၣ်တနံၤအံၤဒၣ်လဲာ်န့ၣ် ပကစံးလၢ လီၤကၢၣ်ပသးန့ၣ်လီၤ. ၄…

ဟ့ၣ်လီၤနတၢ်ဘၣ်ယိၣ်တဖၣ်ဆူ ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး

တၢ်အိၣ်မူခါဆူညါန့ၣ် ထံၣ်စိဝဲထဲတၢ်ကီတၢ်ခဲအဃိ, နဲစံၣ် (Nancy) ပျံၤတၢ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲအလဲၤဟးထီၣ်ကစၢၢ်လၢ မ့း ကီၢ်စဲၣ် (Maine) အပှၢ်လၢ်ကျါအကတီၢ်, အဝၤ ထီ(မ်) (Tom) သ့းပ့ၤနီၣ်အသးသၢဘျီန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, ကသံၣ်သရၣ်တဖၣ်လၢ တၢ်ဆါဟံၣ်ဆံးဖိ လၢအအိၣ်ဘူးတဖျၢၣ်န့ၣ် တထံၣ်တၢ်ဆါလီၤဆီနီတမံၤဘၣ်. ကသံၣ်သရၣ်တဖၣ်လၢ တၢ်ဆါဟံၣ်ဖးဒိၣ်တဖျၢၣ်စ့ၢ်ကီး, မၤကွၢ်ကဒီးတၢ်မၤကွၢ်တဖၣ်ဘၣ်ဆၣ်, တထံၣ်န့ၢ် တၢ်ဆါနီတမံၤဘၣ်. နဲစံၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ “ယပျံၤတၢ်ဒိၣ်မး” န့ၣ်လီၤ. ဖဲအဝၤစံၣ်လီၤတၢ်ဆါဟံၣ်န့ၣ်ဒီး, သံကွၢ်ဝဲ သးဖျၢၣ်တၢ်ဆါ အကသံၣ်သရၣ် လၢခံကတၢၢ်တဘျီ, “အခဲအံၤပကဘၣ်မၤတၢ်မနုၤလဲၣ်” န့ၣ်လီၤ. ကသံၣ်သရၣ် စံးဘၣ်အီၤလၢ “အိၣ်မူအိၣ်ဂဲၤဒံးဆူညါ,” တၢ်ကတိၤလၢ ကသံၣ်သရၣ် ဟ့ၣ်ကူၣ်အီၤအံၤ ဆီတလဲကွံာ် နဲစံၣ် အတၢ်ထံၣ်တစိၤသးန့ၣ်လီၤ. နဲစံၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်က့ၤဝဲလၢ “တမ့ၢ်အဝဲစံးကတိၤမၤဖှံထီၣ်ပသးန့ၣ်ဘၣ်. မ့ၢ်ဝဲအတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်လၢပဂီၢ်” န့ၣ်လီၤ.

တၢ်နဲၣ်ကျဲဒ်သိးအံၤန့ၣ်, ပကထံၣ်ဘၣ် ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး သိၣ်လိဝဲလၢ ကစၢၢ်ဒီခိၣ် အတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤအပူၤန့ၣ်လီၤ. မး ၆:၂၅ အပူၤန့ၣ် စံးဝဲဒၣ် “မ့ၢ်သုကအီၣ်ဘၣ်ဒ်လဲၣ်,…

ပှၤလၢအသးဒိၣ်ကဲၤထီၣ်ကီ

တၢ်ဆါသံသတြိာ်အဃိ, ပဘၣ်အိၣ်လီၤဖးဒီဒၣ်ယသး တဘျုးလါဝံၤ, ဖဲယလဲၤနုာ်လီၤဆူသရိာ်အပူၤန့ၣ်ဒီး, ဖဲလၢယဘၣ်လဲၤအိၣ်လီၤဖးဒီဒၣ်ပသးအကတီၢ်, တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဖိလၢပတထံၣ်လိာ်ဘၣ်ပသးတဖၣ်န့ၣ် ယထံၣ်ဘၣ်အဝဲသ့ၣ်အဃိ, ယသူၣ်ဟူးသးဂဲၤယဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. လီၤဆီဒၣ်တၢ် ပှၤသးပှၢ်တဖၣ်, တနီၤန့ၣ်, ဒ်သိးကဒီတဒၢအသးလၢ တၢ်ဆါသံသတြိာ်အဂီၢ်, ဒီးတနီၤန့ၣ်, လၢတၢ်တဆိကမိၣ်အပူၤ, လဲၤပူၤကွံာ်တ့ၢ်ဝဲ ဟီၣ်ခိၣ်လံအဃိ, ယသ့ၣ်ညါနၢ်ပၢၢ်လၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဖိတနီၤ တမ့ၢ်ဟဲကတုၤဝဲဘၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ, ဖဲယထံၣ်ဘၣ် သးပှၢ်ဒီမိၣ်ဝၤခံဂၤ ဟဲနုာ်လီၤဆူသရိာ်ပူၤ, ဒီးဆ့ၣ်နီၤဝဲ ဖဲလီၢ်ဆ့ၣ်နီၤလၢယလီၢ်ခံ, လၢအညီနုၢ်ဆ့ၣ်နီၤဝဲန့ၣ်ဒီး, ယသူၣ်ဟူးသးဂဲၤယဲနီၢ်နီၢ်န့ၣ်လီၤ. ယဝံၢ်ဝၢ်ယစုဆူအဝဲသ့ၣ်အအိၣ်လီၤ. အဝၤန့ၣ် ဝံၢ်ဝၢ်ဆၢက့ၤယၤဘၣ်ဆၣ်, မ့မ့ၢ်အမါန့ၣ်ကွၢ်စူၢ်ယၤ, တၢ်နံၤတၢ်အ့ဒၣ်လဲာ် တပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲဒၣ်ဘၣ်. ယသးဘၣ်ဒိ, ဒီးယဆိကမိၣ်လၢယသးပူၤ, ဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်န့ၣ်လီၤ.

မုၢ်အိၣ်ဘှံးနံၤတနီၤလဲၤပူၤကွံာ်ဝံၤ, ယပာ်သူၣ်ပာ်သးယဲလၢ ပိာ်မုၣ်တဂၤဃီ, (လၢအတစံးဆၢက့ၤ ယတၢ်ဆၢဂ့ၤဆၢဝါအဝဲသ့ၣ်) န့ၣ် ဘၣ်တၢ်မၤစၢၤအီၤလၢ တံၤသကိးတဂၤ, ဒ်ပှၤလၢအအံးက့ၤကွၢ်က့ၤအီၤတဂၤအသိးန့ၣ်, ဒုးနဲၣ်အီၤလၢ ကဘၣ်ဆၢထၢၣ်ဆ့ၣ်နီၤ ဖဲလဲၣ်န့ၣ်လီၤ. ယတံၤသကိးသးပှၢ်မုၣ်, လၢအညီနုၢ်ဘါသကိးယွၤဒီးယၤတဂၤအံၤ ဖျါလၢဆါဆိးက့ဒိၣ်မးအဃိ, ကွၢ်နီၣ်တိၢ်နီၣ်ယၤတန့ၢ်လၢၤဘၣ်. ဖဲန့ၣ်အခါ, မ့ၢ်လၢယတလဲၤဆူအအိၣ်အဃိ, ဖဲယဆၢဂ့ၤဆၢဝါအီၤလၢ တၢ်သးခုသးဆူၣ်အပူၤဒၣ်လဲာ် အဝဲတစံးဆၢက့ၤယၤအခါ, ယသးတဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးအဃိ, ယသးခုယဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.…

ကစၢ်ယွၤလၢ တၢ်နၢ်ပၢၢ်ဃုထံၣ်န့ၢ်တသ့ဘၣ်

ကၠ့(စ) ဝဲး(ဘ) မူပျီ အမဲာ်ထံကလၤပီၤ, (James Webb Space Telescope) ဃုထံၣ်န့ၢ်ဆိ တၢ်လၢပကြၢးတိၢ်နီၣ်တိၢ်ဃါအဂၤတမံၤ, ဖဲ လါဖ့းဘြူၤအါရံၤ ၂၀၂၃ နံၣ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိသ့ၣ်တဖၣ် ကွၢ်တ့ၢ်လံဝဲလၢ စးကဝၣ်အပူၤ ဆူအမဲာ်ညါန့ၣ်, တၢ်ဃုထံၣ်န့ၢ် ဆၣ်ဘုမုၢ် (glaxies) အသီ ဃုကရူၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဃုထံၣ်န့ၢ် အသီအံၤ ဆီတလဲကွံာ်တၢ်အါထံၣ် ဘၣ်ထွဲဒီးပသ့ၣ်ညါတ့ၢ်ဝဲဒၣ်မူပျီအဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤကူၣ်သ့ဆၣ်ဧိၤဖီဧိၤစဲၣ်နီၤတဂၤ စံးဝဲဒၣ်, “တၢ်လၢပဃုထံၣ်န့ၢ်တဖၣ် မ့ၢ်တၢ်လၢ ပတဆိကမိၣ်တ့ၢ်ဝဲအဃိ, ဒုးအိၣ်ထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်ကီလၢစဲအ့ၣ် (science) အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်ဃ့ကညးအပူၤ, ပှၤကူၣ်သ့ဆၣ်ဧိၤဖီဧိၤစဲၣ်နီၤတဂၤ စံးဝဲဒၣ်လၢ “ပတသ့ၣ်ညါတၢ်န့ၣ် တမ့ၢ်တၢ်လၢအကမၣ်တမံၤဘၣ်” န့ၣ်လီၤ.

ဖျါလၢ ကစၢ်ယွၤ မၤကမၢကမၣ်ပဝဲခဲလၢာ်အဖၢမုၢ်န့ၣ်လီၤ. တချုးလၢ တၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ် မူပျီ မဲာ်ထံကလၤပီၤ အကတီၢ်, ဖျါဝဲဒံး ဝံယရှါယၤ စံးကတိၤလီၤတၢ်ဆူ ခ့ခါစဲအ့ၣ် အပှၤကူၣ်သ့စဲၣ်နီၤတဖၣ်အအိၣ်လိၤလိၤန့ၣ်, ဖျါဖဲ ယရှါ ၄၀:၂၈ အပူၤ, “နတသ့ၣ်ညါဘၣ်ဧါ, နတနၢ်ဟူဘၣ်ဧါ.…

တၢ်ဖး, တၢ်ကွဲး လံာ်စီဆှံ, ဒီးကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး

စီၤမိၤရှ့အခိၣ်န့ၣ် အိၣ်ဒီးအနၢၤဧါ. တၢ်အံၤမ့ၢ် စီၤမိၤရှ့ အက့ၢ်ဂီၤ, ဒီးဘၣ်တၢ်စိးပျၤဝံၤအီၤအဂ့ၤကတၢၢ်လၢ မဲးကဲၣ် အ့ၣ်ကၠလိၣ် (Michelangelo) ဖဲ ၁၅၁၅ နံၣ်န့ၣ်လီၤ. အနၢၤခံဘိဟဲဖျိးထီၣ်ဝဲလၢ စီၤမိၤရှ့ အခိၣ်တိသၣ်, အခိၣ်သူတဖၣ်အကျါန့ၣ်လီၤ.

တမ့ၢ်ဒၣ်ထဲ မဲးကဲၣ် အ့ၣ်ကၠလိၣ်တဂၤဧိၤဘၣ်. ပှၤတ့ခဲၣ်တၢ် (မ့တမ့ၢ်) ပှၤစိးပျၤတၢ်အါဂၤလၢ ရ့ၤန့ဆိ(န) (မ့တမ့ၢ်) စိၤခၢၣ်သး အကတီၢ်တဖၣ်န့ၣ်, ဒုးနဲၣ်ဖျါထီၣ် စီၤမိၤရှ့ အက့ၢ်အဂီၤ ဒ်သိးအံၤန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်. စိၤဆၢကတီၢ်ဖဲန့ၣ် လၢအဝဲသ့ၣ်အဂီၢ်, လံာ်စီဆှံန့ၣ် အိၣ်ဒၣ် လၤတ့ၣ် (Latin) အကျိာ်တၢ်ကတိၤ, ဘၣ်တၢ်ကွဲးကျိာ်ထံဝဲလၢပှၤဧ့ၤဘြံဖိအလံာ်စီဆှံ, ဒီး ၂ မိၤ ၃၄:၂၉ န့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ် စီၤမိၤရှ့ အမဲာ်ဖံး ကပီၤကပြုၢ်ကပြီၤ ဖဲအိၣ်ဆိးတ့ၢ်ဝဲလၢယွၤအမဲာ်ညါဝံၤန့ၣ်လီၤ. ကျိာ်အခီၣ်ထံး စူးကါဝဲဒၣ် လံာ်မဲာ်ဖျၢၣ်လၢ အဘၣ်ထွဲဒီး "တၢ်အနၢၤ" ဒ်သိးကပာ်ဖျါ "တၢ်ကပီၤအယဲၤ" တဖၣ် လၢအဖျါကပီၤ ကပြုၢ်ကပြီၤလၢ စီၤမိၤရှ့အမဲာ်သၣ်န့ၣ်လီၤ.…

တၢ်မၤလဲၢ်အါထီၣ်ယွၤအတၢ်အဲၣ်

တၢ်ဂိၢ်ခါအဆၢကတီၢ်, လၢကီၢ်စဲၣ် မ့းခၠံၣ်ကၣ် (Michigan) အပူၤ, ဘၣ်ဖဲမုၢ်တနံၤန့ၣ်, ပှၤဟးဆှၢတၢ်ဖိတဂၤ ထံၣ် ပိာ်မုၣ်သးပှၢ်တဂၤ မၤကဆှီထီၣ်ဝဲဒၣ် ဘှ့ၣ်ပစီၤတဖၣ်လၢ အဟံၣ်ကရၢၢ်ပူၤကျဲလိၤန့ၣ်လီၤ. ပှၤဆှၢတၢ်တဂၤအံၤ ဆိကတီၢ်အသိလ့ၣ်, ဒီးဃ့ဝဲ ခွဲးယၢ်, ဒ်သိးဖံသးပှၢ်လၢအသးအိၣ်ဃိးဆံတနံၣ်တဂၤ ကပျဲအီၤလၢကမၤဝံၤတၢ်မၤလၢအမၤဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. ပိာ်မုၣ်သးပှၢ်အံၤ ဘၣ်ယိၣ်ဝဲလၢ ပှၤဆှၢတၢ်တဂၤကစဲၤခံဝဲလၢအတၢ်ဖံးတၢ်မၤအဃိ, ဟဲစိာ်ဝဲ အနီၣ်တြိာ်လၢခံတခါန့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်ဆၢထၢၣ် သဃဲၤ, မၤသကိး တၢ်မၤစီဘှ့ၣ်ပစီၤန့ၣ် တၢ်ဆၢကတီၢ် ကအိၣ်ဝဲတဆံယဲၢ်မံးနံး, ဒီးပှၤအိၣ်လၢခိၣ်ဃၢၤတဖၣ် ခိးကွၢ်ဝဲလၢတၢ်အယံၤန့ၣ်လီၤ. သးပှၢ်မုၣ်အံၤ စံးဘၣ်အီၤ, “နမၤစၢၤယၤအဃိ, ယစံးဘျုးဘၣ်နၤလီၤ. နမ့ၢ်ပှၤလၢ ကစၢ်ယွၤဆှၢလီၤဝဲတဂၤ” န့ၣ်လီၤ.

လူၤ ၁၀:၂၅-၃၇ ပာ်ဖျါဝဲ, ဖဲကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး စံးကတိၤသကိးတၢ်ဒီးပှၤသ့တၢ်သိၣ်တၢ်သီတဂၤအကတီၢ်န့ၣ်, ဒုးနၢ်ပၢၢ်အါထီၣ် တၢ်အဲၣ်ပှၤလၢပဃၢၤ အတၢ်သိၣ်တၢ်ဘျၢအန့ဆၢၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲ အဆၢဖိ ၂၇ န့ၣ် ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး စံးဘၣ်ပှၤသ့တၢ်သိၣ်တၢ်သီတဂၤ, ဒ်သိးကထုးထီၣ်ဝဲ တၢ်သိၣ်တၢ်သီ အခီပညီလၢအသ့ၣ်ညါဝဲဂ့ၤဂ့ၤန့ၣ်ဒီး, အဝဲ စံးဆၢဝဲဒၣ်, “အဲၣ်ယွၤနကစၢ် လၢနသူၣ်ကံၢ်နသးလဲ, ဒီးနသးဒီဖျၢၣ်ညါ,…

ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး- ပတၢ်အိၣ်ဘှံးအလီၢ်

လၢ ကီၢ်စဲၣ် မ့ရံၣ်လဲၣ် (Maryland) န့ၣ် တၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲ ပှၤကိးအီၤလၢ ရှဲၤကရံၣ် လၣ် (Shangri-La) အိၣ်ဝဲတတီၤ, ဒီး ဖဲ ၁၉၄၃ နံၣ်န့ၣ် ဘၣ်တၢ်ပှ့ၤက့ၤအီၤ, ဒီးဒုးကဲထီၣ်က့ၤ တၢ်အိၣ်ဘှံးအိၣ်ကသူၣ်အလီၢ်အကျဲ လၢအမဲရကၤကီၢ်ခိၣ် ဖရၣ်ကလ့ ဒံၣ် ရူၤစဘဲး (Franklin D. Roosevelt) အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်လီၢ်အံၤအိၣ်လၢခိ, ဘှ့ၣ်ဘှီၣ်ဒီးအိၣ်ယံၤဒီးပှၤကညီတဖၣ်, ဒ်အမဲရကၤကီၢ်ခိၣ်အဟံၣ် (White House) ပှၢ်ဘျးစဲသန့ပာ်ဖျါဝဲအသိး, ဒုးအိၣ်ထီၣ် “ခွဲးယာ်လၢ တၢ်အိၣ်ပူၤဖျဲးဒီးပှၤအဂၤ, ဒီးအိၣ်မုာ်အိၣ်ပၢၤ” ဃုာ်ဒီး “မ့ၢ်တၢ်လီၢ်တတီၤလၢ ကဖံးတၢ်မၤတၢ်, ဒီးကတူၢ်လိာ်ခီၣ်ဆၢ ခိၣ်နၢ်လၢထံဂုၤကီၢ်ဂၤတဖၣ်အဂီၢ်” စ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤ. ဖဲ Dwight Eisenhower ကဲထီၣ် ကီၢ်အမဲရကၤကီၢ်ခိၣ်န့ၣ်ဒီး, လၢတၢ်မၤလၤကပီၤအပၢ်, ဒီးအဖုအဂီၢ်, ယုၢ်က့ၤဝဲတၢ်လီၢ်အံၤအမံၤလၢ Camp David, ဒီးဘၣ်တၢ်စူးကါအီၤတုၤမုၢ်တနံၤအံၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်မၤဂ့ၤအါထီၣ် တၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢအတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤတဖၣ်ဘၣ်ဆၣ်, တၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲ ကလူၤထီၣ်ဘး ဒ်ခ့ခါတၢ်အိၣ်အသးအဂီၢ်န့ၣ်, တၢ်သုးကျဲၤမၤဂ့ၤထီၣ်ဝဲဒၣ် တဆံးတက့ၢ်ဖိန့ၣ်လီၤ.…