ကစၢ်ယွၤ, ပတၢ်ပူၤဖျဲးအလီၢ်လၢ ပနာ်န့ၢ်သ့
ယဖိမုၣ်တဂၤ, လၢအနီၣ်ဆံးအကတီၢ် အတၢ်လဲၤခီဖျိတဖၣ်အကျါ, သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤဝဲဖျိဖျိဖျါဖျါန့ၣ် မ့ၢ်မုၢ်နံၤလၢ အပၢ်စးထီၣ်သိၣ်လိအီၤ တၢ်ဒိးလ့ၣ်ယီၢ်ခီၣ်, လၢအတအိၣ်ဒီးတၢ်ဒိးလိပၣ်တဖၣ် (trainig wheels) အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်တဘျီ, ဖဲလၢတၢ်သိၣ်လိ လ့ၣ်ယီၢ်ခီၣ်လၢ တၢ်ချၢအကတီၢ်, ယဝၤပာ်လီၤဝဲအခီၣ်ခံခီ လၢလ့ၣ်ယီၢ်ခီၣ်အလီၢ်ခံ အပၣ်ခံကပၤ, မ့မ့ၢ်ယဖိမုၣ်ဖိန့ၣ်, ယီၢ်ဝဲအလ့ၣ်ယီၢ်ခီၣ်, ဒီးအဒီဖိပၢ်ခံဂၤလိာ် ဖီၣ်ဃာ်ဝဲ လ့ၣ်ယီၢ်ခီၣ် အစုဖီၣ်, ဒ်သိးကယီၢ်စံၣ်လီၤသကိး လ့ၣ်ယီၢ်ခီၣ် ကယီကယီဆူ ကျဲလီၤဘံဖိန့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ် တၢ်အကတီၢ်ဖိန့ၣ်, လၢတၢ်သးခုအပူၤ အပၢ်နံၤသီၣ်အဂ့ၢ်, မ့မ့ၢ်ယဖိမုၣ်တဂၤန့ၣ် ပျံၤတၢ်ဒိၣ်မးန့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်လၢတၢ်ဒိးလ့ၣ်ယီၢ်ခီၣ်အကတီၢ်ဖိန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်တစိၤဖိ, ဒီးတၢ်မၤအသးချ့သဒံးအဃိ, ပၢ်တဂၤ ကဆိကတီၢ်ပာ်ဖျါထီၣ် အတၢ်ဒိသူၣ်ဒိသး, သ့ၣ်ညါလၢအဖိမုၣ် အတၢ်ပျံၤတၢ်ဖုးအဂီၢ်, တချုးလၢၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ. မုၢ်တနံၤအံၤ, အဝဲသ့ၣ် စံးကတိၤလိာ်သးလၢ အပူၤကွံာ်တၢ်လဲၤခီဖျိန့ၣ်ဒီး, လၢတၢ်မၤလီၤတံၢ်က့ၤ အဖိမုၣ်အသးအဂီၢ်, လၢတၢ်ကတိၤကပုာ်လုာ်ဖိန့ၣ် ယဝၤစံးဘၣ်အီၤ, မ့ၢ်လၢအဝဲသ့ၣ်ညါ တၢ်ကိးမံၤဒဲးန့ၣ် ကဘၣ်လိာ်ဘၣ်စးအဃိန့ၣ်လီၤ.
လၢပသးသမူအပူၤ, ဖဲပဘၣ်လဲၤခီဖျိကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ် ပတၢ်ပျံၤတၢ်ဖုးအကတီၢ်ဖိအဂီၢ်, အဒီဖိပၢ်ခံဂၤအဂ့ၢ်န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်အဒိအကြၢးအဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ပမ့ၢ်အိၣ်ကွၢ်စိလီၤလၢ…
တၢ်ဘၣ်ဆၢၣ်ဘၣ်တီၤ, ဒီးယွၤအတၢ်ကဟုကယာ်
လၢဝ့ၢ်မနံၣ်လၣ်, ဒဲ(န) တံၢ် (Dante) အိၣ်ဆိးတၢ်အလီၢ်ဟီၣ်ကဝီၤတဖၣ်န့ၣ် ညီနုၢ်ထံဒိၣ်ထံလုၣ်ဘၢဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲတၢ်ဟဲစူၤလီၤအမုၢ်နံၤတဖၣ်န့ၣ်, ဖိသၣ်ဆံးဖိတဖၣ်, လဲၤဆူကၠိန့ၣ် ဘၣ်လဲၤခီဂာ် တိၤတစိၢ်တလီၢ်တဘိ, လၢအဘၣ်တၢ်တ့အီၤ ခီဖျိပှၤအိၣ်ဆိးလၢအခိၣ်အဃၢၤတဂၤန့ၣ်လီၤ. ဒဲ(န) တံၢ် ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ “မ့း(စ)ထၢၣ် ထီမၢး(စ) (Mr. Tomas) မၤစၢၤဝဲ ပှၤတဝၢဖိတဖၣ်လီၤ. အဝဲနဲၣ်ဆှၢယတၢ်လဲၤ လၢတိၤအလိၤ, ဒီးဒီဒၣ် ဒီတဒၢန့ၢ်ယၤလၢမူခိၣ်ထံ” န့ၣ်လီၤ.
နံၣ်တဖၣ်လဲၤပူၤကွံာ်ဝံၤ, ဒဲ(န) တံၢ် ပာ်ဖှိၣ်မၤသကိးတၢ်ဒီးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်တဖု, အိၣ်လၢ ဝ့ၢ် မနံၣ်လၣ်န့ၣ်လီၤ. ခိၣ်နၢ်လၢ အသိၣ်လိအီၤလံာ်စီဆှံန့ၣ် လံၣ်ယိၣ် (Leo), မ့ၢ်ပှၤလၢကွၢ်ထွဲနဲၣ်ယုၤအီၤ လၢအသူၣ်ဂ့ၢ်သးကျိၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲလၢတၢ်စံးကတိၤလိာ်သကိး အဝဲသ့ၣ်အနီၢ်ဆံးဖိသၣ်အကတီၢ်အဂ့ၢ်န့ၣ်ဒီး, ဒဲ(န) တံၢ် သ့ၣ်ညါထွဲဝဲလၢ, လံၣ်ယိၣ် တဂၤ မ့ၢ်ဝဲ သးပှၢ် ထီမၢး(စ) အဖိခွါန့ၣ်လီၤ. ဒဲ(န) တံၢ် တဲဖျါထီၣ်ဝဲလၢ, “တၢ်ဘၣ်ဆၢၣ်ဘၣ်တီၤ ဒ်သိးအံၤန့ၣ် တမ့ၢ်ကအိၣ်ဝဲဒၣ်ဘၣ်. ကစၢ်ယွၤ စူးကါဝဲ ပၢ်,…
တၢ်မၤပူၤမၤဖျဲး သးသမူတဖၣ်
မဲၣ်ထံလၢလံာ်ကဘျံးအလိၤ, လၢပှၤမၤစီအီၤတန့ၢ်တဖၣ် တၢ်ကဘၣ်ထူးသံကွံာ်အီၤ ဒ်လဲၣ်န့ၣ် အဒီ(လ)ဖိၣ် ကမ့စကံ (Adolfo Kaminsky) သ့ၣ်ညါဝဲန့ၣ်လီၤ. ဒ်အမ့ၢ် ကရၢဖိတဂၤ လၢအထီဒါ နၣ်စံၣ်, လၢကီၢ်ဖြၣ်စ့ၣ်န့ၣ်, ဆီတလဲက့ၤ လံာ်တီမီအုၣ်သးတဖၣ်, ဒ်သိးကမၤပူၤမၤဖျဲးဝဲ ပှၤကညီလၢအကယၤတဖၣ်အကယၤ, ပှၤလၢအဘၣ်အိၣ်ဆိးဝဲဒၣ်လၢ တၢ်ဒုးဃာ် အဒဲကဝီၤတဖၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်တဘျီန့ၣ်, အဝဲဒိးန့ၢ် တၢ်ဆၢကတီၢ်ထဲဒၣ် သၢသီဧိၤ, ဒ်သိးကကွဲးဒိမၤဒိးဝဲ တၢ်အိၣ်ဖျဲၣ်, ဒီးတၢ်ဒိးဘျၢထံ လံာ်တီမီအုၣ်သး လၢပှၤအဂၤ ခွံကယၤအဂီၢ်, ဒီးတၢ်အီၣ်အလံာ်အုၣ်သးလၢ ပှၤယူဒၤဖိသၣ် အဂၤသၢကယၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲဟ့ၣ်လီၤအသးဒီးမၤတၢ်ခံသီတပယုာ်ဃီ, ဒီးတမံဝဲဒၣ်ဘၣ်. ဒီးစံးကတိၤလီၤက့ၤအသးလၢ “တနၣ်ရံၣ်အတီၢ်ပူၤန့ၣ် ယကဘၣ်မၤ လံာ်တီမီအုၣ်သး တုၤအဝံၤဝဲဒၣ် အဘ့ၣ်သၢဆံန့ၣ်လီၤ. ယမ့ၢ်မံဘၣ်ယဲလၢတနၣ်ရံၣ်
အတီၢ်ပူၤန့ၣ်ဒီး, ပှၤကညီအဂၤ သၢဆံ ကသံကွံာ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.”
အလီၢ်အိၣ်ဝဲလၢ တၢ်ကဘၣ်မၤအီၤတဘျီဃီ ဒ်သိးအံၤန့ၣ် ပှၤတၢ်မၢဖိ စီၤပီလူး တူၢ်ဘၣ်ခီၣ်ဘၣ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. မၤ ၂၀:၁၉ အပူၤန့ၣ် စီၤပီလူး ဒုးသ့ၣ်နီၣ် အ့းဖ့းစူး အတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လၢ…
တၢ်သ့ၣ်ညါနီၣ် ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး
ရ့းခၠၢး ကရ့းဖ့ (Richard Griffin) မ့ၢ် ပၢၤကီၢ်တဂၤ, လၢအဘၣ်မၤဝဲဒၣ်ထဲ နီၢ်ပၤမုၢ် အဲလံးစဘဲး ၂ ဂၤတဂၤ (Queen Elizabeth II) အဂီၢ်, လၢတၢ်ဆၢကတီၢ် တဆံလွံၢ်နံၣ် အတီၢ်ပူၤန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဖဲမုၢ်တနံၤန့ၣ်, ဘၣ်လဲၤပိာ် နီၢ်ပၤမုၣ်အခံ လၢတၢ်လဲၤဟးအီၣ်မုာ်လၤသးဖှံအသးလၢ ဘဲလ်မိရၣ် တိာ် (Balmoral Castle) ဖးဒိၣ် အကပၤ တၢ်လူၢ်ခိၣ်အကတီၢ်, အဝဲသ့ၣ်ထံၣ်လိာ်အသးဒီးပှၤအမဲရကၤဖိ လၢအလဲၤဟးကသူၣ်အသးလၢခီၣ်ခံဂၤန့ၣ်လီၤ. နီၢ်ပၤမုၣ်န့ၣ် ကူသိးဃာ်ဝဲ ဒ်ပှၤပတီၢ်မုၢ်တဂၤအသိး, ဒီးအဝဲသ့ၣ်တသ့ၣ်ညါတိၢ်နီၣ် နီၢ်ပၤမုၣ်အဃိ, သံကွၢ်ဝဲ နီၢ်ပၤမုၣ်လၢ “မ့ၢ်နထံၣ်လိာ်သးဒီးနီၢ်ပၤမုၣ် တဘျီဘျီဧါ” န့ၣ်လီၤ. ဖဲန့ၣ်, လၢတၢ်နံၤကမှံအပူၤန့ၣ် နီၢ်ပၤမုၣ် စံးဆၢက့ၤ အဝဲသ့ၣ်လၢ “ယတထံၣ်ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ်, ရ့းခၠၢး လၢအအိၣ်ဖဲအံၤတဂၤန့ၣ် ထံၣ်လိာ်အသးဒီးနီၢ်ပၤမုၣ်တလီၢ်လီၢ်” န့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်လၢအထံၣ်ဘၣ် ပှၤလၢအအိၣ်ဘူးဒီးနီၢ်ပၤမုၣ်တဂၤအဃိ, လၢတၢ်သူၣ်ပိၢ်သးဝးအပူၤ, ပှၤလဲၤတၢ်ဖိလၢခီၣ် ခံဂၤန့ၣ်, ဟ့ၣ်လီၤဝဲ အခဲမရၣ်ဆူ နီၢ်ပၤမုၣ်အအိၣ်,…
တၢ်အိၣ်ဃူအိၣ်ဖိးလိာ်သးဒီးကစၢ်ယွၤ
ဖဲယတံၤသကိး အနံၤအိၣ်ဖျဲၣ်ဆၢက့ၤအနံၤန့ၣ် ယလဲၤပိာ်အခံဆူ တၢ်မၤဃံမၤလၤ က့ၢ်ဂီၤအကျးအကတီၢ်, မ့ၢ်လၢတၢ်တူၢ်လိာ်မုာ်ပှၤလၢ မဲာ်မုာ်နါဆၢအဃိ, ပမုာ်လၤသးခုဘၣ်ဝဲဒိၣ်မးန့ၣ်လီၤ. တၢ်သူၣ်ဝံၣ်သးဆၢအမုာ် လၢအသီၣ်ကဖီလီဖိ, ဒီးပှၤမၤတၢ်ဖိ တဂၤစုာ်စုာ်န့ၣ် တူၢ်လိာ်မုာ်နဲၣ်ဆှၢပှၤဆူ ဒၢးလၢအိၣ်ဘှ့ၣ်အိၣ်ဘှီၣ်, ဒီးတၢ်ကပီၤကဒုကဒုအပူၤန့ၣ်လီၤ. ကယဲၢ်တၢ်လၢပသးကလၢၢ်ဘၣ်တၢ်ခဲလၢာ်န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်မုာ်တၢ်ပၢၤ, တၢ်ဘှ့ၣ်တၢ်ဘှီၣ်, ဒီးတၢ်အိၣ်ဘှံးအိၣ်သါအမုာ်အလၤန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, ဖဲယထံၣ်တၢ်ပနီၣ်ဘိးဘၣ်သ့ၣ်ညါတၢ်တမံၤ လၢစီၢ်နီၤခိၣ်အလိၤ, လၢအစံးဝဲ "တၢ်ကဟုကယာ် ခိၣ်သူ ဒ်န့ဆၢၣ်ကျိၤကျဲအံၤ ကဟ့ၣ်နၤသးအတၢ်မုာ်တၢ်ပၢၤ အါန့ၢ်ဒံး နခိၣ်သူအဃံအလၤ" န့ၣ်ဒီး, ဒ်သိးယသုတနံၤသီၣ်ထီၣ်အဂီၢ်, ယဘၣ်ပၢၤဃာ်ယသးန့ၣ်လီၤ.
တၢ်ထုးထီၣ် တၢ်ဖိတၢ်လံၤပိးလီတဖၣ်လၢ ခိၣ်သူအဂီၢ်န့ၣ်, တမ့ၢ်လၢ ကဟဲစိာ်န့ၢ်ပှၤသးအတၢ်မုာ်တၢ်ပၢၤ အဂၢၢ်အကျၢၤဘၣ်န့ၣ် ပသ့ၣ်ညါဝဲဘၣ်ဆၣ်, မ့မ့ၢ်ဟီၣ်ခိၣ်လၢအိၣ်ပှဲၤဒီးတၢ်ဆီၣ်သနံးတဖၣ်အပူၤ, လၢတၢ်ကမၤဖှံထီၣ်ပသး တစိာ်တလီၢ်ဖိအဂီၢ်န့ၣ် ပစူးကါအီၤ တလီၢ်လီၢ်န့ၣ်လီၤ.
နီၢ်နီၢ်န့ၣ်, သးအတၢ်မုာ်တၢ်ပၢၤန့ၣ် တအိၣ်ဟဲဝဲဒၣ်လၢတၢ်တမံၤမံၤဘၣ်. မ့မ့ၢ်အိၣ်ဟဲဝဲဒၣ်လၢ ပှၤတဂၤဂၤအအိၣ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤစူၢ်က့ၤနာ်က့ၤ ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး လၢဝ့ၢ်ရိမ့ၤတဖၣ်အဂီၢ်, ရိမ့ၤ ၅:၁ အပူၤန့ၣ် စီၤပီလူး ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါ, ဒီးဒုးသ့ၣ်နီၣ်က့ၤ အဝဲသ့ၣ်လၢ “မၤသးဒ်န့ၣ်ဒီး,…
ယွၤအကလုၢ်ကထါလၢ အဝံာ်အဆၢ
ဖဲ ၁၉၅၉ နံၣ် လါစဲးပထ့ဘၢၣ် ၂၂ သီအဂီၢ် “ကိၣ်လၢတနံၤဘၣ်တနံၤ” တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါအလံာ် ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲဒၣ် ဒီးကထၢၣ် အဲမ်. အာရ်. ဒံၢ်. ဟဲ(န) (Dr. M. R. Dehaan) အတၢ်ကွဲးတယုၢ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲကွဲးပာ်ဖျါ အသးအတၢ်ဆၢမိၢ်န့ၢ် အီၣ်ဘၣ် ခရဲးကၢၣ် ကၠဲး (Cracker Jack) ဘုခ့ချံကဖးအဆၢတဘိၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. အတၢ်ပညိၣ်နီၢ်နီၢ်န့ၣ်, အသးအိၣ် ပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်သးဆၢမိၣ်န့ၢ် ကစၢ်ယွၤအကလုၢ်ကထါတဖၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, စှၤနွံအတီၢ်ပူၤန့ၣ် ဒိးန့ၢ်ဝဲဒၣ် ဘုခ့ချံကဖးအဆၢအဘိၣ်တဖၣ်အါဘိၣ် ဟဲတုၤဝဲဆူ အတၢ်မၤလီၢ်အဃိ, ကဲထီၣ်တၢ်ကမၢကမၣ်လၢအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဒံၢ်. ဟဲ(န) အသး ဆၢမိၣ်န့ၢ် အီၣ်ဘၣ် ခရဲးကၢၣ် ကၠဲးန့ၣ် လၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ်ဝဲဒၣ် ခီဖျိပှၤလၢအဖးအတၢ်ကွဲး ဘၣ်ဃးဒီးသူၣ်ဂ့ၢ်သးကျိၤအဂ့ၢ်, လၢတၢ်သူၣ်တီသးရၤအပူၤတဖၣ်အဃိန့ၣ်လီၤ.
တၢ်ပျဲပျၢ်လဲၤပူၤကွံာ် တၢ်ဟ့ၣ်ညီနုာ် တၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ ယွၤအကလုၢ်ကထါန့ၣ်, ထီဘိမ့ၢ်တၢ်အဘီၣ်အညီန့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ, အလီၢ်အိၣ်လၢ ပကဘၣ်ဆၢမိၣ်န့ၢ် တၢ်တမံၤမံၤလၢ “အဆၢန့ၢ်…
တၢ်ဆီတလဲလၢကစၢ်ခရံာ်ဟဲစိာ်
လၢယမဲာ်ချံအစ့ၣ်တကပၤန့ၣ် တၢ်သးဟဲပြုထီၣ် တကဝီၤဖိန့ၣ်, ယကမၤဘၢအီၤအဂီၢ်, ယစူးကါတၢ်ဖှူမဲာ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်အံၤ ကျၢၢ်ဘၢန့ၢ် ယတၢ်ခူသူၣ်တမံၤအံၤ တစိၢ်တလီၢ်ဖိ န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, တၢ်ဆၢကတီၢ် ယံာ်ထီၣ်ဒီး, ယမဲာ်သၣ်လိၤတၢ်အဖီးဂီၤကဝီၤဖိတဖၣ် ဟဲညိးအါထီၣ်အဃိ, အလီၢ်အိၣ်လၢ ယကဘၣ်ကူစါယါဘျါယသးန့ၣ် ယသ့ၣ်ညါ ယဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. မုၢ်တဂီၤလၢ ယကဘၣ်လဲၤထံၣ်လိာ်သးဒီးကသံၣ်သရၣ်အကတီၢ်န့ၣ်, တၢ်လ့ပစီလီၤဘၣ်ယၤ ဒ်ညီနုၢ်ယမၤယဲအသိး, ယကဖှူဘၢအီၤ လၢတၢ်ဖှူမဲာ်ဘၣ်ဆၣ်, ယတမၤယဲဘၣ်. ယအဲၣ်ဒိးလၢ ကသံၣ်သရၣ် ကထံၣ်သ့ၣ်ညါ ယတၢ်ဂ့ၢ်ကီအံၤဆှဲဆှဲဖိ, ဒီးကယါဘျါမၤဘၣ်လိာ်ဘၣ်စးက့ၤဝဲခဲလၢာ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
နဂုာ်ကျဲးစၢးပာ်ခူသူၣ် တၢ်ဒဲးဘး အတၢ်ဂ့ၢ်ကီ မ့ၢ်အိၣ်စ့ၢ်ကီးတဘျီဘျီဧါ. နတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤ (မ့) နသးအတၢ်ဆိကမိၣ်တနီၤနီၤ ပၢၤဃာ်တြီဃာ်နၤန့ၣ်, နကသ့ၣ်ညါနဲ ဘၣ်ဆၣ်, နကဃ့ထုကဖၣ်လၢ နတၢ်ဂ့ၢ်ကီအံၤအဂီၢ်, (မ့) နကပာ်ဖျါယၢၤထီၣ်အီၤဆူ နတံၤသကိး, ဒီးနဟံၣ်ဖိဃီဖိန့ၣ် နပဒ့ၣ်ဟးဆှဲးတ့ၢ်နဲဧါ. မ့ၢ်လၢပှၤအါဒံအါဂၤစ့ၢ်ကီး, ဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဒီးတၢ်ဂ့ၢ်ကီ ဒ်သိးအံၤအဃိ, နကဆိကမိၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်လၢ နတၢ်ဂ့ၢ်ကီန့ၣ် တမ့ၢ်တၢ်ဖးဒိၣ်ဖးသွါဘၣ်န့ၣ်ဧါ. ဘၣ်ဆၣ်, လၢတၢ်ခူသူၣ်အပူၤ, ဖဲပတၢ်ဒဲးဘး မ့ၢ်မၤကီမၤတံာ်တာ် ပတၢ်အိၣ်မူန့ၣ်ဒီး, ပကဒိၣ်ထီၣ်ထီထီၣ်လၢ…
လၢညၣ်ကမီ, ဒီးသမၣ်ဖးဒိၣ်
နံၣ်လၢအပူၤကွံာ်တဖၣ်န့ၣ်, တၢ်ဘိၣ်ကိၤကိၤဖိတဘိၣ် ဟဲတုၤဝဲဒၣ်လၢ ယလံာ်ပရၢ အတလါပူၤန့ၣ်လီၤ. ယပာ်သူၣ်ပာ်သးယဲလၢ တၢ်ဘိၣ်အံၤဘၣ်တၢ်ဆှၢလီၤဝဲဒၣ်လၢ ယတံၤသကိးအဂ့ၤကတၢၢ်တဂၤအဃိ, ယနံၤကမှံၤထီၣ်ယဲန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်တဘျီဘျီန့ၣ်, ကၠိ (Joe) ဆှၢလီၤန့ၢ်ယၤ တၢ်လၢယတမုၢ်လၢ်တ့ၢ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဘိၣ်အံၤ အိၣ်ဒီး အကံၢ်အစီ, ဒီးလၢအကိပူၤန့ၣ် အိၣ်ဝဲဒီးညၣ်ကမီ အမဲသူသူလုးလုးတဘ့ၣ်, ဒီးအထီန့ၣ်ကအိၣ်ဝဲ ယဲၢ်စုမုၢ်ဒိၣ် (five inches) န့ၣ်လီၤ.
ကၠိ အလံာ်ပရၢ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲဒၣ်လၢ တၢ်အံၤမ့ၢ် တချုးစံၣ်စိၤနုာ်, “မဲးကလိဒိၣ်” (megalodon) ညၣ်ကမီအမဲ အလၢၢ်လိၣ်ဒိ (fossil), ဒီးအဘ့ၣ်ဒိၣ်န့ၢ်ဒံး ညၣ်ကမီဝါဖးဒိၣ်တဘ့ၣ်န့ၣ်လီၤ. ယတယာ်ကွၢ် ညၣ်အမဲဖးဒိၣ်ဒ်သိးအံၤတဖၣ် ကရဲၣ်လီၤအသးအဂီၢ်, ညၣ်တဘ့ၣ်အံၤ အခၣ်လာ်ဃံန့ၣ် ကဒိၣ်ဝဲဒၣ်ထဲလဲၣ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤစဲအ့ၣ်ဖိတဖၣ် ထိၣ်ဒွးဟ့ၣ်ထီၣ် တၢ်စံးဆၢလၢ ခၣ်လာ်ဃံအံၤ ကအိၣ်ဝဲဒၣ် ခွံ (မ့) တဆံတၢ ခီၣ်ယီၢ် န့ၣ်လီၤ. ယွၤအတၢ်ဘၣ်တ့ ညၣ်ဖးဒိၣ်တဘ့ၣ်အံၤ လီၤကမၢကမၣ်ထဲလဲၣ်ညါလဲၣ်.
လံာ်စီဆှံ တပာ်ဖျါထီၣ် ညၣ် “မဲးကလိဒိၣ်”…
ယွၤအဂံၢ်ဆူၣ်ဘါဆူၣ်
လၢနိရၣ်အဂီၢ်, အဝၤ လဲၤပူၤကွံာ်ဟီၣ်ခိၣ်န့ၣ် မ့ၢ်လၢအတၢ်အိၣ်မူ ဆီတလဲအသး အကတီၢ်န့ၣ်လီၤ. နိရၣ် ဘၣ်ဟံးထီၣ်ဖီၣ်ထီၣ် အဝၤ ခီၣ်ဖၠူထၢၣ် ဟး(ဒ)ဝဲ (hardware) အတၢ်ဖံးတၢ်မၤ, ဒီးဘၣ်ကွၢ်ထွဲ အဖိသၢဂၤ လၢအနီၢ်ကစၢ်ဒၣ်ဝဲ
န့ၣ်လီၤ. အတံၤသကိးတဖၣ် စံးဘၣ်အီၤလၢ “ပာ်ဆူၣ်နသး” တလီၢ်လီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, နိရၣ် ဆိကမိၣ်ထီၣ်ဝဲ “ပာ်ဆူၣ်နသး” စံးတၢ်န့ၣ် ကမ့ၢ်တၢ်အခီပညီ မနုၤလဲၣ်. မ့ၢ်ယကဘၣ်မၤလၢပှဲၤ မူဒါတၢ်ဖံးတၢ်မၤတဖၣ် လၢတၢ်လီၤတူၢ်လီၤကာ် အသုတအိၣ်ဘၣ်အပူၤဧၣ်” န့ၣ်လီၤ.
ကစၢ်ယွၤ ဟ့ၣ်လီၤမူဒါဖးဒိၣ်ဆူ စီၤဧိၤသန့လး ဖဲလၢပှၤအံၣ်စရ့လးဖိ အတၢ်အိၣ်အသးမၤအသးတဖၣ် ဆီတလဲအသးအကတီၢ်န့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်လၢအပှၤဂီၢ်မုၢ် ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ် တၢ်ဂီၤတၢ်ဖီၣ်အဃိ, ဒ်သိးကစံၣ်ညီၣ်အဝဲသ့ၣ်အဂီၢ်, ကစၢ်ယွၤ ဆါကွံာ်ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိဆူ “မ့းစပတၤမံ အစီၤပၤ ကူရှၣ်-ရံးရှၤသဲၣ်အစုပူၤ, ဒီး ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိမၤ စီၤကူရှၣ်-ရံးရှၤသဲၣ် အတၢ်န့ၣ် ဃိးနံၣ်လီၤ” (စံၣ်ညီၣ် ၃:၈). အဆၢဖိ ၉ ပာ်ဖျါဝဲလၢ မ့းစပတၤမံ အစီၤပၤအၢသီအံၤ…
တၢ်မၤနၢၤ တၢ်အၢတၢ်သီ လၢတၢ်ဂ့ၤ
ဒီးကထၢၣ် ဒူလံးတဲၣ် (Dolittle), မ့ၢ်တၢ်တဲပူမုာ်နၢ် ကသံၣ်သရၣ်တဂၤအဂ့ၢ်, လၢကတိၤသကိးတၢ်ဒီးဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိတဖၣ်န့ၣ် မၤသူၣ်ဖှံသးညီ ကမျၢၢ်အါဒံအါဂၤအသး ခီဖျိလၢလံာ်ပူတၢ်ကွဲး, တၢ်ဂီၤမူ, ဒီးလၢတၢ်ဂဲၤဒိတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, ထဲဒၣ်ပှၤကညီစှၤဂၤ သ့ၣ်ညါဝဲဒၣ် ပှၤကွဲးလံာ် ဟူး လီး(ဖ)တ့ၣ် (Hugh Lofting) အဂ့ၤ, ဒီးအဆိန့ၣ် အဝဲကွဲး ဒူလံးတဲၣ် တၢ်တဲပူမုာ်နၢ်လၢ အဖိတဖၣ်အဂီၢ်, ဖဲဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ် တၢ်ဒုးဖးဒိၣ် တၢတဘျီန့ၣ်, လၢတၢ်ပျံၤတၢ်ဖုးအပူၤ, အဝဲသ့ၣ်ဘၣ်ဃ့ၢ်ပူၤဖျဲးအသးသမူလၢဒုၣ်ဒါ လၢဟီၣ်လာ် တၢ်ကျိၤတဖၣ်အပူၤအကတီၤန့ၣ်လီၤ. လၢခံ, အဝဲစံးဝဲဒၣ်လၢ တၢ်ပာ်ဖျါထီၣ်က့ၤ တၢ်ဒုးတၢ်ယၤအဂ့ၢ် လၢအတၢ်ကွဲးတဖၣ်အပူၤန့ၣ် တမုာ်တလၤ, ဒီးလီၤသးဟးဂီၤဒိၣ်မးအဃိ, လၢအလီၢ်န့ၣ် ကွဲးဝဲဒၣ် တၢ်ကွဲးပူလၢအအိၣ်ဒီးတၢ်ဂီၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ပူမုာ်နၢ်တဖၣ် အိၣ်ဟဲထီၣ်လၢ သးအတၢ်ဆိကမိၣ်ဘၣ်ဆၣ်, ပှဲၤလုၣ်ကွံာ်ဒီးတၢ်သးခုအဃိ, လီး(ဖ)တ့ၣ် ထီဒါဆီၣ်ဖျိ တၢ်ဒုးတၢ်ယၤ အတၢ်လီၤပျံၤလီၤဖုးတဖၣ် ခီဖျိအတၢ်ကွဲးပူမုာ်နၢ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
ဖဲပထံၣ်ဘၣ် ပှၤတဂၤ, လၢအထီဒါတၢ်ဂံၢ်အသဟီၣ်တမံၤ, လၢအကမၤပျံၤမၤဖုးတၢ်, လၢအကမၤဆံးလီၤစှၤလီၤ ပှၤအသူးသ့ၣ်လၤကပီၤ, လၢအဖျါဒိၣ်စိဒိၣ်ကမီၤတုၤဒၣ်လဲာ်, တၢ်ကမၤနၢၤတန့ၢ်တသ့အဂ့ၢ်န့ၣ် ကဲထီၣ်တၢ်န့ၢ်ဂံၢ်န့ၢ်ဘါလၢပဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.…