တၢ်အုၣ်က့ၤခီၣ်က့ၤကစၢ် လၢအသုးလီၢ်သုးကျဲ
ဖဲ ၁၉၄၇ နံၣ်န့ၣ်, ကီၢ်အဲကလံး အ့ဒံယၢၣ် ဘီမုၢ် (British Indian Empire) လီၤပှီၢ်ကွံာ်ဝဲဒၣ်, ဒီးပှၤအါန့ၢ် ၁၅ ကကွဲၢ်တဖၣ် ဘၣ်သုးလီၢ်သုးကျဲ လၢတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါအဂ့ၢ်အခၢးအဃိန့ၣ်လီၤ. ခီဖျိလၢတၢ်စူၤအကတီၢ်ထံဒိၣ်နိယွၤ, ဒီးတၢ်ဆူးတၢ်ဆါ အတၢ်ကူဘၣ်ဂာ်အဃိ, တၢ်လဲလိာ်သးဖးဒိၣ်လၢ အဒုးကဲထီၣ်တၢ်သဘံၣ်ဘုၣ်အံၤ နးဒိၣ်ထီၣ်ဝဲဒၣ်လၢ ထံကီၢ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤဘၣ်ကီဘၣ်ခဲတဖၣ် အါန့ၢ် တကကွဲၢ်, ဘၣ်သံကွံၢ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.
တၢ်စံၣ်စိၤတဲစိၤဒီတစိၤန့ၣ်, လၢတၢ်ဃုထံၣ်န့ၢ်တၢ်သဘျ့, တၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢ, (မ့) တၢ်အိၣ်မူ ကဂ့ၤအါထီၣ်အဂီၢ်, ပှၤကညီတဖၣ် ဘၣ်သုးလီၢ်သုးကျဲၤ အိၣ်ဆိးတ့ၢ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ထိၣ်ဂဲၤ တၢ်သုးလီၢ်သုးကျဲ ကအိၣ်ဆိးတၢ်အဂီၢ်န့ၣ်, အိၣ်ထီဃာ်အသးလၢ ပှၤကညီတဖၣ်အတၢ်လဲၤခီဖျိအပူၤန့ၣ်လီၤ. လံာ်စီဆှံအပူၤ, တၢ်အဒိတမံၤလၢ ပှၤသ့ၣ်ညါ အီၤအအါကတၢၢ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲဒၣ် ပှၤဧ့ၤဘြံဖိတဖၣ် အတၢ်ဟးထီၣ်လၢ ကီၢ်အဲၤကူပတူး, ဒီးအတၢ်လဲၤဆူ ကီၢ်တၢ်စံးပာ်အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်သုးလီၢ်သုးကျဲန့ၣ် တမ့ၢ်တၢ်လီၤဆီလၢ ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး အဂီၢ်စ့ၢ်ကီးဘၣ်. ဖဲလၢအမ့ၢ် ဖိသၣ်အီနုၢ်ဖိတဂၤအကတီၢ်, လၢတၢ်ဒီတဒၢအီၤလၢ စီၤပၤ ဟ့ၤရိာ်, လၢအယုမၤသံအသးသမူအဂီၢ်,…
ပှၤလၢအမ့ၢ် ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး အခၢၣ်စး
အဲလဲၣ်(န) (Alan) သိၣ်လိဝဲဒၣ် ပှၤလိၣ်ဘိဖိတဖၣ်လၢ ပှၤစးထီၣ်မၤ တၢ်ပနံာ်တၢ်ကၤ အတၢ်မၤတဖၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ်ဒီး, ဖဲတၢ်မၤလိအဆိကတၢၢ်တသီန့ၣ်, ပှၤမၤလိတၢ်ဖိတဂၤ
စံးဘၣ်အီၤလၢ “နမ့ၢ်ပှၤခရံာ်ဖိတဂၤ, တမ့ၢ်ဘၣ်ဧါ. ယတဲလီၤတံၢ်သ့ဝဲဒၣ်” န့ၣ်လီၤ. တချုး အဲလဲၣ်(န) စံးဘၣ်အီၤလၢ အဝဲမ့ၢ်ပှၤခရံာ်ဖိတဂၤ, (မ့) အဲၣ်ကူသိးဝဲဒၣ် ခီၣ်ဖျီၣ်, ဒီးကိာ်စၢလၢ အဘၣ်တၢ်ကယၢကယဲယာ်ဒီး ပှၤခရံာ်ဖိအတၢ်ပနီၣ်တဖၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ်, ပှၤလိၣ်ဘိဖိအံၤ စံးဘၣ် အဲလဲၣ်(န)လၢ အဝဲထံၣ် ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး ခီဖျိလၢ အဲလဲၣ်(န) အတၢ်ကတိၤ, အတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤတဖၣ်, ဒီးအတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးအပူၤန့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်စံးကတိၤသကိး တၢ်ဂ့ၢ်ဘၣ်ဃးဒီး အဝဲသ့ၣ် ကဲထီၣ်အါထီၣ် ပှၤအခၢၣ်စးလၢ ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးအဂီၢ်, ဖဲအလဲၤတၢ်တပူၤလၢ်လၢ် ကသ့ဝဲဒၣ်ဒ်လဲၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ.
တၢ်တဲဒုးနဲၣ်ဖျါထီၣ် ပမ့ၢ်ပှၤခရံာ်ဖိ, ဒီးတၢ်ကူသိးထီၣ် ဆ့ကူဆ့ကၤလၢအအိၣ်ဒီးပှၤခရံာ်ဖိအတၢ်ကစီၣ်တဖၣ်န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်လၢအဂ့ၤန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, လံာ်စီဆှံ သိၣ်လိပှၤလၢ ဖဲပနီၤဟ့ၣ်တၢ်သးခုကစီၣ်အကတီၢ်, ပတၢ်အိၣ်မူအိၣ်ဂဲၤ, ဒီးပအဲၣ်တၢ်အကျိၤကျဲတဖၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲဒၣ် ပှၤပိာ်ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးအခံတဖၣ် အတၢ်မ့ၢ်တၢ်နီၢ်နီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်မၢဖိ စီၤပီလူး, ဒီးပှၤစူၢ်က့ၤနာ်က့ၤတၢ်ဖိလၢ ဝ့ၢ်ကရံၣ်သူး…
လၢယွၤအပူၤ တၢ်သးအိၣ် သိၣ်လိန့ၢ်တၢ်
ဖဲ ကဲး (Kat) သ့ၣ်ညါဝဲဒၣ်လၢ အဟုးအသးအိၣ်ဝဲလံန့ၣ်ဒီး, ဒ်သိးကအံးထွဲကွၢ်ထွဲ အဖိမုၣ်ဖိအဂီၢ်, ဟးထီၣ်ဝဲလၢတီၤထီကၠိန့ၣ်လီၤ. တဆံယဲၢ်နံၣ်လဲၤပူၤကွံာ်ဝံၤ, ကဲး တဂၤ ကဲထီၣ်ဝဲဒၣ် ဖိသၢဂၤအမိၢ် လၢအဖံးတၢ်မၤတၢ်တဂၤ ဒီးအတၢ်မံမီၢ်အိၣ်ဝဲဒၣ် ဒ်သိး ကကဲထီၣ် ပှၤကယၢကယဲ မၤဃံမၤလၤတၢ်တဂၤ, လၢအဖိးမံသဲစး (Licensed beautician) န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်ဆီၣ်လီၤသး, ဒီးလၢတၢ်ပာ်သးစွံကတုၤအပူၤန့ၣ်, အဝဲ ကဲထီၣ်ကဒီး ကၠိဖိတဂၤ, ခီဖျိလၢ GED တၢ်ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤအတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤလၢ
တလိၣ်ဟ့ၣ် ကျိၣ်စ့ဘၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဆၢကတီၢ်လဲၤပူၤကွံာ်ဖးယံာ်ဝံၤမး, တၢ်ထီၣ်ကဒါက့ၤကၠိန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်လၢ အလီၤသူၣ်ဆံးသးဆံးတမံၤန့ၣ်လီၤ. အဝဲစံးဝဲဒၣ်လၢ “တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအံၤ ဆီတလဲကွံာ် ယတၢ်အိၣ်မူန့ၣ်လီၤ. ယသရၣ်န့ၣ် လီၤကမၢကမၣ်ဒိၣ်မး, ဒီးဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါယၤဒိၣ်ဒိၣ်အါအါ” န့ၣ်လီၤ.
တၢ်သးအိၣ် သိၣ်လိန့ၢ်တၢ်အဖၢမုၢ်န့ၣ် တၢ်လၢပမၤသ့တဖၣ်အကျါ, ကမ့ၢ်တၢ်မၤအကီကတၢၢ်တမံၤသ့ၣ်သ့ၣ်န့ၣ်လီၤ. လံာ်စီဆှံ စံးကတိၤဝဲ တၢ်အိၣ်ဒီးသးလၢ အမၤလိန့ၢ်တၢ်န့ၣ်, မ့ၢ်ဝဲဒၣ်တၢ်အိးထီၣ်ပသးဆူ ယွၤအတၢ်ကူၣ်သ့န့ၣ်လီၤ. လံာ်ကတိၤဒိ တ့ခဲၣ် ပာ်ဖျါ ပိာ်မုၣ်လၢ အကူၣ်တၢ်သ့,…
ထုးထီၣ်လၢတၢ်ခံးကျါ
ကဘီထုးတၢ်တခိၣ် လီၤဘျၢဝဲဒၣ် ခိၣ်လီၤစဲၤခံထီၣ်ထူၣ်ဆူ ပီၣ်လဲၣ်အခံဒး, ဖဲတၢ်လီၢ်အိၣ်စီၤစုၤဒီးနၢၣ်ကၠ့ရံယၤ (Nigeria) အပီၣ်လဲၣ်နံၤ မံးလာ် ခံဆံန့ၣ်လီၤ. ပှၤကဘီဖိ (၁၁) ဂၤ လီၤအုးသံဝဲဘၣ်ဆၣ်, ကဘီအပှၤဖီတၢ်အီၣ်တၢ်အီ ဟါရ့းစဲ(န) အိၣ်ကၠဲးဘၤ အိၣ်ကံၣ်န့ (Harrison Odjegba Okene) တဂၤ, ဃုထံၣ်န့ၢ် တၢ်လီၢ်ဖိလၢ ကလံၤအိၣ်အလီၢ်အကျဲတတီၤ, ဒီးအိၣ်ခိးဝဲ ပှၤကဟဲမၤပူၤမၤဖျဲးအီၤန့ၣ်လီၤ. လၢအဂီၢ် တၢ်အီၣ် အိၣ်ဒၣ်ထဲ ခိး (Coke) တၢ်ဆၢထံ အလီခီတကိ, ဒီးအလီဆှီ တၢ်ကပီၤ (Flashlight) ခံခါလိာ်န့ၣ် အဂံၢ်လၢာ်ကွံာ်ဝဲလၢ (၂၄) နၣ်ရံၣ်အတီၢ်ပူၤန့ၣ်လီၤ. လၢပီၣ်လဲၣ်မိၢ်ပှၢ်အခံဒး မုၢ်နံၤလၢအလီၤပျံၤလီၤဖုး တၢ်ခံးကျါအပူၤန့ၣ်, အိၣ်ကံၣ်န့ အိၣ်ကတာ်အသးထဲဒၣ်တဂၤဧိၤန့ၣ်လီၤ. လၢအဂီၢ် တၢ်မုၢ်လၢ်စးထီၣ်လီၤမၢ်လံအကတီၢ်န့ၣ်, ဒ်သိးပှၤယူၤထံယိာ်ဖိ တဖၣ် ကဟံးန့ၢ်က့ၤ ပှၤသံအစိာ်တဖၣ်အဂီၢ်, ဟဲတုၤဝဲန့ၣ်ဒီး, ထံၣ်န့ၢ်အီၤလၢ ကဘီ အမိၢ်ပှၢ်အပူၤ, အိၣ်ဆ့ၣ်နီၤဝဲတစီၤခီၣ် လၢတၢ်ကနိးကစုာ်အပူၤန့ၣ်လီၤ.
အိၣ်ကံၣ်န့ ဘၣ်အိၣ်ဝဲထဲတဂၤဧိၤ လၢတၢ်ခံးကျါ,…
တၢ်စူၢ်တၢ်နာ် အတၢ်စံၣ်ခီ
ပှၤဖြ့ၣ်စ့ၣ်ဖိလၢ အဒိးကဘီတဂၤ,ဃုာ်ဒီးအသၣ်မံယီၤန့ၣ် ဒိးထီၣ်ဝဲအကဘီယၢ်, အိၣ်ဟးထီၣ်လၢ အလဲးစကး-ကလံၤထံး ဒၢးရှ်ကဘီသန့, ဆူ ဝ့ၢ် စၣ်ဒံၣ်ယ့ကိၣ် လၢကဲ(လ)ဖိနယၢၣ် ကီၢ်စဲၣ်အကတီၢ်, လပီဝါခိၣ်ဖးဒိၣ်တဖျၢၣ် မၤလီၤတကျၢၢ်ကွံာ် အကဘီယၢ်န့ၣ်လီၤ. ကဘီယၢ်အံၤ ထိၣ်လိၤအိၣ်ဂၢၢ်အသးဘၣ်ဆၣ်, ကဘီယၢ် အနီၣ်ထိၣ်ဘျၢန့ၣ် ထူၣ်ဖျဲးဝဲလၢ ပှၤဒိးကဘီဖိအစု, ဒီးလၢလပီဖးဒိၣ်တဖၣ်အကျါန့ၣ်တၢ်ပၢၤဃာ်ထိၣ်လိၤ ကဘီယၢ်တန့ၢ်လၢၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ. “အဝဲဆှၢလီၤ အတၢ်အိၣ်သး အၢအၢသီသီနးနးကျံးကျံးအဂ့ၢ်အံၤဆူ ပှၤပၢၤထံဆၢကီၢ်ဆၢပီၣ်လဲၣ်နံၤတဖၣ်, ဒီးပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ အစုကတၢၢ်ခီၣ်ကတၢၢ်, ထိၣ်လိၤပၢၤဃာ်အကဘီယၢ်တန့ၢ်လၢၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ. အကတၢၢ်န့ၣ်, ပှၤပၢၤထံဆၢကီၢ်ဆၢပီၣ်လဲၣ်နံၤတဖၣ် ဆဲးကျိးန့ၢ်ဝဲ လၢအကပိာ်အကပၤ ကဘီလၢအခူၣ်ကျဲတံးသိအသံကစဲာ်တဘ့ၣ် ဒ်သိးဒီးကလဲၤမၤစၢၤ ပှၤဖြ့ၣ်စ့ၣ်ဖိလၢ အဒိးကဘီယၢ်တဂၤအတၢ်ထူၣ်ဖျဲးအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, ပှၤဒိးကဘီဖိ,ဃုာ်ဒီးအသၣ်မံယီၤဖိလၢ အဆ့ကၤထၢၣ်ပူၤန့ၣ် ကဘၣ်ဟးထီၣ်ကွံာ်လၢ အကဘီယၢ်, ဒီးကဘၣ်စံၣ်ထီၣ်ဝဲလၢတၢ်နာ်ဆူ ကဘီလၢအဟဲမၤပူၤဖျဲးအဝဲသ့ၣ်အလိၤန့ၣ်လီၤ.
လံာ်အ့ဖ့းစူး အဆၢဒိၣ်၂ အပူၤန့ၣ်, စီၤပီလူး ပာ်ဖျါထီၣ် ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ် အတၢ်အိၣ်အသး လၢတၢ်ဒဲးဘးအပူၤ, ဒီးတၢ်မုၢ်လၢ်တအိၣ်ဝဲဒၣ်အဂ့ၢ်- ဒ်အမ့ၢ် နီၢ်သးအတၢ်သံလၢထံယိာ်, ဒီးတၢ်ဘၣ်အိၣ်လီၤဖးဒီးကစၢ်ယွၤ (:၁) န့ၣ်လီၤ. အါန့ၢ်အန့ၣ်, တၢ်လၢကစၢ်ယွၤဆၢမိၣ်န့ၢ်…
ကစၢ်ခရံာ်အတၢ်ဂဲၤဆၢထၢၣ်သမူထီၣ်က့ၤ အစိကမီၤ
ဖဲ ၂၀၂၃ နံၣ်, လါယနူၤအါရံၤန့ၣ်, တၢ်ဒုးနဲၣ် တၢ်လိာ်ကွဲဖျၢၣ်ထူ လၢကွဲၤဟူဖျါအကတီၢ်, ဘၢးဖလိ ဘ့(လ) (Buffalo Bills) အပှၤလိာ်ကွဲတၢ်ဖိ ဒၣ်မၣ် ဟဲ(မ)လ့ (Damar Hamlin) တဂၤ, လဲၤဂုာ်ဟံးန့ၢ်ဖျၢၣ်ထူ လၢဖျၢၣ်ထူအဂၤတဖု အပှၤလိာ်ကွဲတၢ်ဖိအအိၣ်ဝံၤန့ၣ်ဒီး, လီၤဃံၤဝဲဒၣ်ဆူ ဟီၣ်ခိၣ်လိၤအဃိ, ကမျၢၢ်ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါတၢ်တဖၣ် သံတယူာ်ဘၣ်အသးန့ၣ်လီၤ. ပှၤသးစၢ် ခံဆံလွံၢ်နံၣ်ဖိတဂၤအံၤ ဖဲအလိာ်ကွဲဖျၢၣ်ထူအကတီၢ်န့ၣ်, တူၢ်ဘၣ် အသးဖျၢၣ်တၢ်ဆါသတူၢ်ကလာ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲအအိၣ်ဝဲလၢ ဖျၢၣ်ထူပျီအဖၢမုၢ်န့ၣ်, ကသံၣ်သရၣ် လၢအပတီၢ်ထီစဲၣ်နီၤတဖၣ် ကူစါယါဘျါက့ၤအီၤတကီၢ်ခါန့ၣ်လီၤ. အပူၤကွံာ် သၢလါန့ၣ်, ဟဲ(မ)လ့ ဘူးတ့ၢ်မးလၢအကသံဝဲဒၣ်တဂၤ လၢတၢ်လီၤကမၢကမၣ်ဖးဒိၣ်အပူၤန့ၣ် ကလိာ်ကွဲကဒါက့ၤ ဖျၢၣ်ထူအဂီၢ်, အတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့ဂ့ၤက့ၤဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.
ဟဲ(မ)လ့ ပာ်ဖျါထီၣ် အတၢ်စံးဘျုးစံးဖှိၣ်ဆူ ကစၢ်ယွၤ,ဃုာ်ဒီးကသံၣ်သရၣ်လၢ အပတီၢ်ထီစဲၣ်နီၤတဖၣ် လၢအအုၣ်က့ၤခီၣ်က့ၤအသးမူန့ၣ်လီၤ. ဟဲ(မ)လ့ ကတဲာ်ကတီၤအတၢ်အိၣ်မူလၢ ခါဆူညါအကမ့ၢ်ပှၤလၢ အထိၣ်ဟူးထိၣ်ဂဲၤပှၤဂုၤပှၤဂၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. လံာ်ယိၤဟၣ် အဆၢဒိၣ် ၁၁ အပူၤန့ၣ်, စီၤလါစရူး ဂဲၤဆၢထၢၣ်သမူထီၣ်က့ၤအဂ့ၢ် စ့ၢ်ကီး, မ့ၢ်တၢ်လၢအလီၤကမၢကမၣ်လီၤလီၤဆီဆီတမံၤန့ၣ်လီၤ.…
ယွၤအကျဲလၢအဆှၤပှၤဆူဟံၣ်
ဖဲယနီၣ်လီၤသိလ့ၣ်ဆူ ပှၤပာ်သိလ့ၣ်အလီၢ်န့ၣ်ဒီး, ယသးပူၤပှဲၤလုၣ်ကွံာ်ဝဲဒီးတၢ်သူၣ်ကိၢ်သးဂီၤန့ၣ်လီၤ. အပူၤကွံာ်န့ၣ်, တၢ်လီၢ်တတီၤအံၤ ယဟဲတုၤယဲတဘျီ, ဒီးယကျဲလီၤမၢ်
ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, ခဲကနံၣ်အံၤ, ဖဲယစးထီၣ်လဲၤယဲဆူ ကဟၣ်စိာ်ထီၣ်စိာ်လီၤတၢ်အကပၤ တြဲၤတဘ့ၣ်န့ၣ်ဒီး, ယသးကလၢၢ်ဘၣ် တၢ်သးမုာ်သးခုၣ် လုာ်ဘၢကွံာ်ယသး
န့ၣ်လီၤ. ယသ့ၣ်ညါ တၢ်လဲၤကျဲလံန့ၣ်လီၤ. ယလဲၤနုာ်လီၤဆူ တြဲၤအိၣ်အလီၢ်, ဒီးယထံၣ် ကဟၣ်စိာ်ထီၣ်စိာ်လီၤတၢ်တဖၣ်, ဒီးယဒိးထီၣ်ဝံၤ, တယံာ်ဘၣ်န့ၣ် ယလဲၤတုၤတၢ်လီၢ်လၢ ယကဘၣ်လဲၤအလီၢ်န့ၣ်လီၤ.
လၢတၢ်ပာ်သိလ့ၣ်အလီၢ်ကျဲတဖၣ် လၢအိၣ်သဘံၣ်ဘုၣ်အသးတဖၣ်အကျါတၢ်ဃုထံၣ်န့ၢ်ကျဲအဘၣ် အတၢ်လဲၤခီဖျိန့ၣ်, ဒုးသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်ယၤလၢ ဘၣ်တဘျီဘျီ, တၢ်လီၤမၢ်ကျဲန့ၣ် မၤစၢၤပှၤသ့ဝဲဒၣ်လၢ တၢ်ဃုထံၣ်န့ၢ်က့ၤ ပတၢ်လဲၤကျဲလၢအဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲယလဲၤအဆိကတၢၢ်တဘျီန့ၣ် မ့ၢ်လၢယကျဲလီၤမၢ်တ့ၢ်လံတဘျီအဃိ, တၢ်လၢယမၢကမၣ်အီၤ တဖၣ်န့ၣ် ယဆိကမိၣ်ထီၣ်က့ၤ, ဒီးသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤ တြဲၤလၢအကဆှၢယၤဆူ ယတၢ်လဲၤကျဲအကတၢၢ်န့ၣ်လီၤ.
တၢ်ဃုထံၣ်န့ၢ် ပတၢ်လဲၤကျဲန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်သးခုဖးဒိၣ်တမံၤ, ဒီးတၢ်ဂ့ၢ်အံၤ မ့ၢ်ဝဲတီဝဲန့ၣ်, ပကထံၣ်ဘၣ်လၢ တနံၤအံၤ, တၢ်ကတိၤပူဟ့ၣ်ဒိ "ဖိလၢအလီၤမၢ်" အဂ့ၢ် ဖျါဝဲလၢ လူၤ ၁၅:၂၄ အပူၤန့ၣ်လီၤ. သးစၢ်လၢ အကျဲကမၣ်,…
ကစၢ်ယွၤ တလဲၤသဒၣ်ဘၣ်ပှၤနီတစုဘၣ်
လၢကီၢ်စီဆှံ (Holy Land) အပူၤန့ၣ်, ပမုာ်လၤသးခု လဲၤကွၢ်ဟးကွၢ် ကျဲလၢ ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး လဲၤဟးတ့ၢ်ဝဲတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ခဲကနံၣ်အံၤ, ယထံၣ်ဆိကမိၣ်ယဲ ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး အတၢ်အိၣ်မူ လၢဟီၣ်ခိၣ်ချၢ တၢ်လၢအထံၣ်ဝဲ, ဒီးတၢ်လၢအနၢ်ဟူဝဲတဖၣ်န့ၣ် ညီဒိၣ်ဝဲလၢယဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, မ့ၢ်လၢယလဲၤထီၣ်က့ၤလီၤလၢ တၢ်ဘါသရိာ်တဖၣ်, ဒီးဒူသဝီ လၢၢ်လ့အကျဲတဖၣ်အဃိ, ယက့ၤတုၤဟံၣ်န့ၣ်ဒီး, ယခီၣ်လ့ၢ်ခိၣ်ခံခီန့ၣ် ဆါဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, ယခီၣ်လ့ၢ်ခိၣ်လၢအဆါန့ၣ် တၢ်မ့ၢ်ထိၣ်သတြီၤအီၤဒီး ခါလၢအပူၤကွံာ် ပှၤလဲၤတၢ်က့ၤဖိတဖၣ်န့ၣ်ဒီး, ကမ့ၢ်တၢ်လၢအဆံးအစှၤန့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ် အစုဆၢခီၣ်ဆၢအထူၢ်ပျၢ်တဖၣ်န့ၣ် ကဆူးကဆါ, ကဘၣ်နးဘၣ်ဖှီၣ်နးနးကျံၤကျံၤ- တၢ်သံတၢ်ပှၢ်ဒၣ်လဲာ် ကဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, ကစၢ်ယွၤအိၣ်ဒီးအဝဲသ့ၣ်န့ၣ်လီၤ.
ကစၢ်ယွၤ ကိးဝဲဒၣ် အပှၤဂီၢ်မုၢ်လၢ ကပိာ်ထီၣ်အခံ, ဒီးကွဲမုာ်ဝဲဒၣ်လၢ ကနုာ်လီၤအိၣ်ဆိးဘၣ် ဖဲကီၢ်တဘ့ၣ်လၢ “အယွၤဝဲဒီးတၢ်နုၢ်ထံဒီးကနဲစီ” (၂ မိၤ ၃:၈) အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ကစၢ်ယွၤ သ့ၣ်ညါဝဲလၢ ပှၤဂီၢ်မုၢ်တဖၣ် မ့ၢ်လဲၤတုၤ ကီၢ်တၢ်စံးပာ်န့ၣ်ဒီး, ကဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ် သုးမုၢ်လၢကထီဒါအဝဲသ့ၣ်, ဒီးဝ့ၢ်အခိၣ်ဒူဖးဒိၣ်ဖးထီတဖၣ်လၢကမၤကီမၤခဲအဝဲသ့ၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢပှၢ်မုၢ်ကနၢန့ၣ်…
တၢ်ဃံတၢ်လၤ လၢတၢ်သူၣ်အုးသးအုးအပူၤ
လၢကီၢ်အဲကလံးန့ၣ် ဟံၣ်ဖိဃီဖိလၢ ယူၢ်.ခ့ၣ် (UK) တဖၣ် ဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးမုာ်ဒိၣ်မးလၢတၢ်လဲၤဟးလိာ်ကွဲ ခီၣ်နံးစတၢၣ် ဝီ(လ)ထၢၣ် (Coniston Water) ကမါအဃံအလၤအိၣ်တၢ် အလီၢ်အကျဲကီၢ်ရ့ၣ်န့ၣ်လီၤ. ထံကမါအတၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲတဖၣ်န့ၣ် ဂ့ၤဝဲလၢ တၢ်ဒိးလိာ်ကွဲ ချံ, တၢ်ပီၢ်ထံမၤမုာ်သး, ဒီးထံအတၢ်လိၣ်ကွဲအကလုာ်ကလုာ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, တၢ်လီၢ်အဃံအလၤတတီၤအံၤ ကဲထီၣ်ဝဲစ့ၢ်ကီး တၢ်သူၣ်အုးသးအုးဖးဒိၣ် အလီၢ်တတီၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲ ၁၉၆၇ နံၣ်န့ၣ်, ဒ်သိးဒီးကဒိးန့ၢ် ထံမဲာ်ဖံးခိၣ် အတၢ်လဲၤတၢ်အချ့ လၢဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ် တၢ်ကွဲးနီၣ်ကွဲးကါအဂီၢ်, ဒီနၢၣ် ခဲဘဲ(လ) (Donald Campbell) ဒိးထီၣ်နီၣ်ဝဲဒၣ် အထံကဟၣ်ယူၤ ဘလူဘၢး ခ့ၣ်.၇ (Bluebird K7) န့ၣ်လီၤ. အဝဲနီၣ် ထံကဟၣ်ယူၤ လဲၤတၢ်အချ့တုၤဃီၤဝဲအအါကတၢၢ်လၢ တနၣ်ရံၣ်န့ၣ် ၃၂၈ မံးလာ် (၅၂၈ km/h) ဘၣ်ဆၣ်, မ့ၢ်လၢအကဟၣ်ယူၤ ဘလူဘၢး အတၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးန့ၣ် ဟံးထီၣ်ကွံာ်အသးသမူအဃိ, တမၤလၤကပီၤဘၣ် အတၢ်မၤနၢၤအဂီၢ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ.
တၢ်လီၢ်လၢအမုာ်အဃံအလၤတဖၣ်န့ၣ် တၢ်သူၣ်အုးသးအုးအကတီၢ်တဖၣ် ကဲထီၣ်အသးသ့ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.…
ကစၢ်ယွၤ, ပတၢ်ပူၤဖျဲးအလီၢ်လၢ ပနာ်န့ၢ်သ့
ယဖိမုၣ်တဂၤ, လၢအနီၣ်ဆံးအကတီၢ် အတၢ်လဲၤခီဖျိတဖၣ်အကျါ, သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤဝဲဖျိဖျိဖျါဖျါန့ၣ် မ့ၢ်မုၢ်နံၤလၢ အပၢ်စးထီၣ်သိၣ်လိအီၤ တၢ်ဒိးလ့ၣ်ယီၢ်ခီၣ်, လၢအတအိၣ်ဒီးတၢ်ဒိးလိပၣ်တဖၣ် (trainig wheels) အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်တဘျီ, ဖဲလၢတၢ်သိၣ်လိ လ့ၣ်ယီၢ်ခီၣ်လၢ တၢ်ချၢအကတီၢ်, ယဝၤပာ်လီၤဝဲအခီၣ်ခံခီ လၢလ့ၣ်ယီၢ်ခီၣ်အလီၢ်ခံ အပၣ်ခံကပၤ, မ့မ့ၢ်ယဖိမုၣ်ဖိန့ၣ်, ယီၢ်ဝဲအလ့ၣ်ယီၢ်ခီၣ်, ဒီးအဒီဖိပၢ်ခံဂၤလိာ် ဖီၣ်ဃာ်ဝဲ လ့ၣ်ယီၢ်ခီၣ် အစုဖီၣ်, ဒ်သိးကယီၢ်စံၣ်လီၤသကိး လ့ၣ်ယီၢ်ခီၣ် ကယီကယီဆူ ကျဲလီၤဘံဖိန့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ် တၢ်အကတီၢ်ဖိန့ၣ်, လၢတၢ်သးခုအပူၤ အပၢ်နံၤသီၣ်အဂ့ၢ်, မ့မ့ၢ်ယဖိမုၣ်တဂၤန့ၣ် ပျံၤတၢ်ဒိၣ်မးန့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်လၢတၢ်ဒိးလ့ၣ်ယီၢ်ခီၣ်အကတီၢ်ဖိန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်တစိၤဖိ, ဒီးတၢ်မၤအသးချ့သဒံးအဃိ, ပၢ်တဂၤ ကဆိကတီၢ်ပာ်ဖျါထီၣ် အတၢ်ဒိသူၣ်ဒိသး, သ့ၣ်ညါလၢအဖိမုၣ် အတၢ်ပျံၤတၢ်ဖုးအဂီၢ်, တချုးလၢၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ. မုၢ်တနံၤအံၤ, အဝဲသ့ၣ် စံးကတိၤလိာ်သးလၢ အပူၤကွံာ်တၢ်လဲၤခီဖျိန့ၣ်ဒီး, လၢတၢ်မၤလီၤတံၢ်က့ၤ အဖိမုၣ်အသးအဂီၢ်, လၢတၢ်ကတိၤကပုာ်လုာ်ဖိန့ၣ် ယဝၤစံးဘၣ်အီၤ, မ့ၢ်လၢအဝဲသ့ၣ်ညါ တၢ်ကိးမံၤဒဲးန့ၣ် ကဘၣ်လိာ်ဘၣ်စးအဃိန့ၣ်လီၤ.
လၢပသးသမူအပူၤ, ဖဲပဘၣ်လဲၤခီဖျိကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ် ပတၢ်ပျံၤတၢ်ဖုးအကတီၢ်ဖိအဂီၢ်, အဒီဖိပၢ်ခံဂၤအဂ့ၢ်န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်အဒိအကြၢးအဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ပမ့ၢ်အိၣ်ကွၢ်စိလီၤလၢ…