တၢ်မုၢ်လၢ်လၢကစၢ်ယွၤ
ကၠဲရမံၣ် (Jeremy) ကထီၣ်ဝဲ ‘သၢနံၣ် တၢ်မၤလိ’ အဂီၢ်, လဲၤတုၤဆူ ဖၠၣ်စိမိၤ, ဒီးဃ့န့ၢ်ဝဲ ၦၤမၤလိတၢ်ဖိအိၣ်ဆိးဒၢးလၢအၦ့ၤစှၤကတၢၢ် အကတီၢ်, ကဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဒီးတၢ်မနုၤလဲၣ်န့ၣ် တသ့ၣ်ညါဝဲဘၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢခံန့ၣ်အဝဲပာ်ဖျါက့ၤဝဲလၢ, “တၢ်အိၣ်အသးတဖၣ် လီၤသးဟးဂီၤ, ဒၢးဒီးတၢ်လုၣ်ထံဒၢးတဖၣ်န့ၣ် နးဒိၣ်မးန့ၣ်လီၤ.” ဘၣ်ဆၣ်အကျိၣ်စ့အိၣ်ဒီးအီၤန့ၣ်စှၤ, ဒီးကဃုထၢတၢ်အဂၤစ့ၢ်ကီး တအိၣ်ကဲၢ်ဆိးဘၣ်. ဒီးစံးဝဲဒၣ်လၢ, “တၢ်လၢယမၤသ့ခဲလၢၥ်န့ၣ် မ့ၢ်ဒၣ်ယကဘၣ်ဆိကမိၣ်ယဲလၢ, တၢ်မၤလိ သၢနံၣ် မ့ၢ်ဝံၤဒီး, ယကက့ၤအိၣ်ဘၣ် ဟံၣ်အဂ့ၤတဖျၢၣ် အိၣ်ဝဲအဃိ, ယကဝံသးစူၤအိၣ်ဆိး, ဒီးမၤလၢာ် ယတၢ်ဆၢကတီၢ်အဂ့ၢ်ကတၢၢ်န့ၣ်လီၤ.”
ကၠဲရမံၣ် အဂ့ၢ်အံၤဒုးထံၣ်က့ၤပှၤ, တၢ်လၢအတၤပှၤ ကိးမုၢ်နံၤ, လၢပတၢ်အိၣ်မူအိၣ်ဂဲၤအပူၤ, ဒ် ၂ ကရံၣ် ၅:၁ စံးဘၣ်ပှၤအသိး, လၢ ‘ဟီၣ်ခိၣ်အဒဲ’- နီၢ်ခိလၢကဘၣ်သံဝဲအပူၤ, ဒီး ၁ ယိၤ ၂:၁၇ ပာ်ဖျါဝဲ နီၢ်ခိလၢ အမူ, ဒီးမၤတၢ်လၢဟီၣ်ခိၣ်အံၤ ကဒံကွံၥ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ, ဖဲပဂုၢ်ကျဲးစၢးဘှါဆှဲ ပတၢ်အိၣ်မူအတၢ်ကီတၢ်ခဲတဖၣ်ဒိၣ်ဒိၣ်မုၢ်မုၢ်အကတီၢ်, ၂ကရံၣ် ၅:၄…
တၢ်ဃ့ၢ်ပူၤဖျဲးသးလၢကစၢ်ယွၤ
ကၠူလံၣ်ဒီးလ့း(စ) (Julie and Liz) ဒိးထီၣ်ချံဖိခါယးဒီးဟးထီၣ်လၢ ကဲၣ်လံၣ်ဖိနံယါ ပီၣ်လဲၣ်ကၢၢ်နံၤ ဒ်သိးကကွၢ်ဃုသ့ၣ်ညါ ညၣ်တီသွ့ ဟးဘဲးခ် (humpback) တကလုၥ်အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. ၦၤသ့ၣ်ညါလၢ ညၣ် ဟးဘဲးခ် တဖၣ်အံၤ လဲၤက့ၤဟူးဂဲၤဝဲလၢ ပီၣ်လဲၣ်ထံ အမဲၥ်ဖံးခိၣ်အဃိ တၢ်ကထံၣ်ဘၣ်အီၤညီန့ၣ်လီၤ. ဖဲညၣ်တီသွ့တဘ့ၣ် အိၣ်ဟဲဖျါထီၣ်လၢအဝဲသ့ၣ်အချံဖီလၥ်လိၤလိၤအကတီၢ်, ပိၥ်မုၣ်ခံဂၤအံၤ ဖုးသံပျီၢ်ဂီၤဘၣ်အသး န့ၣ်လီၤ. ၦၤကွၢ်တၢ်တဂၤ ဒိန့ၢ်ဝဲတၢ်ဂီၤမူအကူၥ်ခီလီၤဆီတက့ လၢအဒုးနဲၣ်ဖျါ ပိၥ်မုၣ်ခံဂၤ ဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲၥ်တၢ် လၢအပၥ်ဖျါ ညၣ်တီသွ့အကိၥ်ပူၤဖးဒိၣ်န့ၣ် ဒိၣ်တုၤဒၣ်လဲာ် ပိၥ်မုၣ်တဖၣ်ဒီးအချံဖိန့ၣ် ဖျါဝဲဒၣ်ဆံးဆံးဖိန့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်လီၤဘျၢဆူထံဖီလၥ်တဘျးဖိဝံၤႇ ပိၥ်မုၣ်တဖၣ် ပူၤဖျဲးထီၣ်က့ၤဝဲ ဒီးတၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးတအိၣ်နီတမံၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ.
ပိၥ်မုၣ်ခံဂၤအတၢ်လဲၤခီဖျိအံၤ ဒုးထံၣ်ၦၤတၢ်ဂ့ၢ်လၢလံၥ်စီဆှံအပူၤ ဘၣ်ဃးဝံယိၤနါဘၣ်တၢ်ယူၢ်လီၤအီၤလၢညၣ်ဖးဒိၣ်တဘ့ၣ်န့ၣ်လီၤ (ယိၤနါ ၁:၁၇). ကစၢ်ယွၤမၢအီၤလၢ ကဘၣ်လဲၤစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ဆူ ၦၤဝ့ၢ်နံၤနဝ့ဖိတဖၣ်, ဘၣ်ဆၣ်, မ့ၢ်လၢၦၤဝ့ၢ်ဖိတဖၣ်န့ၣ် တတူၢ်လိၥ်ကစၢ်ယွၤအဃိ, စီၤယိၤနါကလၢၢ်ဘၣ်ဝဲလၢၦၤတဖၣ်အံၤတကြၢးဒီးကစၢ်ယွၤ ပျဲပျၢ်အဝဲသ့ၣ်အတၢ်ကမၣ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်လၢကဘၣ်စူၢ်နာ်ကစၢ်ယွၤအလီၢ်န့ၣ်, စီၤယိၤနါဃ့ၢ်ဟးထီၣ်ဆူတၢ်အယံၤ, ဒီးဒိးထီၣ်ကဘီတဘ့ၣ်န့ၣ်လီၤ. ကစၢ်ယွၤပျဲလီၤ ကလံၤမုၢ်ဖးဒိၣ်တဖျၢၣ်, ဒီးစီၤယိၤနါ ဘၣ်တၢ်တ့ၢ်လီၤကွံၥ်အီၤဆူ ပီၣ်လဲၣ်ပူၤန့ၣ်လီၤ.…
တၢ်အီၣ်လၢပှၤတၢ်သၣ်ဝံၤအသးတဖၣ်အဂီၢ်
လၢ “အၤဖရံၤကၤ မုၢ်ထီၣ်” (Horn of Africa) တကပၤန့ၣ် တူၢ်ဘၣ်ခီၣ်ဘၣ်ဝဲ တၢ်ယီၤဃ့နးနးကလဲာ် လၢတၢ်အါနံၣ်အါလါအတီၢ်ပူၤ ဒီးမၤဟးဂီၤဘုဧိၤဟုဧိၤႇ မၤသံဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိ, ဒီးမၤဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးတၢ်အါအါဂီၢ်ဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်အနးကတၢၢ်တဖၣ်အကျါ- ၦၤအိၣ်ဆိးလၢ ကီၢ် ကဲန်ညၣ် ကၣ်ကူၤမၤ ပှၤဘၣ်ကီဘၣ်ခဲ ဒဲကဝီၤ (Kenya's Kakuma Refugee Camp), ၦၤလၢအဘၣ်ဃ့ၢ်ပူၤဖျဲးအသးလၢတၢ်ဒုးတၢ်ယၤ, ဒီးတၢ်ဆီၣ်သနံးတဖၣ်အဂီၢ်- မ့ၢ်တၢ်လီၤပျံၤလီၤဘၣ်ယိၣ်အဒိၣ်ကတၢၢ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲတၢ်တယံၥ်ဒံးဘၣ်န့ၣ် တၢ်ပၥ်ဖျါတဘ့ၣ်အပူၤစံးဝဲလၢ မိၢ်သးစၢ်တဂၤ ဟဲစိၥ်အဖိဆံးဖိဆူဒဲကဝီၤ ခိၣ်နၢ်တဖၣ်အအိၣ်န့ၣ်လီၤ. အဖိဆံးဖိအံၤ တူၢ်ဘၣ် ‘တၢ်အီၣ်လီၤထြုး တၢ်ဆါ’ ဒိၣ်ဒိၣ်မုၢ်မုၢ် (တၢ်ဆါလၢတအီၣ်ဘၣ်တၢ်အီၣ်လၢလၢလီၣ်လီၣ်အဃိဂံၢ်ဘါစၢ်) အဃိ ဖိသၣ်ဆံးအံၤအိၣ်တ့ၢ်ထဲအခိၣ်ဆူၣ်, ဒီးအဖံးအညၣ်ဃ့ထီတုၤမးကၠီးဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖိသၣ်ဆံးန့ၣ် တနံၤတအ့, တအီၣ်တၢ်အီၣ်ဘၣ်. အနီၢ်ကစၢ်ဆံးဆံးဖိန့ၣ်တမၤတၢ်လၢၤဘၣ်. ကသံၣ်သရၣ်စဲၣ်နိးတဖၣ် ဘၣ်မၤစၢၤအီၤ တကီၢ်ခါန့ၣ်လီၤ. တၢ်လၢအလိၣ်တဖၣ် အိၣ်ဒံးဝဲအါမးဘၣ်ဆၣ်, ဒ်သိးဒီးကဟ့ၣ်မၤစၢၤတၢ်တကီၢ်လါ လၢတၢ်မူဒီးတၢ်သံ တၢ်လိၣ်နီၢ်နီၢ်အဂီၢ်, တၢ်တ့ဒုးအိၣ်ထီၣ် ဂံၢ်ခီၣ်ထံးတၢ်သူၣ်ထီၣ် တဖၣ်အဃိ, မ့ၢ်တၢ်လၢအလီၤစံးဘျုးဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.
တၢ်လီၢ်လၢအလီၤဘၣ်ယိၣ်ဒ်သိးအံၤတဖၣ်န့ၣ်, မ့ၢ်တၢ်လီၢ်နီၢ်နီၢ်လၢ ယွၤအၦၤဂီၢ်မုၢ်တဖၣ်…
သးစီဆှံကစၢ် အတၢ်အိၣ်ဆိး
ဖဲတၢ်ကတဲၥ်ကတီၤမၤလီၤတံၢ်က့ၤ ကဘီယူၤအတၢ်လဲၤလၢ ဝ့ၢ် ရှါလဲး, နီး ကဲၣ်ရိၣ်လဲနါ ကီၢ်စဲၣ် (Charlotte, North Carolina) ဆူ ဝ့ၢ် နယူယီး (New Youk City) အကတီၢ်, ကဘီယူၤအၦၤမၤတၢ်ဖိတဂၤ ပၥ်သူၣ်ပၥ်သးဝဲဒၣ်လၢ ၦၤကလဲၤဒိး ကဘီယူၤတဂၤန့ၣ်, ဖျါလၢဘၣ်ယိၣ်တၢ်, ဒီးအသးကိၢ်ပျံၤတၢ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲဆ့ၣ်နီၤလီၤဖဲ ပှၤလဲၤတၢ်ကျဲဖးဒ့, ဒီးဖီၣ်ဃၥ်ပိၥ်မုၣ်အံၤအစုႇ ဒီးဒုးသ့ၣ်ညါဝဲ ကဘီယူၤအတၢ်လဲၤအပတီၢ် တဆီဘၣ်တဆီ, ဒီးမၤလီၤတံၢ်ဝဲလၢ ပိၥ်မုၣ်တဂၤအံၤ ကလဲၤဘၣ်တၢ်ဂ့ၤဂ့ၤဘၣ်ဘၣ်အဂ့ၢ်, ဒီးစံးဝဲလၢ “ဖဲနထီၣ်ဆူကဘီယူၤအလိၤန့ၣ်ဒီး, ပဝဲၦၤမၤတၢ်လၢကဘီယူၤတဖၣ် တမ့ၢ်ပှၤအကါဒီၣ်လၢၤဘၣ်, မ့မ့ၢ်ပှၤလၢအကါဒိၣ်န့ၣ် နၤဒီးပှၤဒိးကဘီယူၤတဖၣ်” န့ၣ်လီၤ. “ဒီးတၢ်ဘၣ်နၤ မ့ၢ်တမုၥ်ဘၣ်နၤန့ၣ်ဒီး, ယသးအိၣ်ဟဲသံကွၢ်နၤလၢ တၢ်မၤအသး တမံၤမံၤဧါ. ယကဘၣ်မၤန့ၢ်နၤတၢ်မ့ၢ်အိၣ်တမံၤမံၤဧါ” န့ၣ်လီၤ. ၦၤမၤတၢ်ဖိ အတၢ်မၤကဟုကယၥ် ပိၥ်မုၣ်တဂၤအံၤန့ၣ် ကဲထီၣ်သ့ဝဲဒၣ် က့ၢ်ဂီၤဖိတဘ့ၣ် လၢအပာ်ဖျါထီၣ် ကစၢ်ယ့ၣ်ၡူးအတၢ်ကတိၤ ခီဖျိလၢအီၤန့ၣ် သးစီဆှံကစၢ်ကမၤတၢ်လၢၦၤခရံၥ်ဖိတဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
ကစၢ်ခရံၥ်အတၢ်သံ, အတၢ်ဂဲၤထၢၣ်သမူထီၣ်က့ၤ, ဒီးအတၢ်က့ၤထီၣ်ဆူမူခိၣ်န့ၣ်မ့ၢ်တၢ်လၢအလိၣ်နီၢ်နီၢ်, ဒီးကကဲဘျုးဝဲလၢ တၢ်အုၣ်က့ၤခီၣ်က့ၤၦၤကညီအတၢ်ဒဲးဘး…
တၢ်လဲလိၥ်လၢအသးကံၢ်ပူၤ
စးထီၣ်လၢဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ် တၢ်ဒုးဖးဒိၣ် ခံဘျီတဘျီဝံၤအလီၢ်ခံ, မ့ၣ်အူအီၣ် ပှၤကညီ အိၣ်ဆိးလီၢ် အနးကတၢၢ် လၢယူၣ်ခ့ၣ် (UK) န့ၣ်, မၤဟးဂီၤ ကရဲဖဲ တၢးဖးထီ (Grenfell Tower) လၢ ဝဲးစ် လၣ်ဒၢ် (West London) ပှၤအဂၤ နွံဆံ သံဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဃိထံသ့ၣ်ညါက့ၤ တၢ်ဂ့ၢ်လၢမ့ၣ်အူအီၣ်ခီဂာ်တၢ်ချ့သဒံးအဂ့ၢ်, ဒီးပၥ်ဖျါဝဲတၢ်ဂ့ၢ်ကဲထီၣ်သး အခီၣ်ထံးခီၣ်ဘိန့ၣ် မ့ၢ်ပီးလီလၢအကျၢၢ်ဘၢကးဘၢဃၥ် တၢ်သူၣ်ထီၣ်အချၢအဃိ န့ၣ်လီၤ. တၢ်စူးကါပိးလီလၢတၢ်ချၢတဖၣ်န့ၣ် မ့ၢ်တိၢ်ထးအလူၣ်မံၣ်နံၣ်ယၢၣ်ဘၣ်ဆၣ်, တၢ်အိၣ်လၢအကိပူၤ မ့ၢ်ပလးစ်တ့းလၢမ့ၣ်အူအီၣ်ညီဒိၣ်နီၢ်မးတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
ဘၣ်မနုၤအဃိ, တၢ်ပျဲလၢ ၦၤကဆါ, ဒီးၦၤကတ့ထီၣ် ပိးလီလၢအလီၤဘၣ်ယိၣ် ဒ်သိးအံၤတဖၣ်န့ၣ်လဲၣ်. မ့ၢ်လၢပှၤတ့ဆါ ပိးလီတဖၣ်အံၤ တပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်မၤကွၢ်အစၢ ဘၣ်ထွဲဒီးတၢ်ဒီတဒၢမ့ၣ်အူ အတၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢအဃိန့ၣ်လီၤ. ပီးလီတဖၣ် အပှ့ၤကလံၤဆံးစှၤန့ၣ်, ထုးန့ၢ်ၦၤၦ့ၤဒီးစူးကါတၢ်တဖၣ်အဃိ, ဒ်သိးကပလီၢ်အသးလၢတၢ်ဟ့ၣ်ပလီၢ်အပနီၣ်အဂီၢ် လီၤတိၢ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ကျၢၢ်ဘၢကပြုၢ်ကပြီၤလၢခိန့ၣ် ဖျါဂ့ၤဝဲန့ၣ်လီၤ.
ကစၢ်ယ့ၣ်ၡူး စံးကတိၤတၢ်အဆူၣ်ကတၢၢ်တနီၤန့ၣ်, ပညိၣ်ဝဲဆူ တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါခိၣ်နၢ်သရၣ်တဖၣ်, မ့ၢ်လၢတၢ်သံၣ်သူမီၤကျာ် လၢအဝဲသ့ၣ်အတၢ်အိၣ်မူအပူၤ, ဒီးလၢခိတၢ်ချၢန့ၣ်ကးဘၢဝဲလၢ…
ကစၢ်ယ့ၣ်ၡူးမ့ၢ်တၢ်အဒ့
“ထူၣ်စူညါစီဆှံ တၢ်ဘါသရိၥ်” (Chapel of the Holy Cross) ဖိန့ၣ် ဆၢထၢၣ် အိၣ်ဂၢၢ်ဆိးကျၢၤလၢ စံၣ်ဒိနါ (Sedona) ကစၢၢ်ဖါဂီၤ, လၢကီၢ်စဲၣ် အရံၣ်စိနါ (Arizona) န့ၣ်လီၤ. ဖဲယလဲၤနုၥ်လီၤဆူသရိၥ်ဆံးဖိအပူၤ, ဒီးတကီၢ်ခါန့ၣ်, ယထံၣ် တၢ်ဂီၤစိးပျၤလၢအမ့ၢ် တၢ်ပျၤထီ ကစၢ်ယ့ၣ်ၡူးလၢထူၣ်စုညါလီၤလီၤဆီဆီန့ၣ်လီၤ. ဒ်ညီနုာ်ထူၣ်စုညါအလီၢ်န့ၣ် ဘၣ်တၢ်ပျၤထီကစၢ်ယ့ၣ်ၡူးလၢ သ့ၣ်တထံးလၢအအိၣ်ဒီး သ့ၣ်ထူၣ်မိၢ်ၦၢ် ခံမုၢ်အဒ့လိၤန့ၣ်လီၤ. သ့ၣ်ထူၣ်မိၢ်ၦၢ်ဃ့ထီကၠီး လၢအဒါလီၤသးဘျၢဘျၢန့ၣ်, ပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်အဒိ ဘၣ်ထွဲဒီးၦၤအံၣ်စရ့လးဖိအဒူၣ် လၢအတတူၢ်လိၥ် ကစၢ်ယ့ၣ်ၡူး လၢလံၥ်စီဆှံလီၢ်လံၤတကတြူၢ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. သ့ၣ်ထူၣ်မိၢ်ၦၢ်အဂၤတမုၢ်လၢအမူ, ဒီးအဒ့အတြၢ်တဖၣ်, ဒီးအိၣ်ဆၢထၢၣ်ဘျၢဘျၢန့ၣ် ဟ့ၣ်ထီၣ်တၢ်အပနီၣ်လၢအမ့ၢ် ယူဒၤအဒူၣ်, ဒီးစီၤပၤဒၤဝံး အတၢ်လီၤစၢၤ အတၢ်ဒိၣ်ထီၣ်ထီထီၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ.
တၢ်ဂီၤစိးပျၤ ဟ့ၣ်ဒိအံၤ အိၣ်ဒီးအခီပညီလီၤဆီ လၢအပၥ်ဖျါဒုးနဲၣ်ဝဲလၢလံၥ်စီဆှံ အလီၢ်လံၤအပူၤ ဝံစံးကတိၤဆိပၥ်တၢ်, တၢ်လၢအကါဒိၣ်, တၢ်လၢအဘၣ်ထွဲဒီးကစၢ်ယ့ၣ်ၡူးအဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. ယူဒၤအဒူၣ်ဖိထၢဖိတဖၣ် ဘၣ်တၢ်စိၥ်မၢကဲကုၢ်ဘၣ်ဆၣ်, ဒ်သိးပှၤဂီၢ်မုၢ် ကအိၣ်ဒီးတၢ်မုၢ်လၢ်အဂီၢ်, ဝံယံးရမံယၤ စံးကတိၤလီၤ တၢ်ကစီၣ်အိၣ်ဟဲလၢယွၤ- “ယကမၤတၢ်ဂ့ၤတမံၤလၢယစံးပၥ်…
တၢ်အကတၢၢ် အစၢ
ဖဲ ၁၉၂၁ နံၣ်န့ၣ်, ၦၤသ့စိးပျၤတၢ် စဲၣ်မ် ရိဒံၢ်ယၣ် (Sam Rodia) စးထီၣ်ဘှီထီၣ်ဝဲ ဝးစ် တၢးထီ (Watts Towers) န့ၣ်လီၤ. သၢဆံသၢနံၣ်ပူၤကွံၥ်ဝံၤအလီၢ်ခံႇ က့ၢ်ဂီၤ စိးပျၤတဆံနွံထံၣ် အိၣ်ဆၢထၢၣ်ထီန့ၢ် Los Angeles မံထၢၣ်သၢဆံန့ၣ်လီၤ. ၦၤဒ့တၢ်အူတၢ်ဖိ ကၠဲရံၣ် ကၤစံၣ်ယၣ် (Jerry Garcia) ဆိကမိၣ်ဆံး ရိဒံၢ်ယၣ် အသးသမူဒီစိၤအတၢ်မၤအံၤန့ၣ်လီၤ. ကၤစံၣ်ယၣ် စံးဝဲဒၣ်လၢ ““တၢ်အကတၢၢ်အစၢ, လၢအဟဲအိၣ်ထီၣ်ဝဲ ဖဲနသံပူၤကွံၥ်ဝံၤအလီၢ်ခံ” န့ၣ်လီၤ. အဝဲစံးကဒီးဝဲလၢ “ဝိ .. တၢ်မၤဒ်သိးအံၤန့ၣ်တမ့ၢ်လၢယဂီၢ်ဘၣ်” န့ၣ်လီၤ.
မ့မ့ၢ် ကၤစံၣ်ယၣ် အဂီၢ် တၢ်အကတၢၢ်အစၢန့ၣ် ကမ့ၢ်တၢ်မနုၤလဲၣ်. ၦၤလၢအဒ့ သကိးတၢ်ဒီးအီၤ ဘီး ဝံၤယၤ (Bob Weir) ပၥ်ဖျါဖှိၣ်ထီၣ် အဝဲသ့ၣ်အတၢ်ထံၣ်- “တၢ်ကသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်နၤ ခါဆူညါလီၤထူလီၤယိာ်အဂီၢ်, တၢ်တအိၣ်နီၤတမံၤဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ, ပကမုၥ်လၤသးခုသကိး ပတၢ်အိၣ်မူ” န့ၣ်လီၤ.…
ကမျၢၢ်ထဲတဂၤဧိၤ
ဒ် “ဒဲဘၢၣ် နါကဲးစ်” (Denver Nuggets) ၦၤလိၥ်ကွဲ ဖျၢၣ်သွ့ ချၢးဘ် အပှၤစံးကတိၤပာ်ဖျါရၤလီၤတၢ်ကစီၣ်တဂၤအသိး, အဝဲသ့ၣ်အတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သရၣ် ကဲလ် စပဲလၢၢ် (Kyle Speller) န့ၣ်, အါတက့ၢ် ပှၤသ့ၣ်ညါအီၤ ခီဖျိလၢတၢ်သူၣ်ပိၢ်သးဝးဖးဒိၣ်အပူၤ, အတၢ်ကိးသတြီပာ်ဖျါ တၢ်လိာ်ကွဲ ဖျၢၣ်သွ့အဂ့ၢ် ဆူကမျၢၢ်တဖၣ်အအိၣ်ဖဲ တၢ်သတြီၤ ဖျၢၣ်သွ့ချၢးဘ် စဲၣ်နီၤအတၢ်လိၥ်ကွဲတဖၣ်အကတီၢ်န့ၣ်လီၤ. တုၤအဝဲကိးထီၣ် ‘မ်ပကစးထီၣ်တၢ်လိာ်ကွဲလီၤ’ လၢမဲးခ် (ကလုၢ်ဒၢ) အပူၤန့ၣ်, ၦၤသးစဲတၢ်လိာ်ကွဲ ဖျၢၣ်သွ့ (NBA) လၢအကထိတဖၣ်လၢအအိၣ်ဖဲတၢ်လိၥ်ကွဲအလီၢ်ဃုၥ်ဒီးၦၤကွၢ်ခိးကနၢ်တၢ်လၢအကကွဲၢ်တဖၣ် ကိးဆၢက့ၤအကလုၢ်ဆူ စပဲလၢၢ် န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်အံၤ အဃိအဝဲဘၣ်တၢ်ဃုထၢထီၣ်အီၤဒ် ၂၀၂၂ နံၣ်, ပှၤစံးကတိၤပာ်ဖျါရၤလီၤတၢ်ကစီၣ်အဂ့ၤကတၢၢ်တဂၤ (All-Star Game PA Announcer) အသိးန့ၣ်လီၤ. စပဲလၢၢ်စံးဝဲဒၣ်လၢ “ယသ့ၣ်ညါကမျၢၢ်တဖၣ်အတၢ်အိၣ်သး, ဒီးဟံၣ်ကစၢ်အပှၤလိၥ်ကွဲတၢ်ဖိ, ဒီးကမျၢၢ်လၢအဟဲကွၢ်တၢ်တဖၣ်အဂီၢ်, ယကဘၣ်မၤတၢ်မနုၤလဲၣ်န့ၣ်ယသ့ၣ်ညါလီၤ.” တၢ်လၢအဂ့ၤဒိၣ်ဝဲတမံၤန့ၣ် အတၢ်သ့စံးကတိၤတၢ်ခဲလၢာ်, လၢအဘၣ်တၢ်ပၥ်ဖျါဝဲလၢ ကွဲၤထံၣ်ဟူ,ဒီးကွဲၤလ့လိၤတဖၣ်န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်မၤလၤကပီၤကစၢ်ယွၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. စပဲလၢၢ် ပာ်ဖျါအါထီၣ်ဝဲလၢ “အဝဲမၤတၢ်ခဲလၢၥ်…
ထီပးလၢဘၣ်တၢ်ကွးဘူကွံၥ်
ဖဲ ကၠ့ၣ် အၣ် အၣ် ထိၣ်လ်က့ၣ် (J.R.R Tolkien) အလံၥ် The Fellowship of the Rings အပူၤန့ၣ် ဘံၣ်လ်ဘိၣ် ဘးက့ၣ် (Bilbo Baggins) စးထီၣ်ဒုးနဲၣ် တၢ်လၢအဟဲမၤဘၣ်ဒိအီၤ ခီဖျိလၢတၢ်စိၥ်ဒိးဃာ် တၢ်မၤကဒါမဲၥ်ပသံးတဘိ, လၢအအိၣ်ဒီးတၢ်ခံးအစိကမီၤ, လၢအနံၣ်ဃုဆံအတီၢ်ပူၤန့ၣ်လီၤ. ခီဖျိအန့ဆၢၣ်လၢ တၢ်ထီၣ်အ့ၣ် ကယီကယီ, ဒီးထုးလီၤတယၢၢ်အီၤအဃိ, အဝဲစံးဘၣ် ကါန်ဒး (Gandalf), ပှၤအူသမူသယၢ်တၢ်တဂၤလၢ “ဘၣ်မနုၤလၢတၢ်မၤအသးဒီးယၤဘူသလါဒီဂၤႇ တၢ်ထုးယူၥ်သးဒ်သိးအံၤတကလုၥ်ႇ တၢ်လၢယအဲၣ်ဒိးစံးမနုၤလဲၣ်န့ၣ် မ့ၢ်နသ့ၣ်ညါဧါ- တၢ်မၤသးဒ်ဝံၣ်သိစီ (ထီဘး) ဘၣ်တၢ်ကွးစီကွံၥ်လၢကိၣ်လိၤအသိးန့ၣ်လီၤ.” အဝဲပၥ်လီၤအသးလၢ ကပၥ်တ့ၢ်ဟံၣ်ဃီ, ဒ်သိးကလူၤဃုန့ၢ် တၢ်အိၣ်ဘှံးအိၣ်သါအလီၢ် တတီၤတီၤ, တၢ်လီၢ်လၢ “အမုၥ်အပၢၤ, ဒီးတၢ်အိၣ်ဘှ့ၣ်အိၣ်ဘှီၣ်, တအိၣ်ဒီးဘူးတံၢ်အါမး လၢအဃုသ့ၣ်ညါ တၢ်လၢတဘၣ်ဃးဒီးအီၤတဖၣ်အိၣ်ဝးတရံးဘၣ် အလီၢ်အကျဲ” န့ၣ်လီၤ.
ဒ် ထိၣ်လ်က့ၣ် အဂ့ၢ်အကျိၤအသိးအံၤ မၤသ့ၣ်နီၣ်ယၤ, လၢလံၥ်စီဆှံအလီၢ်လံၤပူၤ ဝံတဂၤ အတၢ်လဲၤခီဖျိန့ၣ်လီၤ. ဝံအ့ၤလံယၤ…
ကစၢ်ယွၤအတၢ်လုၢ်အီၣ်လုၢ်အီ
ဖဲလါယူၤ ၂၀၂၃ အနံၣ်န့ၣ် တၢ်ထံၣ်န့ၢ်က့ၤ ၦၤဒီပုၢ်ဝဲၢ်ဖိလွံၢ်ဂၤလၢ အသးအိၣ်တနံၣ်ဒီးတုၤတဆံသၢနံၣ်တဖၣ် အိၣ်မူအိၣ်ဂဲၤဒံး လၢ ကီၢ် ကိၣ်လၤဘံၣ်ယၢၤ (Colombia) အမ့ၣ်စိၣ် (Amazon) သ့ၣ်ၦၢ်ဖးဒိၣ်အပူၤအဃိ, ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်ကမၢကမၣ်ဘၣ်အသးန့ၣ်လီၤ. ဖဲကဘီယူၤလီၤတဲၥ်ဒီးအမိၢ် သံဝံၤအလီၢ်ခံန့ၣ်, ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ဖိလွံၢ်ဂၤအံၤ ဘၣ်အိၣ်မူအိၣ်ဂဲၤဝဲလၢ သ့ၣ်ၦၢ်ဖးဒိၣ်အပူၤ အနံၤအသီလွံၢ်ဆံန့ၣ်လီၤ. ဖိသၣ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤ, မ့ၢ်လၢအညီနုၢ်အိၣ်မူအိၣ်ဂဲၤလၢၦၢ်လၢ်ကျါ အဟီၣ်ခိၣ်လီၢ်ကဝီၤဒ်သိးအံၤအဃိႇ ဒ်သိးဒီးဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိအမံၤ တဖၣ်အသုတအီၣ်အဝဲသ့ၣ်အဂီၢ်, ဘၣ်အိၣ်ခူသူၣ်လၢ သ့ၣ်အထူၣ်မိၢ်ၦၢ်လိၤ, ဘၣ်ပၥ်ဖှိၣ်ထံကျိဖိအထံႇ ဒီးမူခိၣ်ထံတဖၣ် လၢပလီဖိတဖၣ်အပူၤႇ ဒီးလူၤဃုအီၣ်အီ တၢ်အီၣ်လၢ ကဘီယူၤဟးဂီၤအကူၥ်အက့တဖၣ်အကျါန့ၣ်လီၤ. သ့ၣ်သၣ်, ဒီးတၢ်အချံလၢ ပှၢ်လၢ်ကျါတဖၣ်, ပှၤအီၣ်ဝဲ သ့, တသ့န့ၣ် အဝဲသ့ၣ်တဖၣ်သ့ၣ်ညါဝဲစ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤ.
ကစၢ်ယွၤစိၥ်မူစိၥ်ဂဲၤၦၤဒီပုၢ်ဝဲၢ်ဖိတဖၣ်အံၤန့ၣ်လီၤ.
အဝဲသ့ၣ်အဂ့ၢ်အကျိၤဖိ လၢအလီၤကမၢကမၣ်အံၤ ဒုးသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤယၤလၢတၢ်လီၤလိၢ်လီၤလးအပူၤ, ကစၢ်ယွၤ စိၥ်မူစိာ်ဂဲၤ ၦၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ်လၢၦၢ်မုၢ်ကနၢ အနံၣ် ၄၀ အဂ့ၢ်န့ၣ် ဘၣ်တၢ်ကွဲးနီၣ် ဖဲလံၥ် ၂မိၤရှ့ တုၤ ၄ မိၤရှ့အပူၤ, ဒီးဘၣ်တၢ်ပၥ်ဖျါလၢလံၥ်စီဆှံဒီတဘ့ၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. ယွၤပၥ်မူပၥ်ဂဲၤ ၦၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ်…