ကဲထီၣ်တၢ်လၢအစီဆှံ
ယလဲၤဟးကွၢ်ကီ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်အပတီၢ် တၢ်ဒုးနဲၣ် စုသ့စိးပျၤ ဝါစဲလ့ၢ် (ကြွေပန်းပု)တၢ်ဂီၤတဖၣ် လၢစုသ့စိးပျၤအတၢ်သူၣ်ထီၣ် (museum) အကတီၢ်, ယဘၣ်တၢ်ကွဲမုာ်ယၤ ဒ်သိးယနီၢ်ကစၢ်ဒၣ်ယဲ ယကမၤ ကိစိာ်စုဖိတဖျၢၣ် (pinch pot) လၢကပံာ်, ဘၣ်တၢ်ပာ်ဃ့အီၤလၢကလံၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်တ့စိးပျၤ, ဒီးတ့ခဲၣ်အလွဲၢ်လၢ သလၢဖျၢၣ်ဆံးဖိတဖျၢၣ်အဂီၢ်န့ၣ်, ယဘၣ်စူးကါတၢ်ဆၢကတီၢ်ယံာ်ဝဲ ခံနၣ်ရံၣ်န့ၣ်လီၤ. ယဂုာ်ကျဲးစၢးမၤတၢ်အစၢ, သလၢဖျၢၣ်ဆံးဖိတဖျၢၣ်န့ၣ် အတလီၤကညီၢ်လီၤသးစဲ, အက့ၢ်အဂီၤတဂ့ၤ, အလွဲၢ်တဃူတဖိးဘၣ်န့ၣ်လီၤ. သလၢဖျၢၣ်ဆံးဖိအံၤန့ၣ် တမ့ၢ်လၢတၢ်ကပာ်ဒုးနဲၣ်အီၤလၢစုသ့စိးပျၤအတၢ်သူၣ်ထီၣ်အပူၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ.
တၢ်အိၣ်မူအိၣ်ဂဲၤအပတီၢ် အဒိၣ်အထီန့ၣ် ကဲထီၣ်တၢ်လၢအလီၤပျံၤ, အလီၤဘၣ်ယိၣ်တမံၤသ့ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. ၦၤအံၣ်စရ့လးဖိ အၦၤလုၢ်တၢ်အဒိၣ်တဖၣ် ဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဒီးတၢ်ဂ့ၢ်အံၤန့ၣ်, ဖျါဖဲ ၃မိၤ ၂၂:၁-၈ အပူၤ, လၢအဝဲသ့ၣ် ကျဲးစၢးလူၤပိာ်ထွဲမၤထွဲ ယွၤအတၢ်မၤလိာ်တဖၣ်, ပာ်ဖှိၣ်ဃုာ်ဒီး ဒ်အဆၢဖိ ၁ဝ-၃၃ ပာ်ဖျါဝဲအသိး, တၢ်လုၢ်တၢ်ပာ် အတၢ်နဲၣ်ကျဲတဖၣ်, ဒ်သိးကမ့ၢ်ဝဲပှၤအစီအဆှံလၢ ယွၤအတၢ်မၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ၦၤလုၢ်တၢ်အဒိၣ်တဖၣ် အတၢ်မၤန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်လၢအစီဆှံ- ဘၣ်တၢ်မၤအီၤလီၤလီၤဆီဆီ ဘၣ်ဆၣ်, အဝဲသ့ၣ်ဂုာ်ကျဲးစၢးမၤတၢ် အဂ့ၤကတၢၢ်ဒၣ်လဲာ်, တၢ်လီၤတူာ်လီၤကာ်အိၣ်ဒံးဝဲအဖၢမုၢ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ,…
ကစၢ်ယွၤ - ပလၢၢ်သနၢၣ်အခီၣ်တဃာ်အမ့ၢ်အတီ
ပဖၣ်ကပူၤလီၤကလဲ, ဒီးအဒါတဖၣ်လီၤပှီၢ်လံအဃိ, အလီၢ်အိၣ်လၢပကဘၣ်ဘှီဂ့ၤထီၣ်က့ၤပဟံၣ်န့ၣ်လီၤ. ပဟံၣ်တၢ်လီၢ်အါတီၤတဖၣ်န့ၣ် ဘၣ်တၢ်မၤလီၤပှီၢ်ကွံာ်ဝံၤ, ၦၤဘှီတၢ်ဖိတဖၣ် စးထီၣ်ခူၣ်ဝဲ တၢ်ကပာ်လီၤ လၢၢ်သနၢၣ်အသီအကတီၢ်, ပထံၣ်ဘၣ် တၢ်လၢအလီၤသးစဲဘူးတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
ၦၤကဘှီတၢ်တဖၣ် ခူၣ်ဝဲဟီၣ်ခိၣ်, ဒီးလီခီသ့ၣ်ဖးတဖၣ်, လၢ ၁၈၅ဝ နံၣ်တဖၣ်အပူၤ ဆိၣ်ဒၣ် (soda) ပလီတဖၣ်, တုၤဒၣ်လဲၣ် ဖၣ်ကပူၤပီးလီတဖၣ် အိၣ်ဟဲဖျါထီၣ်လၢဟီၣ်ခိၣ်လာ်န့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်ပတ့ထီၣ်ဘၣ်ပဟံၣ်လၢ ၦၤစူးကွံာ်တၢ်လၢပှၤတသးလီၤ တဖၣ်အလီၢ်အကျဲန့ၣ်ဧါ. မ့ၢ်မတၤကသ့ၣ်ညါလဲၣ်. ဘၣ်ဆၣ်, တၢ်အစၢဟဲထီၣ်ဝဲလၢ ၦၤဘှီတၢ်လၢအသ့စဲအ့ၣ်န့ၣ် စံးဝဲဒၣ်လၢ လၢၢ်သနၢၣ်အခီၣ်တဃာ်အဂီၢ် ပကဘၣ်ခူၣ်ယိာ်ထီၣ်ဟီၣ်ခိၣ်န့ၣ်လီၤ. မ့တမ့ၢ်ဘၣ်ဒီး ဟံၣ်ဒူၣ်တဖၣ်ကတဲၤသ့ၣ်ဖးဝဲန့ၣ်လီၤ.
ဟံၣ်တဖျၢၣ်ကဂၢၢ်ကကျၢၤအဂီၢ်, တၢ်အခီၣ်တဃာ်တဖၣ်န့ၣ် ကဘၣ်ဂ့ၤဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢပတၢ်အိၣ်မူအဂီၢ်စ့ၢ်ကီး မ့ၢ်ဝဲတီဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲၦၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ် ပျံၤတၢ်လၢဒုၣ်ဒါတဖၣ်အဃိ, ယၡါ ၃၃:၂-၄ န့ၣ် ဒ်သိးပှၤဂီၢ်မုၢ် ကအိၣ်ဂၢၢ်ဆိးကျၢၤဝဲအဂီၢ် ဝံယၡါယၤ ဃ့ထုကဖၣ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် တၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါန့ၣ်တဟဲဝဲလၢ တၢ်သူၣ်ဒူသးဒူ, မ့တမ့ၢ် တၢ်စုကဝဲၢ်တဖၣ်န့ၣ်ဘၣ်. မ့မ့ၢ် တၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါအိၣ်ဟဲခီဖျိ, သးသမူ သူၣ်လီၤအသးလၢ ယွၤန့ၣ်လီၤ. အဆၢဖိ…
ဘၣ်ဆိၣ်ဂ့ၤဒ်သိးကကဲထီၣ်တၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤ
ဖဲနံၣ်တဖၣ်လၢ ယမၤတၢ် ဒ်ၦၤကွဲးတၢ်ကစီၣ်အကတီၢ်, ယသးခုသးမုာ်ယဲလၢ ယဘၣ်စံးကတိၤပာ်ဖျါ ၦၤဂၤအဂ့ၤဘၣ်ဆၣ်, ယဘၣ်တၢ်သိၣ်လိနဲၣ်လိယၤလၢ ယတဘၣ်ပာ်ဖျါထီၣ် ယတၢ်ထံၣ်ဆိကမိၣ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ. နံၣ်တဖၣ်လဲၤပူၤကွံာ်ဝံၤန့ၣ်ဒီး, ယသးကလၢၤဘၣ် ကစၢ်ယွၤအတၢ်ကိးယၤလၢ ယကဘၣ်ဟးထီၣ် လၢၦၤကွဲးတၢ်ကစီၣ်အတၢ်မၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲယသးကလၢၤဘၣ်တၢ် ဒိၣ်ထီၣ်အါထီၣ်ဝဲလၢ ယွၤအတၢ်နဲၣ်ယၤ ဒ်သိးယကကွဲးတီၢ်ထီၣ်အဂ့ၢ် လၢအ့ထဲၣ်နဲးဘလီး (Blog) အပူၤ, လၢတၢ်ကဟ့ၣ်ခီဟ့ၣ်နီၤအဂ့ၢ်န့ၣ်ဒီး, ယကကွဲးပာ်ဖျါ ယတၢ်ထံၣ်ဆိကမိၣ်, လီၤလီၤဆီဆီ ဘၣ်ဃးဒီးယတၢ်စူၢ်တၢ်နာ်အဂ့ၢ်န့ၣ် ယဘၣ်ယိၣ်တၢ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲယစးထီၣ်ကွဲးတၢ်န့ၣ်ဒီး, ယဘၣ်ယိၣ်ယဲလၢ တၢ်ဂ့ၢ်လၢယကကွဲးတဖၣ် တအိၣ်လၢၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, ယကွဲးယဲ တနွံဘၣ်တနွံဝံၤ အလီၤခံန့ၣ်, ယဃုထံၣ်န့ၢ် တၢ်ကတိၤဟ့ၣ်သဆၣ်ထီၣ်တဖၣ်, ဒီးတၢ်ထံၣ်ဆိကမိၣ်တဖၣ်လၢ ယကဟ့ၣ်နီၤလီၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ယကွဲးတၢ်တဖၣ် ဒ်ယံာ်ထီၣ်ဒ်အါထီၣ်, ဒီးယတၢ်ထံၣ်ဆိကမိၣ်တဖၣ် အါထီၣ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်မၤအသးအံၤ, မ့ၢ်ဝဲတီဝဲ တုၤခဲကနံၣ်အံၤန့ၣ်လီၤ.
ဖဲယလူလီၤဂၢ်လီၤ ယတၢ်ဟ့ၣ်, ဒီးတၤလၣ်တဖၣ်လၢ တၢ်မၤတၢ်ခ့တၢ်ၦၤအတၢ်မၤလၢၦၤဂၤအဂီၢ်န့ၣ်ဒီး, လၢယသးသမူအပူၤန့ၣ် ယထံၣ်ဘၣ် ကစၢ်ယွၤ မၤၦဲၤအါထီၣ်ဝဲတၢ်သးခု, ဒီးတၢ်ထိၣ်ဟူးထိၣ်ဂဲၤသးအသဟီၣ်ဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ.
ဖဲလံာ် ၂ စီၤပၤအပူၤန့ၣ် ပကဖးဘၣ် ပှၤဖှီၣ်ဖိယာ်ဖိ…
တၢ်ပျံၤယူးယီၣ်ပာ်ကဲယွၤ
ကၠဲရမံၣ် (Jeremy) ကွဲးပာ်ဖျါဝဲလၢ, "သးလၢအပျံၤတၢ်သံအဂ့ၢ်န့ၣ် ယသ့ၣ်ညါယဲတစှၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ. အပူၤကွံာ် နွံနံၣ်, ဖဲယနၢ်ဟူဘၣ်လၢ ယအိၣ်ဒီး ခဲစၢၣ်တၢ်ဆါလၢ တၢ်ကူစါယါဘျါအီၤတန့ၢ်အကတီၢ်, ယသးဘၣ်ဒိ, ဆိးက့, ခိၣ်မူၤနၢ်မူၤ, ဒီးတၢ်ပျံၤတၢ်ဖုး လုၣ်ဘၢကွံာ်ယၤ န့ၣ်လီၤ." ဘၣ်ဆၣ် ဒ်သိးအဝဲကပၢၤဃာ်အတၢ်ပျံၤတၢ်ဖုးအဂီၢ် အဝဲမၤလိန့ၢ်တၢ် ခီဖျိသန့ၤလီၤအသးလၢယွၤ, ဒီးဆီတလဲဝဲ, သးလၢအပျံၤတၢ်သံတမံၤအံၤဆူ တၢ်ပျံၤယူးယီၣ်ပာ်ကဲယွၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်အခီပညီလၢ ကၠဲရမံၣ် အဂီၢ်န့ၣ်, မ့ၢ်ဝဲ ၦၤလၢအတ့လီၤစးကဝးတဂၤ အတၢ်လီၤဘီလီၤမုၢ် ဒ် ယၡါ ၂၅:၈ ပာ်ဖျါဝဲအသိး, ကစၢ်ယွၤန့ၣ် “ကမၤလီၤဘျၢတၢ်သံလီၤထူလီၤယိာ်” န့ၣ်လီၤ. တကတီၢ်ဃီ, လၢအသးကံၢ်ပူၤန့ၣ် သ့ၣ်ညါနၢ်ပၢၢ်ဝဲလၢ ယွၤသ့ၣ်ညါအီၤ, ဒီးအဲၣ်အီၤန့ၣ်လီၤ.
တၢ်ပျံၤယွၤ- လၢတၢ်ယူးယီၣ်ပာ်ကဲ, ဒီးလၢတၢ်ကမၢကမၣ်အပူၤ, တၢ်ပျံၤကစၢ်ယွၤလၢအစီဆှံတဂၤန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်ဂ့ၢ်မိၢ်ၦၢ်လၢလံာ်စီဆှံအပူၤ, ဒီးဘၣ်တၢ်ပာ်ဖျါထီၣ်အီၤတပယူာ်ဃီန့ၣ်လီၤ. လၢလံာ်ကတိၤဒိအပူၤန့ၣ်, ဒ်သိးအဖိခွါကပျံၤယွၤအဂီၢ် စီၤပၤ စီၤၡလိၤမိၤ သိၣ်လိနဲၣ်လိဝဲလၢ အတၢ်ကတိၤလုၢ်ဒိၣ်ၦ့ၤဒိၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ကတိၤ ၂:၂, ၄-၅ န့ၣ် စီၤၡလိၤမိၤ စံးဘၣ်အဖိခွါ,…
ယွၤအတၢ်ကဟုကယာ်လၢအလၢၦဲၤ
အသးသမူဒီစိၤန့ၣ် ဒ့ဘ့း ဘဲးထၢၣ် (David Vetter) ဘၣ်အိၣ်ဝဲလၢ စံၣ်ပိလိတဖျၢၣ် အပူၤ, ဒီးဖဲအသးအိၣ် တဆံခံနံၣ် သံဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်ဝဲလၢ တၢ်ဆါနးနးကျံးကျံး, လၢအမ့ၢ် အနီၢ်ကစၢ်တြီဆၢတၢ်ဆူးတၢ်ဆါတဖၣ်တသ့တန့ၢ်တမံၤ (SCID), ဒီးပှၤကိးအီၤလၢ “စံၣ်ပိလိပိာ်ခွါဖိ” န့ၣ်လီၤ. အမိၢ်ဒီးအပၢ်န့ၣ် အဖိဝဲၢ်ကိ လီၤမၢ်တ့ၢ်ဝဲလၢ တၢ်ဆါအၢအံၤအဃိ, ပာ်လီၤအသးလၢ ကဒီတဒၢ အဖိခံဂၤတဂၤန့ၣ်လီၤ. ဒ်သိးကအိၣ်မူအိၣ်ဂဲၤအါနံၣ်အါလါအဂီၢ်, (NASA) အၦၤသ့ၦၤဘၣ်တဖၣ် ကတဲာ်ကတီၤန့ၢ် ပလးစတ့းအတၢ်ဒီတဒၢ စံၣ်ပိလိ,ဃုာ်ဒီးမူပျီဆ့ကူဆ့ကၤလီၤဆီ, ဒ်သိးအမိၢ်အပၢ်ကစိာ်ထီၣ်စိာ်လီၤ ဒ့ဘ့း လၢတၢ်လဲၤတၢ်က့ၤ လၢတၢ်ချၢအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ပကထံၣ်ဘၣ် ပဝဲကိးဂၤဒဲး ပသးအိၣ် ဒီတဒၢ ၦၤလၢပအဲၣ်ဘၣ်တဖၣ်ထဲလဲၣ်န့ၣ်လီၤ.
နီၢ်အဘံၤကါယံးလး အဝၤ စီၤနဘလး, လၢအမ့ၢ် ပှၤအၢပှၤသီတဂၤန့ၣ် မၤကမၣ်ဘၣ် စီၤပၤဒၤဝံးန့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်အကတီၢ်အၢသီအံၤန့ၣ်, စီၤဒၤဝံး အဲၣ်ဒိးဟ့ၣ်ကၣ်ဝဲလၢ အနီၢ်ကစၢ်န့ၣ်လီၤ. ၁ ၡမူၤ ၂၅:၂၉ ပာ်ဖျါဝဲ, နီၢ်အဘံၤကါယံးလး ဃ့ၢ်သဘျိၣ်ဆူ စီၤဒၤဝံး အအိၣ်,…
ကစၢ်ခရံာ်မ့ၢ်တၢ်အကါဒိၣ်ကတၢၢ်
ယမါဒီးယၤႇ ပအဲၣ်ကွၢ်ကီ တၢ်ဂီၤမူလၢ အလီၤနံၤ, ဒီးထီၣ်ဂဲၤထီၣ်တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံ တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ယအဲၣ်ဒိးစံးလၢ တၢ်ကွၢ်ကီတၢ်ဂီၤမူန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်လၢယမါ အသးအိၣ်မၤဝဲဘၣ်ဆၣ်, ကဲထီၣ်တၢ်လၢယအဲၣ်မၤစ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤ. ပှၤဒုးနဲၣ်တၢ်ဖိတဖၣ် အတၢ်လီၤအဲၣ်လီၤကွံ, ဒီးအတၢ်ထုးန့ၢ်သူၣ်န့ၢ်သးတဖၣ်န့ၣ် သန့ၤထီၣ်အသးလၢ တၢ်ဂီၤမူအကတၢၢ်, တၢ်လၢပပာ်ဖျါဆိတသ့ ကတၢၢ်ဝဲလၢတၢ်သးခုန့ၣ်လီၤ. တယံာ်ဒံးဘၣ်န့ၣ် ပကွၢ်တၢ်ဂီၤမူလၢ အဟ့ၣ်ထီၣ်ဝဲ တၢ်အဲၣ်အတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်တၢ်သံကွၢ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဂီၤမူ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ "တၢ်အဲၣ်မ့ၢ် သးကလၢၢ်ဘၣ်တၢ်န့ၣ်လီၤ. ဒိးကနၣ် တၢ်လၢနသး စံးဘၣ်နၤတက့ၢ်" န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဂီၤမူ အကတၢၢ် ပာ်ဖျါဝဲလၢ နတၢ်သးခုမ့ၢ်တၢ်လၢ အကါဒိၣ်ကတၢၢ်န့ၣ်လီၤ. ပသးကလၢၢ်ဘၣ်တၢ်န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်လၢအကါဒိၣ်တမံၤန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, တၢ်သးကလၢၢ်ဘၣ်တၢ်လၢ အကွၢ်ထဲအဂီၢ်ဒၣ်ဝဲန့ၣ် လၢတၢ်ဆီဟံၣ်ဆီဃီအယံာ်အထီအဂီၢ်, တမ့ၢ်တၢ်အခီၣ်တဃာ်လၢအဂ့ၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ.
အခီၣ်ထံးန့ၣ် ခ့ခါလုၢ်လၢ်ထူသနူတဖၣ် ဒုးအိၣ်ထီၣ် တၢ်ထံၣ်ဆိကမိၣ်လၢ အဖျါဂ့ၤဘၣ်ဆၣ်, ပမ့ၢ်ကွၢ်ထံကွၢ်ဆးန့ၣ်ဒီး, ဟးဂီၤကွံာ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. ပမ့ၢ်ကွၢ်ထံ လီၤတံၢ်လီၤဆဲးန့ၣ်ဒီး, တၢ်ဂ့ၢ်အိၣ်ဝဲလၢ စီၤပီလူး အသးကံၢ်ပူၤ, ကွဲးပာ်ဖျါဝဲလၢ ကလီးစဲ ၂ အပူၤန့ၣ်လီၤ. ဒ်သိးပကသ့နီၤဖးသ့ၣ်ညါ ခ့ခါလုၢ်လၢ်ထူသနူတဖၣ်…
ကစၢ်ယွၤအတၢ်အၢၣ်လီၤတဖၣ်
ယထံၣ်ဘၣ် ယပၢ်အခိၣ်နူာ် တၢ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်တၢ်တဖၣ်လီၤမၢ်ကွံာ်ဝဲန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်လီၤသးဘၣ်ဒိန့ၣ်လီၤ. ဒံၣ်မဲၡါ (Dementia) မ့ၢ် ခိၣ်နူာ်တၢ်ဆါလၢ အနးဒိၣ်မး, ဟံးန့ၢ်ကွံာ်ၦၤကညီတဖၣ် အတၢ်သ့ၣ်နီၣ်တဖၣ်ခဲလၢာ်, တုၤဒၣ်လဲာ်အတၢ်အိၣ်မူလၢ ကဘၣ်အိၣ်မူတ့ၢ်ဝဲဆူညါ ကသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤတၢ်အဂီၢ် တၢ်တအိၣ်တ့ၢ်ဝဲနီတမံၤလၢၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဖဲမုၢ်တနၤန့ၣ်, ယမံမီၢ်တၢ်တထံၣ်, ဒီးယနာ်လၢကစၢ်ယွၤ ညီနုာ်ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါယၤန့ၣ်လီၤ. ယတၢ်မံမီၢ်အပူၤ, လၢကစၢ်ယွၤ အစုပူၤန့ၣ် အိၣ်ဒီးတလါဖိတဖျၢၣ်လၢ ပှၤပာ်တၢ်လုၢ်ဒိၣ်ၦ့ၤဒိၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ကစၢ်ယွၤန့ၣ် စံးဘၣ်ယၤလၢ, “နပၢ်အတၢ်သ့ၣ်နီၣ်တဖၣ်န့ၣ် ယဟံးဃာ်ပၢၤဃာ်ပာ်ဝဲဖဲအံၤန့ၣ်လီၤ. ခဲကနံၣ်အံၤ, ယကပၢၤပာ်အီၤ, ဘၣ်ဖဲမုၢ်တနံၤ, လၢမူခိၣ်ဘီမုၢ်န့ၣ် ယကဟ့ၣ်က့ၤအီၤန့ၣ်လီၤ.”
နံၣ်လၢအပိာ်ထွဲထီၣ်အခံတဖၣ်အပူၤ, ယမ့ၢ်မတၤလဲၣ်န့ၣ် ဖဲလၢယပၢ်တသ့ၣ်ညါလၢၤဘၣ်ယၤအကတီၢ် တဘျီလၢ်လၢ်, တၢ်မံမီၢ်အံၤ မၤမုာ်ထီၣ်က့ၤယၤန့ၣ်လီၤ. ယမၤသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤယသးလၢ ယပၢ်အတၢ်ဆါန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်တစိၤဖိန့ၣ်လီၤ. ယပၢ်မ့ၢ် ယွၤအဖိအဃိ, မုၢ်တနံၤန့ၣ် ကစၢ်ယွၤကဟ့ၣ်က့ၤအီၤ အတၢ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်တၢ်တဖၣ်လီၤစိၤန့ၣ်လီၤ.
ဒ်သိးပကသ့ၣ်နီၣ် စီၤပီလူး ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ ၂ကရံၣ် ၄:၁၇ အပူၤ, “တၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်ဘၣ်ပှၤ ဘီၣ်သလီၣ်, လၢအအိၣ်တစိၢ်ဖိ” အဂီၢ် ယတၢ်လဲၤခီဖျိအံၤမၤစၢၤၦၤန့ၣ်လီၤ. အဆၢဖိ ၇-၁၂…
တၢ်သ့ၣ်ညါနီၣ်ကစၢ်ယွၤ
ယဒိးထီၣ်ကဘီယူၤဆူ ကီၢ်အ့ဒံၣ်ယၤႇ ကီၢ်လၢ ယတလဲၤတုၤဘၣ်နီတဘျီ, ဒီးယလဲၤတုၤ ဘဲကၣ်လူၣ်အၣ် (Bengalura) ကဘီယူၤသန့ လၢဖးဖီမုၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ကွဲးလိာ်သး လီလံာ်ပရၢ အိၣ်ဝဲဘၣ်ဆၣ်, မ့ၢ်မတၤကဟဲအိၣ်ယၤလဲၣ်, ပကဘၣ်ထံၣ်လိာ်ပသးဖဲလဲၣ်န့ၣ် ယတသ့ၣ်ညါဘၣ်. ယပိာ်ထွဲ ၦၤဂီၢ်မုၢ်အခံတုၤလၢ ၦၤဟံးန့ၢ်ထၢၣ်အလီၢ်ဝံၤ, ဟးထီၣ်ဆူ တၢ်ချၢ ဖဲမုၢ်နၤလၢအကိၢ်စဲဘူးစဲဘး, ဒီးလၢၦၤကညီအါဂၤတဖၣ်အကျါန့ၣ် ယလူၤဃုထံၣ်န့ၢ် ၦၤတဂၤဂၤလၢ ကသ့ၣ်ညါယၤန့ၣ်လီၤ. ယဟးဆူန့ၣ်ဆူအံၤလၢ ၦၤဂီၢ်မုၢ်တဖၣ်အမဲာ်ညါန့ၣ် တၢ်ကအိၣ်ဝဲ တနၣ်ရံၣ်ဃၣ်ဃၣ်, ဒီးယမုၢ်လၢ်လၢ ၦၤတဂၤဂၤ ကသ့ၣ်ညါကွၢ်နီၣ်ယၤန့ၣ်လီၤ. အကတၢၢ်န့ၣ်ဒီး, ၦၤလၢအသးဖျါဂ့ၤဝဲတဂၤ ဟဲသုးဘူးအသးဆူယအိၣ်ဒီး, သံကွၢ်ယၤလၢ “နမ့ၢ် ဝ့ (Winn) ဧါ” န့ၣ်လီၤ. “ဝံသးစူၤဘၣ်ယၤတက့ၢ်. ယဆိကမိၣ်လၢ ယကသ့ၣ်ညါကွၢ်နီၣ်နၤန့ၣ်လီၤ. နဟးလၢယမဲာ်ညါတလီၢ်လီၢ်ဘၣ်ဆၣ်, နတလီၤဂာ်ဝဲ ဒ်သိးဒီးယမုၢ်လၢ်တ့ၢ်အသိးဘၣ်န့ၣ်လီၤ.”
ပဝဲပှၤကညီတဖၣ် ညီနုၢ်ပအိၣ်ဒီးသးအတၢ်ဆိကမိၣ်ကမၣ်တၢ်, ဒီးပလီၤတူာ်လီၤကာ်လၢ တၢ်သ့ၣ်ညါကွၢ်နီၣ် ၦၤကညီ မ့တမ့ၢ်, တၢ်လီၢ် လၢပကြၢးသ့ၣ်ညါတဖၣ် န့ၣ်လီၤ. ဒ်သိးဒီးပကသ့ၣ်ညါကွၢ်နီၣ်အီၤအဂီၢ် ကစၢ်ယွၤ ဟ့ၣ်လီၤၦၤ ကျိၤကျဲတဘိလၢအတကမၣ်န့ၣ်လီၤ.…
တၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်တဖၣ်အတၢ်ဟ့ၣ်
ရဲး အဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခံဂၤ (The Wright brothers) မၤနၢၤဝဲ ၦၤကညီအတၢ်သးအိၣ် ပၢဆှၢလဲၤတၢ်လၢကဘီယူၤဘၣ်ဆၣ်, အဝဲသ့ၣ် အတၢ်လဲၤကျဲဆူတၢ်မၤနၢၤအဂီၢ်န့ၣ် တမ့ၢ် တၢ်အညီနီတဘျီဘၣ်. တၢ်တကဲထီၣ်လိၣ်ထီၣ်တဖၣ်လၢ တၢ်ဂံၢ်ထီၣ်ဒွးထီၣ်တလၢာ်, တၢ်နံၤဘၣ်ဖၣ်လဲႇ ကျိၣ်စ့တၢ်ကီတၢ်ခဲႇ ဒီးအဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဂၤ ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးနးနးကလဲာ် ဘၣ်ဆၣ်, တၢ်ကီတၢ်ခဲလၢ အဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဝဲတဖၣ်န့ၣ် ဆိကတီၢ်ဝဲ ၦၤဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခံဂၤအံၤတန့ၢ်ဘၣ်. အီၣ်ဘ့ ရဲး (Orville Wright) ပာ်သူၣ်ပာ်သးဝဲလၢႇ “တၢ်လၢကလံၤ အဂၢၢ်န့ၣ် ထိၣ်တယူၤဝဲဒၣ် နီတဘ့ၣ်ဘၣ်” န့ၣ်လီၤ. ၦၤကွဲးၦၤကညီအသးသမူအဂ့ၢ်, ဒ့ဘ့း မဲးခီလၣ် (David McCullough) ပာ်ဖျါဝဲအတၢ်ထံၣ်လၢ, တၢ်ကီတၢ်ခဲစံးတၢ်န့ၣ် “ဘၣ်တဘျီဘျီ မ့ၢ်တၢ်လိၣ်ဘၣ်နီၢ်နီၢ်လၢ ကစိာ်ထီထီၣ်နၤ” သ့ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. မဲးခီလၣ် စံးဝဲဒၣ်လၢ, “အဝဲသ့ၣ်အတၢ်သူၣ်ခုသးခုန့ၣ် တမ့ၢ်တၢ်လဲၤတုၤဆူ ကစၢၢ်ဒီခိၣ်လိၤဘၣ်.မ့မ့ၢ် တၢ်လဲၤထီၣ်ဝဲကစၢၢ်” န့ၣ်လီၤ.
တၢ်မၢဖိ စီၤပ့းတရူး သိၣ်လိဝဲ သူၣ်ဂ့ၢ်သးကျိၤအတၢ်သိၣ်တၢ်ဘျၢဒ်သိးအံၤဆူ လၢသီတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်, လၢအဘၣ်တၢ်မၤအၢမၤနးတဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ၁ ပ့း ၄:၁၂…
ပျဲလဲၤယပှၤဂီၢ်မုၢ်တဖၣ်
တၢ်ဂီၤတ့ခဲၣ် “ပျဲလဲၤယပှၤဂီၢ်မုၢ်တဖၣ်” တဘ့ၣ်အံၤ ဘၣ်တၢ်တ့ခဲၣ်အီၤလၢ အ့ၣ်ရိၣ် ဒီးကလး (Aaron Douglas) န့ၣ်လီၤ. ဒီးကလး စူးကါဝဲ တၢ်အလွဲၢ် အဂီၤဃဲး, အလါ, ဒီးထူအလွဲၢ်လၢအဖျါဆဲးကပီၤဒိၣ်, ဒီးတ့ခဲၣ် အၤဖရံကၣ် (African) အလုၢ်အလၢ်, ဒ်သိးကပာ်ဖျါထီၣ် လံာ်စီဆှံအတၢ်တဲပူ ဘၣ်ဃးဒီးစီၤမိၤရှ့အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဂီၤအံၤ ဘၣ်တၢ်ဒုးဘၣ်ထွဲလိာ်အသးဒီးအမဲရကၤသူဖံးဖိတဖၣ် ထုးဂံၢ်ထုးဘါလၢ ကဒိးန့ၢ် တၢ်သဘျ့, ဒီးတၢ်စံၣ်ညီၣ်တီအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
တၢ်ဂီၢ်တ့ခဲၣ်တဘ့ၣ်အံၤ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ ကစၢ်ယွၤ လီၣ်ဖျါထီၣ်အသးလၢ စီၤမိၤရှ့ ခီဖျိ မ့ၣ်အူ အီၣ်တပှိာ်တလိၣ်အပူၤ, ဒီးဒုးနဲၣ်ဝဲလၢယွၤသ့ၣ်ညါ ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ် တူၢ်ဘၣ်ခီၣ်ဘၣ် တၢ်ကီတၢ်ခဲလၢ ကီၢ်အဲၤကူးပတူးအပူၤန့ၣ်လီၤ. ပှၤလၢ အတ့ခဲၣ်တၢ်ဂီၤတဂၤအံၤ စူးကါဝဲ တၢ်ကပီၤတဘိ, ဒ်သိးကပာ်ဖျါထီၣ် ယွၤအတၢ်ကစီၣ်, ဖျါဖဲ ၂ မိၤ ၃:၁၀ အပူၤ, “ခဲကနံၣ်အံၤဟဲ, ဒီးယကမၢလီၤနၤဆူဖၤရိၤအအိၣ်, ဒ်သိးနကဒုးဟးထီၣ် ယပှၤဂီၢ်မုၢ်, ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိ, လၢအဲၤကူပတူးအပူၤန့ၣ်လီၤ.”
တၢ်ဂီၤတ့ခဲၣ် “ပျဲလဲၤယပှၤဂီၢ်မုၢ်တဖၣ်”…