တၢ်လီၤကလဲကွံၥ် ဒီးတၢ်လၢအဟဲဖျါထီၣ် ဃံဃံလၤလၤ
အဆိကတၢၢ် ယတၢ်ကွၢ်တဘျးဖိ ဒုးလဲၤပူၤကွံၥ် ယၤလၢတၢ်ဂီၤလၢအမ့ၢ် “ဆိကမိၣ်ထီၣ် ဖီဒ့ၣ်ညါ”လၢ မၣ်ကိၣ်တိၣ် ဖူၣ်ကၠံၣ်မူရၣ်(Makoto Fujimura), ဒ်အမ့ၢ်တၢ်ယိယိဖိတခါ, လၢကသံၣ်အလွဲၢ်အဝါ, အသူဒီးအဃး ဒီးဖျါလၢဖီဒ့ၣ်ညါအိၣ်ခူသူၣ်လၢ တၢ်လီၢ်ခံန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, တၢ်ဂီၤအံၤဖျါတၢ်ထုးသူၣ်ထုးသး ဖဲယမၤလိန့ၢ်တၢ်လၢ ဟီၣ်လၥ်ကဘျံး -၈၀ ဘၣ်တၢ်မၤလီၤကလဲ ဒီးစူးကါအီၤလၢတၢ်ဂီၤအံၤ ဒ်ၦၤယပၣ်ဖိ(Japanese)အတၢ်စုသ့တၢ်မၤ ဒ်အမ့ၢ်နံၣ်ဟီၣ်ကၣ်(Nihonga), လၢဖူၣ်ကၠံၣ်မူရၣ်ကိးအီၤလၢ “တၢ်စုသ့လၢအဘၣ်တၢ်မၤအီၤ ကယီကယီ” န့ၣ်လီၤ. နမ့ၢ်ကွၢ်တၢ်ဂီၤအံၤဘူးဘူး, တၢ်အံၤပၥ်ဖျါထီၣ် ဟီၣ်လၥ်ကဘျံးဖိလၢ အဃါဃုၥ် သဘံၣ်ဘုၣ်ဒီးဃံလၤဝဲန့ၣ်လီၤ. ဖူၣ်ကၠံၣ်မူရၣ်ပၥ်ဖျါဝဲလၢ, အဝဲထံၣ် လံၥ်တၢ်သးခုကစီၣ်, သီၣ်ဆၢကဒါက့ၤတၢ် ဒီးကျဲလီၤဆီလၢအဒုးကဲထီၣ် “တၢ်ဃံတၢ်လၤ အဟဲခီဖျိလၢတၢ်လီၤကလဲကွံၥ်” ဒီးဒ်ကစၢ်ယ့ၣ်ၡူးအတၢ်တူၢ်ဘၣ်တၢ်ဟဲစိၥ် ဟီၣ်ခိၣ်ဒီတဘ့ၣ်အတၢ်လၢတၢ်ၦဲၤဒီး အတၢ်မုၢ်လၢ်အသိးန့ၣ်လီၤ.
ကစၢ်ယွၤအဲၣ်ဒိးဟံးထီၣ် ပက့ၢ်ပဂီၤလၢ အလီၤကလဲတဖၣ် ဒီးတ့က့ၤတၢ်လၢအသီ ဒီးအဃံလၤဝဲန့ၣ်လီၤ. စီၤပၤစီၤဒၤဝံးလိၣ်ဘၣ် ကစၢ်ယွၤအတၢ်မၤစၢၤ ဒ်သိး တၢ်ကဘှီက့ၤ အဝဲအတၢ်သူၣ်ကၢ်သးလီၤ လၢအဒုးဟးဂူၥ်ဟးဂီၤ အတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ထါစံးထီၣ်ပတြၢၤ ၅၁ ဘၣ်တၢ်ကွဲးအီၤ ဖဲအဝဲအၢၣ်လီၤအတၢ်စူးကါ စီၤပၤအတၢ်စိကမီၤဆူ တၢ်ဟံးန့ၢ်ၦၤဂၤအမါဒီးရဲၣ်ကျဲၤတၢ်လၢ…
တၢ်အဒိလၢ တၢ်ဆီဟံၣ်ဆီဃီ
ဖဲပဆီဟံၣ်ဆီဃီၦဲၤထီၣ် ၂၂ နံၣ်အလီၢ်ခံ, တဘျီဘျီ, ယကမၢကမၣ်ဘၣ်လၢ, ယၤဒီး မၢၣ်ရ့(Merryn) ပလဲၤသကိးတၢ်လၢ တၢ်ဆီဟံၣ်ဆီဃီ အပူၤဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. ယမ့ၢ်ၦၤကွဲးလံၥ်တဂၤလီၤ. အဝဲမ့ၢ်ၦၤမၤတၢ်လၢ ကျိၣ်စ့တၢ်ဂံၢ်တၢ်ဒွးန့ၣ်လီၤ. ယမၤတၢ်ဒီး လံၥ်မဲၥ်ဖျၢၣ်တဖၣ်လီၤ. အဝဲဘၣ်မၤသကိးတၢ်ဒီးနီၣ်ဂံၢ်နီၣ်ဒွး အဖျၢၣ်တဖၣ်လီၤ. ယအဲၣ်ဒိးတၢ်ဃံတၢ်လၤ, အဝဲအဲၣ်ဒိး တၢ်မၤတၢ်လၢ အကျဲဘၣ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲၤလၢပဘၣ် တၢ်ဒုးလူၢ်ဒိၣ်ထီၣ်ၦၤ မ့ၢ်တၢ်လီၤဆီလိၥ်သးန့ၣ်လီၤ.
ဖဲပအိၣ်ဒီးတၢ်ကဘၣ်လဲၤဆူ တၢ်ဆါဟံၣ်အဆၢကတီၢ်န့ၣ် ပကလဲၤထံၣ် ကသံၣ်သရၣ်အဂီၢ် အဝဲလဲၤတုၤဆိ, ဒီးညီနုၢ်ယလဲၤတုၤစဲၤခံလီၤ. ဖဲပလဲၤအီၣ်တၢ်လၢကျး, ယဃုထၢတၢ်အီၣ် အကလုၥ်အသီအသီဘၣ်ဆၣ်, အဝဲမၤလိၥ်ဒၣ် တၢ်အီၣ်လၢအအီၣ် ညီနုၢ်ဝဲန့ၣ်လီၤ. ဖဲပကွၢ်ကီ တၢ်ဂီၤမူလၢတၢ်ဒုးနဲၣ်တၢ်ဂီၤ အဒၢးအိၣ် အမံးနံး၂၀ ဝံၤ, ယကတဲၥ်ကတီၤယသးလၢ ယဟးထီၣ်, မ့မ့ၢ် မၢၣ်ရ့တခီလဲၤတုၤဆူ ခီဖံၣ်အကျးလၢအအိၣ် လၢဒၢးဖီလၥ်ဒီး ကမၢကမၣ်လၢဘၣ်မနုၤယဘၣ်ယံာ်ဘၣ်ထၢဝဲန့ၣ်လီၤ. ပဟ့ၣ်လိၥ်သကိး ပသးလၢတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်အါမံၤလၢ ကမၤလိန့ၢ် တၢ်သူၣ်စူၤသးစူၤန့ၣ်လီၤ.
ပအိၣ်ဒီးတၢ်လၢပသးလီၤပလိၥ် လၢတၢ်နီၤဟ့ၣ်တၢ်ကတိၤလီၤနံၤ, တၢ်ဘၣ်သး လၢပကဟးကသုၣ်ဆူ တၢ်လီၢ်ဂုၤဂၤဒီးတၢ်နၥ်တမံၤဃီ လၢအမၤစၢၤၦၤ, ပကဃ့ထုကဖၣ်, ဖဲတၢ်ဂ့ၢ်မ့ၢ်အိၣ်ထီၣ်လၢ…
တၢ်ဘျုးတၢ်ဖှိၣ် လၢတၢ်ကီတၢ်ခဲတဖၣ်အဂီၢ်
အဲနံၣ် ကၠီစၢၣ်ဖလ့း(Annie Johnson) မ့ၢ်ၦၤလၢ အစုအခီၣ်ဟးဂီၤ ခီဖျိဘၣ်တူၢ်ဘၣ်ဝဲ အစုဆၢခီၣ်ဆၢဆါနးနးကျံၤကျံၤ, ဖဲအဖျိထီၣ်ဝဲ တီၤထီကၠိဝံၤအလီၢ်ခံန့ၣ်လီၤ. စးထီၣ်ဖဲန့ၣ် အဝဲတဟးနီတစု ဒီးဘၣ်သန့ၤထီၣ်အသးလၢ ၦၤဂုၤၦၤဂၤ အတၢ်မၤစၢၤ လၢအဝဲအတၢ်လိၣ်တဖၣ် အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်လၢအဝဲကွဲးထါ ဒီးထါသးဝံၣ် ကစၢ်ယွၤတဖၣ်အဃိ, အဝဲတူၢ်လိၥ်ဘၣ်
ၦၤတမှံၤအါဂၤ, ဃုၥ်ဒီး တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သဲၣ်ထိးမုၣ် လၢတူၢ်ဘၣ် တၢ်သးဟးဂီၤ လၢအတၢ်မၤအပူၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲၦၤတမှံၤအံၤ က့ၤတုၤဆူၣ်ဟံၣ်, အဝဲကွဲးလီၤ လံၥ်ဆူ အဲနံၣ်အအိၣ်, ကမၢကမၣ်ဘၣ်လၢ ဘၣ်မနုၤကစၢ်ယွၤဒုးထံၣ် အဲနံၣ်လၢ တၢ်ကီတၢ်ခဲ
ဒ်သိးအံၤတဖၣ်န့ၣ်လဲၣ်လီၤ.
လၢတၢ်ကွဲးဆၢကဒါက့ၤလံၥ်, အဲနံၣ်ဆှၢလီၤထါဖိတယုၢ်လၢ “ကစၢ်ယွၤ တအၢၣ်လီၤနီတစု လၢမူကပိၥ်လိၤကဖျါလါဟ့ထီဘိ ဒီးကျဲလၢပဟးအီၤ အဖီခိၣ် ကဘၣ်တၢ်ဒါလီၤလၢ သံၣ်ဧိၤဖီဧိၤ...”န့ၣ်ဘၣ်. အဝဲသ့ၣ်ညါဘၣ်ဝဲ ခီဖျိ အတၢ်လဲၤ ခီဖျိ လၢအတူၢ်ဘၣ် တၢ်တမုၥ်တလၤ ဖဲအဟဲကဲထီၣ်သးတလီၢ်လီၢ်, ဘၣ်ဆၣ် ကစၢ်ယွၤတညိကွံၥ် ၦၤလၢအအဲၣ်ဝဲ, နီတစုဘၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်အံၤအလီၢ်, အဝဲအၢၣ်လီၤဝဲလၢကဟ့ၣ်လီၤ “တၢ်ဘျုးတၢ်ဖှိၣ် လၢတၢ်ကီတၢ်ခဲတဖၣ်အဂီၢ်,…
ညၣ်ထူဖိတဘ့ၣ်
လဲးစံၣ်စကီး(Lacey Scott)အိၣ်ဝဲလၢ အလီၢ်ကဝီၤကျးတဖၣ်လၢ အဆါ ဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိလၢၦၤဘုၣ်လၢဟံၣ်, ထံၣ်ဘၣ်ဝဲ ညၣ်ဖိတဘ့ၣ်လၢ အသးတဖှံလၢအအိၣ်လၢ ထံဒၢအကနူၤန့ၣ်လီၤ. ညၣ်ဖိအံၤ အသဒံၣ်အလွဲၢ်ဆီတလဲသးဆူ တၢ်အလွဲၢ်အသူဒီး အဖံးဘၣ်ဒိဆါလၢ အဖျါထီၣ်လၢ အက့ၢ်အဂီၤအလိၤလီၤ. လဲးစံၣ် မၤပူၤဖျဲးညၣ်ဖိလၢ အသးအိၣ်အနံၣ်တဆံ, ယုၢ်န့ၢ်ဝဲအမံၤလၢ “လၢ်အၢ”( Monstro) လၢညၣ်တီသွ့ လၢတၢ်တဲမုၥ်နၤ “ပံၣ်နိၣ်ခၠံၣ်ယိၣ်” (Pinocchio)အပူၤ ဒီးတ့ၢ်နုၥ်အီၤဆူ “တၢ်ဆါဟံၣ်”( hospital) အထံဒၢတဖျၢၣ်အပူၤ, ဒီးဆီတလဲန့ၢ်အီၤ ထံအသီကိးနံၤဒဲးန့ၣ်လီၤ. ကယီကယီ, လၢ်အၢဖိ ဟဲဂ့ၤထီၣ်, စးထီၣ်လိၥ်ကွဲၦီၢ်ထံဒီးအမိၢ်ၦၢ် ဟဲဒိၣ်ထီၣ်လီၤ. အဝဲအသဒံၣ်လၢအသူဆီတလဲသးဆူ ထူဘီအလွဲၢ်လီၤ. ခီဖျိလဲးစံၣ် အတၢ်ဟ့ၣ်လီၤသးအဃိ, “လၢ်အၢ”ဖိကဲထီၣ် ကဒီးညၣ်ဖိလၢ အလီၤအဲၣ်တဘ့ၣ်လီၤ.
ဖဲလံၥ်လူၤကၣ်အဆၢဒိၣ် ၁၀ အပူၤ, ကစၢ်ယ့ၣ်ၡူးတဲဖျါထီၣ် တၢ်ဂ့ၢ်တမံၤလၢ ၦၤလဲၤတၢ်တဂၤလၢ အဘၣ်တၢ်ဒိအီၤတီၢ်အီၤ ဟံးန့ၢ်တၢ်လၢအအိၣ်ဒီးအီၤ လၢတမျၥ် ဒီးပၥ်တ့ၢ်ကွံၥ်အီၤ ဘူးကသံဘၣ်အသးလီၤ. ၦၤလုၢ်တၢ်အဒိၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤယ ၦၤလ့ၤဝံဖိမ့ၢ်ဂ့ၤ လဲၤသဒၣ်ကွံၥ်အီၤ ဒီးတပၥ်သ့ၣ်ညါအသးလၢ ၦၤအံၤ အတၢ်တူၢ်ဘၣ်တၢ်နးနးကျံၤကျံၤ…
တၢ်ထုးလီၤဘျၢကွံၥ်တၢ် ခီဖျိတၢ်တဒၢးတနါ
ဖဲ ၁၇၁၇ နံၣ်, ကလံၤမုၢ်ဖးဒိၣ်တဖျၢၣ် အူသဖှိတၢ်လၢအါနံၤအါသီ, ဒီးထံဒိၣ်နိယွၤ, လၢယူရပၤ(Europe)တၢ်လီၢ်အါတီၤန့ၣ်လီၤ. ၦၤလၢအကထိတဖၣ်အကထိ အသးသမူ ယူၤထီၣ်ကွံၥ် လၢနဲသၢၣ်လဲ(Netherlands), ကၠၢမန့ၣ်(Germany), ဒီး ဒဲမၢး(စ) (Denmark)ထံကီၢ်တဖၣ်လီၤ. တၢ်စံၣ်စိၤတဲစိၤပၥ်ဖျါထီၣ် တၢ်လၢအလီၤသးစဲ ဒီးတၢ်လၢတၢ်မၤညီနုၢ်တမံၤ, လၢတၢ်အကတီၢ် အဝဲန့ၣ်, လၢအဟဲခီဖျိသးလၢလီၢ်ကဝီၤတခါ အပဒိၣ်ပၦၢ်, တၢ်အစှၤကတၢၢ် အတၢ်မၤဆၢက့ၤ တၢ်တမံၤန့ၣ်လီၤ. ၦၤဒိၣ်စိဒိၣ်ကမီၤ လၢဒၢးၡ်(Dutch) အဝ့ၢ်, ၦၤကရိၣ်န့ကၠၢၣ်ဖိတဖၣ်(Groningen)ကရၢကရိထီၣ် တၢ်ထုကဖၣ် အမုၢ်နံၤတနံၤ တုၤတၢ်ကမၤဆၢက့ၤတၢ်ဆူ တၢ်တတၢၣ် တနါအံၤန့ၣ်လီၤ. ၦၤကွဲးတၢ်စံၣ်စိၤတဲစိၤတဂၤ ပၥ်ဖျါထီၣ်လၢ ၦၤဝ့ၢ်ဖိတဖၣ်, ဟဲပၥ်ဖှိၣ်ထီၣ်သးလၢတၢ်ဘါသရိၥ် ဒီး“ဒိကနၣ် တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤ, သးဝံၣ်ထါစံးထီၣ်ပတြၢၤ ဒီးဃ့ထုကဖၣ်တၢ်လၢ အါနၣ်ရံၣ်” အပူၤန့ၣ်လီၤ.
ဝံယိၤအ့လးပၥ်ဖျါထီၣ် တၢ်တဒၢးတနါလၢအလုၢ်ဘၢ တၢ်တမံၤလၢၦၤယူဒၤဖိတဖၣ် ကွၢ်ဆၢၣ်မဲၥ်ဘၣ်ဝဲလၢ, အဆှၢအဝဲသ့ၣ်ဆူ တၢ်ကဃ့ထုကဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒွဲၣ်ဧိၤတြၤဧိၤအဖုအဂီၢ် ကျၢၢ်ဘၢကွံာ်ထံကီၢ် ဒီး “မၤသယုၢ်လံ စပံးမုၢ်, မၤဟးဂီၤကွံၥ် (အ)ချၢၣ်ဒၢ” (ယိၤအ့ ၁:၇)လီၤ. ဒ်အဝဲဒီးအၦၤဂီၢ်မုၢ်…