ပှၤလၢအဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါတၢ်တဖၣ်

“တၢ်ကတိၤဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါ ကဆှီဒီဖိ.” တၢ်ကတိၤတထံၣ်အံၤ, ဒ်သိး ကၠ့ၣ်. အၣ်ရ်. အၣ်ရ်. တိၤလ်ခ့ၣ် (J.R.R. Tolkien) ကပာ်ဖျါထီၣ် အတံၤသကိး, ဒီးအပှၤမၤသကိးတၢ် စံၣ်. အဲးစ်. လူဝ့းစ် (C.S. Lewis) အတၢ်ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါအီၤ, ဖဲအဝဲကွဲး ပသံးတဖၣ် အကစၢ် (The Lord of the Rings), အလံာ်သၢဘ့ၣ်-တကရူၢ် (trilogy) အကတီၢ်န့ၣ်လီၤ. တိၤလ်ခ့ၣ် ဂုာ်ကျဲးစၢး ဟ့ၣ်လီၤသး, ဒီးထဲးဂံၢ်ထဲးဘါ ဒီးကွဲးဝဲ လီၤတံၢ်လီၤဆဲး, ဒီးလံာ်ဖးထီလၢ အကွဲးပာ်ဝဲလၢအစုန့ၣ် ဒိဝဲဒၣ်အနီၢ်ကစၢ် လၢစဲးကွဲးလံာ်န့ၣ်, ခံဘျီတကးဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲအဝဲဆှၢလီၤ အတၢ်ကွဲးတဖၣ်ဆူ လူဝ့းစ် အအိၣ်န့ၣ်ဒီး, လူဝ့းစ် စံးဘၣ်အီၤလၢ “နစူးကါတ့ၢ်နဲ တၢ်ဆၢကတီၢ် အါနံၣ်အါလါ လၢနတၢ်ကွဲးတထံၣ်အံၤ အဂီၢ်န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်လၢအကြၢးအဘၣ်” န့ၣ်လီၤ.

ပှၤဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါတၢ်တဂၤ လၢလံာ်စီဆှံအပူၤ, ပှၤသ့ၣ်ညါအီၤအါကတၢၢ်န့ၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ကမ့ၢ်ဝဲဒၣ် ပှၤအိၣ်ဆိးလၢ…

တၢ်လၤကပီၤအဂ့ၤလၢ ကစၢ်ခရံာ်အဂီၢ်

ခၠါလံၣ် ဝါးဒ် (Charlie Ward) ထီၣ်ဝဲ ခီလ့ၣ်ကၠိ လၢကီၢ်စဲၢ်ဖလီၣ်ရံၣ်ဒၣ် ဖၠၣ်စိမိ (Florida State Universit) အကတီၢ်, အဝဲမ့ၢ် ကၠိဖိ လၢအလိာ်ကွဲပြၢ တၢ်လိာ်ကွဲခံကလုာ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲ ၁၉၉၃ နံၣ်န့ၣ်, သးစၢ်ပှၤလိာ်ကွဲတၢ်ဖိအခိၣ် (quarterback)ဒ်ထံလီၢ်ကီၢ်ပူၤ ခီလ့ၣ်ကၠိအပတီၢ် ပှၤလိာ်ကွဲ အမဲရကၤဖျၢၣ်ထူ အဂ့ၤကတၢၢ်တဂၤအသိး, ဒိးန့ၢ်ဝဲ ဟၢးစမဲန် ခိၣ်ဖး, ဒီးမ့ၢ်ပှၤလိာ်ကွဲဖျၢၣ်သွ့အဂ့ၤကတၢၢ်တဂၤစ့ၢ်ကီး
န့ၣ်လီၤ.

တချုးလၢအဝဲသ့ၣ် ဘၣ်လိာ်ကွဲပြၢတၢ်မုၢ်တနံၤ, တၢ်စံးကတိၤသကိးတၢ်အကတီၢ်န့ၣ် ပှၤနဲၣ်လိဖျၢၣ်သွ့ စူးကါဝဲတၢ်ကတိၤအရၢၢ်အစၢၢ်တဖၣ်ဆူ ပှၤလိာ်ကွဲဖိတဖၣ်အအိၣ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲထံၣ်ဝဲဒၣ်လၢ “ခၠါလံၣ် အသးဘၣ်တံာ်တာ်” အဃိ, သံကွၢ်ဝဲ “ခၠါလံၣ်ဧၢ, နအဲၣ်ဒိးစံးတၢ်မနုၤလဲၣ်”န့ၣ်လီၤ. ခၠါလံၣ် ဝါးဒ် စံးဆၢဝဲလၢ “ပှၤနဲၣ်လိတၢ်ဧၢ, ပှၤနဲၣ်လိဖျၢၣ်ထူ ဘိဒၢၣ် (Coach Bowden) တသူဝဲတၢ်ကတိၤ ဒ်သိးအံၤဘၣ်ဆၣ်, ဒ်သိးပကလိာ်ကွဲလၢာ်သူၣ်လၢာ်သးအဂီၢ်န့ၣ် အိၣ်ဒၣ်စံးကတိၤဟ့ၣ်သဆၣ်ထီၣ်ပှၤန့ၣ်လီၤ.”

ဘၣ်ထွဲဒီးတၢ်ဂ့ၢ်အံၤ, ဒ်သိး ခၠါလံၣ် ကစံးကတိၤတၢ် ကပုာ်လုးဖိဆူ…

တၢ်စံးဆၢမၤဆၢက့ၤတၢ် လၢတၢ်စံးဘျုး

ညၣ်အသံကစဲာ်ဒီးမူခိၣ်ထံ. အီစတြ့လယၢၣ် အပှၤဒိးကဘီဖိတဂၤ အမံၤလၢအမ့ၢ် တံၤမသ့ၣ် န့ၣ် သၢလါအတီၢ်ပူၤ, လၢတၢ်အီၣ်တၢ်အီတဖၣ်အံၤအဃိ တသံဘၣ်ဒီးမူ ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. ကလံၤမုၢ်မၤဟးဂီၤ အချံယၢ် (Catamaran), ဒီးလီၤထွံဝဲလၢ ပစံးဖ့း ပီၣ်လဲၣ်ဖးဒိၣ်အပူၤ, အိၣ်ယံၤဒီးခိခိၣ် မံးလာ် ၁၂၀၀ အဃိ, လၢအဂီၢ် တၢ်မုၢ်လၢ် တအိၣ်လၢၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, အကတီၢ်လၢခံန့ၣ်, မဲးကစံကၣ် ညၣ်တူၣ်နါ အချံ အပှၤဒိးကဘီဖိတဖၣ် ထံၣ်စိဝဲ အချံလၢအဟးဂီၤန့ၣ်ဒီး, မၤပူၤဖျဲးအီၤန့ၣ်လီၤ. ခီဖျိလၢတၢ်စူၤတၢ်ကိၢ်ဒီးကလံၤအူဘၣ်အီၤအဃိ ပှၤလၢအဃဲၤသံကျိသံ, ဒီးအဖံးအညၣ် ထီၣ်သူထီၣ်ဂီၤ တံၤမသ့ၣ် တဂၤ, လၢခံန့ၣ် စံးဝဲဒၣ် “မ့ၢ်လၢကဘီခိၣ်ဒီးပှၤမၤညၣ် အခီပနံၣ် မၤပူၤဖျဲး ယသးသမူအဃိ, ယစံးဘျုးစံးဖှိၣ်အဝဲသ့ၣ် ဒိၣ်နီၢ်မးန့ၣ်လီၤ”

တံၤမသ့ၣ် လဲၤခီဖျိ အတၢ်ကီတၢ်ခဲဝံၤမး, တၢ်စံးဘျုးစံးဖှိၣ်က့ၤတၢ်န့ၣ် ပိာ်ထွဲထီၣ်အခံန့ၣ်လီၤ. မ့မ့ၢ် ဝံဒၤနံးယ့လး န့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်အတၢ်စံးဘျုးစံးဖှိၣ်, တချုးလၢတၢ်ကီတၢ်ခဲဘၣ်အီၤ, ဖဲတၢ်ကီတၢ်ခဲအကတီၢ်, ဒီးဖဲတၢ်ကီတၢ်ခဲလီၤဘၣ်ဝံၤ အကတီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဒၤ…

တၢ်ကလုၢ်လၢကတြီတၢ်အဂီၢ်

ဒ်သိးတၢ်ကထုးထီၣ် တၢ်ကလုၢ်လၢကတြီယွၤအဂီၢ် (restraining order), ပှၤတဂၤဆှၢနုာ်ဝဲလၢ ကွီၢ်ဘျီၣ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲပာ်ဖျါဝဲဒၣ်လၢ ယွၤန့ၣ် “တအိၣ်ဒီးတၢ်သးကညီ လီၤဆီဒၣ်တၢ်” လၢအဖီခိၣ်ဘၣ်, ဒီးယွၤဒုးနဲၣ်ဖျါတ့ၢ် “တၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးလၢ အအၢတကပၤ အါမး” န့ၣ်လီၤ. ပှၤစံၣ်ညီၣ်ကွီၢ်လၢ အပၢၤလီၢ်ဆ့ၣ်နီၤန့ၣ် လဲၤကပာ်အတၢ်ဆှၢနုာ်, ဒီးစံးဝဲလၢ ပှၤတဂၤအံၤ တလိၣ်ဝဲလၢ ကွီၢ်ဘျီၣ်အတၢ်မၤစၢၤဘၣ်. မ့မ့ၢ်လိၣ်ဝဲလၢ အနီၢ်သးအတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဂ့ၢ်အံၤ မ့ၢ်တၢ်မၤအသးနီၢ်နီၢ်, မ့ၢ်တၢ်လၢအလီၤနံၤဘၣ်ဆၣ်, မ့ၢ်စ့ၢ်ကီးတၢ်လၢအလီၤသးအုးန့ၣ်လီၤ.

ဘၣ်ဆၣ်ဒီး, ပဝဲစ့ၢ်ကီး ပတလီၤဆီကဲာ်ဆိးဘၣ်. ဘၣ်တဘျီဘျီ, ပအဲၣ်ဒိးစံးလၢ “ယွၤဧၢ, ယတူၢ်တန့ၢ်လၢၤဘၣ်. ဝံသးစူၤ, ဆိကတီၢ်ဘၣ်န့ၣ်တက့ၢ်. ” တမ့ၢ်ဘၣ်ဧါ. စီၤယိၤဘး စံးတ့ၢ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲသမံသမိးယွၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်လၢ အနီၢ်ကစၢ် တူၢ်ဘၣ်ခီၣ်ဘၣ်ဝဲန့ၣ် အၢဒိၣ်မး, တၢ်ကပာ်ဖျါလၢထးခိၣ်တန့ၢ်ဘၣ်န့ၣ် ဝံၤအလီၢ်ခံ, ယိၤဘး ၁၃:၃ (ခ့ခါ) အပူၤန့ၣ်, စီၤယိၤဘး စံးဝဲဒၣ်လၢ “ယသးအိၣ်ကတိၤဂ့ၢ်လိာ်တၢ်ဒီးအီၤ ဘၣ်ဃး ယတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤ,” ဒီး ယိၤဘး…

တၢ်ပျၢ်ကွံာ်တၢ်ဒဲးဘးလၢကစၢ်ယွၤ

ထံကီၢ်ဒီဘ့ၣ် တၢ်စံးဘျုးစံးဖှိၣ်အမုၢ်နံၤသဘျ့အကတီၢ်န့ၣ်, တချုးလၢ အမဲရကၤ ကီၢ်စဲၣ်စၢဖှိၣ် အကီၢ်ခိၣ် ဟ့ၣ်တၢ်ပျဲပျၢ် ဆီကဆီ ခံဘ့ၣ်, ကီၢ်ခိၣ် တူၢ်လိာ်မုာ်ဝဲဒၣ် အဝဲသ့ၣ်ဆူ ကီၢ်ခိၣ်အဟံၣ် (the White House) န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်ကတဲာ်ကတီၤ ဆီကဆီ ခံဘ့ၣ်အံၤ ဒ်တၢ်စံးဘျုးစံးဖှိၣ်အလုၢ်လၢ် အတၢ်အီၣ်အလီၢ်န့ၣ်, အဝဲသ့ၣ် ဘၣ်လဲၤအိၣ်တစိၤသးလၢ ပှၤဘုၣ်တၢ်အလီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဆီကဆီ ခံဘ့ၣ် တသ့ၣ်ညါဝဲ တၢ်သဘျ့လၢအဒိးန့ၢ်ဝဲဒၣ်အဂ့ၢ်ဘၣ်ဆၣ်, တနံၣ်တဘျီ တၢ်မၤလုၢ်လၢ်လီၤဆီတမံၤအံၤ, မ့ၢ်တၢ်လၢအပာ်ဖျါ တၢ်ပျဲပျၢ်ကွံာ်တၢ်အစိကမီၤ, လၢအဟ့ၣ်သးသမူန့ၣ်လီၤ.

ဖဲ ဝံမံကၤ ကွဲးလီၤဟ့ၣ်ပလီၢ်ဝဲ ဆူၣ်ဆူၣ်ကိၤကိၤဆူ ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ်လၢ ဝ့ၢ်ယရူၤရှလ့ၣ်အကတီၢ်, အဝဲသ့ၣ်ညါနၢ်ပၢၢ်ဝဲလၢ တၢ်ပျၢ်တၢ်ဒဲးဘးစံးတၢ်န့ၣ်, မ့ၢ်တၢ်အကါဒိၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲ မံကၤ ၁:၂ အပူၤ အတၢ်ကွဲးန့ၣ်, ဖျါလီၤဂာ်ဒီး တၢ်ကဒူးကဒ့ၣ်လၢအဖိးမံတၢ်ဘျၢသဲစး, ဒီးကွဲးပာ်ဖျါဝဲ ယွၤအုၣ်အသး လၢအထီဒါ ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ်, မ့ၢ်လၢ မံကၤ ၆:၁၀-၁၅ စံးဘၣ်ပှၤ, ပှၢ်ဂီၢ်မုၢ်အသးအိၣ်မၤတၢ်အၢတၢ်သီတဖၣ်, လၢတၢ်သူၣ်လီသးကွံ,…

ခရံာ်အတၢ်ကပီၤ, ကပီၤကပြုၢ်ကပြီၤ

လီမ့ၣ်အူလၢ တၢ်လဲၤတၢ်က့ၤအကျဲတဖၣ် လီၤပံာ်ကွံာ်ဝဲ ဖဲဝ့ၢ် Highland Park, ကီၢ်စဲၣ် Michigan န့ၣ်ဒီး, တၢ်ဆၢဒိးန့ၢ် တၢ်ကပီၤအဂံၢ်ထံးအဂၤတမံၤ လၢအမ့ၢ် မုၢ်စးထီၣ်ဝဲဒၣ် အကတီၢ်ဖဲန့ၣ်လီၤ. ဝ့ၢ်လၢအဖှီၣ်ယာ်ဒိၣ်မးအံၤ ကဟ့ၣ်ခီပနံၣ်မၤတၢ် လၢကမျၢၢ်အဂီၢ်, အစ့ပာ်ကတီၤ (Fund) တအိၣ်ဘၣ်အဃိ, လီသဟီၣ်ခီပနံၣ်အံၤ, မၤလီၤပံာ်ကွံာ် ကျဲအမ့ၣ်အူတဖၣ်, ဒီးဟံးက့ၤဝဲလီမ့ၣ်အူသၣ်တဖၣ် လၢလီမ့ၣ်အူအထူၣ် ၁၄၀၀ အလိၤန့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ, ပှၤအိၣ်ဆိးဖဲန့ၣ်တဖၣ် ဘၣ်အိၣ်ဆိးဝဲလၢတၢ်ခံးကျါ, ဒီးတၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢတအိၣ်လၢၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤအိၣ်ဆိးဖဲန့ၣ်တဂၤ စံးဘၣ်တဲဘၣ်ပှၤဃုသ့ၣ်ညါတၢ်ကစီၣ်တဖၣ်လၢ, “ခဲကနံၣ်အံၤ, ဖိသၣ်တနီၤဘၣ်လဲၤထီၣ်ဝဲဒၣ်ကၠိန့ၣ်လီၤ. အိၣ်ဒၣ်အဝဲသ့ၣ်ကဘၣ်ကွၢ်လဲၤဝဲဒၣ် ကျဲခိၣ်လိၤလၢ မ့ၣ်အူသၣ်တအိၣ်နီတဖျၢၣ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ.”

တၢ်အိၣ်အသးတမံၤအံၤန့ၣ် ဆီတလဲအသး, ဖဲပှၤဒုးအိၣ်ထီၣ် တၢ်ကရၢကရိလၢ အတဃုန့ၢ်အဘျုးအဖှိၣ်တဖု, ထီထီၣ်မ့ၣ်အူသၣ်တဖၣ် လၢဝ့ၢ်ပူၤအကျဲ ဒီးဒိးန့ၢ်ဝဲ လီအဂံၢ်လၢမုၢ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်မၤသကိးတၢ်တပူၤဃီအပူၤန့ၣ်, တၢ်ကရၢကရိလၢအမၤစၢၤမၤဂ့ၤထီၣ် ပှၤကညီအတၢ်အိၣ်မူအိၣ်ဂဲၤအတီၤအံၤ ပာ်ကတီၤဝဲ ဝ့ၢ်အကျိၣ်စ့လၢကဘၣ်ဟ့ၣ် ဂံၢ်သဟီၣ်အပှ့ၤတဖၣ်, ဒီးတကပၤန့ၣ် မၤလၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ်ဝဲ တၢ်ကပီၤအဂံၢ်ထံး လၢပှၤဝ့ၢ်ဖိတဖၣ် လိၣ်ဘၣ်ဝဲန့ၣ်လီၤ.

ပတၢ်အိၣ်မူလၢကစၢ်ခရံာ်အပူၤ, တၢ်ကပီၤအဂံၢ်ထံးလၢပနာ်ဒီးသန့ၤလီၤသးန့ၢ်ဝဲ…

တၢ်မၤသကိးတၢ်ဒီးယွၤ

ဖဲယတံၤသကိးမုၣ်ဒီးအဝၤသးဘိန့ၣ် ကဒိးန့ၢ်အဖိအဂီၢ် ကျဲးစၢးဂဲၤလိာ်ဝဲအကတီၢ်, ကသံၣ်သရၣ်တဖၣ် ဟ့ၣ်ကူၣ်ဝဲဒၣ် ဒ်သိးကမၤတၢ်ယါဘျါကျိၤကျဲတမံၤန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, ယတံၤသကိးမုၣ်န့ၣ် မ့ၢ်လၢတၢ်တလီၤတံၢ်လၢအဂီၢ်န့ၣ်ဘၣ်. ဒီးစံးဝဲဒၣ်လၢ “တၢ်ဃ့ထုကဖၣ်တၢ်န့ၣ် ကြၢးလၢဝဲလီၢ်ဝဲလၢ ပတၢ်ဂ့ၢ်ကီတမံၤအံၤအဂီၢ်တမ့ၢ်ဘၣ်ဧါ. ယကဘၣ်မၤ တၢ်ယါဘျါအတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်လၢအလိၣ်နီၢ်နီၢ်ဧါ”န့ၣ်လီၤ. လၢယွၤအတၢ်မၤအပူၤန့ၣ် ပှၤကညီအတၢ်မၤ မ့ၢ်အိၣ်ဖဲတၢ်လီၢ်အသနၢၣ်မတၤလဲၣ်န့ၣ် ယတံၤသကိး ကျဲးစၢးဃုသ့ၣ်ညါဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.

ဖဲအံၤန့ၣ်, ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး လုၢ်အီၣ်လုၢ်အီ ပှၤဂီၢ်မုၢ်တဖၣ်အဂ့ၢ်, ဖျါဖဲ မၢ် ၆:၃၅-၄၄ အပူၤန့ၣ် မၤစၢၤပှၤသ့ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. ပူတယုၢ်အံၤ ကတၢၢ်ဝဲဒ်လဲၣ်န့ၣ် ပကသ့ၣ်ညါ-အဆၢဖိ ၄၂ ပာ်ဖျါထီၣ်, လၢတၢ်လီၤလိၢ်လီၤလးအပူၤ, ပှၤဂီၢ်မုၢ်လၢ အကထိတဖၣ်န့ၣ် ဘၣ်တၢ်လုၢ်အီၣ်လုၢ်အီ, ခီဖျိထဲဒၣ်လၢ ကိၣ်တဆံးတက့ၢ်, ဒီးညၣ်တနီၤဧိၤန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ပာ်သူၣ်ပာ်သး ပှၤလၢအလုၢ်အီၣ်လုၢ်အီ ပှၤဂီၢ်မုၢ်တဖၣ်, ပှၤလၢအကတဲာ်ကတီၤန့ၢ်တၢ်အီၣ်တၢ်အီတဖၣ်, ပှၤလၢအဟ့ၣ်နီၤလီၤတၢ်အီၣ်တၢ်အီ, ဒီးအကတၢၢ်န့ၣ် မၤကဆှဲကဆှီက့ၤတၢ်တဖၣ်န့ၣ် အဆၢဖိ ၃၇,၃၈, ၃၉-၄၃ ပာ်ဖျါဝဲလၢ မ့ၢ်ဒၣ်အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲအဆၢဖိ ၃၇ န့ၣ်, ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးစံးဝဲဒၣ်လၢ, “သုဝဲသ့ၣ်အံၤ,…

စံးဘျုးစံးဖှိၣ်တၢ်ဖဲ တၢ်မၤကွၢ်အကတီၢ်

ယဘါထုကဖၣ်တၢ်လၢ ပှၤကွဲးလံာ်သရၣ်တဂၤ လၢအဘၣ်ခဲစၢၣ်တၢ်ဆါတဂၤ လၢအပာ်ဖျါအဂ့ၢ် လၢအီၣ်လဲ(online) န့ၣ်လီၤ. အဝဲပာ်ဖျါအတၢ်ဆူးတၢ်ဆါ ဒီးအတၢ်ကီတၢ်ခဲသ့ၣ်တဖၣ်ဒီး ပာ်ဖျါစ့ၢ်ကီး အတၢ်သကွံာ်ကညးတၢ်ထုကဖၣ်, လံာ်စီဆှံအဆၢဖိတဖၣ်, ဒီးစံးထီၣ်ပတြၢၤယွၤလီၤ. ပထံၣ်ဘၣ် စ့ၢ်ကီး အတၢ်နံၤကမှံ ဖဲအဝဲလဲၤတၢ်ဒီး ယါဘျါအသးလၢ တၢ်ဆါဟံၣ်ဒီး အခိၣ်သူသ့ၣ်တဖၣ်လီၤထဲး, ဘၣ်ဆၣ် အဝဲအိၣ်ဒီး တၢ်နံၤကမှံလီၤ. အိၣ်ဒီး အတၢ်ကီတၢ်ခဲစုာ်စုာ်, ဘၣ်ဆၣ် တလီၤတူၢ်လီၤကာ်လၢ တၢ်ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါပှၤဂၤလၢ တၢ်နာ်န့ၢ်ယွၤဘၣ်.

ဖဲပဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဒီး တၢ်ကီတၢ်ခဲအဆၢကတီၢ်ဒီး ပကဃုထံၣ်ယွၤအဘျုးဒီးကစံးထီၣ်ပတြၢၤအီၤအဂီၢ် မ့ၢ်တၢ်လၢ အကီစ့ၢ်ကီးလီၤ. ဘၣ်ဆၣ်ဒီး, ထါစံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၀၀ စံးဘၣ်ပှၤလၢ အလီၢ်အိၣ်လၢ ပကသူၣ်ခုသးခုဒီး စံးထီၣ်ပတြၢၤယွၤန့ၣ်လီၤ. စံးဝဲ “သ့ၣ်ညါလၢယွၤမ့ၢ် ပကစၢ်တက့ၢ်. အဝဲဒၣ်န့ၣ်တ့ပှၤ, တမ့ၢ်ဘၣ် ပကစၢ်ဒၣ်ပဝဲဘၣ်. ပမ့ၢ်အပှၤဂီၢ်မုၢ်, ဒီးအတၢ်အီၣ်ဆၣ်အလီၢ်အသိတဖုလီၤ”(:၃), ဒီးစံးကဒီးဝဲ“အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ, ယွၤန့ၣ်ဂ့ၤဝဲ, ဒီးအဘျုးအဖှိၣ် အိၣ်ဝဲ လီၤထူလီၤယိာ်ဒီး အတၢ်မ့ၢ်တၢ်တီ အိၣ်ဝဲအစိၤစိၤအဃၣ်ဃၣ်လီၤ.” (:၅).

ပတၢ်ကီတၢ်ခဲ မ့ၢ်အိၣ်ဒ်လဲၣ်ဒ်လဲၣ် ဘၣ်ဆၣ်ဒီး, မ့ၢ်လၢပသ့ၣ်ညါလၢ…

လုၢ်လၢ်သကဲာ်ပဝး အတၢ်ဆီတလဲ

ဒိမနံး(ခ) ဘိးဝၣ် (Dominique Bouhours)မ့ၢ်ပှၤသ့လံာ်မဲာ်ဖျၢၣ် တဂၤ (grammarian) ဖဲနံၣ်ကယၤ ၁၇ အဆၢကတီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲအဝဲသံန့ၣ် အဒူၣ်ဖိထၢဖိတဖၣ် ဟဲပာ်ဖှိၣ်ထီၣ် အသးလီၤ. ဖဲအတၢ်သါလၢ ခံကတၢၢ်န့ၣ် အဝဲစံး “ယကဘၣ်သံလီၤ/ယကသံလီၤ. ခံခါလိာ်မ့ၢ်ဝဲ, ဘၣ်ဝဲလီၤ”. ဖဲတၢ်သံအလီၢ်မံ အဖီခိၣ်န့ၣ် မ့ၢ်မတၤကဆိကမိၣ် grammar လဲၣ်. ထဲဒၣ် အဝဲတဂၤ ဆိကမိၣ်ဝဲဒၣ်လီၤ.

ဖဲပသးပှၢ်ထီၣ် အဆၢကတီၢ်န့ၣ် ပတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သး သကဲာ်ပဝးတဖၣ် အိၣ်ဂၢၢ်ကျၢၤလံဝဲလံ. ဂ့ၤမ့ၢ်ဂ့ၤ အၢမ့ၢ်ဂ့ၤ ပတၢ်ဃုထၢလၢတၢ်အိၣ်မူအပူၤသ့ၣ်တဖၣ် ဒုးအိၣ်ထီၣ် သကဲာ်ပဝး လၢအညီနုာ်ဒီးပှၤန့ၣ်လီၤ. ဒ်သိး ပကဒုးအိၣ်ထီၣ် လုၢ်လၢ်သကဲာ်ပဝး လၢအညီနုာ်ဒီးပှၤအဂီၢ် တၢ်ဆၢကတီၢ်အိၣ်ဝဲ ပသးသမူတစိၤသးန့ၣ်လီၤ. ဒ်ပတၢ်ဃုထၢအသိး ပတၢ်မ့ၢ်တၢ် ကကဲထီၣ်, ကအိၣ်ဖျါထီၣ်ဝဲန့ၣ်လီၤ.

ဖဲပသးစၢ်ကတီၢ်, ဖဲ တၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ် ပလုၢ်ပလၢ်သကဲာ်ပဝး ညီဝဲအကတီၢ်န့ၣ် ပကမၤညီနုာ် ကစၢ်ယွၤအလုၢ်အလၢ်န့ၣ် ညီဝဲန့ၣ်လီၤ. စီၤပ့းတရူး စံးဝဲ “လၢတၢ်န့ၣ်အဃိစ့ၢ်ကီး, သုမၤတၢ်လၢကယဲၢ်တၢ်ဂုာ်မၤခဲလၢာ်သတးဒီး,…

တၢ်ဃူတၢ်ဖိးအဂီၢ် ပှၤအခၢၣ်စးတဖၣ်

ဖဲ ၂၀၂၅ နံၣ်န့ၣ်, လီၢ်ကဝီၤ တၢ်သးခုကစီၣ်ကရၢတဖၣ် ဒ်သိးကမၤဂ့ၤမၤစၢၤဝဲ ဝ့ၢ်ကိၣ်လိၣ်ရၣ်ဒိၣ် စဖရ့ အဂီၢ်, ပာ်ဖှိၣ်မၤသကိးတၢ်, ဒီးဒုးအိၣ်ထီၣ် (COSILoveYou) ကရၢတဖုန့ၣ်လီၤ. တၢ်ခူၣ်ခါအကတီၢ် မ့ၢ်စးထီၣ်န့ၣ်ဒီး, တၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤအိၣ်ဝဲတမံၤ, ဒီးဘၣ်တၢ်ကိးအီၤလၢ ဝ့ၢ်မုာ် တၢ်မၤဂ့ၤမၤစၢၤတၢ်- လၢတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤအဂီၢ် တၢ်ကရၢကရိဆှၢလီၤ ပှၤစူာ်က့ၤနာ်က့ၤတၢ်တဖၣ် ဒ်သိးကလဲၤမၤစၢၤတၢ်လၢ ပှၤတဝၢအပူၤန့ၣ်လီၤ.

လၢအပူၤကွံာ် အါနံၣ်အါလါတဖၣ်န့ၢ်, ဝ့ၢ်မုာ် တၢ်မၤဂ့ၤမၤစၢၤတၢ်အဂီၢ် ပှၤပာ်လီၤ ယၤဒီးယဖိသ့ၣ်တဖၣ်လၢ ဝ့ၢ်ခၢၣ်သး တီၤဖုၣ်ကၠိတဖျၢၣ်န့ၣ်လီၤ. ပမၤကဆှဲကဆှီတၢ်, ပဘၣ်ထဲးစီကွံာ် နီၣ်ဧိၤ, တပိာ်ဧိၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒီးလၢ ကၠိကရၢၢ် တၢ်ဒူၣ်အလိၤန့ၣ် ပတ့ခၠဲၣ် တၢ်ဂီၤ လၢအလီၤဂာ်ဒီးကစၢၢ်တၢ်လူၢ်, ဒီးပကျးလီၤ plastic tape လၢ အိၣ်ဒီးအလွဲၢ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်တၢ်ယိယိဖိဘၣ်ဆၣ် ဖျါဃံလၤဒိၣ်မးန့ၣ်လီၤ.

တဘျီလၢ်လၢ် ဖဲယလဲၤနီၣ်ခီယသိလ့ၣ် ဖဲတၢ်လီၢ်အံၤန့ၣ်ဒီး, ပတၢ်တ့ခၠဲၣ်တၢ်တဖၣ်အံၤ ဒုးသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်ယၤလၢ လံာ်ယံးရမံယၤ ၂၉ အတၢ်ပာ်ဖျါန့ၣ်လီၤ. ယွၤအပှၤဂီၢ်မုၢ်တဖၣ် ဘၣ်တၢ်စိာ်မၢကဲကုၢ်, ဒီးတအဲၣ်ဒိးအိၣ်ဆိးလၢ…