တၢ်အဲၣ်အတၢ်ဟ့ၣ်ပလီၢ်
ဖဲ ၂ဝ၁ဝနံၣ်အပူၤ စူၤနးမံၣ်ပီၣ်လဲၣ်အလပီဖးဒိၣ်(Tsunami) လၢအဟဲဘၣ်ကီၢ်အဲးဒိၣ်နံၡါအကီး စူးမးထွၤ(Sumatra), န့ၣ် ၦၤသံအဂၤ ၄ဝဝ ဘျဲၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် စဲးပိးလီသနူ လၢအကဟ့ၣ်ပလီၢ်တၢ် ဘၣ်ဃးဒီး စူၤနးမံၣ်ပီၣ်လဲၣ်အလပီဖးဒိၣ်အံၤ မ့ၢ်မၤတ့ၢ်တၢ်ဂ့ၤဂ့ၤဘၣ်ဘၣ်န့ၣ်ဒီး, ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ဒီတဒၢ မ့တမ့ၢ် တၢ်မၤဆံးလီၤစှၤလီၤ တၢ်သံအနီၣ်ဂံၢ် ကသ့ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်လၢ ကလံၤပီၤ(buoys) ပှၢ်ဘျးစဲတဖၣ်လၢ တၢ်ဃုထံၣ်သ့ၣ်ညါဆိ စူၤနးမံၣ်အဂ့ၢ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. လီၤဖှူလီၤထွံလၢ ပီၣ်လဲၣ်ပူၤအဃိန့ၣ်လီၤ.
ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးစံးဘၣ် အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ် အိၣ်ဒီးမူဒါလၢ ကဟ့ၣ်ပလီၢ်လိာ်သးကဒဲကဒဲ ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်လၢကမၤဘၣ်ဒိတၢ်လၢသူၣ်ဂ့ၢ်သးကျိၤ ဃုာ်ဒီးတၢ်တပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤ အကစၢ်တၢ်ဒဲးဘးတဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. မး ၁၈:၁၅ အပူၤ ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး ရဲၣ်လီၤပာ်ဖျါဝဲ တၢ်အပတီၢ်တဖၣ်လၢ ပှၤစူၢ်က့ၤနာ်က့ၤတၢ်ဖိတဂၤ မ့ၢ်တၢ်မၤကမၣ်ဘၣ်အီၤ ဒီးလၢတၢ်ဆီၣ်လီၤသး, ထံၣ်လိာ်သးထဲတဂၤဧိၤ, ဒီးလၢတၢ်ထုကဖၣ်အပူၤန့ၣ် ကဘိးဘၣ်သ့ၣ်ညါ ပှၤလၢ အမၤကမၣ်အီၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤမၤကမၣ်တၢ်တဂၤအံၤ မ့ၢ်ပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤအသးဒီး တၢ်ဂ့ၢ်လိာ်ဘှီလိာ်သးအံၤန့ၣ် ဘၣ်တၢ်မၤဘၣ်လိာ်ဘၣ်စးက့ၤ ဒီးတၢ်ရ့လိာ်ဘၣ်ထွဲလိာ်သးအဂ့ၤ ကအိၣ်ထီၣ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤလၢအမၤကမၣ်တၢ်တဂၤအံၤ မ့ၢ်တပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤအသး ဘၣ်န့ၣ်ဒီး…
မ့ၢ်လၢတၢ်အဲၣ်အဃိ
တၢ်ဃ့ၢ် မၣ်ရသိၣ်(marathon)န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်ဆီၣ်သဆၣ်ထီၣ် ပနီၢ်ခိ, နီၢ်သး အတၢ်မၤန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် လၢတီၤထီကၠိဖိတဂၤအဂီၢ် တၢ်ဃ့ၢ်သတြီၤ ပှၢ်လၢ်ကျါတၢ်ဃ့ၢ်သတြီၤအဆူၣ်အကီတမံၤ စံးတၢ်န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်ဆီၣ်သဆၣ်ထီၣ် ပှၤဂၤန့ၣ်လီၤ. ပိာ်မုၣ် ၁၄ နံၣ်ဖိ စူစဲၣ် ဘၣ်ကမဲၣ်(Susan Bergeman)န့ၣ် ဖဲအဃ့ၢ်လိအသး ဒီးနုာ်လီၤ ဃ့ၢ်သတြီၤတၢ်တဘျီလၢ်လၢ်, အဝဲဆီၣ်အဝဲၢ်ခွါ ကၠဲးဖရံၣ်(Jaffrey)လၢ ဘၣ်ဆ့ၣ်နီၤလၢ ခးလ့ၣ်လိၤတဂၤန့ၣ်လီၤ. ကၠဲးဖရံၣ် အသးအိၣ်တနံၣ်ဒီး ၉ လါအဆၢကတီၢ်, ဒိးန့ၢ်ဝဲ သးဖျၢၣ်အတၢ်ဂ့ၢ်ကီ ဒီး ခိၣ်နူာ်အထူၣ်အပျၢ်တနီၤ ဟးဂီၤနးနးဒိၣ်ဒိၣ်အဃိ အချၢဃံအထူၣ်တဖၣ် သံဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. ခဲကနံၣ်အံၤ စူစဲၣ်စူးကွံာ်ညိကွံာ်ဝဲအတၢ်ပညိၣ်လၢ တၢ်နုာ်လီၤဃ့ၢ်သတြီၤတၢ်တဖၣ် ဒ်သိးအဝဲၢ်ကၠဲးဖရံၣ် စ့ၢ်ကီး ကနုာ်လီၤဃ့ၢ်သတြီၤပြၢတၢ်ဒီးအီၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်မၤအံၤမ့ၢ်တၢ်အဲၣ်ဒီး တၢ်ဟ့ၣ်လီၤသးစူးကွံာ်ညိကွံာ်သးတမံၤန့ၣ်လီၤ.
ပှၤတၢ်မၢဖိစီၤပီလူး အသးပူၤစ့ၢ်ကီး အိၣ်ဒီး တၢ်အဲၣ်ဒီး တၢ်စူးကွံာ်ညိကွံာ်သးန့ၣ် ဖျါလၢ ရိမ့ၤ ၁၂:၁၀ အပူၤ ဖဲကွဲးဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါဝဲ အပှၤဖးလံာ်ဖိတဖၣ် ဒ်သိး က “အဲၣ်လိာ်ကွံလိာ်သး ကဒဲကဒဲ”…
အါန့ၢ် တၢ်တဆံးတက့ဖိ
ဖဲပဘၣ်သုးလီၢ်သုးကျဲဆူ တၢ်လီၢ်အသီတတီၤန့ၣ် ညီနုၢ်ပဘၣ်ပာ်တ့ၢ် ပတၢ်ဖိတၢ်လံၤတနီၤန့ၣ်လီၤ. ဒ်သိးပကအိၣ်ဂၢၢ်ဆိးကျၢၤယံာ်ယံာ် ဖဲ ဘံလး လး(စ) အဲးစထရဲလး(စ) အဝ့ၢ်(Villas Las Estrellas) အိၣ်ဖဲကီၢ်မိၢ်ပှၢ်အၣ်တၣ်တံးကး(Antarctica), ဒီးမ့ၢ်တၢ်လီၢ်လၢအခုၣ်ဒိၣ်မးဒီး ၦၤကညီတအိၣ်ကဲၣ်ဆိးအလီၢ်န့ၣ် တၢ်ပာ်တ့ၢ် တၢ်ဖိတၢ်လံၤ အဆံးဖိတဖၣ်န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်ကဘၣ်မၤအသး သပှၢ်တၢၢ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤတဂၤဂၤလၢ အပှံာ်ဖးဒ့ပိၢ်ဖးတၢ်အဂီၢ်, တၢ်ဆါဟံၣ်အဘူးကတၢၢ်ယံၤဝဲ ၆၂၅ မံးလာ်အဃိ, ကဲထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်ကီဖးဒိၣ်လၢ အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ, ထံဖိကီၢ်ဖိတဖၣ် တချုးလဲၤအိၣ်လၢ တၢ်လီၢ်အံၤန့ၣ် ကဘၣ်လဲၤခီဖျိ တၢ်ထုးထီၣ် အပှံာ်ဖးဒ့လၢ အဆိန့ၣ်လီၤ.
တၢ်မၤအသးအံၤ နးဒိၣ်မး တမ့ၢ်ဘၣ်ဧါ. ဘၣ်ဆၣ် တၢ်ကဲထီၣ်ပှၤကဆိးလၢ ယွၤဘီမုၢ်အပူၤအဂီၢ် တၢ်အိၣ်အသးန့ၣ် နးဒိၣ်န့ၢ်ဒံးတၢ်အိၣ်အသးဖျါလၢထးန့ၣ်လီၤ. မး ၁၆:၂၅-၂၇ အပူၤ ပကထံၣ်ဘၣ် ပှၤလၢ အဲၣ်ဒိးပိာ်ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးအခံတဖၣ် အဲၣ်ဒိးပိာ်ဝဲလၢ အတၢ်နၢ်ပၢၢ်ဒၣ်ဝဲအသိးဒီး တမ့ၢ် ဒ်ကစၢ်အတၢ်ဘၣ်သးအဃိ ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး ပာ်ဖျါဒုးနၢ်ပၢၢ် “တၢ်ကဲထီၣ်အပျဲၢ်အဘီၣ်” အခီပညီန့ၣ်လီၤ. အဆၢဖိ ၂၄ ပာ်ဖျါဝဲ…
တၢ်စံးကတိၤသကိးတၢ် အဒၢး
ကီၢ်စပ့ၣ်(Spain)ကလံၤစိးတကပၤန့ၣ် ပှၤဒုးအိၣ်ထီၣ် ကျိၤကျဲဃံလၤတမံၤ လၢအပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်ရ့လိာ်မုာ်လိာ်တၢ်ဒီး ရ့တံၤရ့သကိးတၢ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဒူသဝီၤလၢအအိၣ်ယံၤ ဒီးဝ့ၢ်ဖးဒိၣ်တဖၣ်န့ၣ် တၢ်အိၣ်ပှဲၤဝဲဒီး လၢၢ်လ့အပူၤတဖၣ် လၢအဘၣ် တၢ်တ့ဒုးအိၣ်ထီၣ်လၢစုန့ၣ်လီၤ. ကိးနံၣ်ဒဲး ဖဲလၢပှၤကူးဘုဝံၤကတီၢ်န့ၣ် ပှၤထူစံၢ်ဖိတနီၤ ဟဲဆ့ၣ်နီၤလၢ ဒၢးတဖျၢၣ်အပူၤ, ဒီးဒၢးအံၤ ဘၣ်တၢ်ဘှီပာ်အီၤ လၢလၢၢ်လ့ပူၤတဖၣ်အဖီခိၣ် ဒီးပာ်ဖှိၣ်ဃာ်ဝဲ တၢ်အီၣ်အကလုာ်ကလုာ်န့ၣ်လီၤ. ဒ်တၢ်ဆၢကတီၢ်တဖၣ် လဲၤပူၤကွံာ်ဝဲအသိးန့ၣ်, ဒၢးအံၤ ဘၣ်တၢ်သ့ၣ်ညါအီၤလၢ “တၢ်စံးကတိၤသကိးတၢ်အဒၢး”- တၢ်လီၢ်လၢတံၤသကိးတဖၣ်, ဒီးဟံၣ်ဖိဃီဖိတဖၣ် ပာ်ဖှိၣ်ထီၣ်အသးဒီးစံးကတိၤ ဟ့ၣ်နီၤလီၤသကိး အတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤတဖၣ်, အတၢ်ဂ့ၢ်ခူသူၣ်တဖၣ် ဒီးအတၢ်ပညိၣ် တၢ်မံမီၢ်တဖၣ် လၢတၢ်ရ့လိာ်မုာ်လိာ်သးအပူၤန့ၣ်လီၤ. နမ့ၢ်လိၣ်ဘၣ် တံၤသကိးလၢ နကကနာ်န့ၢ်အီၤဒီး ရ့လိာ်ဘၣ်ထွဲလိာ်သး ဘူးဘူးတံၢ်တံၢ်န့ၣ်ဒီး နကဘၣ်လဲၤဃီၤဒၣ်ဆူ တၢ်စံးကတိၤသကိးတၢ်အဒၢးန့ၣ်လီၤ.
စီၤယိၤနၤသၣ်ဒီး စီၤဒၤဝံး မ့ၢ်အိၣ်မူအိၣ်ဂဲၤတ့ၢ်ဘၣ်လၢ ကီၢ်စပ့ၣ်-ကလံၤစိး တကပၤန့ၣ်ဒီး ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် အဝဲသ့ၣ် အတၢ်ရ့လိာ်ဘၣ်ထွဲလိာ်သးအဒိၣ်အယိာ်တမံၤန့ၣ် ကနဲၣ်ဆှၢ အဝဲသ့ၣ်ဆူ တၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ် တၢ်စံးကတိၤသကိးတၢ်အဒၢးအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. စီၤပၤစီၤစီလူး သူၣ်က့ၣ်သးကါ စီၤဒၤဝံးန့ၣ် တုၤဒၣ်လဲာ် အဲၣ်ဒိးမၤသံဝဲအဃိ,…
ဃုထံၣ်န့ၢ်တၢ်အိၣ်ဘှံးလၢ ကစၢ်ယ့ၣ်ၡူးအပူၤ
သးလၢတဂၢၢ်တကျၢၤ, ဟူးဂဲၤတဖၣ်န့ၣ် လၢတၢ်ထူးတၢ်တီၤ ဒီးတၢ်မၤနၢၤ တၢ်လၢ တၢ်အိၣ်မူအိၣ်ဂဲၤတဖၣ် အဖီခိၣ် တၢ်သးမံသုးမုာ် အလၢအပှဲၤ တအိၣ်ဝဲနီတဘျီဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဃးတၢ်မ့ၢ်တၢ်တီတထံၣ်အံၤ ဘၣ်တၢ်အုၣ်အသးသ့ဝဲဒၣ်လၢ ပှၤသးဝံၣ်တၢ်မံၤဟူသၣ်ဖျါ လၢသံတ့ၢ်လံတဂၤအဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. အတၢ်သးဝံၣ် အဲၣ်ဘၣ်(Albums) အဘ့ၣ် ၄၀ န့ၣ် ဘၣ် တၢ်ပာ်ဖျါလၢ ဘ့းဘီး (Billboard) တၢ်သးဝံၣ် အမုာ်ကတၢၢ်စရီအခီၣ်ထံး အယုၢ် ၁၀ အကျါ ဒီးနီၣ်ဂံၢ် ၁ တၢ်သးဝံၣ် တယုၢ်စူာ်စူာ်တဖၣ် အါယုၢ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် အဝဲဟံးန့ၢ် အမါအါဂၤ ဒီးအါတက့ၢ် အတၢ်ဆၢကတီၢ်တဖၣ် လဲၤပူၤကွံာ်ဝဲဒၣ် လၢဘၣ်လီၤဃိာ်န့ၣ်လီၤ. လၢအတၢ်မၤန့ၢ်, မၤနၢၤတၢ်တဖၣ် အါမးအပူၤ တဘျီန့ၣ် ကအုကစွါဝဲဒၣ်လၢ “ယအိၣ်ဒီးသးလၢ တဂၢၢ်တကျၢၤ, တၢ်လၢယမၤနၢၤတသ့, တန့ၢ်နီတဘျီဒီး တမ့ၢ်လၢတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤ, တၢ်ဆီဟံၣ်ဆီဃီ ဒီးတၢ်လၢအခီပညီတအိၣ်ဘၣ်တၢ်န့ၣ်လီၤ. သးလၢ အတဂၢၢ်တကျၢၤအံၤ အိၣ်ဝဲဒၣ်ဒံး အဖၢမုၢ် လၢအပတီၢ်တပတီၢ်အပူၤ, ကအိၣ်တုၤဒၣ်လဲၣ် ယသံတစု” အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ.…
ဒ်ပသရၣ်ဖးဒိၣ် ခရံာ်ကစၢ်အသိး
လၢဘၢၣ်ရၢၢ်(viral)တၢ်ဂီၤမူတခါအပူၤ, ပှၤအသးသၢနံၣ်ဖိ လၢအသိးယီၢ်တကိးအဝါ လၢအမ့ၢ် ကရၣ်တ့(karate)ကၠိဖိတဂၤ, ကွၢ်လိအသရၣ် လၢအသိၣ်လိအီၤန့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်သးဆူၣ် ဒီးတၢ်သးအိၣ်, ဖိသၣ်ပိာ်မုၣ်ဖိအံၤ ရူးထီၣ် တၢ်အၢၣ်လီၤဃုာ်ဒီး အသရၣ်လၢအသိၣ်လိအီၤန့ၣ်လီၤ. ဝံၤ, ဃုာ်ဒီးတၢ်နာ်န့ၢ်လီၤသး ဒီးတၢ်ဒိကနၣ်ထံတၢ်, ဖိသၣ်မုာ်ဖိလၢအလီၤအဲၣ်လီၤကွံ ဒီးပှဲၤဒီးတၢ်ဂံၢ်ဆူၣ်ဘါဆူၣ်အံၤ, မၤလိကွၢ်လိန့ၢ် တၢ်ကိးမံၤ လၢအသရၣ်စံးဝဲတဲဝဲ ဒီးမၤယူၤန့ၢ်ဝဲတဖၣ် ဒီးအစှၤကတၢၢ်, အဝဲကဲထီၣ် ပှၤလၢအမၤတၢ်ဂ့ၤဝဲ ဒ်အနံၣ်အလါအသိးတဂၤန့ၣ်လီၤ.
ဘၣ်တဘျီ ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးစံးဝဲ, “(အ)ပျဲၢ်န့ၣ် တအိၣ်ဘၣ်လၢ သရၣ်အဖီခိၣ်ဘၣ်. မ့မ့ၢ်ကယဲၢ် ပှၤလၢအလၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ်တဂၤလၢ်လၢ်န့ၣ် ကဒ်သိးအသရၣ်လီၤ”(လူၤ ၆:၄၀). အဝဲစံးဘၣ် အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ် လၢကကွၢ်လိအီၤ, ဒ်အဝဲဒၣ် အိၣ်ဒီး တၢ်သူၣ်ညီသးညီ, တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံ, တၢ်လၢအတစံၣ်ညီၣ် ပှၤဂၤန့ၣ်လီၤ(:၃၇-၃၈). ဒီးအဝဲသ့ၣ် ပိာ်မတၤအခံလဲၣ်န့ၣ် ကဘၣ်သ့သ့ၣ်ညါနၢ်ပၢၢ်တၢ် မ့ၢ်လၢ “ပှၤမဲာ်ဘျီၣ်ဒုးနဲၣ်ကျဲလၢပှၤမဲာ်ဘျီၣ် ဘၣ်ကသ့ဧါ. ကလီၤတဲာ်ဆူ တၢ်ပူၤခံဂၤလၢာ် တမ့ၢ်ဘၣ်ဧါ”န့ၣ်လီၤ (:၃၉). ပှၤဖၤရံၤရှဲတဖၣ် မ့ၢ်ပှၤမဲာ်ဘျီၣ်လၢ အဆှၢပှၤဂီၢ်မုၢ်ဆူ တၢ်တတဲာ်တနါ (မး ၁၅:၁၄),…
လၢပမၤတၢ်ခဲလၢာ်အပူၤ
ဖဲ ၁၅၂၄ နံၣ်န့ၣ်,မၣ်တ့ၣ်လူၤသၢၣ် (Martin Luther) ဃုထံၣ်ဘၣ်ဝဲ “ပှၤကူၣ်ကၤတၢ်ဖိ ကဒဲကဒဲန့ၣ် အိၣ်ဒီး တၢ်သိၣ်တၢ်ဘျၢတထံၣ် လၢအစံး - ယမ့ၢ်အိၣ်ဒီးတၢ်ဘၣ်ဘျုးလၢယဂီၢ်ဒီး ယတၢ်သးကွံတဖၣ် မ့ၢ်လၢပှဲၤဘၣ်န့ၣ်ဒီး ယတကနၣ်ဃုာ် ပှၤလၢယခိၣ်ယဃၢၤနီတဂၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ.” တၢ်အံၤအကါဒိၣ်ဒၣ်ထဲလၢ အဝဲသ့ၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲအနံၣ် ၂၀၀ ဘျဲၣ်လဲၤပူၤကွံာ်ဝံၤ ကၠီဝူမဲ (John Woolman) အိၣ်ဆိးဝဲဒၣ်လၢ ဝ့ၢ်မီးဟိလံ (Mount Holly), ကီၢ်စဲၣ်နယူကၠၣ်စံၣ် (New Jersey) တဂၤန့ၣ် ဟ့ၣ်လီၤသးဆူ ကစၢ်ယ့ၣ်ၡူးဒီး ပျဲအတၢ်အၢၣ်လီၤကလုာ်ဘၢအတၢ်ဆးဆ့ကူဆ့ကၤ အတၢ်မၤန့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်မၤစၢၤဆီၣ်ထွဲကုၢ်တဖၣ် အတၢ်သဘျ့အဂီၢ် အဝဲတပှ့ၤဝဲဒၣ် ဘဲတၢ်ကံးညၣ် (cotton) ဒီးကသံၣ်စုၣ် တၢ်အလွဲၢ်သ့ၣ်တဖၣ်လၢ ခီပနံၣ်လၢအမၢဆူၣ် ကုၢ်တဖၣ် အအိၣ်န့ၣ်ဘၣ်. လၢတၢ်သးကဆှီအပူၤ အဝဲအဲၣ်ပှၤလၢအခိၣ်အဃၢၤန့ၣ်ဒီး အိၣ်မူအိၣ်ဂဲၤတီတီလိၤလိၤ ဒီးတလံာ်အီၣ်လီအီၣ်တၢ်လၢ အတၢ်ဖံးတၢ်မၤအပူၤန့ၣ်ဘၣ်.
၂ ကရံၣ် ၁:၁၂ ပာ်ဖျါဝဲ တၢ်မၢဖိစီၤပီလူး ဂုာ်ကျဲးစၢၤအိၣ်မူဝဲလၢ “တၢ်စီဆှံဒီး တၢ်တီတၢ်လိၤ…
လၢဝဲပှဲၤဝဲ/ ဖဲအကလၢလီၢ်
တၢ်ဂီၤမူ “ပှၤဒ့သီတူၢ်လၢဟံၣ်ခိၣ်ဒုး”အပူၤ ခွါဂဲၤဒိထဲဘယၢၣ် (Tevye) န့ၣ် စံးကတိၤ တၢ်ကတိၤတီတီလိၤလိၤဒီးယွၤ ဘၣ်ဃးအတၢ်မၤအီၣ်မၤအီတၢ် ကျဲအကျိၤအကွၢ်အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်ဂီၤမူအပူၤ အတၢ်ကတိၤစံးဝဲ “နတ့လီၤပှၤဖှီၣ်ဖိယာ်ဖိတဖၣ်အါမးဒီး ယသ့ၣ်ညါလၢတၢ်ဖှီၣ်တၢ်ယာ်န့ၣ် တမ့ၢ်တၢ်လီၤမဲာ်ဆှးဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒ်န့ၣ်အသိး တၢ်လၤကပီၤဖးဒိၣ်စ့ၢ်ကီး တမ့ၢ်ကအိၣ်ဝဲဒၣ်ဘၣ်.လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ, ယမ့ၢ်အိၣ်ဒီးတၢ်စုလီၢ်ခီၣ်ခိၣ်တဆံးတက့ၢ်န့ၣ် တၢ်ကနးဒိၣ်ဝဲထဲလဲၣ်. ယမ့မ့ၢ်ဘၣ်ဖုးပှၤထူးပှၤတီၤန့ၣ် မ့ၢ်ယကမၤဟးဂီၤဘၣ်တၢ်တမံၤမံၤ လၢခါဆူညါ တၢ်ကမၤအသး တၢ်ဂ့ၢ်ဖးဒိၣ်အပူၤန့ၣ်ဧါ” န့ၣ်လီၤ.
ၡိၤလဲအလဲခဲၣ် (Sholem Aleichem) လၢအမ့ၢ် ပှၤကွဲးဒုးအိၣ်ထီၣ်တၢ်ဂီၤမူအံၤ တချုးလၢ အဝဲဒုးစံးကတိၤတၢ်တီတီလိၤလိၤအံၤ လၢထဲဘယၢၣ်အထးခိၣ်, လၢအပူၤကွံာ်နံၣ်မျးကယၤအါန့ၣ်အဆၢကတီၢ် လံာ်တၢ်ကတိၤဒိအပူၤန့ၣ် စီၤအၤကူၢ် ဃ့ထုကဖၣ်တၢ်ဒီးယွၤ လၢတၢ်သးတီအပူၤန့ၣ်လီၤ. ကတိၤ ၃၀:၈ ပာ်ဖျါဝဲ စီၤအၤကူၢ်ဃ့တၢ်လၢယွၤ “တၢ်ဖှီၣ်တၢ်ယာ်မ့ၢ်ဂ့ၤ, တၢ်ထူးတၢ်တီၤမ့ၢ်ဂ့ၤ, ဟ့ၣ်လီၤယၤတဂ့ၤ, ဒုးအီၣ်ယၤလၢ တၢ်အီၣ်ဖဲအကလၢ လၢယဂီၢ်တက့ၢ်”န့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်ညါဝဲဒၣ်လၢ တၢ်ထူးတၢ်တီၤမ့ၢ်အိၣ်အါအါဂီၢ်ဂီၢ်န့ၣ် အနီၢ်ကစၢ်ဒၣ်ဝဲ ကကဲထီၣ်ပှၤပာ်သးကဖၢလၢ, ဒီးကဆီတလဲကွံာ်အီၤဆူ ပှၤတဂၤလၢ ယွၤတအိၣ်-ပှၤလၢအစူးကွံာ်ညိကွံာ်ယွၤန့ၣ်လီၤ. အဝဲဃ့ထုကဖၣ်ဝဲလၢ, မ်ယွၤအသုတပျဲ ဒုးကဲထီၣ်အီၤလၢ ပှၤဖှီၣ်ဖိယာ်ဖိန့ၣ်လီၤ. အဆၢဖိ…
ပာ်ထီၣ်ထီ ဟံးဃာ်နကတီၤ
ပှၤတဂၤဒီးအတံၤသကိးတဖၣ် ကလဲၤဂဲၤလိာ်ကွဲ စကံ(ski)အဂီၢ် လဲၤနုာ်လီၤဝဲဆူ တၢ်လိာ်ကွဲပျီအတြဲၤ ဒီးတၢ်ကွဲးနီၣ် ဟ့ၣ်ပလီၢ်တၢ် “မူခိၣ်ဖီကစၢၢ်လီၤပှီၢ်သ့”(avalanche)အိၣ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်စးထီၣ်ဂဲၤလိာ်ကွဲ စကံဒီး ဖဲအဒိးဝဲခံဘျီတဘျီန့ၣ် ပှၤတဂၤ ကိးပသူထီၣ်ဝဲလၢ “မူခိၣ်ဖီတဖၣ်လီၤပှီၢ်လံန့ၣ်လီၤ.” ဘၣ်ဆၣ်ပှၤတဂၤအံၤ တပူၤဖျဲးဝဲအဃိ အသးသမူ လီၤမၢ်ကွံာ်ဝဲဒၣ်လၢမူခိၣ်ဖီတဖၣ်အဖီလာ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤတနီၤကတိၤဒုၣ်ဒွဲၣ်အီၤဒီး စံးအီၤလၢ ပှၤစးထီၣ်ဂဲၤလိာ်ကွဲစကံ သီသံၣ်ဘှဲဖိတဂၤန့ၣ်လီၤ. အဝဲတမ့ၢ်ပှၤစးထီၣ်လိာ်ကွဲတၢ်သီသီဖိတဂၤဘၣ်. အဝဲမ့ၢ်ပှၤလၢအဖျိထီၣ် “မူခိၣ်ဖီကစၢၢ် တၢ်လီၤပှီၢ်” တၢ်မၤလိဒီး မ့ၢ်စ့ၢ်ကီး ပှၤကွၢ်ထွဲတၢ်ဂဲၤလိာ်ကွဲ စကံတဂၤန့ၣ်လီၤ. ပှၤဃုထံတၢ်တဂၤစံးဝဲ ”ပှၤဂဲၤလိာ်ကွဲ စကံတဖၣ် လၢအဒိးန့ၢ်တ့ၢ်လံ မူခိၣ်ဖီကစၢၢ်အတၢ်လီၤပှီၢ် တၢ်သိၣ်လိတဖၣ်န့ၣ် အါတက့ၢ် အနီၢ်ကစၢ်မၤကမၣ်တၢ် ခီဖျိလၢအတၢ်ဆိကမိၣ် ပာ်လီၤသးတဖၣ် ကမၣ်ဝဲအဃိန့ၣ်လီၤ. ပှၤတဂၤအံၤလၢအသံန့ၣ် ခီဖျိလၢ အတပလီၢ်သူၣ်ပလီၢ်သးဘၣ်အဃိ ဘၣ်ဟ့ၣ်လီၤအသးသမူ”န့ၣ်လီၤ.
ဖဲပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ် ကတဲာ်ကတီၤအသး ဒ်သိးကလဲၤနုာ်လီၤဆူ ကီၢ်တၢ်စံးပာ်အဂီၢ်န့ၣ် ယွၤအဲၣ်ဒိးလၢအဝဲသ့ၣ် ကအိၣ်ကတီၤထီဒါတၢ် ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ် ကပလီၢ်သူၣ်ပလီၢ်သးဒီး ကပာ်သးအသဒ့ၣ် လၢအဂ့ၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ, ၅ မိၤ ၄း၁-၂ အပူၤ,…
ယွၤစံးဝဲဒၣ်
ဖဲခရံာ်နံၣ် ၁၈၇၆ နံၣ်အပူၤ, ပှၤတ့ဒုးအိၣ်ထီၣ် တၢ်အပီးအလီအသီတဖၣ်တဂၤ လၢအမ့ၢ် အလဲးစဲဒါ ကရ့ၣ်ဟၣ်ဘဲ(လ) (Alexander Graham Bell) စံးကတိၤဝဲ တၢ်ကတိၤအဆိကတၢၢ် အခီၣ်ထံး လၢကွဲၤဒီနၢ်လီပျံၤထးအပူၤ န့ၣ်လီၤ. အဝဲကိးဝဲ အပှၤမၤစၢၤတၢ်လၢအမ့ၢ် ထီမၢး ဝးစၢၣ်(Thomas Watson)ဒီးစံးဝဲ “ဝးစၢၣ်ဧၢ, ဟဲဆူယအိၣ်, ယအဲၣ်ဒိးထံၣ်ဘၣ်နၤ”န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်အသီၣ်တကြဲးကြဲး, တၢ်တရှဲတလဲအပူၤ ဘၣ်ဆၣ် တၢ်နၢ်ဟူ, တၢ်နၢ်ပၢၢ်သ့အီၤန့ၣ် ဝးစၢၣ်နၢ်ဟူဝဲ တၢ်လၢဘဲ(လ)စံးဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ကတိၤအခီၣ်ထံးတထံၣ်လၢ ဘဲ(လ)စံးကတိၤဝဲဒၣ် ခီဖျိလီပျံၤထးကွဲၤဒီနၢ်အံၤန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်ပာ်ဖျါထီၣ် မုၢ်နံၤအသီလၢပှၤကညီသ့ၣ်တဖၣ် အတၢ်ဆဲးကျိးလိာ်သးအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
၁ မိၤရှ့ ၁:၂ ပာ်ဖျါဝဲ ကစၢ်ယွၤဒုးအိၣ်ထီၣ် မုၢ်နံၤမုၢ်သီအဆိကတၢၢ်တသီ ဖဲဟီၣ်ခိၣ်လၢအအိၣ်သယုၢ်, ဒီးအိၣ်ကလီကလီအပူၤ ဒီးအဆၢဖိ ၃ ပာ်ဖျါဝဲ ကစၢ်ယွၤအတၢ်ကတိၤ အခီၣ်ထံးတထံၣ် လၢ လံာ်စီဆှံအပူၤမ့ၢ်ဝဲ “တၢ်ကပီၤ မ်အကဲထီၣ်တက့ၢ်”န့ၣ်လီၤ. ကစၢ်ယွၤအတၢ်ကတိၤအံၤ အိၣ်ပှဲၤဝဲဒီး တၢ်ဘၣ်တ့အစိကမီၤန့ၣ်လီၤ. ထါစံးထီၣ်ပတြၢၤ ၃၃:၆ ဒီး…