တၢ်ဒုးဒိၣ်ထီၣ်အါထီၣ်တၢ်နာ် လၢယွၤအပူၤ
ဒ်ယမ့ၢ်ပိာ်ခွါဖိသၣ်တဂၤအသိး, ယအဲၣ်ဖး ပီၣ်လဲၣ်တမျာ်အဂ့ၢ် တၢ်တဲပူတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်လဲၤခီဖျိ လၢအလီၤသူၣ်ပိာ်သးဝးအံၤ မ့ၢ်မၤဆူၣ်ထီၣ်ယသးအတၢ်ထံၣ်ဆိကမိၣ်မှံတဖၣ်ဒ်လဲၣ်. ခဲကနံၣ်အံၤ, ယအိၣ်ဆိးယဲဒၣ်လၢ လီၢ်ကဝီၤတတီၤ, ဖဲတမျာ်လၢအမံၤ တဟူထီၣ်သါလီၤဒိၣ်မးတဖၣ်အကျါတဂၤ, လၢအမ့ၢ် ဘလဲးဘံယၢး (Blackbeard)- မံၤနီၢ်ကီၢ်, (Edword Teach)- အလီၢ်ခၢၣ်သး အိၣ်အလီၢ်န့ၣ်လီၤ. ကဘီဟးဂီၤတခိၣ်လီၤဘျၢဝဲဒၣ်လၢပီၢ်လဲၣ်ထံယိာ်, လၢအအိၣ်ယံၤဒီးပီၣ်လဲၣ်နံၤဖဲအံၤန့ၣ် မ့ၢ် ဘလဲးဘံယၢးအကဘီ, နီၢ်ပၤမုၣ် အဲ(န) ရဘဲး (Queen Anne's Revenge) န့ၣ်လီၤ.
လၢတၢ်စံၣ်စိၤတဲစိၤအပူၤ, ကဘီဟးဂီၤတဖၣ်, ဒီးပီၣ်လဲၣ်ပူၤ တၢ်လဲၤခီဖျိတဖၣ် လၢအလီၤသူၣ်ပိာ်သးဝးအဂ့ၢ်န့ၣ် ပထံၣ်ဆိကမိၣ်မှံအီၤ သ့ဝဲဒၣ်ညီကဒၣ်ဖိန့ၣ်လီၤ. ပှၤတၢ်မၢဖိ စီၤပီလူး ကွဲးပာ်ဖျါ ကဘီဟးဂီၤအဂၤတမံၤအဂ့ၢ်, လၢအဟ့ၣ်ပလီၢ်ပှၤ, ဒီးလၢအဟ့ၣ်သဆၣ်ထီၣ်ပှၤန့ၣ်လီၤ. စီၤပီလူး ကွဲးဆှၢလီၤအလံာ်ပရၢဆူ စီၤတံၤမသ့းအအိၣ် အခီၣ်ထံးတဘ့ၣ်အပူၤန့ၣ်, ဟ့ၣ်ပလီၢ်ဝဲဒၣ် ဖိလၢအစူၢ်က့ၤနာ်က့ၤတၢ်တဂၤလၢ, “အိၣ်ဒီးတၢ်နာ်, ဒီးသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ်လၢအဂ့ၤ, လၢပှၤတနီၤနီၤ ပာ်ကွံာ်ဝဲသတးဒီး လၢတၢ်နာ်အဂ့ၢ်န့ၣ် အကဘီဟးဂီၤဝဲ” (၁ တံၤ ၁:၁၉) န့ၣ်လီၤ.…
ထးန့ၣ် ကဘၣ်တၢ်ကျ့အီၤလၢထး
တၢ်တိာ်ကျဲၤအတၢ်မၤ မူဒါခိၣ်, လွံစၣ် (Louise) တဂၤ, မ့ၢ်လၢအဃုထၢမၤ နီၢ်ကစၢ် အတၢ်မၤသဘျ့အဃိ, ပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤအသးန့ၣ်လီၤ. ပှၤလၢအဟဲဟ့ၣ်အီၤတၢ်ဖံးတၢ်မၤ,ဃုာ်ဒီးပှၤတ့ထုးထီၣ်တၢ်အက့ၢ်ဂီၤဒိခံဂၤလိာ်န့ၣ် မၤကွၢ် အတၢ်ဝံသးစူၤန့ၣ်လီၤ. အဝဲဆိကမိၣ်ထီၣ်ဝဲဒၣ် "ဘၣ်မနုၤအဃိ, တၢ်မၤတမံၤအံၤ ကီခဲဝဲဒိၣ်နီၢ်မးန့ၣ်လဲၣ်. ဘၣ်မနုၤအဃိ, ပှၤသ့ၣ်တဖၣ်အံၤ တဃုနၢ်ပၢၢ်လိာ်အသး တသ့ဝဲဒၣ်လဲၣ်" န့ၣ်လီၤ.
စှၤနွံပူၤကွံာ်ဝံၤအလီၢ်ခံန့ၣ်, ဖဲအဝဲဖး လံာ်တၢ်ကတိၤဒိ ၂၇:၁၇ န့ၣ် ထံၣ်ဝဲဒၣ် လီၤလီၤဆီဆီလၢ “ထးကျ့ထး” အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. တယံၢ်ဘၣ်န့ၣ် အဝဲစံးဘၣ် အကရူၢ်ဖိတဖၣ်လၢ “တၢ်လၢအကိၤဒီးအတဘျ့တဖၣ်န့ၣ် နကတြူာ်ကျ့မၤဘျ့အီၤလၢ တၢ်အကပုာ်လုးဖိ ဒ်သတိၢ်န့ၣ် တန့ၢ်တသ့ဘၣ်. နလိၣ်ဘၣ်တၢ်လၢအကိၤတမံၤမံၤ, လီၤဂာ်ဒ်ထးအသိး” န့ၣ်လီၤ.
လွံစၣ် သ့ၣ်ညါနၢ်ပၢၢ်ထီၣ်ဝဲဒၣ် လၢအတၢ်တိာ်ကျဲၤအတၢ်မၤအပူၤ တၢ်တၤတဖၣ် စံးတၢ်န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်လၢကမၤဘျ့မၤဂ့ၤထီၣ် အတၢ်ဖံးတၢ်မၤ လၢအတလဲၤသးဘျ့ဘျ့ဆှီဆှီတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒ်သိးအကမ့ၢ်ပှၤလၢ အကမၤအါထီၣ် တၢ်ဝံသးစူၤဒီးတၢ်ဆီၣ်လီၤသး, ဒီးကဃုထံၣ်န့ၢ် တၢ်မၤလၢကျိၤကျဲ လီၤဆီအဂၤတဖၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ် လွံစၣ် မၤလိန့ၢ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. လွံစၣ် မၤကတၢၢ်အတၢ်ကတိၤလၢ, ကစၢ်ယွၤ…
ကစၢ်ယွၤ သ့ၣ်ညါနၢ်ပၢၢ်
ဖဲ တၢ်သူၣ်အုးသးအုး လၢပကနၢ်ပၢၢ်အိၤကီ အလံာ် ဒ့းရှၢၣ်နရံၣ် (Dictionary of Obscure Sorrows) အပူၤန့ၣ်, ကၠီ ခိန့း (John Koenig) ဟ့ၣ်ထီၣ် တၢ်ပာ်ဖှိၣ်လံာ်ဖျၢၣ်အသီတဖၣ်, ဒီးကူၣ်ထီၣ်ဖးလီၤဟ့ၣ်ထီၣ်ဝဲ လံာ်တဖျၢၣ်စုာ်စုာ် အမံၤတဖၣ်- မ့ၢ်လၢ အပူၤကွံာ်န့ၣ် လံာ်ဖျၢၣ်တအိၣ်အဃိ ကဲထီၣ်တၢ်သးဘၣ်တံာ်တာ်တဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. အလံာ်အပူၤန့ၣ် ပၣ်ဃုာ်လၢ လံာ်ဖျၢၣ်လၢအမ့ၢ် “dés vu” (ဒ့ဘူ)- “တၢ်သ့ၣ်ညါဘၣ်တၢ်အကတီၢ်ဖိလၢ ကကဲထီၣ် တၢ်လၢပှၤကသ့ၣ်နီၣ်ဘၣ်တမံၤ, ” ဒီးလံာ်ဖျၢၣ် “အိၣ်န့းစၣ်(န)” (onism)- “လၢနီၢ်ကစၢ်တခါဧိၤအပူၤ, ဘၣ်အိၣ်ကတာ်သး လၢတၢ်သးဘၣ်တံာ်တာ်အပူၤ, လၢအနုာ်လီၤအိၣ်ဆိးဝဲ ဖဲတၢ်လီၢ်ထဲဒၣ်တပူၤဧိၤ, ဒီးဖဲတၢ်ဆၢကတီၢ်ဖိတကတီၢ်ဧိၤ” အပူၤန့ၣ်လီၤ. ခိးန့း စံးဝဲလၢ အတၢ်မၤန့ၣ် ပညိၣ်ဝဲဒၣ် ဒ်သိးကမၤဆှဲထီၣ်ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိ အတၢ်လဲၤခီဖျိ လၢအလီၤဆီတဖၣ်, ဒ်သိးဒီးပှၤကညီၤတဖၣ် အသးကလၢၢ်ဘၣ်ဝဲလၢ အဘၣ်အိၣ်ထဲတဂၤဧိၤ လၢအဝဲသ့ၣ်အတၢ်လဲၤခီဖျိတဖၣ်အပူၤန့ၣ်, ကဆံးလီၤစှၤလီၤဝဲအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
တၢ်ကပာ်ဖျါပတၢ်လဲၤခီဖျိတဖၣ်အဂီၢ်, ပဃုထံၣ်န့ၢ် တၢ်ကတိၤအဖျၢၣ်ထီဘိ, မ့ၢ်တသ့ဘၣ်အကတီၢ်, ခီဖျိလၢတၢ်သ့ၣ်ညါ…
တၢ်မၤဂၢၢ် ကလံၤမုၢ်တွၤ
ယဖိဒိၣ်မုၣ် အသးအိၣ်ဒံးဒၣ် သၢနံၣ်ဖိတဂၤ စးထီၣ်နၢ်ပၢၢ်လံ လၢတၢ်အိၣ်အသးမၤအသးတမံၤလၢ်လၢ်အပူၤန့ၣ် ပနာ်သန့ၤ ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး သ့ဝဲအဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်မုၢ်တနၤ, ဖဲကလံၤမုၢ်ဖးဒိၣ်လီၤအကတီၢ်, တချုးလဲၤနုာ်လီၤဝဲဆူ အလီၢ်မံဒံးဘၣ်န့ၣ်, ယဖိဒိၣ်မုၣ်ဖိန့ၣ် ဖှိၣ်ထီၣ်အစုခံခီ, ဘံၣ်လီၤအမဲာ်. ဒီးဃ့ဘါထုကဖၣ်ဝဲဒၣ်, “ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးသးဘိဧၢ, ယသ့ၣ်ညါလၢနအိၣ်ဒီးပှၤဖဲအံၤန့ၣ်လီၤ. ယသ့ၣ်ညါလၢ နအဲၣ်ပှၤန့ၣ်လီၤ. ဒ်သိးကလံၤမုၢ်ကအိၣ်ကတီၢ်အဂီၢ်, ဖဲနဟ့ၣ်လီၤ နကလုၢ်န့ၣ်ဒီး, ယသ့ၣ်ညါလၢ ကလံၤမုၢ် ကအိၣ်ကတီၢ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.”
ယဆိကမိၣ်, ဖဲတၢ်တယံာ်ဒံးဘၣ်အကတီၢ်န့ၣ် မ့ၢ်ယဖိဒိၣ်မုၣ်ဖိ နၢ်ဟူဝဲဒၣ် ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးဒီးအပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ် လဲၤခီဂာ် ပီၣ်လဲၣ်ကၤလံၤလါအဂ့ၢ်ဧါန့ၣ်လီၤ. တၢ်ဂ့ၢ်မၤအသး, ဖဲကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး မံဘၣ်အသးလၢကဘီအခံ, တချုးလၢကလံၤမုၢ်တပျုာ်တပျီၤ တဖျၢၣ်ဘူးတ့ၢ်မးလၢကမၤလီၤဘျၢကဘီန့ၣ်လီၤ. အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ် ကိးပၢၢ်ထီၣ်အီၤဒီးစံးဝဲဒၣ်လၢ “ပကဟးဂီၤန့ၣ် မ့ၢ်နတပာ်ဘၣ်လၢတၢ်နီတမံၤဘၣ်ဧါ.” ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးတစံးဆၢအဝဲသ့ၣ်ဘၣ်. လၢအလီၢ်န့ၣ်, ဟ့ၣ်လီၤအကလုၢ်ဆူ န့ဆၢၣ်ကလံၤမုၢ်, ဒီးစံးဝဲဒၣ် “အိၣ်ဂၢၢ်တပၢၢ်, အိၣ်ဃိကလာ်တက့ၢ်” (မၢ်ကူး ၄:၃၈-၃၉) န့ၣ်လီၤ.
ထံလၢအစံၣ်ပဲပီနုာ်လီၤဆူ ကဘီပူၤန့ၣ် အိၣ်ပတုာ်ဝဲဒၣ်တကီၢ်ခါန့ၣ်လီၤ. ဒီးကလံၤမုၢ်န့ၣ် အိၣ်ဂၢၢ်တပၢၢ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်ဘှ့ၣ်တၢ်ဘှီၣ်အပူၤန့ၣ်, ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး ကွၢ်ဃီၤအပျဲၢ်တဖၣ်,…
တၢ်ကွၢ်ထွဲကဟုကယာ်အဂီၢ် ဒိၣ်ဝဲဒၣ်နီၢ်နီၢ်
ကစၢ်ယွၤ ကွၢ်ထွဲကဟုကယာ် ကယဲၢ်ပှၤသ့ၣ်တဖၣ်ခဲလၢာ်ကသ့ဝဲဒၣ်ဒ်လဲၣ်. တၢ်ဆိကမိၣ် ဟဲနုာ်လၢယသးပူၤ ဖဲယပာ်လီၤယခီၣ်လၢဝ့ၢ်တဖျၢၣ် အလ့ၣ်မ့ၣ်အူသန့ၤ, ဖဲပှၤကညီၤ တဖၣ် လဲၤက့ၤဝဲဒၣ်အါအါဂီၢ်ဂီၢ်, ဒီးတၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲ အိၣ်ယံၤဝဲဒၣ် မံးလာ်အါမးလၢယဟံၣ်န့ၣ်လီၤ. ယမ့ၢ်ပှၤလိၣ်ဘိသးစၢ်တဂၤ လဲၤဟးလိာ်ကွဲဆူ ထံဂၤကီၢ်ဂၤအဆိကတၢၢ်တဘျီ, ဒီးပှၤကညီဂီၢ်မုၢ်ဂီၢ်ပၤတဖၣ် အိၣ်ကဝီၤဃာ်ယၤအဃိ, ယသူၣ်ဟူးသးဝးဒိၣ်မးန့ၣ်လီၤ. ဖဲယထိၣ်သတြီၤကွၢ်ယသးဒီးပှၤကညီဂီၢ်မုၢ်ဂီၢ်ပၤတဖၣ်န့ၣ်ဒီး, ယသးကလၢၢ်ဘၣ်ယဲလၢယမ့ၢ်တၢ်ဆံးဆံးဖိတမံၤ, ဒီးယဆိကမိၣ်ထီၣ် ကစၢ်ယွၤ ကအဲၣ်ပှၤကညီဂီၢ်မုၢ်ဂီၢ်ပၤ ကသ့ဝဲဒၣ်ဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ.
ဒ်သိးယကသ့ၣ်ညါနၢ်ပၢၢ် ကစၢ်ယွၤအတၢ်အဲၣ်လၢလၢပှဲၤပှဲၤအံၤ တုၤအိၣ်ဃီၤဝဲဒၣ်ဒိၣ်ဒိၣ်လဲၢ်လဲၢ်အဂ့ၢ်န့ၣ် ယလိၣ်ဘၣ်ယဲအဖၢမုၢ်န့ၣ်လီၤ. လၢကစၢ်ယွၤ အကလုၢ်ကထါ အပူၤန့ၣ်, တမ့ၢ်လၢ ဝံယိၤနါ ကသ့ၣ်ညါနၢ်ပၢၢ်ဝဲဒၣ် တၢ်ဂ့ၢ်အံၤစ့ၢ်ကီးဘၣ်. အကတၢၢ်န့ၣ်, ဖဲ စီၤယိၤနါ အၢၣ်လီၤဝဲ ကစၢ်ယွၤ အတၢ်ကိးအီၤ, ဒ်သိးကစံၣ်တဲၤတဲလီၤ ပှၤအၤရှူၢ် အၢအၢသီသီတဖၣ် လၢအမၤအၢမၤနး ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ် အဝ့ၢ်ခိၣ်, ပှၤနံၤနဝ့ဖိတဖၣ် ကပီၢ်ယၢ်လီၤသးအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဒီးစီၤယိၤနါ တအဲၣ်ဒိးဝဲလၢ ကစၢ်ယွၤ ကပျၢ် အဝဲသ့ၣ်အတၢ် ကမၣ်ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ်, ပှၤနံၤနဝ့ဖိတဖၣ်န့ၣ် ပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤအသး, ဒီးကစၢ်ယွၤ…
