တၢ်ဃုထၢ တၢ်သူၣ်ကညီၤ သးကညီၤတၢ်
တၢ်ဒုးနဲၣ်တၢ်ဂီၤမူအဖုၣ်ဖိတဖၣ် လၢ ၅ မံးနံး အတီၢ်ပူၤ ဘၣ်ဃးဒီးမူခိၣ်ဖီလီၤအဆၢကတီၢ် တၢ်မၤအသးအဂ့ၢ်ဖိတဖၣ်န့ၣ် ကဲထီၣ်တၢ်ထုးန့ၢ်သးလၢ ပှၤကွၢ်တၢ်ဖိတဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဂီၤမူအဖုၣ်ဖိတဖၣ်အံၤ ဘၣ်တၢ်ဒိန့ၢ်အီၤ လၢဟံၣ်ဖိဃီဖိတဂၤဂၤ လိာ်ကွဲတၢ်လိာ်ကွဲ လၢဘၣ်ဃးဒီးစကံ(ski) ဖဲအဝဲသ့ၣ် ဒိးလိာ်ကွဲဝဲလၢ ဟံၣ်အခိၣ်ဒူဒီး ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးန့ၣ် ကဲထီၣ်တၢ်နံၤတၢ်အ့ဒီး ပှၤလၢအကွၢ်တၢ်တဖၣ် ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်နံၤဘၣ်ဖၣ်လဲ အဒိၣ်ကတၢၢ် လၢပှၤကွၢ်တၢ်ဖိတဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ် ဖျါဝဲဒၣ်ဖဲ ပှၤလိာ်ကွဲတၢ်ဖိတဖၣ် လိာ်ကွဲတၢ်လိာ်ကွဲတဖၣ်လၢ ကျဲအကျိၤအကွာ် လၢအတမ့ၢ်တၢ်ဘျၢအသိးအခါ န့ၣ်လီၤ.
တၢ်ဂီၤမူဒ်သိးအံၤတဖၣ် လၢကဲထီၣ်တၢ်လီၤနံၤတဖၣ်န့ၣ် တမ့ၢ်တၢ်အတဂ့ၤဘၣ်ဆၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ ပတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးဖဲ ပှၤဂၤဘၣ်ကီဘၣ်ခဲ ဒီးဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးအဆၢကတီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဂ့ၢ်ဒ်သိးအံၤန့ၣ် ဝံဧိၤဘါဒယၤ ပာ်ဖျါဝဲ ထံကီၢ်ခံဘ့ၣ် လၢအထီဒါလိာ်အသး ဒ်အမ့ၢ်ကီၢ်အံၣ်စရ့လးဒီး ကီၢ်အဒိၣ်(Edom) အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲကစၢ်ယွၤထံၣ်ဝဲလၢအံၣ်စရ့လးကဘၣ်တၢ်စံၣ်ညီၣ်လၢ အတၢ်ဒဲးဘးအခါ ပှၤအဒိၣ်ဖိတဖၣ် သးခုမုာ်သးဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. ဧိၤဘါဒယၤ ၁:၁၃-၁၄ ပာ်ဖျါဝဲ ပှၤအဒိၣ်ဖိတဖၣ် ဟံးန့ၢ်ဆူၣ် ပှၤဝ့ၢ်ဖိတဖၣ် ပှၤသုအဃ့ၢ်ပူၤဖျဲးတန့ၢ်အဂီၢ် တြီဃာ်ဝဲ ဒီးဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါဝဲ အံၣ်စရ့လးအဒုၣ်ဒါတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဟ့ၣ်ပလီၢ်…
ကစၢ်ယွၤအတၢ်မၤလၢ တၢ်ဂ့ၢ်အဆံးဖိတဖၣ်အကျါ
ခဲဘ့ၣ်(Kevin)ဒီးခ့ၣ်ဘၣ်လ့ၣ်(Kimberley)အဂီၢ် တနွံအံၤ မ့ၢ်တၢ်ကီတၢ်ခဲအနွံန့ၣ်လီၤ. ခဲဘ့ၣ် အတၢ်ဆါဟဲနးထီၣ် သတူာ်ကလာ်ဒီး ဘၣ်လဲၤထီၣ် တၢ်ဆါဟံၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်ဆူးတၢ်ဆါအၢသီတၢ်မၤတံာ်တာ်တၢ်အပူၤန့ၣ် အဝဲသ့ၣ်အဖိဆံး ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ဖိလွံၢ်ဂၤလၢ အကွၢ် လုၢ်ဖိဝဲတဖၣ်စ့ၢ်ကီး အိၣ်တဆူၣ်ဝဲ နးနးကလဲာ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်လၢအကီဒိၣ်ဝဲတမံၤ မ့ၢ်ဝဲတၢ်အီၣ် တၢ်အီလၢအကြၢး အိၣ်တဖၣ် ခ့ၣ်ဘၣ်လ့ၣ် ဒိးန့ၢ်ဝဲတသ့လၢၤဘၣ်လၢပှၤပာ်တၢ်အီၣ်တၢ်အီအလီၢ်လၢ တၢ်မၤခုၣ်တၢ်အီၣ်အတလါပူၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်မၤအသး ဒ်သိးအံၤ အဆၢကတီၢ် အဝဲဆၢအီၣ်ဘၣ်ဝဲသဘၣ်ဘီတံၢ်(carrot)န့ၣ်လီၤ.
ဖဲတၢ်ဆၢကတီၢ်လဲၤတလၢကွံာ် တနၣ်ရံၣ်အခါန့ၣ် တၢ်ဟဲဒိတကျိာ်တၢ်လၢ အတြဲၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲန့ၣ် အဝဲသ့ၣ်အတံၤသကိး အမဲဒၣ်(Amanda) ဒီးအဲဒံၣ်(Andy) ဟဲစိာ်ဝဲတၢ်အီၣ်တၢ်အီတဖၣ် ဃုာ်ဒီးသဘၣ်ဘီတံၢ်လၢအဟံၣ်ဖိဃီဖိတဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
ညီနုၢ်ပှၤစံးလၢ မုၣ်ကီၤလံၢ်မၤတၢ်လၢ တၢ်အဆံးဖိဒၣ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢပှၤယူဒၤဖိတဖၣ် အတၢ်စံၣ်စိၤတဲစိၤအပူၤ တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်မၤအသးလၢ အလီၤကမၢကမၣ် ပာ်ဖျါဝဲလၢကစၢ်ယွၤမၤတၢ်လၢတၢ်ဂ့ၢ်အဆံးဖိဒၣ်လဲာ်န့ၣ်လီၤ. အဲၤကူပတူး အစီၤပၤဖၤရိၤ ဟ့ၣ်လီၤအကလုၢ်လၢ ၂ မိၤရှ့ ၁:၂၂ အပူၤ “ဖိခွါလၢအအိၣ်ဖျဲၣ်တဖၣ်န့ၣ် သုဘၣ်ကွံာ် တ့ၢ်ကွံာ်အီၤလၢထံမိၢ်ပှၢ်အပူၤ ကိးဂၤဒဲးလီၤ”န့ၣ်လီၤ. တၢ်မၤသံဖိသၣ်ဂီၢ်မုၢ်ဂီၢ်ပၤအံၤ ကဲထီၣ် တၢ်ဂ့ၢ်လီၤဆီလၢ အဆံးဖိန့ၣ်လီၤ. စီၤမိၤရှ့အမိၢ်ကွံာ်လီၤဝဲ…
တၢ်ဂ့ၢ်သ့ၣ်တဖၣ်လၢ ပကဘၣ်သူၣ်ခုသးခု
ဖဲ မၢၤ.ကလဲဒၣ်(Ms. Glenda) ဟဲနုာ်လီၤဆူ တၢ်ဘါသရိာ်ပူၤ ဖဲပှၤအါဂၤ အိၣ်သကိးတၢ်အလီၢ်အဆၢကတီၢ်န့ၣ် တၢ်သူၣ်ခုသးခု လၢအနီၢ်ကစၢ်ဒၣ်ဝဲအပူၤန့ၣ် လုၢ်ဘၢဝဲတၢ်လီၢ်ဖဲန့ၣ်လီၤ. အဝဲအိၣ်မုာ်ထီၣ်က့ၤ, အတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့ ဟဲက့ၤဂ့ၤထီၣ်ဝဲ ခီဖျိတၢ်ကူစါယါဘျါအကျိၤအကွာ် ကီကီခဲခဲအပူၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲအဝဲဟဲဃီၤဆူယအိၣ် ဒ်ညီနုၢ်တၢ်ဘါဝံၤတၢ်ဆၢဂ့ၤဆၢဝါလိာ်သးအဂီၢ်အခါ ယစံးဘျုးဘၣ် ကစၢ်ယွၤ လၢအါနံၣ်အါလါအတီၢ်ပူၤ အဝဲမ့ၢ်ပှၤလၢသးအုး, မဲာ်ထံလီၤဃုာ်ဒီးယၤ, မၤလိၤမၤဘၣ်က့ၤယၤ ကပုာ်လုးကဖီလီဖိ ဒီးဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါယၤအဃိန့ၣ်လီၤ. ဖဲအဝဲဆိကမိၣ်ဝဲဒၣ်လၢ မၤဘၣ်ဒိဆါယသးအတၢ်တူၢ်ဘၣ်အဆၢကတီၢ် ဒၣ်လဲၣ် ဃ့ကညးယၤလၢ ကပျၢ်အတၢ်မၤကမၣ်ဘၣ်ယၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲတၢ်ဂ့ၢ်အိၣ်ထီၣ်တဘျီလၢ်လၢ် အဝဲအဲၣ်ဒိးဝဲလၢ ယကလဲၤဒီးကတိၤသကိးတၢ်ဒီးအီၤ ဘၣ်ဃးဒီးယတၢ်ဂဲၤလိာ်တဖၣ် လၢတၢ်သးတီပူၤ ဒီးထီဘိဒုးသ့ၣ်ညါသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤယၤ လၢအလီၢ်အိၣ်အါမးလၢ ပကစံးထီၣ်ပတြၢၤ ယွၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
မါမၣ်ကလဲဒၣ် (Mama Glenda)ဟ့ၣ်တၢ်ခွဲးလၢ ယကကိးအီၤ ဒီးဖိးဟုဃာ်ယၤကပုာ်လုးကဖီလီဖိ ဒီးစံးဝဲ, “နံၤလၢအဂ့ၤလီၤဖိဧၢ”န့ၣ်လီၤ. ပစံးကတိၤသကိးတၢ် တစိၢ်ဖိ ဒီးဃ့ထုကဖၣ်သကိးတၢ်န့ၣ်လီၤ. ဝံၤအဝဲက့ၤဝဲဒၣ်ဒီး ဒ်ညီနုၢ်အသိး သးဝံၣ်အံၣ်အုဝဲ ထါသးဝံၣ် ဒီးကွၢ်ဃုဝဲ ပှၤတဂၤဂၤ ဒ်သိး ကဆိၣ်ဂ့ၤဝဲဒၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
ထါစံးထီၣ်ပတြၢၤ ၆၄:၁ အပူၤ…
တၢ်လၢလဲၤတလၢကွံာ် ပှၤကညီအတၢ်စံးကတိၤပာ်ဖျါ
ထီမၢးအခ့နး(Thomas Aquinas) [၁၂၂၅-၁၂၇၄] မ့ၢ်ပှၤအါဂၤအကျါ ပှၤတဂၤလၢအတြီဆၢပှၤတဖၣ်လၢတၢ်စံးကတိၤထီဒါဝဲ ခရံာ်ဖိအတၢ်စူၢ်တၢ်နာ်န့ၣ်လီၤ. တချုး အဝဲသံ(၃)လါအကတီၢ်န့ၣ် တၢ်ဂ့ၢ်အိၣ်ထီၣ်တမံၤလၢကဘၣ် ပာ်လီၤတဲာ်တ့ၢ်အသးသမူ တစိၤအတၢ်မၤလၢ အကွဲးနီၣ်ပာ် ဒ်အမ့ၢ်တၢ်န့ၢ်သါ လၢမၤဝဲတဝံၤ “ယွၤဂ့ၢ်ပီညါအဂ့ၢ်လၢ တၢ်ကွဲးဖှိၣ်မၤဖုၣ်အီၤ” လံာ်ဖးဒိၣ်တဘ့ၣ်အံၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲအဝဲထံၣ်ဆိကမိၣ်က့ၤဝဲ ပှၤလၢအုၣ်က့ၤခီၣ်က့ၤအီၤတဂၤအံၤ အနီၢ်ကစၢ်ဘၣ် တၢ်မၤကၢ်မၤဘျဲး ဒီးအသွံၣ်အထံဘၣ်ယွၤလီၤတၢ်အဂ့ၢ်န့ၣ် အခ့နး စံးဝဲဒၣ်လၢ ဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ထံၣ်တၢ်လၢညါခီ ဒ်အမ့ၢ် ကပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်ကတိၤတထီၣ်ဘးလၢၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲစံးဝဲဒၣ်, “ခါဆူညါလ့ၤတက့ၢ်န့ၣ် ယကကွဲးတၢ်အဂီၢ် တသ့လၢၤဘၣ်. တၢ်လၢယနၢ်ပၢၢ်တၢ်တဖၣ်န့ၣ် မ့ၢ်လၢယတၢ်ကွဲးတဖၣ် ကဲထီၣ်ဝဲဒၣ် ဒ်ဘုလီၢ်ခိၣ်ဆၢၣ် တပှီၢ်တပှၢ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ”.
တချုး အခ့နး အဆၢကတီၢ် စီၤပီလူးစ့ၢ်ကီး မၤန့ၢ်ဝဲ တၢ်ထံၣ်တၢ်လၢညါခီန့ၣ်လီၤ. ၂ ကရံၣ်သူး ၁၂:၃-၄ အပူၤ ပာ်ဖျါဝဲ အတၢ်လဲၤခီဖျိ, “ဒီးယသ့ၣ်ညါပှၤကညီ ဒ်န့ၣ်တဂၤ, (စံးလီၤအသးဒၣ်ဝဲ) ... အဝဲန့ၣ်, ဘၣ်တၢ်ထုးန့ၢ်အီၤဆူ ပၤရဒံးစူး, ဒီးနၢ်ဟူ တၢ်ကတိၤ လၢပှၤစံးတသ့ဘၣ်, ဒီးတဂ့ၤကတိၤဘၣ်ပှၤကညီဘၣ်”…
ယွၤစံးဝဲဒၣ်
ဖဲခရံာ်နံၣ် ၁၈၇၆ နံၣ်အပူၤ, ပှၤတ့ဒုးအိၣ်ထီၣ် တၢ်အပီးအလီအသီတဖၣ်တဂၤ လၢအမ့ၢ် အလဲးစဲဒါ ကရ့ၣ်ဟၣ်ဘဲ(လ) (Alexander Graham Bell) စံးကတိၤဝဲ တၢ်ကတိၤအဆိကတၢၢ် အခီၣ်ထံး လၢကွဲၤဒီနၢ်လီပျံၤထးအပူၤ န့ၣ်လီၤ. အဝဲကိးဝဲ အပှၤမၤစၢၤတၢ်လၢအမ့ၢ် ထီမၢး ဝးစၢၣ်(Thomas Watson)ဒီးစံးဝဲ “ဝးစၢၣ်ဧၢ, ဟဲဆူယအိၣ်, ယအဲၣ်ဒိးထံၣ်ဘၣ်နၤ”န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်အသီၣ်တကြဲးကြဲး, တၢ်တရှဲတလဲအပူၤ ဘၣ်ဆၣ် တၢ်နၢ်ဟူ, တၢ်နၢ်ပၢၢ်သ့အီၤန့ၣ် ဝးစၢၣ်နၢ်ဟူဝဲ တၢ်လၢဘဲ(လ)စံးဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ကတိၤအခီၣ်ထံးတထံၣ်လၢ ဘဲ(လ)စံးကတိၤဝဲဒၣ် ခီဖျိလီပျံၤထးကွဲၤဒီနၢ်အံၤန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်ပာ်ဖျါထီၣ် မုၢ်နံၤအသီလၢပှၤကညီသ့ၣ်တဖၣ် အတၢ်ဆဲးကျိးလိာ်သးအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
၁ မိၤရှ့ ၁:၂ ပာ်ဖျါဝဲ ကစၢ်ယွၤဒုးအိၣ်ထီၣ် မုၢ်နံၤမုၢ်သီအဆိကတၢၢ်တသီ ဖဲဟီၣ်ခိၣ်လၢအအိၣ်သယုၢ်, ဒီးအိၣ်ကလီကလီအပူၤ ဒီးအဆၢဖိ ၃ ပာ်ဖျါဝဲ ကစၢ်ယွၤအတၢ်ကတိၤ အခီၣ်ထံးတထံၣ် လၢ လံာ်စီဆှံအပူၤမ့ၢ်ဝဲ “တၢ်ကပီၤ မ်အကဲထီၣ်တက့ၢ်”န့ၣ်လီၤ. ကစၢ်ယွၤအတၢ်ကတိၤအံၤ အိၣ်ပှဲၤဝဲဒီး တၢ်ဘၣ်တ့အစိကမီၤန့ၣ်လီၤ. ထါစံးထီၣ်ပတြၢၤ ၃၃:၆ ဒီး…
