တၢ်သဘျ့အမ့ၢ်အတီ
ဖဲဖးလံၥ်ဖးလဲၢ်လၢ လ့ၣ်မ့ၣ်အူအခါ, မံၣ်လ့(Meiling)တိၤနီၣ် လံၥ်ကျိၤတဖၣ်ဒီး ကွဲးနီၣ်တၢ်တဖၣ် လၢအလံၥ်ကွဲးနီၣ်အပူၤလီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, မိၢ်တဂၤဒီးအဖိ အိၣ်ဖဲတၢ်ကပၤ အတၢ်ကတိၤလိၥ်သးတဖၣ် မၤအိၣ်ကတီၢ် မံၣ်လ့လီၤ. မိၢ်န့ၣ် တဲနၢ်ပၢၢ်အဖိ မ့ၢ်လၢဖိအံၤတိၤကွံးကွး တၢ်လၢအမိၢ်အလံၥ်, လၢအဟဲက့ၤစိၥ်ဝဲလၢ လံၥ်ရိဖှိၣ်ဒၢးအပူၤအဃိလီၤ. မံၣ်လ့န့ၣ် သုးကွံၥ်အထိၣ်ဒံးဘိဆူတၢ်အယံၤ တအဲၣ်ဒိးဝဲလၢ ဖိသၣ်ဆံးအံၤသမၢ အမိၢ်အတၢ်ကတိၤ ဒီးမၤပိၥ်ထွဲမံၣ်လ့အခံဘၣ်. မံၣ်လ့သ့ၣ်ညါလၢ ဖိဆံးအံၤ တမ့ၢ်ကနၢ်ပၢၢ်တၢ်မၤဟးဂီၤလံၥ်ဒိးလဲ ဒီးတၢ်ကွဲးနီၣ်တၢ်လၢ နလံၥ်ဒၣ်နဲအပူၤ အတၢ်လီၤဆီဘၣ်လီၤ.
မံၣ်လ့အတၢ်မၤအံၤ မၤသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်ယၤလၢ ၦၤတၢ်မၢဖိစီၤပီလူးအတၢ်သဆၣ်ထီၣ် တၢ်ကတိၤ ဖဲ ၁ ကရံၣ်သူး ၁၀:၂၃-၂၄ လၢအစံးဝဲ “‘ယအိၣ်ဒီး ခွဲးယၥ်လၢ ယကမၤတၢ်တမံၤလၢ်လၢ်’ နစံးဒ်န့ၣ် - ဘၣ်ဆၣ် တၢ်ခဲလၢၥ်တမၤအါထီၣ် တၢ်ဘျုးတၢ်ဖှိၣ်ဘၣ်. တၢ်ခဲလၢၥ်မ့ၢ်အတီအလိၤဘၣ်ဆၣ်ဒီး, တၢ်ခဲလၢၥ် တမၤထီၣ်ထီဘၣ်တၢ်ဘၣ်. မ်ၦၤသုတဃုအတၢ်ဒၣ်ဝဲနီတဂၤတဂ့ၤ, မ်အဃုၦၤဂၤ အတၢ်ကိးအဂၤဒဲးတက့ၢ်”.
ၦၤစူၢ်နၥ်ယ့ၣ်ၡူး ဖဲကရံၣ်သူးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ကဲထီၣ်သီဖိအံၤ ထံၣ်အဝဲသ့ၣ် အတၢ်သဘျ့လၢခရံၥ်အပူၤန့ၣ် ဒ်တၢ်ခွဲးတၢ်ယၥ်တမံၤလၢ ကဟံးန့ၢ် နီၢ်ကစၢ်အတၢ်သးစဲလီၤ.…
အံးကွၢ်လိၥ်သးတဂၤဒီးတဂၤ
ဟိၣ်စ့(Jose), ၦၤ ၇၇ နံၣ် သရၣ်သိၣ်လိတၢ်လၢ ၦၤဂၤခၢၣ်စးတဂၤ, အိၣ်ဆိးလၢအသိလ့ၣ်ပူၤန့ၣ်, အိၣ် ၈ နံၣ်လံလီၤ. ကိးနံၤဒဲး, ၦၤသးၦၢ်အံၤ မံလၢအသိလ့ၣ် ၁၉၉၇ Ford Thunderbird LX အပူၤ, ဒီးကွၢ်စူၣ်ကယၥ်သိလ့ၣ်အဘဲၢ်ထြံၣ် (Car battery)လီၤတံၢ် မ့ၢ်လၢတၢ်အံၤ မၤၦဲၤ အခီၣ်ဖၠူၣ်ထၢၣ်(computer) ဂံၢ်ဘါလၢ ဟိၣ်စ့အတၢ်မၤအဂီၢ်ဃိလီၤ. လၢတၢ်သူကျိၣ်စ့ လၢတၢ်အိၣ်လီၢ်အဂီၢ်, ဟိၣ်စ့ ဆှၢလီၤအကျိၣ်စ့ဆူအၦၤဟံၣ်ဖိဃိဖိလၢအတၢ်လိၣ်ဒိၣ်အါန့ၢ်အီၤ လၢကီၢ်မဲးကစံၣ်ကိၣ်(Mexico)အပူၤလီၤ. ကိးဂီၤဒဲး, ပျဲၢ်တဂၤထံၣ်အီၤလၢ ဃုကမူၢ်ခွဲးခွးတၢ်အဃိ စံးဝဲ “ယသးပူၤဟဲအိၣ်ထီၣ်လၢ လိၣ်လၢ ယကဘၣ်မၤတၢ် တမံၤမံၤလံလီၤ”. အဃိ, ပျဲၢ်အံၤစးထီၣ်မၤ တၢ်ဃုစ့ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤန့ၣ်, စှၤနွံပူၤကွံၥ်ဒီး အဝဲဟ့ၣ်လီၤက့ၤဟိၣ်စ့လၢ ကမၤစၢၤအီၤ ဒ်သိးကအိၣ်ဆိးလၢဟံၣ်ပူၤလီၤ.
ခီဖျိယွၤကလုၢ်ကထါန့ၣ် ပဘၣ်တၢ်နဲၣ်ၦၤ တဘျီဝံၤတဘျီလၢ ပကအံးထွဲ ကွၢ်ထွဲလိၥ်ပသးတဂၤဒီးတဂၤလီၤ. တဘျီတခီၣ်န့ၣ် ပကထံၣ်ပျံထီၣ် ပနီၢ်ကစၢ်ပတၢ်ကိၢ်တၢ်န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်လၢအကီလီၤ. ဝံစကၤရယၤ သိၣ်သီက့ၤ ၦၤအံၣ်စရ့လးဖိလၢ တၢ်ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်ယွၤ မ့တမ့ၢ်…
တၢ်မံမီၢ်အကရူၢ်ကရၢ (The Dream Team)
တံၤသကိးခံဂၤ Melanie (မဲလနံၣ်) ဒီး Trevor (ထရ့ဘၣ်), လဲၤသကိးတၢ်ဟးလၢခီၣ် လၢကစၢၢ်ကဆူးအကျဲတဖၣ် ဒ်သိးသိးလီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, ၦၤအဂၤတဂၤ မ့ၢ်တပၣ်န့ၣ် အဂၤတဂၤ ထဲတဂၤဧိၤ မၤတၢ်အံၤတသ့ဘၣ်. မဲလနံၣ် မ့ၢ်ၦၤဟဲအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်လံၤလံၤ အိၣ်ဒီး ပျိၢ်ဃံ လၢအသ့ၣ်ဖးအဃိ ဘၣ်လဲၤတၢ်လၢ Wheel Chair လီၤ. Trevor တထံၣ်တၢ် မ့ၢ်လၢအမဲၥ်ချံအိၣ်ဒီးတ့ၣ်အဃိလီၤ. တံၤသကိးခံဂၤအံၤ သ့ၣ်ညါလီၤသးလၢ အဝဲသ့ၣ် လိၣ်ဘၣ် တဂၤဒီးတဂၤလၢ တၢ်ဟးသကိးကျဲ ဖဲ ကိၣ်လိၣ်ရၣ်ဒိၣ်(Colorado)အၦၢ်ပူၤလီၤ. ဖဲအဝဲသ့ၣ်ဟးကျဲန့ၣ် Trevor စိၥ် Melanie လၢအပျိၢ်လိၤ, ဖဲန့ၣ်အခါ Melanie နဲၣ်အီၤကျဲလၢ ကဘၣ်ဟးဝဲအဂီၢ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်ခံဂၤတဲလိၥ်အသးလၢအမ့ၢ် “တၢ်မံမီၣ်အကရူၢ်ကရၢ-ဒရံ(မ)ထံ(မ) The Dream Teamလီၤ.
စီၤပီလူးပၥ်ဖျါ ၦၤစူၢ်နၥ်ယ့ၣ်ၡူးလၢ အမ့ၢ်ကစၢ်ခရံၥ်အနီၢ်ခိ ဒ်ဒရံ(မ)ထံ(မ) အံၤ အသိးလီၤ. အဝဲသဆၣ်ထီၣ် ၦၤရိမ့ၤဖိတဖၣ်လၢ ကပၥ်သူၣ်ပၥ်သး အနီၢ်တဂၤဘၣ်တဂၤစုၥ်စုၥ် တၤလၣ်တဖၣ်န့ၣ်…
တၢ်အီၣ်လၢအစံး “ယအဲၣ်နၤ”
ယလဲၤဒူၣ်ဖိထၢဖိတဒူၣ် အနံၤအိၣ်ဖျဲၣ်ဆၢတၢ်ပၥ်ဖှိၣ် ထံၣ်လိၥ်သးတခါ ဖဲဟံၣ်ကစၢ်ပၥ်ဖှိၣ်တၢ်ဂ့ၢ်မိၢ်ၦၢ်ဘၣ်ဃး “တၢ်လၢအဘၣ်ပသးတဖၣ်” ဆူတၢ်ကယၢကယဲ, တၢ်ဟ့ၣ်တဖၣ်ဒီး လၢအကျါတၢ်အဂ့ၤကတၢၢ် လၢအမ့ၢ် တၢ်အီၣ်လီၤ. မ့ၢ်လၢ နံၤအိၣ်ဖျဲၣ်ဆၢကစၢ်ပိၥ်မုၣ်ဖိန့ၣ် ဘၣ်အသးလၢ ကျီၣ်ညၣ်ဒီး တၢ်ဒိးတၢ်လၣ်ခွ့ၣ်ခွၣ်အဃိ – ဒီးခၠီးကလဲး ရဲး(စ)ဘဲၢ်ရံၣ်ကိၣ် (chocolate raspberry Bundt cake)အဃိ, ဟံၣ်ကစၢ်ကၣ်ကျီၢ်ညၣ်, မၤတၢ်ဒိးစံၢ်ဃါ ဒီးမၤလိၥ် ကိၣ်ခၠီးကလဲးလၢကျးလီၤ. တၢ်အီၣ်တဖၣ်စံး “ယအဲၣ်နၤ”လီၤ.
လံၥ်စီဆှံအပူၤ, လံၥ်တၢ်ဘၣ်ထွဲဒီးတၢ်အီၣ်စီၢ်နီၤခိၣ်, တၢ်အီၣ်အမူး, ဒီးမူးပွဲတဖၣ် ပၥ်ဖှိၣ်နီၢ်ခိအတၢ်ဟူးဂဲၤဘၣ်ဃး တၢ်အီၣ်တၢ်အီ ဒီးတၢ်ပၥ်ဖျါ ယွၤအတၢ်တီတၢ်လိၤလီၤ. တၢ်အီၣ်အမူးတဖၣ် မ့ၢ်ၦၤအံၣ်စရ့လးဖိသ့ၣ်တဖၣ် အတၢ်လုၢ်တၢ်ပၥ်ကျိၤကျဲတမံၤ စ့ၢ်ကီး (ကွၢ် ၄ မိၤ ၂၈:၁၁-၃၁), ဃုၥ်ဒီးဘူၣ်လဲၤကပၥ်, နွံတဖၣ်အတၢ်အီၣ်မူးဒီး လါထီၣ်သီအမူးလၢ ၦၤမၤကိးအလါဒဲးန့ၣ်လီၤ. ဖဲထါစံးထီၣ်ပတြၢၤ ၂၃:၅ အပူၤ ကစၢ်ယွၤကတဲၥ်ကတီၤ စီၢ်နီၤခိၣ်တဖျၢၣ်ဒီး တၢ်အီၣ်အါအါဂီၢ်ဂီၢ် ဒီးထံအီ ပုၥ်ထီၣ်ယွၤလီၤ ဒီးတၢ်သးကညီၤတၢ်အဲၣ်တဖၣ်လီၤ. တၢ်ပၥ်ဖှိၣ်မၤတၢ်အီၣ် ဒီးစပံးထံအဒိၣ်ကတၢၢ်လၢ ဘၣ်တၢ်ပၥ်ဖျါန့ၣ်…
ချ့ချ့ဒီးအိၣ်ခိး
“ပတၢ်ဆၢကတီၢ်အသဘျ့တဖၣ်န့ၣ် ပကမၤတၢ်မနုၤလဲၣ်”. တၢ်ဆိကမိၣ်အဝဲန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်ကွဲးလံၥ်ဆီရဲၣ် လၢၦၤသ့မုၢ်ကျိၤဝဲၤကွၥ်ပီညါ ကၠီ မ့နး ခ့(John Maynard Keynes) စဲကျံးထုးထီၣ် ရၤလီၤအဂ့ၢ်မိၢ်ၦၢ်လီၤ. ဖဲတၢ်ကွဲးန့ၣ်အပူၤ, ခ့ ပၥ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ လၢနံၣ် ၁၀၀ အတီၢ်ပူၤ, စဲးဖီကဟၣ်ပီညါဒီး မုၢ်ကျိၤဝဲၤကွၥ် အတၢ်ဒိၣ်ထီၣ်လဲၢ်ထီၣ်တဖၣ်အဃိ ပဝဲၦၤကညီတဖၣ် ပကမၤတၢ်ထဲဒၣ်တနံၤန့ၣ် သၢနၣ်ရံၣ်ဒီးတနွံန့ၣ် ထဲဒၣ် ၁၅ နၣ်ရံၣ်လီၤ.
တၢ်မၤတ့ၢ်လံအသးဒ်န့ၣ် တချုး ခ့ စဲကျံးရၤလီၤ အလံၥ်ဆီရဲၣ် အဝဲန့ၣ်ဒံးအခါလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် စဲးဖီကဟၣ်ပီညါ မၤအါပတၢ်မၤဒိၣ်အါန့ၢ်လၢညါလီၤ. ပမုၢ်နံၤတဖၣ် အိၣ်ၦဲၤဒီးတၢ်မၤ, ဒီးဖဲပကိးမုၢ်နံၤအမူဒါ ဒ်တၢ်လဲၤတၢ်က့ၤဒီးတၢ်ကတဲၥ်ကတီၤတၢ်အီၣ်တၢ်အီတဖၣ်အဂီၢ် တၢ်ဆၢကတီၢ်အိၣ်တ့ၢ်စှၤကိၥ်, ပဘၣ်ဂုၥ်ဒံး တၢ်ဆၢကတီၢ်အဖၢမုၢ်လီၤ.
တၢ်လီၤကမၢကမၣ် မၤသးလၢ စီၤဒၤဝံၤအတၢ်အိၣ်မူပူၤတခါ ဒုးနဲၣ်ၦၤလၢ ပကအိၣ်ဂၢၢ်တပၢၢ် လၢတၢ်အိၣ်မူပစုၥ်ပတ့ၤအပူၤ အဂ့ၢ်ဒ်လဲၣ်လီၤ. ဖဲစီၤဒၤဝံး ဟးထီၣ်ဃ့ၢ်လၢ စီၤပၤစီၤစီလူးအတၢ်လူၤမၤသံန့ၣ် အဝဲသံကွၢ် မိၤအးအစီၤပၤလၢ နကပျဲ ယပၢ်ဒီးယမိၢ်ဟဲအိၣ်ဒီးနၤ ဖဲအံၤ တုၤယမၤလိန့ၢ် တၢ်လၢယွၤကမၤလၢယဂီၢ်တစုဧါ…