ၦၤမၤတၢ်ဖိလၢ မုၢ်နၤအကတီၢ်
တၢ်ဆၢကတီၢ်မ့ၢ် ဂီၤသၢနၣ်ရံၣ် ဖဲတၢ်ဆါဟံၣ်လၢ ကဟုကယၥ်ၦၤဆါနးတဖၣ်လီၤ. ၦၤဆါလၢ ဘၣ်ကိၢ်ဘၣ်ဂီၤတဂၤလၢ တနၣ်ရံၣ်အတီၢ်ပူၤ စံၢ်သီၣ် လီဒၢလွဲလွံၢ်ဘျီလီၤ. ၦၤကွၢ်ၦၤဆါလီၤဘၣ်လၢမုၢ်နၤတဂၤ စံးဆၢအီၤ တအိၣ်ဒီး တၢ်ပၥ်ဒ့ၣ်ပၥ်ကမၣ်ဘၣ်လီၤ.
တစိၢ်ဖိ ၦၤဆါအဂၤတဂၤ ကဲးကိးဒီးဟီၣ် ဒ်သိးၦၤကကနၣ်ဃုၥ်အီၤလီၤ. ၦၤကွၢ်ၦၤဆါ တကမၢကမၣ်လၢ တၢ်တဖၣ်အံၤဘၣ်. လၢအပူၤကွံၥ်ယဲၢ်နံၣ်လံၤလံၤ အဝဲဃ့တ့ၢ်ဝဲလၢကလီၤတၢ်မၤလၢမုၢ်နၤကတီၢ် မ့ၢ်လၢအဲၣ်ဒိးပဒ့ၣ်မုၢ်ဆါကတီၢ်လၢ တၢ်မၤအါတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤဒိၣ်အါဒီး လီၤဘှံးဒိၣ်မးလီၤ. တိနိၣ်ဘၣ်ဒီး တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီလံ. တၢ်မၤလၢ မုၢ်နၤကတီၢ် အခီပညီဖျါလၢ ဟံးန့ၢ်အါထီၣ် တၢ်မၤတခီလိၤ. ဘၣ်စိၥ်ထီၣ်ဒီး ဘၣ်ဃၣ် တရံးၦၤဆါလၢ အနီၢ်ကစၢ်ဒၣ်ဝဲလီၤ. အခီပညီ အိၣ်စ့ၢ်ကီးလၢ တၢ်ကွၢ်ထွဲ ၦၤဆါဒုးဒုးဒီး ကွၢ်အတၢ်အိၣ်သးနီၢ်နီၢ် ဒ်သိးကသံၣ်သရၣ်တဖၣ် ကသ့ၣ်ညါဘၣ် ဂ့ၢ်ဂီၤအူ တၢ်မၤအသးတဖၣ်လီၤ.
အသကိးလၢလီၤသကိးဒီးအီၤလၢ မုၢ်နၤတဖၣ် စံးထီၣ်ပတြၢၤ ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါအီၤ ဘၣ်ဆၣ် ဘၣ်ဂဲၤပျုၢ်လၢ ကန့ၢ်ဘၣ် ဆၢကတီၢ်လၢ ကမံအိၣ်ဘှံးဝဲလီၤ. အါဘျီအဝဲဃ့ဝဲလၢ အတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ကသ့ၣ်နီၣ်အီၤလၢ တၢ်ထုကဖၣ်ဒီး ဒ်အထံၣ်ဝဲလၢ အတၢ်မၤမူဒံးဝဲန့ၣ် စံးဝဲ,…
တၢ်သ့နီၤဖးသူၣ်ဂ့ၢ်သးကျိၤအတၢ်ဆါ
ယမံၤၦၢ်အချံကဖုလၥ် (pancreas) ဘၣ်တၢ်မၤဆံးလီၤအီၤ ခီဖျိတၢ်ကၣ်အီၤ (ဓာတ်ကင်) ဒီးလီယဲၤ(Chemotherapy) ဒီးကိညၣ်ထီၣ် ဘၣ်ဆၣ်တုၤလၢ မၤတန့ၢ်လၢၤဘၣ်လီၤ. တၢ်ဆါအလိၣ်အံၤ ဒိၣ်ထီၣ်က့ၤကဒီး တုၤလၢတၢ်သံဒီး တၢ်မူအဘၢၣ်စၢၤလီၤ. အဝဲသံကွၢ်ကသံၣ်သရၣ်, “မ့ၢ်ယကဘၣ်မၤအါထီၣ် တၢ်ကၣ်အီၤ ဒီးလီယဲၤလၢယသးအံၤဧါ မ့တမ့ၢ် မၤတၢ်အဂၤတမံၤဘၣ်ဧါ. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ကသံၣ်ဖီၣ်အဂၤ ဒီးလီယဲၤအဂၤမၤစၢၤယၤကသ့လီၤ”.
ယူဒၤအၦၤကညီတဖၣ် အိၣ်ဖဲတၢ်အကတီၢ်လၢ ကမူဧါကသံဧါလီၤ. သးလီၤ ဘှံးလၢၥ်လံလၢ တၢ်ဒုးတၢ်ယၤ ဒီးတၢ်သၣ်ဝံၤလီၤဒိတဖၣ်အဃိလီၤ. ဆိကမိၣ်ဝဲ မ့ၢ်အဝဲသ့ၣ် အတၢ်ကီတၢ်ခဲဒိၣ်ဝဲလၢ လူၤတၢ်ဂီၤတၢ်ဖီၣ်အါကဲၣ်ဆိးဧါ. မ့တမ့ၢ်တလၢ မၤဒံးန့ၣ်ဧါလီၤ. အဝဲသ့ၣ်မၤကတၢၢ်ဝဲလၢ ကလုၢ်ထီၣ်တၢ်အါထီၣ်ဆူ ကစၢ်ကမၣ်တဖၣ်
ဒီးခိးကွၢ်ဝဲမ့ၢ်ကဒီသဒၢအဝဲသ့ၣ် ဒီးကမၤဘီၣ်ညီထီၣ်အဝဲသ့ၣ်ဧါလီၤ (ယံး ၄၄:၁၇).
ဝံယံးရမံယၤ စံးဝဲလၢ အဝဲသ့ၣ်လၢတၢ်မၤအသးအဖီခိၣ်န့ၣ် ထုးထီၣ်တၢ် အစၢကမၣ်ဒိၣ်မးလီၤ. အဝဲသ့ၣ်အတၢ်ကီတၢ်ခဲ တမ့ၢ်ဟ့ၣ်လီၤ အသးဆူ တၢ်ဂီၤတၢ်ဖီၣ် ကစၢ်ကမၣ်တဖၣ်ဘၣ်, အတၢ်ကီတၢ်ခဲနီၢ်နီၢ် မ့ၢ်ဘါတၢ်ဂီၤတၢ်ဖီၣ်တဖၣ်တခီလီၤ. အဝဲသ့ၣ်တဲဘၣ် ဝံ, “တၢ်ကတိၤလၢ နစံးဘၣ်တဲဘၣ် ၦၤလၢယွၤအမံၤန့ၣ် ပတကနၣ်…
ဒိၣ်ထီၣ်လၢတၢ်စူၢ်တၢ်နၥ်
ဖဲယမၤတၤသၣ်လီၢ်အဆိကတၢၢ်န့ၣ်, ယပၢၢ်ထီၣ်ဂီၤဂီၤ ဃ့ၢ်ဆူ ယတၢ်ဒိးတၢ်လၣ် အလီၢ် ဒီးကွၢ်တၢ်တမံၤဂ့ၤတမံၤဂ့ၤ အတၢ်မဲထီၣ်န့ၣ်လီၤ. တထံၣ်မနုၤမးဘၣ်. ဖဲယဃုၦၥ်ဘျးစဲဘၣ်ထွဲ “တၢ်သူၣ်တၢ် ဒိၣ်ထီၣ်ချ့ချ့အတၢ်န့ၣ် ယမၤလိန့ၢ်လၢ တၢ်ဖှံလီၤ တၢ်ချံကတီၢ် မ့ၢ်အိၣ် တၢ်အကါဒိၣ်ကတၢၢ်လၢ တၢ်မုၢ်တၢ်ဘိအသးသမူ အပူၤလီၤ. ခဲအံၤကတီၢ် မ့ၢ်တၢ်မုၢ်တၢ်ဘိမဲထီၣ်သီဖိတဖၣ် အဂံၢ်အဘါလၢ ကျဲးစၢးတိဖျိ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီးထီၣ်ဆူမုၢ်အိၣ်တခီအအိၣ်ဒီးတၢ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲၥ် တၢ်ကိၢ်တၢ်ခုၣ်တကတီၢ်ဒီး ဒိၣ်ထီၣ်ဝဲလီၤ. ပခိးလၢတၢ်သးစူၤအပူၤ စှၤနွံဝံ, ယထံၣ်ဘၣ်တၢ်မုၢ်လါလါဖိ စွါထီၣ် ခီဖျိ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီးဆၢက့ၤယၤလီၤ.
တဘျီဘျီလၢပဂီၢ် ညီဝဲလၢ ပကစံးထီၣ်ပတြၢၤ တၢ်မၤနၢၤတဖၣ် ဒီးတၢ်လဲၤခီဖျိ တၢ်ကီတဖၣ်လၢ ပတၢ်အိၣ်မူပူၤ တအိၣ်ဒီးတၢ်သ့အၢၣ်လီၤပၥ်ဂၢၢ် ပတၢ်အိၣ်ထီၣ် လၢ ပတၢ်တကဲၥ်ပ0းလၢညီနုၢ် ဟဲခီဖျိတၢ်အကတီၢ်ဒီး တၢ်ဂဲၤပျုၢ်ဂဲၤလိၥ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ယၤကိၥ် နဲၣ်လိၦၤလၢ “ဖဲပလီၤလၢတၢ်လ့ပစီ အကလုၥ်ကလုၥ်” ဒီးပက “ပၥ်အီၤလၢ
တၢ်သူၣ်ခုသးခု”လီၤ (ယၤကိၥ် ၁:၂). ဘၣ်ဆၣ် တၢ်မၤကွၢ်တဖၣ်အံၤ မ့ၢ်ကဲထီၣ် ပတၢ်သးခုကသ့ဒ်လဲၣ်.
တဘျီဘျီ ယွၤကဒုးလဲၤခီဖျိၦၤ တၢ်တၤတဖၣ်…
သးဝံၣ်ကဒီး
ကီၢ်အီးစထရ့လယၣ် အ “ထိၣ်စီၤပၤအီၣ်ကနဲစီ” (Honeyeater bird) တကလုၥ် တၢ်ကီဘၣ်အီၤလၢ သးပ့ၤနီၣ် အတၢ် သးဝံၣ်လီၤ. လၢတဘျီအိၣ်ဂီၢ်မုၢ် ဘၣ်ဆၣ် ခဲအံၤ အိၣ်တ့ၢ်ဒၣ် အဘ့ၣ် ၃၀၀ လီၤ. ဒီးပကမၤလိန့ၢ်လၢ အဂၤတဖၣ်အဂီၢ် အနီၣ်ဂံၢ်စှၤဒိၣ်မးလီၤ. အဖါတဖၣ် သးပ့ၤနီၣ်သးဝံၣ်အတၢ်သးဝံၣ်လီၤဆီ ဒီးလီၤတူၥ်လီၤကၥ်လၢ ကရဲၢ်သံန့ၢ်အမိၢ်လီၤ.
တၢ်ဘျုးဖးဒိၣ်လၢ ၦၤကၢၤက့ၤပၢၤက့ၤတၢ်တဖၣ် အိၣ်ဒီးတၢ်ကျဲၤလၢ ကမၤစၢၤက့ၤ ထိၣ်အီၣ်ကနဲစီတဖၣ်အံၤ ကသးဝံၣ်က့ၤတၢ်လီၤ. ဖီၣ်န့ၢ် တၢ်ကလုၢ်တဖၣ် ဒီးအိးထီၣ်န့ၣ်အဝဲသ့ၣ် ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ်ကသ့မၤလိန့ၢ်က့ၤ တၢ်သးဝံၣ်ဖိလၢ အဲၣ်ဝဲဒိၣ်မးလီၤ. ဒ်ထိၣ်ဖါတဖၣ် မၤန့ၢ်တၢ်သးဝံၣ်အယုၢ်တဖၣ်န့ၣ် ထုးန့ၢ်အမိၢ်တဖၣ်အသးလီၤ. ဒီးတၢ်မုၢ်လၢ်အိၣ်ဝဲလၢ ထိၣ်တကလုၥ်အံၤ ကအါထီၣ်က့ၤလီၤ.
ဝံစဖါနယၤ ကတိၤလီၤဘၣ်ဆူ ၦၤအိၣ်လၢတၢ်ကီတၢ်ခဲတဖၣ်အကျါလီၤ. လၢၦၤအါဂၤအတကဲၥ်ပဝး ဟးဂီၤကွံၥ်ဝဲအဂီၢ် အဝဲဘိးဘၣ်ဝဲလၢ ယွၤအတၢ်စံၣ်ညီၣ် ဟဲဝဲလီၤ (စဖါနယၤ ၃:၁-၈). ဖဲတၢ်အံၤအလီၢ်ခံ အဝဲသ့ၣ်ခီဖျိဘၣ် တၢ်ဖီၣ်အီၤ ဒီးစိၥ်မၢကဲကုၢ်အဝဲသ့ၣ်လီၤ. ၦၤတဖၣ်အံၤ အတၢ်သးဝံၣ်လီၤမၢ်လီၤ (စံး ၁၃၇:၄).…
သးအနံၣ်အလါမ့ၢ်ထဲဒၣ်နီၣ်ဂံၢ်လီၤ
တၢ်မ့ၢ်သးစၢ်အဃိ တဒုးအိၣ်ကတီၢ် မတၤတဂၤလၢ ကမၤန့ၢ်မၤနၢၤတၢ်အဂီၢ်ဘၣ်. တၢ်န့ၣ် တဒုးဆိကတီၢ် မံၤကါလး, ၦၤတဆံတနံၣ်ဖိတဂၤဘၣ်လၢအဝဲကဆၢထၢၣ်ဆါ သၣ်သွံဆံၣ်ထံ(လီမွန်) အလီၢ်, အဝဲအိးထီၣ် တၢ်မၤဖးဒိၣ် ဘၣ်ထွဲတၢ်ကူၣ်ကၤ သၣ်သွံဆံၣ်ထံလီၤ. ‘ယၤဒီးကနဲတဖၣ်’ (Me & the Bees) သၣ်သွံဆံၣ် အတၢ်မၤ ဖးဒိၣ်အံၤ စးထီၣ်ဒီးအဝဲအဖံအတၢ်မၤအတၢ်နဲၣ်ကျဲၤ ဘၣ်ထွဲတၢ်မၤ သၣ်သွံဆံၣ်ထံလီၤ. တၢ်မၤအံၤ ခီဖျိတၢ်ဘိးဘၣ်လၢ ကွဲၤထံၣ်ဟူ အတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤလၢ ကိးဝဲ ၡး(ခ)ထံး(ခ) န့ၣ် အဃိ ၦၤဘျၢလီၤစ့တဖၣ် ဟဲပၥ်ဖှိၣ်စ့အဒီလၣ် ဃုကလးလီၤ. အဝဲဆဲးလီၤ အမံၤလၢ လံၥ်အၢၣ်လီၤသးအပူၤ ဒီးကျးကစၢ်လၢ ကဆါ အသၣ်သွံဆံၣ်ဖဲ နီၣ်ဂံၢ်-55 ခၠ့စတိ(လ)လီၤ. နီၢ်မံၤကါလး အတၢ်ထဲးဂံၢ်ထဲးဘါ ဒီးအတၢ်မံမီၢ်တဖၣ်အံၤ ဒုးထံၣ်က့ၤၦၤလၢ စီၤပီလူး အတၢ်ကတိၤလၢ, “မ်နသုတဒုးမၤတရီတပါနၤလၢ နသးစၢ်အဃိတဂ့ၤ” (၁ တံၤ ၄:၁၂) န့ၣ်လီၤ.
စီၤတံၤမသ့းယ တမ့ၢ်ဒ်ဖိသၣ်နီၢ်မံၤကါလးဘၣ်ယ ဖျါလၢအသးစၢ်န့ၢ် ၦၤအါဂၤလၢအၦၤကမျၢၢ်ကျါလီၤ.…