လၢအတၢ်ကွဲးလံာ်ဆီရဲၣ် “တၢ်မၤအခ့အပှၤအတၢ်မၤ, ဒီးဂံၢ်သဟီၣ်အဟီၣ်ကဝီၤ” (Service and the Spectrum) အပူၤ သရၣ်ဒိၣ်စိ ဒဲနယၢၣ် ဘိမဲ ကၠူနံယၢၣ် (Daniel Bowman Jr.) ကွဲးပာ်ဖျါအတၢ်ကီတၢ်ခဲ, ဒ်ပှၤအီၣ်တ့ၣ်စဲၣ် (Autism) တဂၤအသိး, ဃုထၢပာ်လီၤသးလၢကမၤဝဲ အတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်တၢ်ဖံးတၢ်မၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲတဲဖျါထီၣ်ဝဲဒၣ်, “ပှၤအီၣ်တ့ၣ်စဲၣ်တဖၣ်န့ၣ် ကလဲၤတၢ်ဆူညါအဂီၢ် ဘၣ်ဃုထံၣ်န့ၢ်ကျဲအသီ, ကိးဆၢကိးကတီၢ်ဒဲး, ကမ့ၢ်ကျဲလီၤဆီလၢ ဆိကမိၣ်ဃုာ်ဒီး. လၢအသးအတၢ်ဆိကမိၣ်, အသးအတၢ်ဟူးဂဲၤ, အနီၢ်ခိဂံၢ်ဘါအဂီၢ်, … ထဲတဂၤဧိၤ/တၢ်မၤပှဲၤက့ၤ ဂံၢ်ဘါအကတီၢ်, တနံၤအတီၢ်ပူၤ ကမၤလိန့ၢ် စ့ၣ်ယဲၢ်မံၤ (Sensory) အတၢ်သ့ၣ်ညါတၢ်, ဒီးတၢ်မၤမုာ်ထီၣ်က့ၤ နီၢ်ခိဒီးသးအတၢ်အိၣ်အသး .., ပတၢ်ဂံၢ်ဆူၣ်တဖၣ်အဂီၢ် မ့ၢ်ပဘၣ်တၢ်ပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤပှၤကစီဒီဧၣ်, ကမၤစၢၤ ပတၢ်လီၤတုာ်လီၤကာ်တဖၣ်အလီၢ်န့ၣ် ဖဲအထံၣ်သ့ၣ်ညါ ပတၢ်ဂံၢ်စၢ်ဘါစၢ်န့ၣ်ဒီး မ့ၢ်ကလဲၤကပာ်, ညိကွံာ်ပှၤဧၣ်, ဒီးတၢ်အဂၤတဖၣ် အိၣ်အါမးန့ၣ်လီၤ.” ဘိမဲ ကွဲးပာ်ဖျါဝဲလၢ ပှၤအါဂၤအဂီၢ်, တၢ်ပာ်လီၤသးဒ်သိးအံၤတဖၣ်, “ဆီတလဲကွံာ် အဝဲသ့ၣ်အဆၢကတီၢ် ဒီးအဂံၢ်တၢ်ဘါအကတီၢ်, ဖျါဒ်သိး တၢ်လီၤဆီတအိၣ်ဒီးအဝဲသ့ၣ်နီတမံၤဘၣ်. လၢယဂီၢ် တၢ်ပာ်လီၤသးဒ်သိးအံၤတဖၣ်န့ၣ် ကဘှီက့ၤ, လဲလိာ်က့ၤယၤသ့ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.”
၁ ကရံၣ် ၁၂ အပူၤ စီၤပီလူး ပာ်ဖျါဝဲဒၣ်လၢ တၢ်ထံၣ်ထီၣ်ဘးခံခီယၢ်ခီန့ၣ် ဘိမဲ နာ်ဝဲလၢ ကမ့ၢ်တၢ်အစၢလၢ တၢ်ဂ့ၢ်ကီအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲ အဆၢဖိ ၄-၆ န့ၣ်, စီၤပီလူး ပာ်ဖျါဝဲဒၣ်လၢ ယွၤဟ့ၣ် တၢ်ဟ့ၣ်လီၤဆီဆူ ပှၤတဂၤဘၣ်တဂၤအအိၣ်, ဒီးအဆၢဖိ ၇ စံးဝဲဒၣ် “လၢတၢ်ဘျုးတၢ်ဖှိၣ်အဂီၢ်လီၤ” န့ၣ်လီၤ. အဆၢဖိ ၂၂ ပာ်ဖျါထီၣ် ပဝဲတဂၤစုာ်စုာ် ပမ့ၢ်ဒၣ်က့ၢ်ဂီၤလၢအကါဒိၣ်, လၢခရံာ်အနီၢ်ခိန့ၣ် ပမ့ၢ်တအိၣ်ဒီးတသ့ဝဲဘၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်တဖၣ် မ့ၢ်နၢ်ပၢၢ်ဝဲလၢ ပှၤတဂၤဘၣ်တဂၤ အိၣ်ဒီးတၢ်လီၤဆီ, ယွၤအတၢ်ဟ့ၣ် လၢအမၤဘၣ်ထွဲ, အတၢ်ဟ့ၣ်သါန့ၣ်ဒီး, တမ့ၢ်လၢကမၤဆူၣ်မၢဆူၣ် ပှၤကိးဂၤလၢ ကမၤသကိး တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အတၢ်မၤလၢကျဲတမံၤဃီအပူၤလၢၤဘၣ်, မ့ၢ်မး ကဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဖိတဖၣ် လၢကမၤသကိးတၢ်, ဒ်ယွၤအတၢ်ဟ့ၣ်လၢအဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဝဲအသိးန့ၣ်လီၤ.
ဒ်အဆၢဖိ ၂၆ ပာ်ဖျါဝဲအသိး, ပှၤတဂၤစုာ်စုာ် ကထံၣ်နံၢ် အတၢ်ဒိၣ်ထီၣ်, ဒီးအတၢ် လၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ်, ဒီးလၢခရံာ်အနီၢ်ခိအပူၤန့ၣ် ကအိၣ်ဘံၣ်အိၣ်ဘၢဘၣ်ဝဲဒၣ်ဒီး တၢ်လီၢ်လၢ အဘၣ်တၢ်ပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤအီၤန့ၣ်လီၤ.
