ခရံာ်အိၣ်ဖျဲၣ်ဝံၤလၢခံတနံၤ

ခရံၥ်အိၣ်ဖျဲၣ်နံၤ အတၢ်သးခုလဲၤပူၤကွံၥ်ဝံၤ, လၢခံတနံၤန့ၣ် တၢ်မၤအသးဒ်တၢ်လီၤသးဟးဂီၤ တမံၤန့ၣ်လီၤ. ဒီတနၤကျၢၤပအိၣ်သကိးဒီးတံၤသကိးတဖၣ်အဃိ ပမံတန့ၢ်ဂ့ၤဂ့ၤဘၣ်. ဝံၤန့ၣ်ဒီး ပဟဲက့ၤဆူဟံၣ်, ဒီးပသိလ့ၣ်ဟးဂီၤဝဲ. တဝံၤဒံးဘၣ် ဘှ့ၣ်ပစီၤစးထီၣ်လီၤဝဲအဃိ, ပဘၣ်ပၥ်တ့ၢ် သိလ့ၣ်, ဒီးပဘၣ်ဟဲက့ၤဆူဟံၣ် လၢ ထဲးကစံၣ် (taxi) လၢဘှ့ၣ်ကျါသူၣ်ကျါန့ၣ်လီၤ. လၢာ်ဂံၢ် လၢာ်ဘါ, လီၤဘှံးလီၤတီၤဒိၣ်မးန့ၣ်လီၤ.

ခရံၥ်အိၣ်ဖျဲၣ်အနံၤဝံၤန့ၣ် တမ့ၢ်ထဲ ပလီၤဘှံးလီၤဘှါ, လီၤသးဟးဂီၤ န့ၣ်ဘၣ်. ပအီၣ်ဘၣ် တၢ်အီၣ်အါအါဂီၢ်ဂီၢ် မ့ၢ်ဂ့ၤ, ခရံၥ်အိၣ်ဖျဲၣ်တၢ်ဆၢဂ့ၤဆၢဝါအတၢ်သးဝံၣ် လၢကွဲၤလ့လိၤတဖၣ် ပတနၢ်ဟူလၢၤဘၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤ, ပပှ့ၤတၢ်အဲၣ်အတၢ်ဟ့ၣ်ဖိ လၢအပူၤကွံၥ်အနွံန့ၣ် ခဲအံၤအပှ့ၤ အိၣ်တ့ၢ်ဒၣ်တဝၥ်မ့ၢ်ဂ့ၤ, ခရံၥ်အိၣ်ဖျဲၣ်မုၢ်နံၤ အတၢ်သးခုတဖၣ် လီၤမၢ်ဒံကွံၥ်ဝဲချ့သဒံးန့ၣ်လီၤ.

ကစၢ်ယၣ်ၡူးအိၣ်ဖျဲၣ်အနံၤဝံၤ မုၢ်နံၤလၢအဟဲတနံၤအဂ့ၢ်န့ၣ် လံၥ်စီဆှံတပာ်ဖျါထီၣ် နီတဘျီဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် လူၤ ၂:၄-၁၈ အတၢ်ပာ်ဖျါ, တၢ်လဲၤဆူဝ့ၢ်ဘ့ၤသလ့ဃ့ၣ်န့ၣ် ဘၣ်လဲၤဝဲ လၢခီၣ်, ဘၣ်လူၤဃုတၢ်အိၣ်ဆိးလီၢ်ကီကီခဲခဲ, ဖဲနီၢ်မၤရံဆံးစၢ်အဖိဒီးတူၢ်ဘၣ်ခီၣ်ဘၣ်တၢ်, ဒီးလၢတၢ်တဆိကမိၣ်အပူၤ ၦၤကွၢ်သိတဖၣ်ဟဲတုၤဝဲသတူာ်ကလာ်, ခီဖျိလၢတၢ်ဂ့ၢ်တဖၣ်အံၤ အဃိ, နီၢ်မၤရံဒီးစီၤယိၤသး ကလီၤဘှံးလီၤဘှါလီၤန့ၣ် ပဆိကမိၣ်ကွၢ်သ့ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.…

တၢ်အၢၣ်လီၤဘၣ်ဃး ခရံၥ်အတၢ်အိၣ်ဖျဲၣ်

ဖဲ ၁၉၆၂ နံၣ် လါနိၣ်ဝ့ဘၢၣ်န့ၣ် ၦၤဃုမၤလိသ့ၣ်ညါဂံၢ်သဟီၣ် ကၠီ တဘလူၣ်. မီးခၠလံၣ် (John W. Mauchly) စံးဝဲ “ပိၥ်ခွါဖိသၣ် မ့တမ့ၢ် ပိၥ်မုၣ်ဖိသၣ်လၢ ကမၤအနီၢ်ကစၢ်အခီၣ်ဖၠူထၢၣ်တသ့ဂ့ၤဂ့ၤဘၣ်န့ၣ် ပကစံးကတိၤဆိပာ်အဂ့ၢ်အဂီၢ် တၢ်အဂ့ၢ်အကျိၤမနုၤမးတအိၣ်ဘၣ်” န့ၣ်လီၤ. အဆၢကတီၢ်ဖဲ မီးခၠလံၣ် စံးကတိၤဆိတၢ်အံၤ, ဖျါလၢတလီၤနာ်ဘၣ်ဆၣ်, တၢ်န့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ ဒီးဘၣ်ဝဲလၢ တၢ်လီၤကမၢ ကမၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ, တၢ်စူးကါခီၣ်ဖၠူထၢၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤ, စုဖီၣ်လီအတၢ်ပိးတၢ်လီတဖၣ် မ့ၢ်ဂ့ၤန့ၣ်, မ့ၢ်ဒၣ်ဖိသၣ်ဆံးတဂၤ မၤလိန့ၢ်တၢ်သ့တၢ်ဘၣ်အဆိကတၢၢ်န့ၣ်လီၤ.

ဖဲလၢ မီးခၠလံၣ် စံးကတိၤဆိပာ်တဖၣ် လၢထီၣ်ၦဲၤထီၣ်ဝဲအသိး, တၢ်စံးကတိၤဆိပာ်တၢ် အဂၤ လၢအကါဒိၣ်တဖၣ်အိၣ်ဝဲအါမး - လၢလံာ်စီဆှံအပူၤ ဝံတဖၣ်စံးကတိၤဆိဘၣ်ထွဲဒီး ကစၢ် ခရံၥ်အတၢ်ဟဲအဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. အဒိ, မံကၤ ၅:၂ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ “ဒီးနဲဒၣ် ဘ့ၤသလ့ဃ့ၣ် အ့ဖရးသးဧၢ, နဆံးလၢယူဒၤ အကထိတဖၣ်အကျါဘၣ်ဆၣ်ဒီး ၦၤကဟဲထီၣ်လၢနပူၤ ဆူယအိၣ်လၢ အက ကဲထီၣ် ၦၤပၢတၢ်လၢအံၣ်စရ့လးအဖီခိၣ်လီၤ. ၦၤတဂၤန့ၣ်…

ခရံာ်အိၣ်ဖျဲၣ်အဆၣ်

“နမ့ၢ်ထံၣ်ဆၣ်တဖျၢၣ်အံၤ နဃုထံၣ်န့ၣ်က့ၤကျဲဆူဟံၣ် သ့ထီဘိလီၤ.” လၢယနီၢ်ဆံးဒံးအကတီၢ်, ယပၢ်စံးကတိၤ တၢ်ကတိၤတထံၣ်အံၤ, ဖဲအသိၣ်လိယၤ တၢ်ဃုထံၣ်ဆၣ်ဖးဒိၣ် လၢကလံၤစိးန့ၣ် ကမ့ၢ်တၢ်ဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်ဒုးတၢ်ယၤအကတီၢ်, ယပၢ်မ့ၢ်ပှၤသုးဖိ, ဒီးကအိၣ်မူအိၣ်ဂဲၤအဂီၢ် ဘၣ်သန့ၤအသး လၢတၢ်ကွၢ်မုၢ်နၤအမူကပိၥ်လိၤ, ဒီးဃုကျဲလၢကဘၣ်လဲၤတၢ်အဂီၢ် အကတီၢ် အိၣ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ, ယပၢ်ဒုးသ့ၣ်ညါယၤ ဆၣ်ဧိၤဖီဧိၤအမံၤ, ဒီးအိၣ်ဆိးလီၢ်ကျဲလၢ မူကပိၥ်လိၤ, ဘၣ်ဆၣ်ဒီး တၢ်ဃုထံၣ်ဆၣ်ဖးဒိၣ် လၢကလံၤစိးတကပၤမ့ၢ် တၢ်အကါဒိၣ်ကတၢၢ် လၢတၢ်ခဲလၢၥ်အဖီခိၣ်လီၤန့ၣ် အဝဲမၤလီၤတံၢ်, ဒုးသ့ၣ်ညါယၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်သ့ၣ်ညါ ဆၣ်ဖးဒိၣ်အံၤ အိၣ်တၢ်အလီၢ်န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်အခီပညီတမံၤဃီလၢ ဖဲယအိၣ်တပူၤဂ့ၤတပူၤဂ့ၤ ယအိၣ်ဒီးတၢ်သ့ၣ်ညါ, လၢအဘၣ်ထွဲဒီးတၢ်နဲၣ်ကျဲ ဒ်သိးယကဃုထံၣ်န့ၢ် တၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲလၢယကဘၣ်လဲၤတၢ်န့ၣ်လီၤ.

လံၥ်စီဆှံပာ်ဖျါဝဲ ဆၣ်အဂၤလၢ အကါဒိၣ်ဝဲနီၢ်နီၢ်တဖျၢၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. “ၦၤမၢ်ကူးတဖၣ်လၢ မုၢ်ထီၣ်” ၦၤကူၣ်သ့ကူၣ်ဘၣ်တဖၣ် (အိၣ်ဟဲဝဲလၢ ခ့ခါ အံၣ်ရၣ် ဒီး အံၣ်ရး ဟီၣ်ကဝီၤ) အိၣ်ခိးကွၢ် တၢ်ပနီၣ်လၢမူခိၣ် ဘၣ်ထွဲဒီးကစၢ်တဂၤ ကဟဲအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်အဂ့ၢ်, ဒီးကမ့ၢ်ဝဲယွၤအၦၤဂီၢ်မုၢ်တဖၣ် အစီၤပၤန့ၣ်လီၤ. မး ၂:၁-၂ ပာ်ဖျါဝဲ…

တၢ်ရ့လိၥ်မုၥ်လိၥ်လၢယ့ၣ်ၡူးအပူၤ

ဖဲအိၣ်ဘှံးနံၤတၢ်ဘါဝံၤ တၢ်ကမၤပံၥ်မ့ၣ်အူတၢ်ကပီၤတဖၣ်, ဒီးတၢ်ကကးတံၥ်က့ၤသရိၥ်အပဲတြီ တဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ် မူဒါအိၣ်လၢမတၤအလိၤလဲၣ်န့ၣ် ယတသ့ၣ်ညါလီၤတံၢ်ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ်တၢ်လၢ ယသ့ၣ်ညါ ဘၣ်ဃးဒီးၦၤတဂၤအံၤ, လၢအဂီၢ်န့ၣ် အိၣ်ဘှံးနံၤဟါတၢ်အီၣ်ကစဲၤခံဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်န့ၣ် ဖဲတၢ်ဘါဝံၤအကတီၢ် ၦၤအါဒံအါဂၤသးအိၣ် ကတိၤသကိးလိာ်သးလၢ တၢ်အိၣ်မူအတၢ်ဆၢတဲၥ်အဂ့ၢ်, တၢ်အဲၣ်အဂ့ၢ်အကျိၤတဖၣ်, ဒီးတၢ်ဂုာ်ကျဲးစၢၤ ဂဲၤလိာ်တၢ်တဖၣ်, ဒီးတၢ်ဂ့ၢ်အဂုၤအဂၤအါမးတဖၣ်အဃိန့ၣ်လီၤ. တၢ်ဘါဝံၤ မံးနံးခံဆံအတီၢ်ပူၤ ပထံၣ်ဘၣ်လၢ တၢ်ကွၢ်တရံးကွၢ်တရး သရိၥ်အခိၣ်အဃၢၤ ဒီးၦၤအါဂၤပၥ်ဖှိၣ်ကတိၤသကိးလိၥ်သးန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်လၢ အလီၤသးဖှံ, အလီၤသးမုၥ်ဒိၣ်မးန့ၣ်လီၤ.

တၢ်ရ့လိၥ်မုၥ်လိၥ်န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်အကါဒိၣ်တမံၤ, လၢအလီၤဂာ်ဒီးကစၢ်ခရံၥ်အတၢ်အိၣ်မူ န့ၣ်လီၤ. ပမ့ၢ်တအိၣ်ဒီး တၢ်ဘျးစဲအိၣ်ဟဲထီၣ်လၢ ၦၤစူၢ်က့ၤနၥ်က့ၤတၢ်ဖိကဒဲကဒဲ အတၢ်ရ့လိာ် ဘၣ်ထွဲလိာ်သးအပူၤဘၣ်န့ၣ်ဒီး, တၢ်လၢပမ့ၢ်ၦၤစူၢ်က့ၤနၥ်က့ၤတၢ်ဖိတဖၣ် ပတၢ်ကဲဘျုးအါမံၤန့ၣ် ကလဲၤပူၤကွံာ်ပှၤန့ၣ်လီၤ.
အဒိဖဲ ၁ သ့း ၅:၁၁ အပူၤန့ၣ် စီၤပီလူးစံးဝဲႇ “ပမၤထီၣ်လိၥ်ပသးႇ ပမၤထီၣ်မၤထီလိၥ်သး သကိးသကိး” သ့ဝဲန့ၣ်လီၤ. ၦၤကွဲးလံၥ်ဧ့ၤဘြံၤစ့ၢ်ကီး တူၢ်လိာ်ဝဲတၢ်ဂ့ၢ်အံၤအဃိ, ဧ့ၤဘြံၤ ၁၀:၂၅ အပူၤစံးဘၣ်ၦၤ “ပကဟ့ၣ်သဆၣ်ထီၣ်လိာ်ပခံ” အဂီၢ်, မ်ပသုတဟးဆှဲး ပတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ်…

တၢ်ခိၣ်ဒူလီၤၦီၢ်, ထံၣ်န့ၢ်က့ၤတၢ်ဃူတၢ်ဖိး

လၢ ၁၉၆၁ အနံၣ်လံၤလံၤႇ ဘၣ်လ့ၣ်တၢ်ခိၣ်ဒူ (Berlin Wall) အဃိ ဒူၣ်ဖိထၢဖိ, ဒီးတံၤသကိး တဖၣ်ဘၣ်လီၤဖးကွံၥ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ခိၣ်ဒူလၢကၠၢမနံၣ်မုၢ်ထီၣ်အပဒိၣ်သူၣ်ထီၣ်အံၤႇ မ့ၢ်တၢ်အဒူၣ် လၢပၢၤဃၥ်ထံဖိကီၢ်ဖိတဖၣ် အသုတဃ့ၢ်ဟးထီၣ်ဆူကၠၢမနံၣ်မုၢ်နုၥ်တကပၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. နီၢ်နီၢ် န့ၣ်, စးထီၣ်လၢ ၁၉၄၉ ဒီးတုၤဘၣ်လ့ၣ်တၢ်ခိၣ်ဒူအံၤဘၣ်သူၣ်ထီၣ်သးတစုန့ၣ် တၢ်တယၥ်လၢ ၦၤကၠၢမနံၣ်မုၢ်ထီၣ်ဖိ အါန့ၢ် ၂.၅ ကကွဲၢ် ဃ့ၢ်ဟးထီၣ်ဆူကၠၢမနံၣ်မုၢ်နုၥ်တကပၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲ ၁၉၈၇ အနံၣ်န့ၣ်, အမဲရကၤကီၢ်ခိၣ်ရီၣ်နၢၣ်ရံၣ်က့ၢ် Ronald Reagan ဆၢထၢၣ်ဖဲ ဘၣ်လ့ၣ်တၢ်ခိၣ်ဒူ အမဲၥ်ညါ, ဒီးစံးဝဲဒူဒူလၢ “မၤလီၤၦီၢ်ကွံၥ် တၢ်ခိၣ်ဒူအံၤ” န့ၣ်လီၤ. ကီၢ်ခိၣ် အတၢ်ကတိၤအံၤမ့ၢ်တၢ် အခီၣ်တဃၢ်အဂ့ၤကတၢၢ် လၢတၢ်လဲလိာ်အဂီၢ်, ဒီးတၢ်ခိၣ်ဒူအံၤဘၣ်တၢ်မၤလီၤၦီၢ်အီၤဖဲ ၁၉၈၉ ဒီး, အကတၢၢ်န့ၣ် ကီၢ်ကၠၢမနံၣ်ထံဖိကီၢ်ဖိတဖၣ် ပၥ်ဖှိၣ်က့ၤအသး လၢတၢ်သးခုအပူၤန့ၣ်လီၤ.

ဖဲအ့းဖ့းစူး ၂:၁၄ အပူၤန့ၣ် စီၤပီလူးကွဲးပာ်ဖျါ “တၢ်ထီဒုၣ်ထီဒါအတၢ်ဒူၣ်” လၢကစၢ်ယ့ၣ်ၡူး မၤလီၤၦီၢ်ကွံာ်ဝဲအဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဒူၣ်အံၤဘၣ်တၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်ဝဲလၢၦၤယူဒၤဖိ (ယွၤအပှၤဃုထၢ), ဒီးၦၤလၢအတမ့ၢ်ၦၤယူဒၤဖိတဖၣ်အဘၢၣ်စၢၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်နီၤဖးတၢ်အဒူၣ်အံၤမ့ၢ်တၢ်ပနီၣ်တမံၤ,…