တၢ်ဆၢတဲာ် လၢအတအိၣ်ဒီး တၢ်ပလီၢ်သူၣ်ပလီၢ်သး

ဒ်ပှၤလိၣ်ဘီဘိဖိတဂၤအသိး, ယနီၣ်တၢ်ချ့ကဲၣ်ဆိး ဖဲယဂုာ်ကျဲးစၢးပိာ် ယတံၤသကိးတဂၤအခံ ဆူအဟံၣ် ဖဲတီၤထီကၠိတၢ်ဂဲၤလိထံဖျၢၣ်သွ့ဝံၤဝဲအလီၢ်ခံန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဖဲ မူခိၣ်စူၤဒိၣ်မး, ဒီးတၢ်ဂ့ၢ်ကီလၢယဂီၢ် ဒ်သိးယကလူၤချုးန့ၢ်အသိလ့ၣ်အဂီၢ်လီၤ. ယသိလ့ၣ်အနီၣ်တြူၢ်စီတဖၣ်လၢ အထွါစီထံ လၢယွၤခၣ်စိးသဒၢကလံၤအခါ ဟဲဖျါထီၣ် သတူၢ်ကလာ် ယတံၤသကိး အစံဒၢၣ်(Sedan) သိလ့ၣ် အိၣ်ကတီၢ်သး ဖဲယမဲာ်ညါန့ၣ်လီၤ. ယယီၢ်တံၢ်လီၤနီၣ်ဖ့ၣ်, တလံာ်ကွံာ်လၢ ကျဲခိၣ်လိၤ ဒီးလဲၤဘၣ်ဒိသ့ၣ်ဖးဒိၣ် တထူၣ်န့ၣ်လီၤ. ယသိလ့ၣ်ဟးဂီၤကွံာ်လီၤ. လၢခံ ယက့ၤဖုးပၢၢ်ထီၣ်က့ၤလၢပှၤပာ်ပှၤဆါလၢ အသးပ့ၤနီၣ်တဖၣ်အလီၢ် လၢလီၢ်ကဝီၤတၢ်ဆါဟံၣ်တဖျၢၣ်န့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်လၢယွၤအဘျုးအဖှိၣ်အဃိ ယတသံဘၣ်ဒီးမူယဲဘၣ်ဆၣ်, မ့ၢ်လၢယတအိၣ်ဒီးတၢ်ပလီၢ်သူၣ်ပလီၢ်သးဘၣ်အဃိ, တၢ်လီၤမၢ်ဖးဒိၣ်အိၣ်ထီၣ်ဝဲလီၤ.

စီၤမိၤရှ့အတၢ်ဆၢတဲာ်တမံၤလၢ အတအိၣ်ဒီးတၢ်ပလီၢ်သူၣ်ပလီၢ်သးန့ၣ် ဒုးအိၣ်ထီၣ် တၢ်လီၤမၢ်ဖးဒိၣ်လၢအဂီၢ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် အတၢ်ဃုထၢတခီ အိၣ်ထီၣ်ဝဲလၢ ထံတအိၣ်ဒီးထံလၢပှၢ်မုၢ်ကနၢစံၣ်အပူၤ, ဒီးပှၤဂီၢ်မုၢ် “အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ်ထီဒါဘၣ်စီၤမိၤရှ့”(၄ မိၤ ၂၀:၂)န့ၣ်လီၤ. ယွၤစံးဘၣ်ခိၣ်နၢ်လၢအသူၣ်လီၤဘှံးအသးလီၤဘှါတဂၤအံၤလၢ အက “မၤလိာ်လၢၢ် ဒီးအဝဲဒၣ်ကဟ့ၣ်ထီၣ်အထံ” (:၈)န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အလီၢ်န့ၣ်, အဝဲ “တီၢ်လၢၢ်န့ၣ်လၢ အနီၣ်ထိးတဘိခံဘျီ” (:၁၁)န့ၣ်လီၤ. ယွၤစံးဝဲဒၣ်, “မ့ၢ်သုတနာ်ဘၣ်ယၤ...ဘၣ်သတးဒီးသုတဘၣ်ဒုးလဲၤနုာ်ဘၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အံၤဆူ ကီၢ်လၢယဟ့ၣ်လီၤလၢအီၤ တဘ့ၣ်အပူၤဘၣ်လီၤ”(:၁၂).…

တၢ်နာ်လၢ အဒုးအိၣ်ထီၣ်တၢ်ထံၣ်ဆိကမိၣ်

“ကွၢ်, ဖုဖုဧၢ, သ့ၣ်ထူၣ်အဝဲန့ၣ်တဖၣ် ဝံၢ်ဝၢ်ဝဲအစုဆူ ကစၢ်ယွၤအအိၣ်” ယလံၤခွါဖိ အတၢ်ထံၣ်နီၤဖး လၢတၢ်သူၣ်ဟူးသးဂဲၤအပူၤ ဒုးနံၤကမှံထီၣ်ယၤ, ဖဲပကွၢ် ဘၢးခၠး(birch) အမုၢ်ဖိတဖၣ် (သ့ၣ်ခံတလဲာ်ဒဲး, အိၣ်ဒီးသ့ၣ်ဖံးအဘု ဒီးသ့ၣ်ဒ့တဖျ့ည့ဖိတဖၣ်) က့ၣ်ကျီၤလီၤဝဲ လၢကလံၤကျါ, တချုးကလံၤမုၢ်ဟဲလီၤအခါန့ၣ်လီၤ. တၢ်အံၤ ဒုးသံကွၢ်လီၤက့ၤယသးစ့ၢ်ကီးလၢ “မ့ၢ်ယအိၣ်ဒီးတၢ်နာ်လၢအဒုးအိၣ်ထီၣ်တၢ်ဂီၤ, တၢ်ထံၣ်ဆိကမိၣ် ဒ်သိးအံၤဧါ” န့ၣ်လီၤ.

ပှၤကွဲးထါအဲလံစဘၢး ဘါရဲး ဘရိန့ (Elizabeth Barret Browning) ဆိကမိၣ်ထံကဒါက့ၤ စီၤမိၤရှ့ ဒီးတပှီာ်လၢမ့ၣ်အူလၣ်အကျါအဂ့ၢ် ဒီးကွဲးဝဲ “ဟီၣ်ခိၣ်ပှဲၤဝဲဒီး မူခိၣ်/ကယဲၢ်တပှီာ် မ့ၣ်အူလၣ်ကဲၤဒီးယွၤ/ ဘၣ်ဆၣ်ထဲပှၤလၢထံၣ်အီၤ/ ဃ့ၣ်လီၤကွံာ်အခီၣ်ဖံးလီၤ”. ယွၤအစုတၢ်တ့န့ၣ် အိၣ်ဖျါတြၢၢ်ကလာ် လၢပဃၢၤဝးဝး လၢတၢ်လီၤလးတဖၣ် လၢအဝဲမၤတ့ၢ်ဝဲတဖၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲမုၢ်တနံၤ ဟီၣ်ခိၣ်အံၤ ဘၣ်တၢ်မၤသီထီၣ်က့ၤအဆၢကတီၢ်အခါ, ပကထံၣ်ဘၣ် တၢ်တဒ်သိးဒီးအပူၤလၢညါနီတစုလၢၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ.

ယွၤထံၣ်တ့ၢ်ပှၤ ဘၣ်ဃးဒီးမုၢ်နံၤအံၤ ခီဖျိဝံယရှါယၤ, “အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ, သုကဟးထီၣ်ဒီး တၢ်သူၣ်ခုသးခု, ဒီးတၢ်ကဆှၢသုဒီး တၢ်ဃူတၢ်ဖိး, ကစၢၢ်တဖၣ်, ဒီးတၢ်စိခိၣ်တဖၣ် ကကိးထီၣ်…

မၤလိဒီးအဲၣ်

ဖဲတီၤဖုၣ်ကၠိတဖျၢၣ် လၢဝ့ၢ်ကရ့နီး(Greenock), ကီၢ်စကီးတလဲၣ်(Scotland)န့ၣ်, သရၣ်မုၣ်သိၣ်လိတၢ်သၢဂၤ လၢအဃ့န့ၢ်ဃာ် မိၢ်ဆံးစၢ်ဖိအခွဲးတဖၣ်န့ၣ် ဟဲစိာ်အဖိဆံးအီၤနုၢ်ဖိတဖၣ်ဆူကၠိ ခံနွံတဘျီ ဒ်သိးအကမၤဘၣ်ထွဲလိာ်သးယၢ်ခီယၢ်ခီ ဒီးဖိသၣ်လၢအထီၣ်ကၠိတဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဆၢကတီၢ်လၢတၢ်လိာ်ကွဲ ဒီးဖိသၣ်အီနုၢ်ဖိတဖၣ်န့ၣ် သိၣ်လိန့ၢ်ဖိသၣ်တဖၣ် ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ဒိသူၣ်ဒိသး, မ့တမ့ၢ် တၢ်သူၣ်အိၣ်သးအိၣ်ဒီး တၢ်သးကလၢၢ်ဘၣ်တၢ်လၢပှၤဂၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဒ်သရၣ်မုၣ်တဂၤစံးဝဲအသိး, အါစုအါဘျီ ကၠိဖိလၢ အသးအိၣ်တူၢ်လိာ်တၢ်ကူၣ်တၢ်ဆးအသီတဖၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ပှၤလၢတၢ်သိၣ်လိအီၤ “ကီခဲတစဲး”တဖၣ်လီၤ. “အါဘျီမ့ၢ်ပှၤကၠိဖိတဖၣ်လၢ အအါလၢအရ့လိာ်ဘၣ်ထွဲလၢ နီၢ်တဂၤဆူနီၢ်တဂၤအပတီၢ်န့ၣ်လီၤ”. အဝဲသ့ၣ်မၤလိနၢ်ပၢၢ်ဘၣ် “တၢ်အံးကွၢ်ဖိသၣ်တဂၤန့ၣ် ကီဝဲခဲဝဲဆံးဒိၣ်လဲၣ်” ဒီး “အါန့ၢ်အန့ၣ် ဘၣ်ဃးဒီး ပှၤတဂၤဒီးတဂၤ အတၢ်သးကလၢၢ်ဘၣ်တဖၣ်စ့ၢ်ကီးလီၤ”.

လၢတၢ်သးအိၣ်ပှၤဂၤအဂီၢ် တၢ်မၤလိန့ၢ်တၢ်လၢ ဖိသၣ်ဆံးအီနုၢ်ထံတဂၤအအိၣ်န့ၣ် တမ့ၢ်တၢ်ထံၣ်အသီလၢ ပှၤစူၢ်က့ၤနာ်က့ၤကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးခရံာ်အဖၣ်အဂီၢ်ဘၣ်. ပသ့ၣ်ညါကစၢ်ယွၤဟဲလီၤဝဲဆူဟီၣ်ခိၣ်ချၢ ဒ်ဖိသၣ်ယ့ၣ်ရှူးအသိးန့ၣ်လီၤ. အတၢ်အိၣ်ဖျဲၣ်န့ၣ် ဆီတလဲကွံာ် ကယဲၢ်တၢ်လၢ ပနၢ်ပၢၢ်ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ရ့လိာ်ဘၣ်ထွဲလၢ တၢ်သူၣ်အိၣ်သးအိၣ်အပူၤအဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤလၢအသ့ၣ်ညါအဆိကတၢၢ် ကစၢ်ခရံာ်အတၢ်အိၣ်ဖျဲၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ် မ့ၢ်ပှၤကွၢ်သိတဖၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်အတၢ်ဖံးတၢ်မၤန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်အဆံး, လၢအပၣ်ဃုာ်ဒီး တၢ်အံးကွၢ်သိလၢအဂံၢ်စၢ်ဘါစၢ် ဒီးတၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးအီၤညီတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢခံတတီၤ, ဖဲ ဖိသၣ်တဖၣ် ဘၣ်တၢ်ဟဲစိာ်အီၤဆူ ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးအအိၣ်အခါ,…

တၢ်ထုးထီၣ်က့ၤလၢ ထံယိာ်

ဖဲ ၂၀၂၁နံၣ်, လါအီကူး, လၢဝ့ၢ်ဝါဘၢၣ်လံ (Waverly), ကီၢ်စဲၣ်ထဲနစံ (Tennessee) န့ၣ် တၢ်စူၤလီၤအအါကတၢၢ် လၢတၢ်ကွဲးနီၣ်အပူၤ အါန့ၣ်တၢ်ထွိၣ်ဒွးဆိပာ်စၢၤအီၤ သၢစးန့ၣ်လီၤ. ကလံၤမုၢ်ဆူၣ်ဖးဒိၣ်အံၤ ဘၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံ, ပှၤအဂၤ ခံဆံလီၤမၢ်ကွံာ်အသးသမူ ဒီးဟံၣ်အဖျၢၣ်လၢအကယၤတဖၣ် ဟးဂီၤကွံာ်ဝဲလီၤ. မ့တမ့ၢ်ဘၣ်လၢပှၤနီၣ်ကဘီယူၤရံး (helicopter) ကၠိဝဲဘိယၤ (Joel Boyers) အတၢ်သးအိၣ်ဒီးအတၢ်သ့တၢ်ဘၣ်အဃိန့ၣ်, ပှၤကညီအသးသမူ ကလီၤမၢ်ဝဲအါန့ၢ်အန့ၣ်လီၤ. ပှၤနီၣ်ကဘီယူၤရံးတဂၤ ယူၤထီၣ်ဝဲဒၣ် ဒ်သိးကမၤစၢၤပှၤပိာ်မုၣ်တဂၤ အတၢ်ကိးလၢလီတဲစိ လၢ အဘၣ်ယိၣ်တၢ်လၢအပှၤဟံၣ်ဖိတဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဘိယၤစံးဝဲဒၣ် သါထံၣ်ဘၣ် မ့ၣ်အူအီၣ်ဟံၣ်တဖၣ်, ဒီးသိလ့ၣ်တဖၣ် အိၣ်လၢသ့ၣ်ခံအလိၤ, ဒီးအါန့ၢ်အန့ၣ် “တၢ်အိၣ်လၢယဖီလာ်န့ၣ် မ့ၢ်ဒၣ်ထဲ ကပံာ်ထံယွၤလီၤဆူၣ်နးမးဧိၤ”န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်ဒီး, အဝဲဒၣ်လၢတၢ်သူၣ်ဒူသးဒူအပူၤ အုၣ်ခီၣ်ဝဲပှၤအဂၤခံဆံ လၢအဝဲသ့ၣ်အဟံၣ်ခိၣ်ဒုးအဖီခိၣ်န့ၣ်လီၤ.

ညီနုၢ်ပတၢ်အိၣ်မူအပူၤ, ထံလုၢ်ဘၢသဝံးတဖၣ် လၢပဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်န့ၣ် တမ့ၢ်ထံအနီၢ်ကီၢ်ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ်, တၢ်မၤအသး မ့ၢ်တၢ်နီၢ်နီၢ်လီၤ. မုၢ်နံၤတဖၣ်လၢအတလီၤတံၢ် ဒီးအတဂၢၢ်တကျၢၤဘၣ်အပူၤ, ပသးကလၢၢ်ဘၣ် ဒ်တၢ်လုၢ်ဘၢပှၤဒီး တၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢတအိၣ်ဘၣ် လၢသးသ့ၣ်ညါတၢ်, လၢသးအတၢ်ကလၢၢ်ဘၣ်တၢ်, လၢနီၢ်သးန့ၣ်လီၤ.…

ဟါလ့လူၤယၤ

တၢ်လီၤကမၢကမၣ်ဖးဒိၣ်အပူၤ, ထဲဒၣ်လၢ ခံဆံလွံၢ်သီဧိၤအတီၢ်ပူၤ, ဟဲဒၢၣ်(Handel)ကွဲးဝဲ “မ့းရှံအၤ-Messiah” တၢ်သးဝံၣ်ဖးဒိၣ်လၢ ပှၤသးဝံၣ်တၢ်ဖိတဖၣ် ဒီးပံကွဲၤသံကျံကရၢအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ တၢ်သးဝံၣ်အံၤ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ကမ့ၢ်တၢ်သံကျံ တယုၢ်လၢအမံၤဟူသၣ်ဖျါကတၢၢ်, လၢအဘၣ်တၢ်သးဝံၣ်ဒုးနဲၣ်အီၤလၢ အဘျီလၢအကထိတဖၣ် ကိးနံၣ်ဒဲးလၢ ဟီၣ်ခိၣ်ချၢန့ၣ်လီၤ. တၢ်သးဝံၣ်ကဟုကညီၢ်အံၤ စးထီၣ်ဝဲ ဒီးဟါလ့ယူယၤခိရၢာ်(Hallelujah Chorus), လၢအမံၤဟူသၣ်ဖျါကတၢၢ်တကူာ်, ဒီးဆၢကတီၢ် ခံနၣ်ရံၣ်ဃာ်ဃာ်အယံာ်န့ၣ် တုၤဃီၤဝဲဆူ အထီကတၢၢ်အပတီၢ်န့ၣ်လီၤ.
ပံကွဲၤဒီး ဒၢ(ကျိၣ်) ဖးဒိၣ်တဖၣ် ဆှၢနုာ်လီၤ ခိရၢာ်တယုၢ်အံၤ ဒီးပှၤသးဝံၣ်တၢ်ဖိတဖၣ် အကလုၢ်သီၣ် ဒီကထြၢထီၣ်လိာ်သး ဖဲအသးဝံၣ်ထီၣ် “ဒီးကပၢဝဲလီၤထူလီၤယိာ်လီၤ” (လီၣ်ဖျါ ၁၁:၁၅), တဖုဘၣ်တဖု, တပတီၢ်ဘၣ်တပတီၢ်အခါန့ၣ်လီၤ. တၢ်အံၤ မ့ၢ်တၢ်မၤနၢၤအတၢ်ဘိးဘၣ်သ့ၣ်ညါ ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်မုၢ်လၢ်တၢ်မူလီၤထူလီၤယိာ်လၢမူခိၣ် ဃုာ်ဒီးကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးန့ၣ်လီၤ.

တၢ်ကတိၤအါဖျၢၣ်လၢတၢ်သးဝံၣ် “မ့:ရှံအၤ”န့ၣ်, ဟဲဝဲဒၣ်လၢ လံာ်တၢ်လီၣ်ဖျါ လၢအမ့ၢ် တၢ်မၢဖိစီၤယိၤဟၣ်အတၢ်တဲဖျါက့ၤ အတၢ်ထံၣ်လၢညါခီ ဖဲအသးသမူအကတၢၢ် ဘူးထီၣ်အခါ, ဒီးပာ်ဖျါဝဲ တၢ်လၢအကမၤအသးတဖၣ် လၢစိၤအကတၢၢ် ဒီးကစၢ်ခရံာ် အတၢ်ဟဲက့ၤအဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. လၢလံာ်တၢ်လီၣ်ဖျါအပူၤ,…