ဃုထၢလၢ တၢ်ကူၣ်သ့အပူၤ

ဒ်ပှၤအခိၣ်တဂၤလၢပှၤမၤသကိးတၢ်တဖုလၢ တၢ်တိာ်ကျဲၤပာ်အီၤလၢ အကလဲၤဆူ, ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ် မူပျီကဟၣ်ယူၤသန့ၤအသိး, ပှၤဆှၣ်မူဖးဖီ(Astronaut) ခရ့း ဖၣ်ကူၣ်စၢၣ် (Chris Ferguson) ဘၣ်မၤတၢ်ဃုထၢ ပာ်လီၤသးတမံၤလၢအကီခဲန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်န့ၣ်, အတၢ်ဆၢတဲာ်အံၤ တဘၣ်ဃးဒီး မူပျီကဟၣ် အစဲးဖီကဟၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤ, အပှၤမၤသကိးတၢ်တဖၣ် အတၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢအဂီၢ် မ့ၢ်ဂ့ၤဘၣ်. မ့မ့ၢ်တခီ ဘၣ်ထွဲဝဲဒီး တၢ်လၢအဝဲပာ်အီၤ ဒ်အတၢ်မၤလၢအကါဒိၣ်ကတၢၢ်တမံၤ, လၢအမ့ၢ်အပှၤဟံၣ်ဖိဃီဖိန့ၣ်လီၤ. ဖၣ်ကူၣ်စၢၣ် ဃုထၢဝဲလၢ ကဟးထီၣ်လၢအမူဒါဒီး အိၣ်တ့ၢ်လၢဟီၣ်ခိၣ်လိၤ, ဒ်သိးအကအိၣ်ဝဲလၢ အဖိမုၣ်အတၢ်ဒိးတ့ဒိးဖျီအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.

ပဝဲကိးဂၤ တဘျီတခီၣ် ပဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဒီး တၢ်ဆၢတဲာ်လၢအကီတဖၣ်, လၢအဒုးခံကွၢ်စီၤကွၢ်ပှၤတၢ်လၢအကါဒိၣ်ကတၢၢ်လၢပဂီၢ် လၢတၢ်အိၣ်မူအပူၤ, မ့ၢ်လၢတၢ်ဃုထၢတမံၤ ဟဲဝဲဒီးတၢ်လီၤမၢ်အဂၤတမံၤအဃိန့ၣ်လီၤ. ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးပညိၣ်ဝဲလၢကဒုးသ့ၣ်ညါ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီအံၤ ဆူအပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ် ဒီးပှၤကမျၢၢ်တဖၣ် ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်အိၣ်မူအတၢ်ပာ်လီၤသး လၢအကါဒိၣ်ကတၢၢ်, လၢအမ့ၢ်တၢ်ပိာ်အခံန့ၣ်လီၤ. ဒ်သိးကမ့ၢ် အပျဲၢ်အဘီၣ်တဂၤအဂီၢ်, အဝဲစံးဝဲဒၣ် အလီၢ်အိၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ်တဖၣ် ကဘၣ် “ညိကွံာ်အသးဒၣ်ဝဲ” ဒ်သိးကလဲၤတၢ်ဒီးအီၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ (မၢ် ၈:၃၄). ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်, အဝဲသ့ၣ်ကဘၣ် တၢ်ကွဲန့ၢ်လွဲန့ၢ်အီၤ ဒ်သိးအသုတဟ့ၣ်လီၤအသးလၢ…

မံၤတဖျၢၣ်အစိကမီၤ

လၢတၢ်ဃုပာ်ပနီၣ် ဖိသၣ်တနီၤလၢအအိၣ်လၢကျဲခိၣ်, လၢဝ့ၢ်မၢၣ်ဘါ (Mumbai), ကီၢ်အ့ၤဒယၢၣ်(India)အဂီၢ်, ရဲၣ်ကၠ့း(Ranjit)တ့ထီၣ်တၢ်သးဝံၣ်တယုၢ်လၢ အဝဲသ့ၣ်အမံၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. မံၤကိးဖျၢၣ်ဒဲးအဂီၢ် ထါအသီၣ်မုာ်ဒီး လီၤဆီန့ၣ်အိၣ်ဝဲလီၤ. အဝဲသိၣ်လိန့ၢ် အဝဲသ့ၣ်တၢ်သးဝံၣ်အသီၣ်အံၤ, ဒီးမုၢ်လၢ်ဝဲလၢကဟ့ၣ်အဝဲသ့ၣ် တၢ်သ့ၣ်နီၣ်လၢအဂ့ၤတကပၤ, ဘၣ်ထွဲဒီးအမံၤ ဒ်တၢ်ကိးအီၤန့ၣ်လီၤ. ဖိသၣ်တဖၣ်လၢ အတညီနုၢ်နၢ်ဟူ အမံၤဘၣ်တၢ်ကိးအီၤလၢ တၢ်အဲၣ်အပူၤတဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်, အဝဲဟ့ၣ်လီၤ တၢ်ပာ်ကဲအတၢ်ဟ့ၣ်တမံၤအံၤန့ၣ်လီၤ.

လၢလံာ်စီဆှံအပူၤ, ပှၤအမံၤတဖၣ်အကါဒိၣ်ဝဲ, အါစုအါဘျီ ပာ်ဖျါထီၣ်က့ၤ ပှၤတဂၤအသကဲာ်ပဝး မ့တမ့ၢ် အမူဒါအသီလၢ အလီၤဘၣ်အီၤန့ၣ်လီၤ. အဒိ, ယွၤလဲလိာ် စီၤအၤဘြၣ်ဒီး နီၢ်စၤရဲအမံၤတဖၣ်, ဖဲအဝဲမၤတၢ်အဲၣ်အတၢ်အၢၣ်လီၤအီလီၤ ဒီးအဝဲသ့ၣ်, ဒီးအၢၣ်လီၤဝဲလၢ အဝဲကမ့ၢ် အဝဲသ့ၣ်အယွၤဒီး အဝဲသ့ၣ်ကကဲထီၣ်အပှၤဂီၢ်မုၢ်န့ၣ်လီၤ. စီၤအၤဘြၣ်, လၢအခီပညီ မ့ၢ် “ပှၤအါကလုာ်အပၢ်” န့ၣ်လီၤ. ဒီးနီၢ်စၤရဲ အခီပညီမ့ၢ် “နီၢ်ပၤမုၣ်ဖိ”, ကဲထီၣ်နီၢ်စၤရါ အခီပညီမ့ၢ်ဝဲ :“ပှၤအါကလုာ်အနီၢ်ပၤမုၣ်ဖိ”န့ၣ်လီၤ (ကွၢ်ဖဲ ၁ မိၤရှ့ ၁၇:၅,၁၅).

မံၤအသီတဖၣ်လၢ ယွၤဟ့ၣ်ဝဲန့ၣ် ပၣ်ဃုာ်ဒီး တၢ်ဘျုးတၢ်ဖှိၣ်အတၢ်အၢၣ်လီၤ လၢအဝဲသ့ၣ်တဖၣ်…

ပူတဝံၤဒံးဘၣ်

ဖဲကိၤလၤဝါတၢ်ဂဲၤဒိပူ ‘Line of Duty’ တုၤဆူအကတၢၢ်အခါ, ပှၤကွၢ်တၢ်ဖိအနီၢ်ဂံၢ်အါကတၢၢ်လၢတၢ်ကွဲးနီၣ်အပူၤတဖၣ် ခိးကွၢ်ဝဲ တၢ်ဒုးဆၢက့ၤပှၤအၢပှၤသီဖိတဖၣ် လၢအကူၣ်အၢအီၤဒီး မ့ၢ်ကကတၢၢ်ဝဲဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်ပှၤကွၢ်တၢ်ဖိအါဒံအါဂၤအသးဟးဂီၤဝဲ ဖဲပူၤအကတၢၢ် ဟ့ၣ်ထီၣ်တၢ်ဆိကမိၣ်လၢတၢ်အၢတၢ်သီန့ၣ် လၢခံကတၢၢ်န့ၣ် ကမၤနၢၤဝဲတၢ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤသးစဲကွၢ်ပူတဂၤစံးဝဲ “ယအဲၣ်ဒိးလၢပှၤအၢတဖၣ် ကဘၣ်တၢ်စံၣ်ညီၣ်တီအီၤလီၤ. ပလိၣ်ဘၣ်တၢ်မၤလိလၢခံကတၢၢ် ဒ်န့ၣ်သိးလီၤ”.

တဘျီ ပှၤမၤလိသ့ၣ်ညါ တၢ်ရ့လိာ်အိၣ်ဆိးပီညါ ပံတၢၣ်ဘၢကၢၣ် (Peter Berger)ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲဒၣ်လၢပသူၣ်ဝံၤသၣ်စ့ၤ လၢတၢ်မုၢ်လၢ်ဒီးတၢ်စံၣ်ညီၣ်တီန့ၣ်လီၤ. ပတၢ်မုၢ်လၢ်လၢအမ့ၢ်မုၢ်တနံၤ တၢ်အၢတၢ်သီ ကဘၣ်တၢ်မၤနၢၤအီၤဒီး ပှၤလၢအဒုးအိၣ်ထီၣ်တၢ်အၢတၢ်သီတဖၣ်န့ၣ် ကဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ် တၢ်စံၣ်ညီၣ် လၢအဝဲသ့ၣ်အတၢ်ကမၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဟီၣ်ခိၣ်ချၢအံၤ ဖဲပှၤအၢတဖၣ် မၤနၢၤတၢ်န့ၣ် ထီဒါလိာ်အသးဒီး ပတၢ်သ့ၣ်ညါ ဘၣ်ဃးဒီးဟီၣ်ခိၣ်ကြၢးမၤတၢ်ဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်လၢ ပတသ့ၣ်ညါနၢ်ပၢၢ် တၢ်အပတီၢ်ပူၤန့ၣ်, ပှၤသးစဲ ပူတဖၣ်လၢအသးဟးဂီၤအံၤန့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ် ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိအတၢ်ဆၢမိၣ်န့ၢ် အဒိၣ်အယိာ် လၢဟီၣ်ခိၣ်အဂီၢ် ဒ်သိးအကဘၣ် တၢ်မၤလိၤမၤဘၣ်က့ၤအီၤန့ၣ်လီၤ.

လၢကစၢ်ခရံာ်အတၢ်ထုကဖၣ်အပူၤ, ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်အမ့ၢ်အတီ ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်အၢတၢ်သီန့ၣ်လီၤ. တၢ်အၢတၢ်သီန့ၣ် တမ့ၢ်အိၣ်ဒၣ်ထဲလၢပသိးပကျါ လၢအလိၣ်ဘၣ် တၢ်ပျၢ်လိာ်သး ပတၢ်ကမၣ်ကဒဲကဒဲန့ၣ်ဘၣ်…

ပှၤဂီၢ်မုၢ်လၢ အလိၣ်ဘၣ်ပှၤဂီၢ်မုၢ်

သးသမူအတၢ်မၤဒီစိၤဒ်ပှၤကွဲးတၢ်လိာ်ခိၣ်လိာ်ကွဲအဂ့ၢ်စဲၣ်နီၤတဂၤအသိး, ဒ့း(ဘ)ခ့ဒရဲး (Dave Kindred) ကွဲးဟ့ၣ်ထီၣ်တၢ်ကစီၣ် ပာ်ဃုာ်ဒီး တၢ်လိာ်ခိၣ်လိာ်ကွဲ တၢ်ပြၢမိၢ်ပှၢ်တဖၣ်ဒီး ပှၤလိာ်ကွဲတၢ်ဖိစဲၣ်နီၤတဖၣ် အတၢ်သတြီၤတဖၣ်အဂ့ၢ်ဒီး မုၢ်ဟဲ(မ)မဲးအလံၣ် (Muhammad Ali) အသးသမူအဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲအအိၣ်ဘှံးက့ၤလၢတၢ်မၤအခါ, အဝဲအိၣ်တၢ်ကၢၣ်ထီၣ်အသးဃိ, စးထီၣ်လဲၤဝဲဆူ ပိာ်မုၣ်ဖိတဖၣ် အဖျၢၣ်သွ့တၢ်လိာ်ကွဲတဖၣ် လၢလီၢ်ကဝီၤ ကၠိတဖျၢၣ်န့ၣ်လီၤ တယံာ်ဘၣ်ဒီး အဝဲစးထီၣ်ကွဲး တၢ်ပြၢကိးဘျီဒဲးအဂ့ၢ်ဒီး တီၢ်ထီၣ်ဝဲလၢ Online န့ၣ်လီၤ. ဒီးဖဲ ဒ့း(ဘ)အမိၢ်ဒီးအလံၤခွါဖိသံဝံၤအလီၢ်ခံဒီး အမါသးဘိတူၢ်ဘၣ် တၢ်သံတခီပၤ လၢအမၤလီၤဘှံးလီၤတီၤအီၤအခါ, ပှၤလိာ်ကွဲဖျၢၣ်သွ့တဖုလၢ အဝဲကွဲးအဂ့ၢ်န့ၣ် ဟ့ၣ်အီၤ သးလၢအဘၣ်ထွဲဒီး ပှၤတဝၢဖိဒီး တၢ်အိၣ်မူအတၢ်ပညိၣ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲလိၣ်ဘၣ် ပှၤတဝၢဖိတဖၣ် ထဲသိးသိးဒီး အဝဲသ့ၣ်တဖၣ်စ့ၢ်ကီး လိၣ်ဘၣ်အီၤန့ၣ်လီၤ. ခါရဲး စံးဝဲဒၣ် “ပှၤလိာ်ကွဲတၢ်ဖိတဖုအံၤ အုၣ်က့ၤခီၣ်က့ၤယၤလီၤ. ယတၢ်အိၣ်မူခံးသူလီၤဝဲလီၤ (ဒီး) အဝဲသ့ၣ်မ့ၢ်တၢ်ကပီၤန့ၣ်လီၤ”.

ပှၤကွဲးတၢ်ကစီၣ်တဂၤလၢ အမံၤဟူသၣ်ဖျါဒိၣ်မးအံၤ ဟဲသန့ၤထီၣ်ဘၣ်လၢ ပှၤလိၣ်ဘိဖိတဖုဒ်လဲၣ်. တၢ်မၤအသးဒ်န့ၣ်အသိး, အိၣ်ထီၣ်ဝဲလၢ စီၤပီလူး, တၢ်မၢဖိလၢအမံၤဟူသၣ်ဖျါတဂၤ လၢအသန့ၤထီၣ်တၢ်ရ့လိာ်သးဒီး ပှၤတဝၢဖိတဖၣ်လၢအဝဲထံၣ်လိာ်အသးလၢ…

ထံမူ

ဖီတဖၣ်လၢတၢ်ဒဲးဃာ်အီၤ ဟဲဝဲလၢ ကီၢ်အံၣ်ကွ့ဒီ(Ecuador)န့ၣ်လီၤ. ဖဲဟဲတုၤဆူယဟံၣ်န့ၣ်, ဖီတဖၣ်အခိၣ်လီၤဘျး ဒီးလီၤဘဲဝဲလၢ အတၢ်ဟဲကျဲအဃိန့ၣ်လီၤ. တၢ်နဲၣ်လီၤအိၣ်ဝဲလၢ တၢ်ကဘၣ်ဒုးန့ၢ်က့ၤအဂံၢ်အဘါ လၢထံခုၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် တချုးပမၤတၢ်အံၤန့ၣ်, ဖီအဒ့ဖိတဖၣ် ကဘၣ်တၢ်တံာ်အီၤပဲာ်အီၤ ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ်အီဝဲထံ ကန့ၢ်ညီထီၣ်အဂီၢ်လီၤ. နာ်သက့ မ့ၢ်ဖီသ့ၣ်တဖၣ် ဘၣ်ကမူဒံးဧါ.

လၢခံတဂီၤ, ယထံၣ်န့ၢ် ယတၢ်စံးဆၢလီၤ. ဖီကဒိၣ်လၢ ကီၢ်အံၣ်ကွ့ဒီအံၤ ပကွၢ်ကီအီၤဃံလၤမုၢ်သးဒိၣ်မး, ဒီးဖီလၢ အဖျါဃံလၤလီၤအဲၣ်တဖၣ်အံၤ လၢယသးသမူတစိၤ ယတထံၣ်ဘၣ် ဒ်သိးအံၤ နီတဘျီဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ထံခုၣ်ဆှံစှဲ ဒုးကဲထီၣ် တၢ်လီၤဆီလၢဖီတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်တၢ်မၤသ့ၣ်နီၣ်က့ၤပှၤတၢ်လၢ ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးစံး ဘၣ်ဃးဒီးထံ ဒီးထံအခီပညီလၢ ပှၤစူၢ်က့ၤနာ်က့ၤတၢ်ဖိတဖၣ်အဂီၢ်လီၤ.

ဖဲကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးဃ့အီထံလၢ ပှၤရှၤမရံမုၣ်တဂၤလၢ ထံပူၤအခါ, အဝဲလဲလိာ်ကွံာ် ပိာ်မုၣ်တဂၤအံၤ အတၢ်အိၣ်မူန့ၣ်လီၤ. ကစၢ်အတၢ်ဃ့အီထံအံၤ ဒုးကမၢကမၣ်အီၤလီၤ. ပှၤယူဒၤဖိတဖၣ် ကွၢ်တလီၤ ပှၤရှၤမရံဖိတဖၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးစံးဝဲဒၣ် “နမ့ၢ်သ့ၣ်ညါယွၤအတၢ်ဟ့ၣ်, ဒီးပှၤလၢအစံးဘၣ်နၤ, ဟ့ၣ်အီယၤလၢထံတက့ၢ်တဂၤန့ၣ်ဒီး, နကဃ့တၢ်လၢအီၤ, ဒီးကဟ့ၣ်တ့ၢ်နၤလၢထံမူလီၤ”(ယိၤ ၄:၁၀). လၢခံက့ၤ, ဖဲတၢ်လုၢ်ဟံၣ်အပူၤ,…