တၢ်ခံးဒီးတၢ်ကပီၤ
ဖဲယဆ့ၣ်နီၤလၢဒၢးတဖျၢၣ်လၢ တၢ်စံၣ်ညီၣ်ကွီၢ်အလီၢ်ၣ်လီၤႉ ‘‘ဖိမုၣ်တဂၤလၢ အဟးသဒၣ်ကွံာ်အမိၢ်‚ နီၤဒီမိၤ၀ၤလၢ အလီၤမၢ်ကွံာ်တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံ လၢတဘျီခါ အဲၣ်လိာ်ကွံလိာ်သး ဒီးအခဲအံၤ အိၣ်တ့ၢ်ထဲတၢ်သးခၣ်ၣ်လီၤႉ အ၀ဲသ့ၣ်လိၣ်ဘၣ်နီၢ်နီၢ်သးလၢအဆီတလဲသးတဖၣ်ၣ်လီၤႉ
တဘျီဘျီ‚ ဖဲပခိၣ်ပဃၢၤလၢအ၀းတရၠာစးံးပှၤ မ့ၢ်ဖျါထီၣ်လၢ တၢ်ဟံးဃာ် တၢ်ခံးတၢ်နၤ ဒီးတၢ်သးဟးဂီၤအခါၣ်လီၤႉ ဘၣ်ဆၣ်‚ ယွၤအသးစီဆှံလၢ အအိၣ်ဆိးလၢ ပှၤစူၢ်က့ၤနာ်က့ၤခရၠာစးံာ်အပူၤ (ယိၤ ၁၄း၁၇) ‚ ဒုးသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်ပှၤလၢ ကစၢ်ယ့ၣ့်ှှူး တူၢ်သံအသးလၢ တၢ်သးဟးဂီၤဒီး တၢ်တူၢ်ဘၣ် တၢ်တမုာ်တလၤအဂီၢ်ၢ် ဟီၣ်ခိၣ်ဖိအက့ၢ်အဂီၤ ဒ်ပှၤကူပှၤကညီတဂၤအသိး‚ ကစၢ်ဟဲစိာ်တၢ်ကပီၤဆူ တၢ်ခံးတၢ်နၤ (၁း၄-၅ၣ်လီၤႉ ပကထံၣ်ဘၣ်တၢ်ဂ့ၢ်အံၤလၢ ကစၢ်ကတိၤသကိးတၢ်ဒီး စီၤနံၤကဒ့မူၤ‚ လၢအဟဲ ထံၣ်ခူသူၣ်ကစၢ်ယ့ၣ့်ှှူးလၢမုၢ်နၤ ဘၣ်ဆၣ်ၢ်တၢ်ကပီၤ (၃း၁-၂ၣ်လီၤႉ
ကစၢ်ယ့ၣ့်ှှူး သိၣ်လိ စီၤနံၤကဒ့မူၤလၢ ‘‘ယွၤအဲၣ်ဟီၣ်ခိၣ်ဖိ တုၤအဟ့ၣ်လီၤ ကွံာ်အဖိခွါအိၣ်တဂၤဃီၣ် အသုတဟးဂီၤတဂ့ၤဒီး ကန့ၢ်ဘၣ်တၢ်မူအထူအယိလီၤ’’ (၃း၁၆) ႉ
ဘၣ်ဆၣ်‚ ဖဲလၢကစၢ်ယ့ၣ့်ှှူးမ့ၢ်ဟဲစိာ်တၢ်ကပီၤဒီး တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံဒၣ်လဲာ်ၣ်လီၤႉ ပမ့မ့ၢ် ကစၢ်အပျဲၢ်အဘီၣ်အဃိၣ်လီၤႉ လၢတၢ်စံးဘျုး‚ မ်ပဃ့ထုကဖၣ်လၢ ကစၢ်ယွၤကဒုးကဲထီၣ်ပှၤလၢ…
တၢ်မူလၢအဟဲခီဖျိလၢတၢ်သံ
ခါ (လ) ဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ် ဒီးခဲစၢၣ်တၢ်ဆါၣ်လီၤႉ အ၀ဲဃ့ထုကဖၣ်လၢ ကစၢ်ယွၤကဟ့ၣ်အီၤ ပသိၣ်အသီလၢ တၢ်ကကွဲးအီၤၣ်လီၤႉ အ၀ဲအၢၣ်လီၤ၀ဲလၢ တၢ်အံၤမ့ၢ်တၢ်လၢအလီၤဆီလၢ တၢ်ကဃ့ထုကဖၣ်တၢ် မ့ၢ်လၢ ‘ပှၤ တဂၤဂၤ ကဘၣ်သံကွၢ်၀ဲလၢအ၀ဲကမူဘၣ်၀ဲအဂီၢ်’ အဃိန့ၣ်လီၤႉ
ခါ (လ) အတၢ်အိၣ်သးလၢအကီခဲၣ်လီၤႉ ပကထံၣ် ဘၣ်တၢ်ဂ့ၢ်အံၤလၢ ၂ မိၤဒီးအပူၤန့ၣ်လီၤႉ အိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်ဘၣ် ဒ်ကုၢ်ပှၤ‚ ပှၤအံၣ်စရၠာစး့လးဖိတဖၣ်‚ ဘၣ်တၢ်မၤဆူၣ်မၤစိးလၢ ပှၤအဲၤကူပတူးဖိတဖၣ် အတၢ်ဆီၣ်ဘံၣ်ဆီၣ်ဘၢ အဖီလာ်လီၤႉ ဖၤရၠာစးိၤတပျဲအ၀ဲသ့ၣ်ၣ်ဘၣ်ႉ ဖိ၀ဲၢ်ကိလၢ ဟံၣ်ကိးဖျၢၣ် ကဘၣ်တၢ်မၤသံကွံာ်‚ ထဲဒၣ်ဟံၣ်လၢသိဖိအသွံၣ် ဖှူအသးလၢ ့တဲၤ တဖၣ်ၣ်လီၤ ( ၂ မိၤ ၁၂း၆-၇) ႉ
တနံၤအံၤၣ်လီၤႉ မုၣ်ကီၤလံၢ်တပျဲပျၢ်ကွံာ်ပှၤ‚ တုၤဒၣ်လဲာ်လၢ ကစၢ်ယွၤမၤတၢ်အံၤ လၢအကစၢ်ဒၣ်၀ဲ‚ လုၢ်ထီၣ်အဖိခွါလၢ တၢ်ဒဲးဘးတအိၣ်အသွံၣ်ၣ်လီၤႉ
ကစၢ်ယ့ၣ့်ှှူး ကိးပှၤ ဒ်သိးဒုးစဲဘူးပသးဒီးအီၤန့ၣ်လီၤႉ စီၤပီလူး ပာ်ဖျါထီၣ်လၢ ‘‘ယဒိးသံဃုာ်လံယသးလၢ ထူၣ်စုညါအလိၤ ဒီးခရၠာစးံာ်န့ၣ်လံႉ ဘၣ်ဆၣ်ဒီးယမူလီၤႉ ဘၣ်ဆၣ်…
မၤလိထံသးဒ်တၢ်လၢနစံးဘၣ်တဲဘၣ်တၢ်အသိး
ယစးထီၣ်ဖးန့ၢ်လံာ်စီဆှံလၢယဖိခွါတဖၣ်ၣ်လီၤႉ ယဃုထံၣ်တၢ်အကတီၢ်တဖၣ်လၢ ယသိၣ်လိအီၤကသ့ၣ်လီၤႉ စၣ်ဘံၣ်ယၣ် တိၢ်န့ၢ် လံာ်စီဆှံအဆၢဖိတဖၣ်ၣ်လီၤႉ ဖဲလၢပမ့ၢ်လိၣ်ဘၣ် လံာ်စီဆှံအဆၢ အလၢအပှဲၤ ဒီတကျိၤ‚ အ၀ဲ့ှူးထီၣ် ယွၤအကလုၢ်အကထါ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီတဖၣ် ခ@သဒံးၣ်လီၤႉ
ဘၣ်တနံၤၣ်လီၤႉ ယဖိခွါဖိအံၤ ဟဲဒီးဖိးဟုယၤ ဒီးစံးဘၣ်ယၤလၢ‚ ‘‘မၣ်မါဧၢ‚ မၤဒ်တၢ်လၢ နစံးဘၣ် တဲဘၣ် တၢ်အသိးတက့ၢ်’’ႉ
စၣ်ဘံၣ်ယၣ် အတၢ်ဒုးပလီၢ်တၢ်ကပုာ်လုာ်ဖိအံၤၣ်လီၤႉ တၢ်ဒဲးဘးလၢတၢ်မၤဘၣ်အီၤ လၢကျဲအကလုာ်ကလုာ်ၣ်လီၤႉ စီၤယၤကိာ် ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါ အ၀ဲသ့ၣ် ဒ်သိးက‘‘ဒိးန့ၢ်တၢ်ကလုၢ်သူၣ်လီၤအသးၣ်လီၤႉ ထဲဒၣ်တၢ်နၢ်ဟူလၢအတအိၣ်ဒီးတၢ်စူၢ်တၢ်နာ်အကလုၢ်ၣ်လဲၣ်လီၤႉ ပလီၤမၢ်ကွံာ်ဘၣ်လၢၣ်လီၤႉ
ပှၤစူၢ်က့ၤနာ်က့ၤခရၠာစးံာ်တဖၣ်ၣ်လီၤႉ သးစီဆှံဆီတလဲပှၤ‚ ဟ့ၣ်ဆူၣ်ထီၣ်ပှၤ ဒ်သိးပကဂ့ၤဒိၣ် ဒ်ခၢၣ်စးတဖၣ်ၣ်လီၤႉ ဖဲတၢ်လီၢ်လၢကစၢ်ယွၤဆှၢပှၤ‚ ဒ်ပှၤလၢအစူၢ်ကစၢ်အကလုၢ်အသိး‚ ပကဆဲးကြပုၢ်ထီၣ် ယွၤအတၢ်မ့ၢ်တၢ်တီ ဒီးတၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံၣ်လီၤႉ
တၢ်ဘျၢလီၤစ့လၢ အခီပညီတအိၣ်
ဖဲ ၁၉၉၂ နံၣ်ၣ်လီၤႉ ဘၣ်ဆၣ်‚ ပလိအီး (ဒ) လဲၣ်တခီ‚ တမ့ၢ် ဒ်သိးပှၤဂၤဘၣ်ႉ ဖဲပှၤကိးဂၤဆါကွံာ်အစတီး (ခ) တဖၣ်လၢ အပရၤဘၣ်ဘၣ်အခါ အီး (ဒ) လဲ (န) ပရၤကွံာ် စတီး (ခ) တဖၣ်ၣ်လီၤႉ ဘၣ်ဆၣ်‚ ဖဲအ၀ဲပရၤကွံာ် တၢ်စဲလၢာ်သနာ်က့‚ အ၀ဲအတၢ်ဘျၢလီၤစ့အံၤၢ်၀ဲန့ၣ်လီၤႉ
ယွၤစံးဘၣ် ၀ံယံးရၠာစးမံယၤ ဒ်သိးကမၤတၢ်တမံၤလၢအဖျါ ဒ်အမ့ၢ်‚ တၢ်ဘျၢလီၤစ့ လၢအခီပညီတအိၣ်လၢအမ့ၢ်‚ ‘‘ပှၤ (ယ) ဟီၣ်ခိၣ်တက၀ီၤလၢ အအိၣ်လၢဧၤနသိးၣ်လီၤႉ ဘၣ်ဆၣ်ၣ်ဘၣ်ႉ ထံကီၢ်ဒီတဘ့ၣ်အိၣ်လၢ တၢ်ဃုကမုၢ်ခွဲးခွးမၤလီၤြပံလီၤြပါမၤဟးဂီၤ တၢ် အနးကတၢၢ်ကတီၢ်န့ၣ်လီၤႉ ‘‘အကတီၢ်ဖဲန့ၣ် ဘၤဘူၤလိၣ်အစီၤပၤ အသုးမုၢ် က၀ီၤဃာ် ယ့ှူၤ့ှှလ့ၣ်’’ (း၂) ‚ ဒီးတၢ်တမံၤလၢ်လၢ်လၢ ၀ံယံးရၠာစးမံယၤပရၤဃာ်ၣ်လီၤႉ တၢ်အံၤတမ့ၢ်တၢ်ဘျၢလီၤ စ့လၢအကတီၢ်ဘၣ်ၣ်ဘၣ်ဧါႉ
ပှၤလၢအဒိကနၣ်ကစၢ်ယွၤလၢ အအိၣ်ဒီးတၢ်တိာ်လၢခါဆူညါတမံၤ လၢကမၤ လၢပှဲၤ၀ဲအကလုၢ်န့ၣ်ၣ်လီၤႉ ‘‘အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ‚ တၢ်သုးမုၢ်ဂီၢ်မုၢ် အယွၤ‚ အံၣ်စရၠာစး့လးအကစၢ် စံးဒ်အံၤ‚…
ကစၢ်ယွၤဒိကနၣ်ပကလုၢ်လၢမူခိၣ်
မ့စၢၣ် ဖိလၢအအိၣ် ၁၈ လါတဂၤၣ်လီၤႉ ဖဲအံၤ အမိၢ်စးထီၣ်သံကွၢ်အီၤ ‘‘ဖိခွါဖိဧၢ‚ နနၢ်ဟူ မိမိၢ်အကလုၢ်ဧါ’’ႉ ဖိသၣ်အံၤ စိာ်ထီၣ်အမဲာ်ချံလီၤႉ လီၣ်ရၠာစး့ တဲအါထီၣ်ကဒီး ‘‘ဟဲလိၣ်‚ ဖိခွါဆံးဖိ’’ ဒီးအ၀ဲမၤဆၢက့ၤတၢ် ခီဖျိတၢ်နံၤကမှံဒီးတၢ်မၤသီၣ်အကလုၢ်ဆံးဆံးဖိလီၤႉ လၢမဲာ်ထံမဲာ်နိအပူၤၣ်လီၤႉ ဖဲပှၤဟးနါစိၤမၤတၢ်တဂၤ ဟဲနုာ်ဆူၣ်ဆူအဟံၣ်ပူၤဒီး ခးအီၤလၢကျိသၢဘီအလီၢ်ခံၣ်လီၤႉ လၢအတယၢၢ်အိၣ်ထဲ တ (ပီၣ်) ‚ မ့စၢၣ် အိၣ်ဘၣ်အသီ ၁၅၈ သီလၢ တၢ်ကဟုကယာ်ဒၢးလီၤဆီအပူၤ ဒီးတၢ်တမုၢ်လၢ်လၢ အကနၢ်ဟူတၢ်သ့‚ တုၤဒၣ်လဲာ်လၢ အကမူဘၣ်၀ဲဘၣ်ႉ
တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢအမၤမုာ်ယသးၣ်လီၤႉ စီၤပၤ့ှှလိၤမိၤ ဃ့ထုကဖၣ်ဆူၣ်ဆူၣ်လၢကစၢ်ယွၤကဒိးအနၢ်လီၤလီၤဆီဆီဖဲတၢ်ကီတၢ်ခဲအကတီၢ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤႉ ဖဲ ‘‘မူခိၣ်ကးတံာ်ဃာ်အသး’’ (၁ စီၤ ၈း၃၅) ‚ ဖဲ ‘‘တၢ်သၣ်၀ံၤလီၤဒိ’’ တၢ်တတၢးတနါ မ့တမ့ၢ် တၢ်ဆူးတၢ်ဆါ (း၃၇) ‚ တၢ်ဒုးတၢ်ယၤ (း၄၄) ‚ ဒီးတုၤဒၣ်လဲာ်လၢ တၢ်ဒဲးဘး‚ စီၤ့ှှလိၤမိၤဃ့ထုကဖၣ်လၢ ဒိကနၣ်နဲလၢမူခိၣ် အတၢ် ထုကဖၣ်တဖၣ်ဒီးအတၢ်ဃ့ကညးတၢ် ဒီးတၢ်စံၣ်ညီၣ်တၢ်လၢအဂီၢ်တက့ၢ်’’…