ကစၢ်ယွၤမ့ၢ်တၢ် အါန့ၢ်တၢ်လၢအလၢဝဲလီၢ်ဝဲ

အဲလဲၣ် (Ellen) ကျိၣ်စ့လၢကသူဝဲအဂီၢ် တအိၣ်ကဲာ်ဆိးလၢၤဘၣ်အဃိ ဖဲအဒိးန့ၢ် ခရံာ်အိၣ်ဖျဲၣ် စ့ဟ့ၣ်ကနၢၤန့ၣ်ဒီး သးခုဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်အံၤလၢပှဲၤလံ, လၢအဂီၢ်ဘၣ်ဆၣ် ဖဲအလဲၤထၢနုာ်စ့အံၤ လၢစ့တၢးအကတီၢ်, တၢ်ကမၢကမၣ်လၢခံတမံၤ အိၣ်ကဲထီၣ်အသးလၢအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. စ့တၢးအပှၤ တူၢ်လိာ်စ့ စံးဘၣ်အီၤလၢ စ့တၢးထၢနုာ်န့ၢ်လံ စ့လၢကဘၣ်ဟ့ၣ်ကဒါက့ၤတၢ် (mortgage payment) ဆူအစ့စ့စရီ (checking account) အပူၤ, ဒ်အမ့ၢ်ခရံာ်အိၣ်ဖျဲၣ်ကတီၢ် တၢ်ဟ့ၣ်အဂီၢ် န့ၣ်လီၤ. ခဲကနံၣ်အံၤ, အဲလဲၣ် ဒီး ထရ့ (Trey) ဟ့ၣ်လီးက့ၤ စရီအဂၤ လၢကဘၣ်ဟ့ၣ်တဖၣ် သ့စ့ၢ်ကီးဝဲ, ဒီးဆိၣ်ဂ့ၤပှၤတဂၤဂၤ ခီဖျိလၢခရံာ်အိၣ်ဖျဲၣ်တၢ်ဟ့ၣ်တမံၤသ့လံန့ၣ်လီၤ.

ယွၤအိၣ်ဒီး တၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤအကျိၤအကျဲလၢ အတလၢကွံာ် တၢ်လၢပမုၢ်လၢ်ပာ်န့ၣ်လီၤ. ရူၤသး ၁:၂၀-၂၁ ပာ်ဖျါဝဲ နီၢ်နၤဧမံ ဘၣ်လဲၤခီဖျိ တၢ်အိၣ်မူလၢအနး အခၣ်, ဒီးတၢ်သူၣ်ကၢ်သးလီၤ ခီဖျိလၢ အဝၤဒီးအဖိခွါတဖၣ် သံသဒၣ်အီၤအဃိန့ၣ်လီၤ. ရူၤသး ၄:၁၀ ပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်အိၣ်အသး အကီအခဲ, ဒီးလၢအဂီၢ်တၢ်မၤစၢၤအကျဲတအိၣ်လၢၤဘၣ်အံၤန့ၣ်…

ကစၢ်ယွၤတသးပ့ၤနီၣ်နၤဘၣ်

ဖဲယမ့ၢ်ဖိသၣ်တဂၤအဆၢကတီၢ်န့ၣ်, ယထၢဖှိၣ်ပာ်ဖှိၣ် တၢ်ဆှၢလံာ်အတၢ်ဂီၤခိၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲယ အဲ(န)ကိ (angkong) {အခီပညီ မ့ၢ် ‘ဖု’ လၢ ဖူၣ်ကံန့ အကျိာ် (Fukienese)} နၢ်ဟူ ယတၢ်သးစဲအဂ့ၢ်အံၤဒီး, စးထီၣ်ပာ်ဖှိၣ် အဝဲၤလီၢ် အလံာ်ပရၢအတၢ်ဂီၤခိၣ်တဖၣ် ကိးနံၤဒဲးန့ၣ်လီၤ. ဖဲယလဲၤအိၣ်သကိး ယဖုယဖံတဖၣ်တဘျီလၢ်လၢ်န့ၣ်, ယဖုဟ့ၣ်လီၤယၤလံာ်ဒၢတဖျၢၣ် အိၣ်ပှဲၤဒီး တၢ်ဂီၤခိၣ်ဃံလၤ အကလုာ်ကလုာ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်တဘျီန့ၣ် အဝဲစံးဘၣ်ယၤလၢ “ယတၢ်မၤ အါထီဘိဒၣ်လဲာ်, ယတသးပ့ၤနီၣ်နၤဘၣ်” န့ၣ်လီၤ.

ယဖုန့ၣ် တဒုးနဲၣ် အတၢ်အဲၣ်ကဟုကယာ်တၢ်ပျီပျီဘၣ်ဆၣ် ယသးကလၢၢ်ဘၣ် အတၢ်အဲၣ် ဒိၣ်ဒိၣ်ယိာ်ယိာ်န့ၣ်လီၤ. ခီဖျိကျိၤကျဲလၢအဒိၣ်အယိာ်, ဒီးလၢတၢ်ထိၣ်ဒွးအီၤတသ့တန့ၢ်အပူၤ, ယွၤ ဒုးနဲၣ်ပာ်ဖျါအတၢ်အဲၣ်လၢပှၤအံၣ်စရ့လးဖိအဂီၢ်, ဒီးဘိးဘၣ်သ့ၣ်ညါဝဲလၢ ယရှါ ၄၉:၁၅ အပူၤ “ယတသးပ့ၤနီၣ်ဘၣ်နၤဘၣ်” န့ၣ်လီၤ. တၢ်အပူၤကွံာ်န့ၣ် အပှၤဂီၢ်မုၢ်တဖၣ် ဘါတၢ်ဂီၤတၢ်ဖီၣ် ဒီးတဒိကနၣ်ယွၤအဃိ, ဘၣ်တူၢ်တၢ်နးတၢ်ဖှီၣ် လၢကီၢ်ဘၤဘူၤလိၣ်အဆၢကတီၢ်န့ၣ်, အဝဲသ့ၣ် သူၣ်အုးသးအုး ဒီးစံးဝဲလၢ အဆၢဖိ ၁၄ အပူၤ “ကစၢ်န့ၣ်…

မ့ၢ်နဲတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်တက့ၢ်

ဖဲ ကိဘ့း -၁၉ (covid-19) တၢ်ဆါသံသတြိာ်အကတီၢ်, ဒ့း (Dave) ဒီး ကါလၣ်(Carla) လူၤဃု တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဘါသကိးတၢ်လၢဟံၣ်န့ၣ်, ယံာ်ဝဲတဘျုးလါန့ၣ်လီၤ. တၢ်ပိာ်ထွဲတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့ အတၢ်နဲၣ်ကျဲတဖၣ်, လၢအထိၣ်ဃံး နီၢ်တဂၤဒီးတဂၤ ကထံၣ်လိာ်သးလၢကျဲအကလုာ်ကလုာ်န့ၣ်, မၤကီမၤခဲထီၣ်တၢ်အါန့ၢ်အန့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်ဆၢမုၢ်လၢ်ဝဲလၢ ကရ့လိာ်ဘၣ်ထွဲလိာ်သးဒီး ပှၤစူၢ်က့ၤနာ်က့ၤတၢ်ဖိတဖုန့ၣ်လီၤ. ကါလၣ် ဆှၢလီၤ လီလံာ်ပရၢဆူ ယအိၣ်ဒီးစံးဝဲ “အခဲအံၤ မ့ၢ်အကတီၢ်ကီခဲလၢ ပကဃုထံၣ်န့ၢ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်တဖှိၣ်အဂီၢ်လီၤ” န့ၣ်လီၤ. ယနီၢ်ကစၢ်ဒၣ်ယဲ တၢ်ဆၢထံၣ်လိာ်က့ၤသးဒီး ယတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်တမံၤဟဲအိၣ်ထီၣ်လၢ ယသးကံၢ်ပူၤန့ၣ်လီၤ.

ယကွဲးဆၢက့ၤအီၤလၢ, “အအံၤမ့ၢ် အကတီၢ်ကီခဲလၢ ပက‘မ့ၢ်’တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.” တၢ်ဆၢကတီၢ်ဒ်သိးအံၤန့ၣ်, ပတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ကဲထီၣ်လီၢ်ခၢၣ်သး လၢအနီၤဟ့ၣ်တၢ်အီၣ်တၢ်အီလၢ ခိၣ်ဃၢၤ လီၢ်ကဝီၤအပူၤ, ဒီးဒုးအိၣ်ထီၣ် တၢ်ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်ယွၤလၢအီၣ်လဲ (On Line), ဒီးကိး တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဖိကိးဂၤ ခီဖျိလၢကွဲၤဒီနၢ်ဒီး ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါ, ဃ့ထုကဖၣ်န့ၢ်တၢ်လၢအဝဲသ့ၣ်အဂီၢ် န့ၣ်လီၤ. ယဝၤသးဘိ ဒီးယၤ ပမၤသကိးဘါသကိးတၢ်, ဒ်သိးပကမ့ၢ် “တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်” လၢဟီၣ်ခိၣ်…

တၢ်တဘၣ်သးပာ်စၢၤ တခီတၢၤလၢထး, ဒီးယွၤအတၢ်အဲၣ်

“နတမ့ၢ်ပှၤလၢ ယကွၢ်လၢ်စိအသိးဘၣ်. ယဆိကမိၣ်လၢ ယကသးဟ့နၤလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ယတသးဟ့နၤဘၣ်.” ပှၤသးစၢ်တဂၤအံၤ အတၢ်ကတိၤတဖၣ် ဖျါဆူၣ်ဝဲဘၣ်ဆၣ် တၢ်နီၢ်နီၢ်န့ၣ် မ့ၢ်ဒၣ်အတၢ်ကျဲးစၢး မၤဂ့ၤတၢ်န့ၣ်လီၤ. ယလဲၤမၤလိတၢ် လၢအထံကီၢ်, ဒီးအပူၤကွံာ် နံၣ်လၢ အဆံတဖၣ်အဆၢကတီၢ်န့ၣ်, တၢ်ဒုးတၢ်ယၤကဲထီၣ်လၢအထံကီၢ်, ဒီးယထံကီၢ်အဘၢၣ်စၢၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲကရူၢ်ဖိတၢ်စံးကတိၤလိာ်သး, လၢတၢ်မၤလိဒၢးအပူၤအကတီၢ်, ယပာ်သူၣ်ပာ်သး, ဒီးဖျါလၢ တအဲၣ်ဒိးမၤဘၣ်ထွဲလိာ်အသးန့ၣ်လီၤ. ဖဲယသံကွၢ်အီၤလၢ မ့ၢ်ယမၤကမၣ်ဘၣ်နၤလၢ ကျဲတမံၤမံၤဧၣ်န့ၣ်ဒီး. စံးဆၢဝဲ “တမ့ၢ်လ့ၤတက့ၤဘၣ်. ဖဲတၢ်ဒုးတၢ်ယၤကဲထီၣ်ဒီး နထံကီၢ်အဆၢကတီၢ်, ယဖုဘၣ်တၢ်မၤသံအီၤအဃိ, ယသးဟ့ နပှၤကလုာ်တဖၣ်, ဒီးနထံကီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ခဲကနံၣ်အံၤ ယထံၣ်တၢ်လၢ အဒ်သိးလိာ်သးဒီး ပှၤတဖၣ်အိၣ်အါမံၤ, အဃိဒီးကဲထီၣ် တၢ်မၢကမၣ် လၢယဂီၢ်. ဒီးလၢပကမ့ၢ် ဒီတံၤဒီသကိးအဂီၢ် တၢ်ဂ့ၢ်ကီတအိၣ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ.”

တၢ်တဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သး ပာ်စၢၤဆိတခီတၢၤန့ၣ် ဒ်ပှၤကညီကလုာ်ဒူၣ်သ့ၣ်တဖၣ်အသိး အိၣ်ယံာ်တ့ၢ်မးလံန့ၣ်လီၤ. အပူၤကွံာ် အနံၣ်ခံကထိ, လၢသီန့ၣ် ဖဲစီၤနၤသန့ၤလးနၢ်ဟူ ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးအိၣ်ဆိးလၢ နစၤရ့းန့ၣ်ဒီး, အတၢ်ထံၣ်တခီတၢၤန့ၣ် အိၣ်ဖျါထီၣ်ဝဲတြၢၢ်ကလာ်န့ၣ်လီၤ. ယိၤ ၁:၄၆…

ဟ့ၣ်တၢ်ဒ် ခရံာ်ဟ့ၣ်အသိး

ဖဲ ၁၉၀၅ နံၣ်န့ၣ် ပှၤအမဲရကၤဖိပှၤကွဲးလံာ် အိၣ်.ဟဲနရံၣ် (O. Henry) ကွဲးဝဲ ခရံာ်အိၣ်ဖျဲၣ်အပူ လၢဘၣ်အသးတယုၢ် “ပှၤမၢ်ကူးတဖၣ် အတၢ်ဟ့ၣ်” (The Gift of the Magi) အကတီၢ်န့ၣ်, အနီၢ်ကစၢ် ဘၣ်ဂဲၤလိာ်ဝဲဒၣ်ဒီး အတၢ်ကီတၢ်ခဲတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်မၤအသးဒ်သိးအံၤအပူၤဒၣ်လဲာ်, အဝဲကွဲး ပူလၢအထိၣ်ဂဲၤပသးတယုၢ်, ဒုးနဲၣ်ဖျါသကဲာ်ပဝးဃံလၤလၢ အလီၤဂာ်ဒီးခရံာ်, လၢအမ့ၢ် “တၢ်စူးကွံာ်ညိကွံာ်သး” န့ၣ်လီၤ. လၢပူအပူၤန့ၣ်, မါလၢအဖှီၣ်ယာ်ဒိၣ်မးတဂၤ ဆါကွံာ်အခိၣ်သူဖးထီဃံလၤ ဖဲခရံာ်အိၣ်ဖျဲၣ်တချုးဘၣ်အနၤ, ဒ်သိးအကပှ့ၤန့ၢ် ထၢၣ်နၣ်ရံၣ်အပျံၤထူဖိလၢ အဝၤသးဘိအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, လၢခံန့ၣ် သ့ၣ်ညါထွဲဝဲလၢ အဝၤသးဘိဆါကွံာ် အထၢၣ်နၣ်ရံၣ်ဖိ ဒ်သိးကပှ့ၤန့ၢ် သံၣ်တကရူၢ်လၢ အမါအခိၣ်သူဃံလၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.

တၢ်ဟ့ၣ်အဒိၣ်ကတၢၢ်လၢ အဝဲသ့ၣ်ဟ့ၣ်တဂၤဒီးတဂၤအဂီၢ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲတၢ်စူးကွံာ်ညိကွံာ်သးန့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်မၤတၢ်န့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်အဲၣ်အဒိၣ်အယိာ်န့ၣ်လီၤ.

ဒ်န့ၣ်အသိး, ပူဖိအံၤ ပာ်ဖျါထီၣ် ပှၤမၢ်ကူးတဖၣ် (ပှၤကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့တဖၣ်) အတၢ်အဲၣ်အတၢ်ဟ့ၣ်ဆူ ဖိသၣ်ယ့ၣ်ရှူးခရံာ်အဂီၢ်, ဖဲလၢအတၢ်အိၣ်ဖျဲၣ်စီဆှံဝံၤအကတီၢ်န့ၣ်လီၤ (ကွၢ် မး…