တၢ်မၤန့ၢ်မၤနၢၤဒီးတၢ်တူၢ်ဆါသး
ဖဲ ‘‘တၢ်ကိၢ်ခါတၢ်မၤလိအတၢ်ရၠာစးဲၣ်တၢ်ကျဲၤ’’ တခါအကတီၢ်းစၢ်လဲၣ် အပူၤတဂၤအဂ့ၢ်လီၤႉ တၢ်ဂဲၤထံလိသးလၢ အဖီတၢၣ်အံၤအဂီၢ် ဟံးန့ၢ်အတၢ်ဆၢကတီၢ် အအါကတၢၢ်လီၤႉ ဖဲလၢခံကတၢၢ် အ၀ဲစးထီၣ်ဟးထီၣ် ဒ်သိးကလဲၤဆူတၢ်အခိၣ် စိထီကတၢၢ်န့ၣ် တၢ်တကဲထီၣ်ဒ်အရၠာစးဲၣ်ကျဲၤပာ်၀ဲအသိးဘၣ်ႉ တၢ်ထီၣ်ကစၢၢ်ကပၤ တတီၤန့ၣ် က့ှူၢ်ဖိတဂၤအိၣ်တမုာ်ဒီး ပိာ်ခွါဖိအံၤ ပာ်လီၤသးလၢ ကကျဲးစၢးတုၤအိၣ် အဖီတၢၣ်အလီၢ် အ၀ဲကအိၣ်တ့ၢ်ဒီးအီၤလၢ တၢ်လီၢ်ခံ ဒ်သိးကမၤစၢၤအီၤလီၤႉ
လၢတၢ်မၤလိဒၢးပူၤန့ၣ် သရၠာစးၣ်န့ၣ် သံကွၢ်၀ဲ ‘‘က့ၢ်ဂီၤဒိမိၢ်ပှၢ်ဖဲတၢ်တဲအံၤ အပူၤအံၤ မ့ၢ်ပှၤတမၤနၢၤတၢ် မ့ၢ်လၢအ၀ဲတထီၣ်တုၤဆူကစၢၢ်ခိၣ်အဃိဧါ’’ ပျဲၢ်တဂၤ စံး၀ဲလၢ ‘‘မ့ၢ်လီၤၣ် မ့ၢ်တၢ်အ့ှှူအဃိ’’န့ၣ်လီၤႉ မ့မ့ၢ်ဖိသၣ်အဂၤ တဂၤတတူၢ်လိာ်၀ဲဘၣ်ႉ အ၀ဲဟ့ၣ်ထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်လၢ ပိာ်ခွါဖိအံၤ တ့ှှူဘၣ်ၣ် မ့ၢ်ဒ်သိးကမၤစၢၤ ပှၤတဂၤဂၤအဃိလီၤႉ
ဖဲပသုးကွံာ်ပတၢ်ကူၣ်ကျဲၤတဖၣ် ဆူတၢ်ကပၤဒီး ကဟုကယာ်ပှၤဂုၤဂၤန့ၣ် မ့ၢ်ပဟူးဂဲၤမၤတၢ် ဒ်ယ့ၣ့်ှှူးအသိးလီၤႉ ယ့ၣ့်ှှူးဟ့ၣ်လီၤကွံာ် တၢ်အိၣ်ဘၣ်လၢ ဟံၣ်တဖျၢၣ်အပူၤၢ်ကျိၣ်စ့တၢ်ဟဲနုာ်‚ ဒီးပှၤအါဂၤအတၢ်တူၢ်လိာ်ၣ်ၣ် လီၤဆီလိာ်ဒီး တၢ်မၤနၢၤလၢ ယွၤအမဲာ်ပူၤလီၤႉ ယွၤပာ်လုၢ်ပာ်ပရၤ တၢ်သးကညီၤ (တၢ်သးအိၣ်) လၢအမိၤပှၤ ဒ်သိးပကမၤပူၤဖျဲးပှၤလၢ အဒိးဘၣ်တၢ်ဘျုးဒီး ဘၣ်ဒိဆါတဖၣ်လီၤ…
ဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်လၢပအဲၣ်ဒိး
အ့ၣ်ရၠာစးီၣ်ဘၢ အိၣ်ခိးကနၣ် တၢ်ဖးအစၢလၢ အမဲရၠာစးကၤပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါ ကပာ်ဖျါထီၣ်လီၤႉ မ့ၢ်တၢ်ဆၢဆူၣ်ဆၢမနၤလၢ အ၀ဲဒီး သီမၢးကၠဲးဖၢၣ်စၢၣ် ခံဂၤ အဘၢၣ်စၢၤ ဖဲအနံၣ် ၁၈၀၀ ကီၢ်ခိၣ်တၢ်ဃုထၢြပၢန့ၣ် ဘၢ အိၣ်ဒီး တၢ်နာ်န့ၢ်လီၤသး အဂ့ၢ်ဂံၢ်ထံးလၢ ကဘၣ်တၢ်ဟ့ၣ်အီၤအနၢၤလီၤႉ ဘၣ်ဆၣ်‚ အ၀ဲဃၣ်ကွံာ်ၣ်‚ လၢခံကတၢၢ် ဘၢ ဘၣ်သံ ဒ်သးပှၢ်ထုတ့ှုၤတဂၤအသိးလီၤႉ
ဖဲစီၤပၤစီၤဒၤ၀ံး တုၤအိၣ်မံၤတုာ်ပှၢ်တီၤအကတီၢ်ၣ် တၢ်ပူထီၣ်န့ၣ် ဃၣ်ကွံာ်သးလီၤ (း၁၁-၅၃) ႉ စီၤအဒိနံၤယၤ အတၢ်ကမၣ်ဘၣ်တၢ်ဒုးပူၤဖျဲးဘၣ်ဆၣ်ၢ်စီၤပၤအလီၢ်ၢ်သးလီတၢ်လၢ အတမ့ၢ်ပတၢ်ထဲလဲၣ်ညါ လဲၣ်ႉ ပကဂုာ်ကျဲးစၢး ဟံးန့ၢ်တၢ်စိတၢ်ကမီၤနီၢ်ကီၢ်ထဲလဲၣ်ဂ့ၤထဲလဲၣ်ဂ့ၤ‚ မ့တမ့ၢ်‚ တၢ်စုလီၢ်ခီၣ်ခိၣ်ၢ်အါထီၣ်တၢ်ဆူညါထီဘိလီၤႉ ပတလီၤဂာ်ဒီးယ့ၣ့်ှှူးလၢအမ့ၢ်ပှၤ ‘‘ဆီၣ်လီၤအသးဒီးစူၢ်၀ဲတုၤ အဒိးသံအသး‚ တုၤအဒိးသံအသးလၢထူၣ်စုညါအလိၤ’’ (ဖံ ၂း၈) ထဲလဲၣ်ညါလဲၣ်ႉ
လၢတၢ်ဘျံးကဒါအပူၤၢ်တၢ်န့ၣ် တဟဲစိာ်န့ၢ်ပှၤလၢ ပတၢ်မိၣ်န့ၢ်သးလီအမ့ၢ်အတီကတၢၢ်အယိာ် ကတၢၢ်ဘၣ်ႉ တၢ်ပာ်လီၤတၢ်အစၢဆူ ယွၤအစုပူၤန့ၣ် မ့ၢ်ကျဲထဲတဘိဧိၤလၢ အဆှၢဆူ တၢ်ဃူတၢ်ဖိးဒီး တၢ်သးခုလီၤႉ
မံသပ့ၤမုာ်မုာ်
ဖဲယတံၤသကိး ဖလီး မံတန့ၢ်လၢ မုၢ်နၤကတီၢ်န့ၣ် အ၀ဲဆိကမိၣ်ထီၣ် ထါသး၀ံၣ် ‘‘ယကစၢ် ယ့ၣ့်ှှူး ယအဲၣ်နၤ’’ အဖျၢၣ်လီၤႉ အ၀ဲကိးတၢ်သး၀ံၣ်အံၤ ‘‘မုၢ်နၤယိာ် အတၢ်သး၀ံၣ်’’ န့ၣ် မ့ၢ်လၢတၢ်သး၀ံၣ်အံၤ မၤစၢၤအီၤ ဒ်သိးကသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ် ကစၢ်ယွၤ အတၢ်အၢၣ်လီၤတဖၣ်ဒီး တၢ်ဂ့ၢ်အါမံၤလၢ အ၀ဲဘၣ်အဲၣ်ယွၤအဃိလီၤႉ
တၢ်မံန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်လၢအလိၣ်တမံၤ - ဘၣ်ဆၣ် တဘျီတခီၣ်န့ၣ် ပကမံအဂီၢ်ကီ - လၢပတၢ်အိၣ်မူတနီၤ အပူၤန့ၣ်လီၤႉ မ့ၢ်ဖဲတၢ်မၤဘၣ်ပသးလၢ သးစီဆှံကစၢ် မၤသ့ၣ်နီၣ်ပှၤ ဘၣ်ဃး ပတအၢၣ်လီၤပတၢ်ကမၣ်အခါလီၤႉ မ့တမ့ၢ်ဘၣ်ဒီး ပစးထီၣ် ဘၣ်ယိၣ်တၢ်လၢ ပတၢ်မၤ‚ ပတၢ်ရၠာစး့လိာ်ဘၣ်ထွဲ‚ ပကျိၣ်ပစ့‚ ပတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ခ@ၣ် စးထီၣ်အိၣ်ထီၣ်လၢပခိၣ်နူာ်ပူၤလီၤႉ ပပာ်မၤပသးလၢပအၢၣ်လီၤတၢ်ၣ် ပသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ တၢ်န့ၣ်ပူၤကွံာ်တယံာ်ဒံးဘၣ်လီၤႉ
ဖဲလံာ်တၢ်ကတိၤဒိ ၃း၁၉-၂၄ အပူၤ စီၤပၤ့ှှလိၤမိၤ ဟ့ၣ်ကူၣ်၀ဲလၢ ဖဲပဒိးန့ၢ် ယွၤအကူၣ်သ့ၣ် ပဒိးန့ၢ်တၢ်မံမုာ်အဘျုးလီၤႉ နီၢ်နီၢ်တခီ အ၀ဲတဲဖျါ၀ဲလၢ ‘‘ဒီးကကဲထီၣ်တၢ်မူလၢနသါအဂီၢ်ႉႉႉတုၤနမံလီၤဒီး နတပျံၤဘၣ် တၢ်ဘၣ်ႉ နကမံသပ့ၤမုာ်မုာ်လီၤ’’…
တမ့ၢ်လၢပတၢ်မုာ်တၢ်ပၢၤအဂီၢ်ဘၣ်
ဒဲၢ် (န) န့ၣ် နီအသိလ့ၣ်ယီၢ်အခါ သိလ့ၣ်တဆိ ဟဲဃၣ်တရၠာစးံးနုာ်လီၤဆူအတၢ်လဲၤကျဲပူၤ သတူၢ်ကလာ်ဒီး ဆီၣ်ဖျိးအီၤဆူသိလ့ၣ်လဲၤတၢ်က့ၤတၢ်တဖၣ်အကျါလီၤႉ ခံနွံပူၤကွံာ် လီၢ်ခံ ဖဲဒဲၢ် (န) ပၢၢ်ထီၣ်က့ၤလၢ ခိလၢ ပှၤကွၢ်တၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးတၢ်ဆါဟံၣ်န့ၣ်ၢ်လၢၤဘၣ်လီၤႉ ဒဲၢ် (န) ထုကဖၣ်လၢ ယွၤကယါဘျါအီၤ ဘၣ်ဆၣ် တၢ်တမၤအသးဘၣ်ႉ လၢတၢ်န့ၣ်အလီၢ် ဒဲၢ် (န) နာ်ကစၢ်ယွၤန့ၣ် သိၣ်လိအီၤလၢ တၢ်သးအိၣ်အပူၤလၢ တၢ်အိၣ်မူ ဖဲဟီၣ်ခိၣ်အံၤ မ့ၢ်ဒ်သိးပကလီၤဂာ်အါထီၣ်ဒီးခရၠာစးံာ်လီၤႉ ဘၣ်ဆၣ် တၢ်ဒ်သိးန့ၣ် တကဲထီၣ်၀ဲ ဖဲတၢ်ကိးမံၤလဲၤအသးဘ@ဘ@ဆှီဆှီအခါဘၣ်ႉ မၤအသး ဖဲတၢ်အိၣ်မူကီခဲ၀ဲအကတီၢ်လီၤႉ ပလဲၤခီဖျိ မုၢ်တနံၤန့ၣ် မုာ်၀ဲဖဲပဘၣ် တၢ်မၢန့ၢ်ဆီၣ်ခံ ဒ်သိးပကသန့ၤသးလၢယွၤ ခီဖျိတၢ်ထုကဖၣ်န့ၣ်လီၤႉ
ပှၤတၢ်မၢဖိစီၤပီလူး စံး၀ဲဘၣ်ဃး တၢ်အိၣ်ဆၢထၢၣ်ဂၢၢ်ကျၢၤဒီးယွၤအတၢ်ဘျုး ခံမံၤ - သးလၢအကျၢၤမုဆှုဒီး တၢ်အိၣ်ဒီးတၢ်သူၣ်ဖှံသးညီ ဖဲတၢ်တူၢ်ဘၣ်ခီၣ်ဘၣ်တၢ် အခါလီၤ (ရၠာစးိမ့ၤ ၅း၃-၄) ႉ တၢ်ဘျုးတၢ်ဖှိၣ်ခံမံၤအံၤ တမ့ၢ်တၢ်ကိးတမံၤလၢ တၢ်ကတူၢ် တၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်လၢတၢ်သ့တူၢ်တၢ်လၢ တၢ်သးခူတလ့ၢ်အပူၤဘၣ်‚ မ့တမ့ၢ်ၣ်‚…
တၢ်ဘၣ်တ့အတၢ်လီၤလိၢ်လီၤသး
ဖဲ တ့ၣ် (မ) မၤ ‘‘တၢ်ဟးလၢခီၣ်မုာ်သး’’ လၢ ့ှူးကလ့း့ှှၢၣ် လၢအအိၣ် ဖဲကီၢ်စဲၣ်အလး (စ) ကၤအခါ‚ အ၀ဲထံၣ်ဘၣ်တၢ်တနီၤလၢ အတထံၣ်တ့ၢ်၀ဲတဖၣ်လီၤႉ တ့ၣ် (မ) မ့မ့ၢ်ဒၣ်ကယၢာ် ပှၤတဂၤလၢ ဃိထံမၤလိသ့ၣ်ညါသးလၢ ထံလီၤသကၤကျိအဂ့ၢ်သနာ်က့ ထံဃံာ်ဖျၢၣ် ဆံးဆံးဖိအါဂီၢ်မုၢ်ဂီၢ်ပၤအဂ့ၢ် အ၀ဲတသ့ၣ်ညါအလၢအပှဲၤဘၣ်ႉ ဖဲအ၀ဲဃုသ့ၣ်ညါက့ၤ ထံဃံာ်ဖျၢၣ်ဆံးလါလါကပီၤကပီၤဖိတဖၣ်အဂ့ၢ် အါနံၣ်အါလါ၀ံၤအလီၢ်ခံၢ်၀ဲလၢ ထံဃံာ်ဖျၢၣ်ဆံးဖိတဖၣ်အံၤ တစဲဘူးလိာ်သး ဒ်ထံဃံာ်လၢ သ့ၣ်ထံးမုၢ်လိၤတဖၣ်အသိးဘၣ်‚ ဒီးတၢ်လၢ အလီၤကမၢကမၣ်အဒိၣ်အအါ တခီၣ် တ့ၣ် (မ) ဒီးအပှၤမၤသကိးတၢ်ဖိတဖၣ် ဆိကမိၣ်၀ဲလၢ တၢ်ကမူၣ်ဖျၢၣ်တဖၣ်အံၤ ဘၣ်တၢ်အူဖျိး လၢကလံၤ မ့တမ့ၢ် ယွၤလီၤဆူတၢ်လူၢ်ဖီလာ်လီၤၢ်တၢ်အစၢဘၣ်ဃး ထံဃံာ်ဖျၢၣ်ဖိတဖၣ် လဲၤတၢ် ဒ်လဲၣ်အဂ့ၢ် လီၤတံၢ်ဒံးဘၣ်ႉ တၢ်ခူသူၣ်တဖၣ်အံၤ ပာ်ဖျါ ကစၢ်ယွၤအတၢ်သ့တၢ်ဘၣ် ဘၣ်ဃးတၢ်တ့လီၤန့ၣ်လီၤႉ လၢကစၢ်ယွၤ တ့လီၤတၢ် အတၢ်မၤအပူၤန့ၣ်‚ ကစၢ်ယွၤမၤပှဲၤ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီး ‘‘နီၣ်ဧိၤမံၤဧိၤ’’ ဒ်တၢ်အမုၢ်တၢ်ဘိဒီး သ့ၣ်ထံးတဖၣ် အသိးလီၤ (၁ မိၤ…
