တၢ်ဂ့ၢ်ကီလၢတၢ်အညါပူၤ
လၢအပူၤကွံာ်စှၤနံၣ်‚ ထိၣ်တလ့တဘ့ၣ် စးထီၣ်ဖျးတၢ်လၢပဟံၣ်ကပၤန့ၣ်လီၤႉ ပဆိကမိၣ်လၢတၢ်ဂ့ၢ်ကီအံၤ ကမ့ၢ်ဒၣ်လၢတၢ်အချၢန့ၣ်လီၤႉ ၀ံၤအလီၢ်ခံ‚ ဘၣ်တနံၤ‚ ယဖိခွါဒီးယၤပပိာ်ထီၣ်ဃီ ဒီးထီၣ်ကွၢ်တၢ်ဆူဒၢးဖိလၢ အဘူးဒီးဟံၣ်ခိၣ်ဒုး‚ ထိၣ်တဘ့ၣ် ယူၤကွံာ်ဒီးပဖုးဘၣ်ပသးလီၤႉ တၢ်ဂ့ၢ်ကီ မ့ၢ်တၢ်လၢအနးန့ၢ်ဒံး တၢ်လၢပသးဒ့ဒီ‚ တၢ်အံၤ မ့ၢ်တၢ်လၢအကဲထီၣ်သးလၢပဟံၣ်ပူၤန့ၣ်လီၤႉ
ဖဲကစၢ်ယ့ၣ့်ှှူးဟဲတုၤလၢ၀့ၢ်ယ့ှူၤ့ှှလ့ၣ်‚ ပှၤဂီၢ်မုၢ်တဖၣ် မုၢ်လၢ်လၢအ၀ဲ ကမ့ၢ် ပှၤတဂၤလၢ တၢ်ကမၤဘၣ်လိာ်အ၀ဲသ့ၣ်အတၢ်ဂ့ၢ်ကီလၢအချၢလၢအမ့ၢ်‚ တၢ်ဆီၣ်သနံး အ၀ဲသ့ၣ်လၢ ပှၤရၠာစးိမ့ၤဖိတဖၣ်န့ၣ်လီၤႉ အ၀ဲသ့ၣ်ကိးသBတီထီၣ်ဆူၣ်ဆူၣ် ‘စီၤဒၤ၀ံး အဖိခွါဧၢ‚ အုၣ်က့ၤခီၣ်က့ၤခဲကနံၣ်အံၤတက့ၢ်ႉ ပှၤလၢအဟဲလၢယွၤအမံၤတဂၤအံၤ မ်အဘၣ်တၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤတက့ၢ်ႉ အုၣ်က့ၤခီၣ်က့ၤ ခဲကနံၣ်အံၤ လၢတၢ်ထီကတၢၢ်တက့ၢ်’’ (မး၂၁း၉) ႉ
တၢ်အံၤမ့ၢ်တၢ်အကတီၢ်လၢ အ၀ဲသ့ၣ်အိၣ်ခိးမုၢ်လၢ်တ့ၢ်စီၤပၤ လၢကစၢ်ယွၤ ဃုထၢ၀ဲ ဟဲလံန့ၣ်လီၤႉ ဖဲကစၢ်ယွၤ မ့ၢ်ဃုထၢပှၤလၢ ကမၤထူၣ်ဖျဲးတၢ်လၢကမၤက့ၤ တၢ်စးထီၣ်မၤဂ့ၤထီၣ်တၢ်သၢပျၢၤ‚ အ၀ဲကစးထီၣ်မၤ၀ဲလၢ တၢ်အကမၣ်လၢ တၢ်အချၢန့ၣ် ဘၣ်ဧါႉ ဘၣ်ဆၣ်‚ လၢလံာ်တၢ်သးခုကစီၣ်အါဘ့ၣ်အပူၤ‚ ‘တၢ်နုာ်လီၤဆူ ၀့ၢ်ယ့ှူၤ့ှှလ့ၣ် ဒီး တၢ်မၤနၢၤ’ အံၤ‚ ပိာ်ထွဲထီၣ်အခံဒီး တၢ်ဟီထီၣ်ကွံာ် ကယဲၢ်ပှၤပရၤတၢ်ဒီး…
လပီဖိလၢထံမဲာ်ဖံးခိၣ် ဒုးကဲထီၣ်တၢ်ကမၤအသးတမံၤမံၤ
ကလံၤစိးကၣ်နၣ်အလံာ်စီဆှံကၠိဆံးဆံးဖိတဖျါလီၤသးကတုၤဘၣ်ႉ တၢ်သူၣ်ထီၣ်ဘၣ် တၢ်ဒုးအခိၣ်လၢပှာ်၀ါ‚ တၢ်ဒူၣ်အီၤလၢသ့ၣ်ဖျၢၣ် ဒီးကၠိဖိအိၣ်ထဲစုတစီှၤလီၤႉ ဘၣ်ဆၣ်‚ ဘီး (ပ) ဟ့ယဲး (စ) ဂၢ်လီၤအတၢ်အိၣ်မူဆူ ကၠိဖိတဖၣ်အံၤအပူၤန့ၣ်လီၤႉ အ၀ဲဟ့ၣ် အ၀ဲသ့ၣ် လၢတၢ်ကဲခိၣ်ကဲနၢ်လီၢ်လၤတဖၣ် ဒီးဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါစ့ၢ်ကီး အ၀ဲသ့ၣ်လၢ တၢ်ကစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ဒီးသိၣ်လိတၢ်‚ ဖဲလၢတဘျီဘျီအ၀ဲသ့ၣ် မ့ၢ်ယုာ်အသးဒၣ်လဲာ်န့ၣ်လီၤႉ ဖဲ ဘီး (ပ) အသးသမူဟးထီၣ်ကွံာ် ၀ံၤအလီၢ်ခံ‚ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အဖုလၢအဆံဘျဲၣ်‚ ကၠိတဖၣ်ဒီးတၢ်အိးအါထီၣ် လံာ်စီဆှံကၠိအဂၤခံဖျၢၣ်လၢ ကၣ်နၣ်ဒီတက၀ီၤ တၢ်ကိးမံၤစးထီၣ် အသးဒၣ်လၢ‚ ပှၤလၢအဖျိထီၣ်လၢ ကၠိဆံးဆံးဖိအံၤ န့ၣ်လီၤႉ
ဖဲစီၤပၤအၢ်တၤ့ှှါ့ှှတၤ ပၢတၢ်ဖဲချႉခႉန (၄၆၅-၄၂၄) ကတီၢ်‚ ပှၤလုၢ်တၢ်အဒိၣ် စီၤဧ့ြစၤကိးဖှိၣ်ပှၤယူဒၤဖိတဖုလၢ အဘၣ်တၢ်စိာ်မၢကဲကုၢ်ဆူ တၢ်ကက့ၤကဒါက့ၤဆူယ့ှူၤ့ှှလ့ၣ် န့ၣ်လီၤႉ ဘၣ်ဆၣ်‚ စီၤဧ့ြစၤ တထံၣ် ပှၤလ့ၤ၀ံဖိတဖၣ်လၢ အ၀ဲသ့ၣ်အကျါဘၣ် (ဧ့ြစၤ ၈း၁၅) ႉ အ၀ဲလိၣ်ဘၣ် ပှၤလ့ၤ၀ံၤတဖၣ် ဒ်သိးကမၤတၢ်ဒ်ပှၤလုၢ်တၢ်အဒိၣ်တဖၣ်အသိးန့ၣ်လီၤႉ လၢ တၢ်အံၤအဃိ‚ အ၀ဲမၤလိာ် ပှၤအခိၣ်တဖၣ်လၢ က‘‘ဟဲစိာ်ပှၤမၤတၢ်အခ့အပှၤအတၢ်…
တၢ်အးလီၤသးလၢာ်လၢာ်ဆ့ဆ့
ပှၤခံဂၤဘၣ်တၢ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်လၢ မၤတၢ်လၢပှၤဂုၤပှၤဂၤအဂီၢ်‚ လၢကစၢ်ယ့ၣ့်ှှူးအဂီၢ် အ၀ဲသ့ၣ်ပာ်တ့ၢ်ကွံာ် ပီညါဒွဲလၤအတၢ်ဖံးတၢ်မၤတဖၣ် ဒ်သိးကလုၢ်ထီၣ်အသး‚ ဆူတၢ် လီၢ်လၢ အ၀ဲသ့ၣ်နာ်လၢ ကစၢ်ယွၤကိးအ၀ဲသ့ၣ်န့ၣ်လီၤႉ ကၠ့မ်ႉအိၣ်ႉဖရၠာစး့ၣ်စၢၣ် (၁၈၈၆-၁၉၃၈) ဆၢတဲာ်တၢ်လၢ‚ အသုတဂုာ်ကျဲးစၢးတၢ် ဆူတၢ်ကကဲထီၣ် ပှၤဒ့တနၢ်လၢမူးသးဖှံတခါလၢကီၢ်အဲကလံး‚ လၢကမၤတၢ်လၢပှၤလံၣ်စူၣ်ဖိလၢ အအိၣ်လၢတ့ှူးကီၢ်‚ ဒီးပှၤအမဲရၠာစးကၤဖိ ကၠဲးစၢၣ်ဘဲ (န) ဘဲထၢၣ် (၁၈၅၅-၁၉၃၉) တခီ‚ ဃုထၢ ဒ်သိးလၢ ကကဲထီၣ် ပှၤစိာ်တၢ်သးခုကစီၣ်လၢ တၢ်ကဂုာ်ကျဲးစၢးတၢ်လၢ တၢ်လုၢ်အီၣ်သးသမူ လၢပီညါဒွဲလၤအလီၢ်န့ၣ်လီၤႉ လၢခံအ၀ဲကွဲးထါသး၀ံၣ်တယုၢ် လၢအမ့ၢ် ‘ခဲလၢာ်ဟ့ၣ်ယဲလံ’ န့ၣ်လီၤႉ ဖဲအအိၣ်ဒီးတၢ်ဖံးတၢ်မၤတမံၤလၢ ပီညါဒွဲလၤအံၤ မ့ၢ်တၢ်ကိးအလၢအပှဲၤလၢ ပှၤအါဒံအါဂၤအဂီၢ်‚ ပှၤတဖၣ်အံၤ နာ်လၢကစၢ်ယွၤကိးအ၀ဲသ့ၣ် ဒ်သိး ကဆိကတီၢ် တၢ်လုၢ်အီၣ်သးသမူတခါလၢ ပှၤအဂၤတဖုအဂီၢ်န့ၣ်လီၤႉ ကမ့ၢ်သ့ၣ်သ့ၣ်‚ အ၀ဲသ့ၣ် ဘၣ်တၢ်ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါလၢ ကစၢ်ယ့ၣ့်ှှူးအတၢ်ကူၣ်လိာ်တၢ်ဆူ ပှၤထူးပှၤတီၤသးစၢ်‚ သးစၢ်ပှၤခိၣ်ပှၤနၢ်ဆူ တၢ်ကညိကွံာ်တၢ်လၢအအိၣ်ဒီးအီၤ ဆူတၢ်ကပိာ်အ၀ဲ (ယ့ၣ့်ှှူး) အခံ (မၢ်ကူး ၁၀း၁၇-၂၅) န့ၣ်လီၤႉ တၢ်အုၣ်သးလၢတၢ်ဘၣ်ဆီတလဲကွံာ်တၢ်‚ စီၤပ့းတ့ှူး…
တၢ်လီၢ်လၢအယိာ်ကတၢၢ်တဖၣ်
ဘံးထၢၣ်ဟူကိၣ် (၁၈၀၂-၁၈၈၅) မ့ၢ်ပှၤကွဲးထါဒီး လံာ်တၢ်တဲဖးထီတဂၤ‚ ဖဲတၢ်ရၠာစး့လိာ် မုာ်လိာ်ဒီး ထံဂ့ၢ်ကီၢ်ဂ့ၢ် တၢ်လဲလိာ်ဖးဒိၣ်လၢ အဒုးကဲထီၣ်တၢ်သဘံၣ်ဘုၣ်‚ လၢနံၣ် ကယၤ ၁၉‚ ကီၢ်ြဖၣ်စ့ၣ် အံၤ ကမ့ၢ်သ့ၣ်သ့ၣ် တၢ်သ့ၣ်ညါအီၤ အဂ့ၤကတၢၢ်လၢ အတၢ်ကွဲးလၢ အပတီၢ်ထီ ‘‘လဲးစ် မံး (စ) ရၠာစး့ဘၢၣ် (စ) ’’ န့ၣ်လီၤႉ လၢခံ‚ ဖဲတၢ်ဆၢကတီၢ် ပူၤကွံာ် အနံၣ်ကယၤအလီၢ်ခံ‚ ပှၤသံကျံတဂၤ ဟံးန့ၢ်အ၀ဲ အတၢ်တဲဖးထီအဖျၢၣ်ဒီး တၢ်အံၤကဲထီၣ် ပစၢၤသွဲၣ်အတၢ်ထုးထီၣ် တၢ်လၢအမံၤဟူသၣ်ဖျါကတၢၢ်တခါ အတၢ်ဖံးတၢ်မၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤႉ တၢ်အံၤ တမၤကမၢကမၣ် ပှၤကဲၣ်ဆိးဘၣ်ႉ ဒ်တဘျီ ဟူကိၣ် စံးတ့ၢ်၀ဲအသိး‚ ‘‘တၢ်သံကျံပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်လၢ တၢ်တဲဖျါအီၤလၢထးခိၣ်တသ့ ဒီး လၢတၢ်အံၤ အဖီခိၣ်‚ တလိၣ်စ့ၢ်ကီးလၢ ကဘၣ်အိၣ်ဘရၣ်အိၣ်ဘှီၣ်ဘၣ်လီၤ’’ႉ
ပှၤကွဲးထါစံးထီၣ်ပ့တၢၤသရၠာစးၣ်တဖၣ် ကတူၢ်လိာ်တၢ်အံၤလီၤႉ အ၀ဲသ့ၣ်အတၢ်သး၀ံၣ်ဒီး တၢ်ထုကဖၣ်တဖၣ် မၤပှဲၤပှၤလၢတၢ်သးတီ လၢတၢ်ပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်လၢသးသမူတၢ်တူၢ်ဘၣ်လၢ တၢ်ဟးဆှဲးတသ့ဘၣ်တဖၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤႉ အ၀ဲသ့ၣ်ထိးဘၣ် ပှၤလၢ တၢ်လီၢ်အါတီၤ…
ဃ့ၢ်ဒ်သိးကစံးဘၣ်တဲဘၣ်တၢ်
စိၤဆၢကတီၢ်ခဲအံၤ‚ အတၢ်ဃ့ၢ်သBတီၤ မၣ်ရၠာစးသိၣ်အံၤ သန့ၤထီၣ်သးလၢ ပှၤဟ့းလ့ၣ်ဖိလၢ အဃ့ၢ်စိာ်ဆှၢတၢ်ကစီၣ် ဖဲၣ်ဒံၢ်ဖဲး (စ) န့ၣ်လီၤႉ ဒ်တၢ်စံၣ်ဃဲၤတဲဃဲၤလၢပျၢၤအိၣ်၀ဲအသိး‚ ဖဲ ဘံၣ်စံၣ် ၄၉၀ အ၀ဲဃ့ၢ်လၢတၢ်တယာ်ကအိၣ် မံးလာ် ၂၅ ဃၣ်ဃၣ် (ကံၣ်လိၣ် မံၣ်တၣ် ၄၀) လၢမၣ်ရၠာစးသိၣ်ဆူ အၤသ့ၣ်‚ ဒ်သိးကတဲဖျါထီၣ် ပှၤဟ့းလ့ၣ်ဖိ အတၢ်မၤနၢၤအဒုၣ်အဒါလၢ အမ့ၢ်ပှၤဖၢ့ှှၣ်ဖိတဖၣ်လၢ ဟဲနုာ်ဆူၣ်ပျိဆူၣ်တၢ်န့ၣ်လီၤႉ တနံၤအံၤ‚ ပှၤကညီတဖၣ် ဃ့ၢ်သBတီၤ မၣ်ရၠာစးသိၣ်လၢနီၢ်တဂၤ အတၢ်သူၣ်မံသးမုာ်အဂီၢ်လၢ တၢ်ကမၢနၢၤတၢ်လၢ တၢ်လိာ်ကွဲ‚ ဘၣ်ဆၣ် ဖဲၣ်ဒံၢ်ဖဲး (စ) တခီ အိၣ်ဒီးတၢ်တိာ်ဖးဒိၣ်လၢအတၢ်ဂုာ်ကျဲးစၢး အလီၢ်ခံ‚ အ၀ဲအခီၣ်ကါတခါစုာ်စုာ်လၢအဃ့ၢ်အံၤ လၢတၢ်သးခုလီၤလီၤဆီဆီလၢ တၢ်ကရၠာစးၤလီၤနီၤလီၤ တၢ်သးခုကစီၣ် ဆူအဘူးအတံၢ်တဖၣ်အအိၣ်န့ၣ်လီၤႉ
ဖဲတၢ်အံၤပူၤကွံာ်အလီၢ်ခံ အနံၣ် ၅၀၀ ဃၣ်ဃၣ်‚ ပိာ်မုၣ်ခံဂၤစ့ၢ်ကီး ဃ့ၢ်ဒ်သိး ကစံးဘၣ်တဲဘၣ်တၢ်သးခုကစီၣ်လၢ အကါဒိၣ်ကတၢၢ်လၢ တၢ်စံၣ်စိၤတဲစိၤကိးမံၤအပူၤ န့ၣ်လီၤႉ ဖဲနီၢ်မၤရၠာစးံ ဒီးနီၢ်မၤရၠာစးံမၤကဒၤလ့ၣ် လဲၤတုၤဖဲတၢ်သွၣ်ခိၣ် ဖဲကစၢ်ယ့ၣ့်ှှူး ဘၣ်တၢ်ပာ်လီၤအလီၢ်‚…
