သးသမူအမ့ၣ်လိၣ်ကွဲအသဟီၣ်
လၢတချုးနံၣ်ထီၣ်သီအမဲာ်ညါတနၤ ‘‘မ့ၣ်လိၣ်ကွဲ’’ အသဟီၣ်လၢအဆူၣ် နဲၣ်တၢ်ပနီၣ်လၢ ၀့ၢ်ဒိၣ်၀့ၢ်ဆံးကိးဖျၢၣ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီတဘ့ၣ်‚ တၢ်ကလုၢ်အံၤသီၣ်သBထုးလၢ တၢ်တိာ်တၢ် အဖီခိၣ်န့ၣ်လီၤႉ ကဟၣ်လၢအဘှီထုးထီၣ်တၢ်အံၤ စံးလၢ‚ လၢအ၀ဲသ့ၣ်အန့ဆၢၣ်န့ၣ် မ့ၢ်မ့ၣ်လိၣ်ကွဲအကပီၤလၢ ပ့ၢ်ထီၣ် ကဘၣ်လီၤဖးလၢကလံၤကထၢန့ၣ်လီၤႉ ‘‘တၢ်ပိၢ်ဖးအသီၣ်တဘီ၀ံၤတဘီ’’ အပိၢ်ဖးအသီၣ်အဒိၣ်ကတၢၢ် ဟဲအိၣ်ထီၣ်လီၤလီၤဆီဆီ ဖဲတၢ်အံၤမ့ၢ်ပိၢ်ဖးထီၣ်လၢ အဘူးဒီးဟီၣ်ခိၣ်လိၤန့ၣ်လီၤႉ တၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်တဖၣ်စ့ၢ်ကီး သီၣ်ကအူးထီၣ်သ့၀ဲလၢ ပသးကံၢ်ပူၤ‚ ဒီးလၢပဟံၣ်ပဃီအပူၤန့ၣ်လီၤႉ ‘‘မ့ၣ်လိၣ်ကွဲ’’ တဖၣ်လၢသးသမူ ဒ်အမ့ၢ်တၢ်ဘၣ်ဂုာ်ကျဲးစၢးဟူးဂဲၤလၢ ဟံၣ်ဖိဃီဖိ တၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်‚ တၢ်ဘၣ်ထွဲလိာ်သး တၢ်ဂ့ၢ်ကီတဖၣ်‚ တၢ်တၤတၢ်လၢတၢ်ဖံးအီၣ်မၤအီၣ်တဖၣ်‚ ကျိၣ်စ့အတၢ်သူၣ်ကိၢ်သးဂီၤ‚ တုၤဒၣ်လဲာ်လၢ တၢ်လီၤမုၢ်လီၤဖးလၢတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်‚ ဒုးကလၢၢ်ဘၣ်ပှၤ ဒ်တၢ်ပိၢ်ဖးလၢ ပသးအတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤအဘၢၣ်က၀ီၤအသိး‚ ဒိၣ်နီၢ်မးန့ၣ်လီၤႉ
ဘၣ်ဆၣ်‚ ပသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ (ယွၤ) ပှၤလၢအစိာ်ပူၤကွံာ်ပှၤလၢ တၢ်သီၣ်သBတူး တဖၣ်အံၤန့ၣ်လီၤႉ ကစၢ်ခရၠာစးံာ်အကစၢ်ဒၣ်၀ဲ ‘မ့ၢ်ပတၢ်ဃူတၢ်ဖိး’အံၤ‚ ဘၣ်တၢ်ပာ်ဖျါထီၣ် ဖဲ အ့းဖ့းစူး ၂း၁၄ လၢ စီၤပီလူးန့ၣ်လီၤႉ ဖဲပမ့ၢ်အိၣ်ဆိးလၢအ၀ဲအပူၤ အ၀ဲအတၢ်ဃူတၢ်ဖိးအံၤ ဒိၣ်၀ဲန့ၢ်ဒံး တၢ်လၢအမၤဟးဂီၤအီၣ်ဂီၤတၢ်‚ မၤဘရၣ်မၤဘှီၣ်ကွံာ် တၢ်ကလုၢ်လၢ တၢ်ဘၣ်…
တၢ်မၤနၢၤအမ့ၢ်အတီ
ယတမှံၤလီၤဆီလၢ ယကွဲမုာ်လၢ အစံးဆၢယတၢ်သံကွၢ်တဖၣ်လၢ တၢ်သညူးသပှၢ်လီၤႉ ယအိၣ်ဒီး တၢ်ကလၢၢ်ဘၣ်တၢ်လၢ တၢ်တမံၤမံၤ ခိးခူသူၣ်တၢ်လၢ ပတၢ်ဘၣ်သဂၢၢ် လိာ်သးအပူၤန့ၣ်လီၤႉ တၢ်ဟ့ၣ်ထီၣ် တၢ်ဆိကမိၣ်တမံၤ လဲၤအသးတကတီၢ်ဘၣ် တကတီၢ်န့ၣ်လီၤႉ ယတဲဘၣ်အီၤလၢ‚ ‘‘နမ့ၢ်ပှၤလၢ အဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါ ပှၤလၢအကထိ တဖၣ် အကထိလီၤ’’ႉ အ၀ဲတဲဆၢက့ၤယၤလၢ အကလုၢ်ဆံးဆံးဖိလၢ‚ ‘‘တမ့ၢ် အကထိ တဖၣ် အကထိဘၣ်ႉ လၢအကကွဲၢ်အါမးန့ၣ်လီၤႉ
လၢတၢ်မၤသးဒ်အသးကညီၤဘၣ် ယတၢ်တသ့ၣ်ညါ တၢ်လီၤတံၢ်လီၤဆဲး အသိး‚ ယတမှံၤလီၤဆီအံၤ‚ ဒုးသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်ယၤလၢ အ၀ဲအကံၢ်အစီတဖၣ် (လီၢ်လၤ) တၢ်လၤ တၢ်ကပီၤတဖၣ်လၢ အ၀ဲပၢၤဘၣ်ဟံးဃာ်ဘၣ် တၢ်လၢအ၀ဲမၤန့ၢ်၀ဲတဖၣ်‚ မဲးကစံလၢ အန့ၢ်ဘျုးန့ၢ်ဖှိၣ်၀ဲတဖၣ်န့ၣ်လီၤႉ တၢ်အံၤမ့ၢ်တၢ်အကတီၢ်လၢအဒုးမဲာ်ဆှးတၢ်န့ၣ်လီၤႉ
စးထီၣ်လၢတၢ်လဲၤခီဖျိအ၀ဲန့ၣ် တၢ်အိၣ်သး လီၣ်ဖျါထီၣ်လၢ ယွၤလီၣ်ဖျါထီၣ် အသးဆူ စီၤမိၤဒီးလၢကစၢၢ်စံာ်နါ (၂ မိၤ ၃၄း၅-၇) ဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤႉ ဖဲအံၤ‚ ယွၤမ့ၢ် တၢ်ဘၣ်တ့ကိးမံၤအကစၢ်ဒီးစံၣ်ညီၣ်ကွီၢ် လၢပှၤကူပှၤကညီတဖၣ်‚ ဘၣ်ဆၣ် ယွၤတစူးကါ အ၀ဲအလီၢ်လၤတဖၣ်ဘၣ်ႉ ဖဲအံၤ‚…
တၢ်နီၢ်နီၢ်လၢ ပထံၣ်လၢပမဲာ်ချံတသ့၀ဲတဖၣ်
ဖဲ ၁၈၇၆ နံၣ်‚ ပှၤမၤတၢ်ဖိတဖၣ် ခူၣ်လၢၢ်သွဲၣ်လးလၢ အ့ၣ်ဒံၢ်ယါနၣ် ကံၢ်သး ဒီး ဆိကမိၣ်ထီၣ်လၢ အ၀ဲသ့ၣ်ထံၣ်န့ၢ် လရၠာစးာ်အခိၣ်ထိးန့ၣ်လီၤႉ ပှၤကူၣ်သ့လၢ တၢ်စံၣ် စိၤတဲစိၤ ကၠီဘါလိမၣ်တ့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်လၢဖဲတၢ်ခူၣ်တၢ်ပူၤ တုၤဆူ အပ့ၣ် ၆၀၀‚ ‘‘တၢ် အသ၀ံလၢ အနၢတမုာ်တခုၣ်ကလာ်ထီၣ်လၢတၢ်ပူၤ’’ န့ၣ်လီၤႉ လၢတၢ်ပျံၤတၢ်ဖုး တၢ်လၢ မ့ၢ်အ၀ဲသ့ၣ်‚ ‘‘တုၤဘၣ်ဆူ တၢ်၀ံတၢ်နါအလိခိၣ်ထိး’’ လံဧါအဃိ‚ ပှၤခူၣ် ဟီၣ်လာ်ဖိတဖၣ် ထုးကွံာ်တၢ်ခူၣ်တၢ်ပူၤအံၤ ဒီးက့ၤခ@သဒံဆူ အဟံၣ်အဃီတဖၣ်န့ၣ်လီၤႉ
ပူၤကွံာ်တဘျုးနံၣ်အလီၢ်ခံ‚ ပှၤခူၣ်ဟီၣ်လာ်တဖၣ် သ့ၣ်ညါက့ၤလၢ အ၀ဲ သ့ၣ်ဆိကမိၣ်ကမၣ်တၢ်အဃိ‚ က့ၤခူၣ်ကဒီးက့ၤတၢ်ပူၤဒီး ဒိးန့ၢ် ဂာ်သ၀ံလၢ အထူး၀ဲ တီၤ၀ဲန့ၣ်လီၤႉ ဖဲလၢအ၀ဲသ့ၣ် မ့ၢ်ဆိကမိၣ်ကမၣ်တၢ်ဒၣ်လဲာ်‚ ယထံၣ်လီၤယသးလၢယအိၣ်ဒီးတၢ်သးကါတဆံးတက့ၢ် လၢအ၀ဲသ့ၣ် အဖီခိၣ်န့ၣ်လီၤႉ ပှၤခူၣ်ဟီၣ်လာ်ဖိတဖၣ် မူတၢ်အိၣ်မူလၢ တၢ်သ့ၣ်ညါတၢ်လၢ အဘၣ်ထွဲဒီးနီၢ်သးတကပၤအံၤ‚ ညီနုၢ်မ့ၢ်တၢ်လၢအဟါမူၤဟါမၢ်လၢ ယတၢ်အိၣ်မူဒၣ်၀ဲအပူၤန့ၣ်လီၤႉ တၢ်အံၤညီ၀ဲလၢယဂီၢ် ဒ်သိးကအိၣ်မူတၢ်အိၣ်မူ ဒ်ဒိတၢ်ဖျူးန့ဆၢၣ်ဒီး န့ဆၢၣ်တနါစိၤဘၣ်သဂၢၢ် လိာ်သးဒီး…
သူၣ်ထီၣ်က့ၤတၢ်လီၤပှီၢ်တဖၣ်
ဖဲအသးအိၣ် ၁၇ နံၣ်‚ ဒီ၀့ ဟးထီၣ်လၢအဟံၣ်အပူၤလၢ မံနဲၣ်ဘၢးတၢ်လီၢ်တတီၤလၢ ခ့းထီ‚ အၤြဖံၤကၤကလံၤထံး‚ မ့ၢ်လၢအ၀ဲဟုၣ်တၢ်ဒီး စူူးကါပံၤ၀ါကသံၣ်မူၤဘှိးအဃိ န့ၣ်လီၤႉ အ၀ဲတဟးထီၣ်ယံၤယံၤဘၣ်ႉ အ၀ဲသူၣ်ထီၣ် ဒဲဆံးဆံးဂ့ၤဂ့ၤဖိတဖျၢၣ်လၢ အဒုး၀ဲအခိၣ်လၢဟီၣ်လာ်ပနံၣ်ကိၢ်လိၣ် လၢအမိၢ်အဟံၣ်ကရၠာစးၢၢ်ပူၤ‚ ဒီးတယံာ်ကဲထီၣ်တၢ်လၢ အဘၣ်တၢ်သ့ၣ်ညါ ဒ်ကၣ်စံၣ်နိၣ်‚ တၢ်လီၢ်တခါလၢ ကစူးကါ ကသံၣ်မူၤဘှိးတဖၣ် န့ၣ်လီၤႉ ဘၣ်ဆၣ်‚ ဖဲအသးပှဲၤထီၣ် ၁၉ နံၣ် ဒီ၀့ စူၢ်က့ၤနာ်က့ၤ ကစၢ်ယ့ၣ့်ှှူး ဒ်အတၢ်အုၣ်က့ၤခီၣ်က့ၤကစၢ် အသိးန့ၣ်လီၤႉ အ၀ဲ အတၢ်လဲၤကျဲလၢ တၢ်ကမၤကတၢၢ် ကသံၣ်မူၤဘှိးတဖၣ် မ့ၢ်တၢ်လၢအယံာ်အထၢဒီး တၢ်လီၤဘှံးလီၤတီၤ‚ ဘၣ်ဆၣ် အ၀ဲဒိးန့ၢ်တၢ်မၤကဆှီထီၣ်အီၤလၢ ယွၤအတၢ်မၤစၢၤ ဃုာ်ဒီး တံၤသကိးလၢ အမ့ၢ်ပှၤစူၢ်က့ၤ နာ်က့ၤကစၢ်ယ့ၣ့်ှှူးတဖၣ် အတၢ်ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤန့ၣ်လီၤႉ ဒီးဖဲ ဒီ၀့ တ့ထီၣ် ကၣ်စံၣ်နိၣ်၀ံၤပူၤကွံာ်အနံၣ် ၁၀‚ အ၀ဲဒီး ပှၤဂုၤပှၤဂၤတဖၣ် ဆီတလဲကွံာ်ဒဲအံၤ ဆူဟံၣ်လၢ တၢ်ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်ကစၢ်ယွၤအလီၢ်န့ၣ်လီၤႉ တဘျီ‚ တၢ်လီၢ်လၢအမ့ၢ် တၢ်ခံးတၢ်နၤ တခါ…
ထါသး၀ံၣ်တယုၢ်လၢ မုၢ်နၤကတီၢ်
မုၢ်လီၤနုာ်ယံာ်တ့ၢ်မးလံဒီး ပလီမ့ၣ်အူသဟီၣ် သံကွံာ်သတူၢ်ကလာ်န့ၣ်လီၤႉ ယအိၣ် လၢဟံၣ် ဃုာ်ဒီးယဖိဆံးဖိခံဂၤ ဒီးတၢ်အံၤမ့ၢ်တၢ်အဆိကတၢၢ်လၢ အ၀ဲသ့ၣ်အဂီၢ်လၢ မ့ၣ်အူသံကွံာ်၀ဲန့ၣ်လီၤႉ ဖဲလီမ့ၣ်အူသဟီၣ်အခီပနံၣ် သ့ၣ်ညါလၢမ့ၣ်အူသံ‚ ၀ံၤ‚ ယဒွဲၣ်ထီၣ် ပနဲတၢၣ်တဖၣ်ဒီး ယၤဒီးယဖိတဖၣ် ပလဲၤအိၣ်လၢဖၣ်ကပူၤ အမ့ၣ်အူလၢအကပီၤအကပၤန့ၣ်လီၤႉ ဖျါလၢအ၀ဲသ့ၣ် ကနိးကစုာ်ဒီး အိၣ်ဂၢၢ်တန့ၢ်ဘၣ်အဃိ‚ ပစးထီၣ် သး၀ံၣ်သကိးတၢ်လီၤႉ တယံာ်ဘၣ် ဒီးအ၀ဲသ့ၣ်အမဲာ်သၣ်ဖိတဖၣ် နံၤကမှံထီၣ်လီၤႉ တဘျီဘျီ‚ လၢပနံၤသီလၢ အခံးသူကတၢၢ်ကတီၢ်‚ ပလိၣ်ဘၣ်ထါသး၀ံၣ်တယုၢ်လၢပကသး၀ံၣ်ထီၣ်န့ၣ်လီၤႉ
ထါစံးပ့တၢၤ ၁၀၃ ကမ့ၢ်ထါတယုၢ်လၢအမ့ၢ်တၢ်ထုကဖၣ် မ့တမ့ၢ် ထါသး၀ံၣ် ဖဲယွၤအပှၤဂီၢ်မုၢ်တဖၣ် ဟဲက့ၤကဒါက့ၤလၢ တၢ်စိာ်မၢကဲကုၢ်ဆူ အထံကီၢ် ဒၣ်၀ဲလၢ အအိၣ်ကလီတ့ၢ်တဘ့ၣ်န့ၣ်လီၤႉ ဖဲတၢ်အကတီၢ်ကီခဲန့ၣ် အ၀ဲသ့ၣ် လိၣ်ဘၣ် လၢ တၢ်ကသး၀ံၣ်တၢ်န့ၣ်လီၤႉ ဘၣ်ဆၣ်‚ တမ့ၢ်တၢ်သး၀ံၣ် အဂုၤအဂၤဘၣ်ႉ မ့မ့ၢ် အ၀ဲသ့ၣ်လိၣ်ဘၣ် ဒ်သိးကသး၀ံၣ်တၢ်လၢ ယွၤမ့ၢ်မတၤ ဒီးအ၀ဲမၤတၢ်မနုၤန့ၣ်လဲၣ် လီၤႉ ထါစံးထီၣ်ပ့တၢၤ ၁၀၃ မၤစၢၤစ့ၢ်ကီးပှၤလၢ ပကဒုးသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်ပှၤလၢ အ၀ဲ (ယွၤ)…