အ၀ဲသ့ၣ်ညါတၢ်အံၤကိးမံၤဒဲး
ဖ့န် မ့ၢ်ယိၤအညၣ်ဖိ (ညၣ်လၢအဒုးတၢ်) တဘ့ၣ်‚ အိၣ်လၢပဟံၣ်ခံနံၣ်လံန့ၣ်လီၤႉ တလီၢ်လီၢ်‚ ယဖိမုၣ်ဆံးဖိ‚ သကူးလီၤသးဒီးကတိၤတၢ်ဒီးအီၤ ဖဲအတ့ၢ်နုာ် ညၣ်အဆၣ် လၢ အ၀ဲအဂီၢ်န့ၣ်လီၤႉ ဖဲတၢ်ဘၣ်တဲဖျါတၢ်ဂ့ၢ်လၢအဘၣ်ထွဲဒီး ‘ဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိလၢ တၢ်ဘုၣ်အီၤလၢ ဟံၣ်ပူၤအဂ့ၢ်’ လၢတီၤဖုၣ်ကၠိဟဲအိၣ်ထီၣ်‚ လၢတၢ်ပာ်ကဖၢလၢသးအပူၤ အ၀ဲတဲဖျါထီၣ်‚ အညၣ်ဖိအံၤအဂ့ၢ်လီၤႉ လၢခံ ဖ့န် အံၤ သံကံွာ်ဒီး ယဖိမုၣ်ဆံးဖိ စ့ၢ်ကီး အသးဘၣ်ဒိဒိၣ်မးန့ၣ်လီၤႉ
ယမိၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်ယၤလၢ ယကဒိကနၣ်တၢ်လၢ ယဖိမုၣ်ဆံးဖိကတဲ၀ဲ ဒီးတဲ ဘၣ်က့ၤအီၤလၢ ‘‘ကစၢ်ယွၤ သ့ၣ်ညါ တၢ်ကိးမံၤဒဲး’’ န့ၣ်လီၤႉ ယတူၢ်လိာ်လၢ ကစၢ်ယွၤ သ့ၣ်ညါ တၢ်ကိးမံၤလီၤႉ ယကမၢကမၣ်ဘၣ်လၢ အ၀ဲကဒိးဘၣ် တၢ်မၤမုာ်ထီၣ်က့ၤ ဒ်လဲၣ် လီၤႉ ၀ံၤ‚ တၢ်ဟဲအိၣ်ထီၣ် ဆူယအိၣ်လၢ‚ တၢ်လၢယွၤအံၤ‚ တမ့ၢ်ထဲ အဘၣ် ပာ်သူၣ်ပာ်သးလၢ တၢ်ယိယိဖိလၢပတၢ်အိၣ်မူအပူၤန့ၣ်ဘၣ်ႉ မ့မ့ၢ်လၢတၢ်အဲၣ် အ၀ဲထံၣ် စ့ၢ်ကီး တၢ်လၢအအိၣ်လၢပသူၣ်ပသးအပူၤ ဒီးသ့ၣ်ညါစ့ၢ်ကီး တၢ်တဖၣ်အံၤ မၤဘၣ်ဒိပှၤဒ်လဲၣ်…
ဘၣ်လီၤကလဲကွံာ် ဆူတၢ်ကဟ့ၣ်နီၤတၢ်အဂီၢ်
ပထံၣ်လိာ်ပသးဒီးအီၤ ဖဲမုၢ်လ့ၤဧိၤကိးနွံ‚ စးထီၣ်ဖဲ အမါစူးကွံာ်သး ဖဲအဘၣ်ဒိလၢသိလ့ၣ် တၢ်တတၢာ်တနါ၀ံၤအလီၢ်ခံန့ၣ်လီၤႉ တဘျီဘျီ‚ အ၀ဲဟဲစိာ်၀ဲ တၢ်သံကွၢ်တဖၣ်လၢ တၢ်စံးဆၢတအိၣ်ထီၣ်က့ၤ နီတမံၤ‚ တဘျီဘျီ‚ ဟဲစ့ၢ်ကီး၀ဲဒီးတၢ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်တဖၣ်လၢ အသးအိၣ်ဆူ တၢ်ကမၤန့ၢ်တၢ်မၤမုာ်ထီၣ်တၢ်န့ၣ်လီၤႉ လၢတၢ်အကတီၢ်အါဘျီ‚ အ၀ဲ တူၢ်လိာ်လၢ‚ တၢ်တတၢာ်တနါအံၤ ဟဲအိၣ်ထီၣ် ခီဖျိဟီၣ်ခိၣ်လၢအတလၢတပှဲၤအံၤ ဒီး ကစၢ်ယွၤကမၤတၢ်လၢ တၢ်အံၤအဖီခိၣ်န့ၣ်လီၤႉ စှၤနံၣ်ပူၤကွံာ်အလီၢ်ခံ အ၀ဲသိၣ်လိက့ၤတၢ် လၢပတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤ‚ လၢအဘၣ်ထွဲဒီး တၢ်သးအုးဒီး တၢ်ကဟီၣ်ကယၢၤအီၤ ဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤႉ တယံာ်ဘၣ်ဒီး အ၀ဲကဲထီၣ် ပှၤနဲၣ်တၢ်တဂၤလၢ ပှၤလၢ အလဲၤခီဖျိဘၣ် တၢ်လီၤမၢ်တဖၣ်လၢ ပတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤႉ တဘျီဘျီ‚ ပတကလၢၢ်ဘၣ်လၢ ပအိၣ်ဒီးတၢ်လၢ ပကလုၢ်ထီၣ်လၢ ကစၢ်ယွၤ ဟံးထီၣ်ကွံာ် ‘‘ပတၢ်တလၢတပှဲၤ’’ ဒီး ဒုးကဲထီၣ်ကွံာ်တၢ်အံၤ ဆူ ‘‘လၢပှဲၤန့ၢ်ဒံးတၢ်လၢတၢ်လိၣ်ဘၣ်အီၤ’’န့ၣ်လီၤႉ
ကစၢ်ယ့ၣ့်ှှူးစံးဘၣ် အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ်လၢ တၢ်ကဟ့ၣ်တၢ်တမံၤမံၤလၢ ပှၤဂီၢ်မုၢ်တဖၣ် ကအီၣ်တၢ်အဂီၢ်လီၤႉ အ၀ဲသ့ၣ်စံးလၢ တၢ်တအိၣ်လၢ တၢ်ကဟ့ၣ်ဒုး အီၣ် ပှၤဂီၢ်မုၢ်ဖးဒိၣ်အံၤအဂီၢ်န့ၣ်ဘၣ်လီၤႉ ကစၢ်ယ့ၣ့်ှှူးဆိၣ်ဂ့ၤ…
ယွၤခိးကွၢ်လီၤနၤ
ပလံၤခွါဆံးဆံးဖိ ၀ံၢ်၀ၢ်အစုဖိ‚ တချုးဖဲကလီၤဖးဒီးပှၤ၀ံၤ ဃၣ်တရၠာစးံးအသး ဒီးသံကွၢ် တၢ်တမံၤလၢ ‘‘ဖံဖံ‚ ဘၣ်မနုၤလၢနဆၢထၢၣ် ဒီးကွၢ်ပှၤ တုၤပဟးပူၤထီၣ်တစုန့ၣ်လဲၣ်’’ႉ ယနံၤကမှံထီၣ် ဒီးဆိကမိၣ်တၢ်လၢ ယကဘၣ်စံးဆၢက့ၤ အတၢ်သံကွၢ်လၢ ‘‘အလီၤအဲၣ်’’ မ့ၢ်လၢအ၀ဲအသးအနံၣ်အလါစၢ်ဒံးအဃိန့ၣ်လီၤႉ ယဂုာ်ကျဲးစၢးဟ့ၣ်က့ၤ တၢ်စံးလၢ ‘‘ဂ့ၤလံႉ တၢ်အံၤမ့ၢ် တၢ်ဆဲးတၢ်လၤတမံၤ‚ မ့ၢ်လၢနမ့ၢ်ပှၤသမှံၤအဃိ‚ ယကွၢ်ထွဲနခံ တုၤနလဲၤပူၤကွံာ်အံၤ မ့ၢ်ယတၢ်ပာ်ဖျါထီၣ်‚ ယအိၣ်ဒီးတၢ် ကဟုကယာ်နၤန့ၣ်လီၤ’’ႉ အ၀ဲ ခံကွၢ်စီၤကွၢ် ယတၢ်စံးဆၢဒီး ဖျါလၢအတၢ်ဆိကမိၣ် သဘံၣ်ဘုၣ်ဒံးလီၤႉ လၢတၢ်အံၤအဃိ‚ ယစံးဆၢက့ၤ တၢ်သံကွၢ်လၢ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီယိယိဖိအပူၤလၢ ‘‘ယကွၢ်ထွဲနခံ‚ မ့ၢ်လၢယအဲၣ်ဘၣ်နၤအဃိလီၤႉ ဖဲယထံၣ်သိလ့ၣ်လၢနဒိးအီၤ မ့ၢ်ဟးထီၣ်‚ ယသ့ၣ်ညါ လၢ နကက့ၤတုၤဆူ နဟံၣ်ဂ့ၤဂ့ၤလီၤ’’ႉ အ၀ဲနံၤကမှံထီၣ်ဒီး ဟဲဖိးဟုယၤလီၤႉ လၢခံ ကတၢၢ်‚ အ၀ဲနၢ်ပၢၢ်တၢ်အံၤ အခီပညီန့ၣ်လီၤႉ
အ၀ဲနၢ်ပၢၢ်ထီၣ်၀ဲ ဒ်ဖိသၣ်အတၢ်နၢ်ပၢၢ်အသိးန့ၣ်‚ ဒုးသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်ယၤလၢ ပ၀ဲကိးဂၤ ပကဘၣ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်လၢ ပပၢ်လၢမူခိၣ်ကွၢ်ပှၤထီဘိတပယူာ်ဃီ‚ ဆူအဖိလၢအအဲၣ်ဘၣ်၀ဲတဖၣ်န့ၣ်လီၤႉ ဒ်ထါစံးထီၣ်ပ့တၢၤ ၁၂၁ ပာ်ဖျါ၀ဲအသိး‚…
တၢ်ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ် လၢအကဆှီ
တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်တဖုလၢ ကၠိးစ် ကွၢ်ထွဲ၀ဲ အမံၤဟူသၣ်ဖျါလၢ တၢ်ရၠာစးဲၣ်တၢ်ကျဲၤ ဒီးတၢ်လၢ အထုးသူၣ်ထုးသးပှၤအါဒံအါဂၤ အတၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်တၢ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤႉ တၢ်ရၠာစးဲၣ်တၢ်ကျဲၤတဖၣ် ဘၣ်တၢ်မၤအီၤဂ့ၤဂ့ၤဘၣ်ဘၣ်‚ အ၀ဲအသူၣ်ကိၢ်သးကိၢ်လၢ‚ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ် အတၢ်မၤလၢ အအါအံၤ‚ ကကဲထီၣ်ဘၣ် တၢ်လၢအတလံာ်လီၤဆူ ပနံာ်တၢ်ကၤ အတၢ်မၤ တမံၤန့ၣ်လီၤႉ မ့ၢ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အံၤ‚ ဒိၣ်ထီၣ်လၢ ကျဲလၢအဘၣ် မ့တမ့ၢ် ထဲလၢ တၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤတဖၣ်န့ၣ်ဧါလီၤႉ လၢတၢ်အံၤအဃိ‚ ကၠိးစ်သးအိၣ်သ့ၣ်ညါဘၣ် တၢ်အံၤအဃိ‚ အ၀ဲဆိကတီၢ်ကွံာ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤ ဒ်သိးအံၤတဖၣ်လၢ တနံၣ် အတီၢ်ပူၤလီၤႉ အ၀ဲအတၢ်ပညိၣ်တၢ်ကွၢ်စိမ့ၢ်‚ အတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ကမ့ၢ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လၢ အမူ‚ ဖဲတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဖိတဖၣ် ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ် ကစၢ်ယွၤလၢသးနီၢ်နီၢ်န့ၣ်လီၤႉ
ဖျါလၢကၠိးစ် အတၢ်ဆၢတဲာ်အံၤ ကမ့ၢ်တၢ်လၢ အလီၤဆီ‚ တုၤဒၣ်လဲာ်လၢ နမ့ၢ်ဆိကမိၣ်ထီၣ်က့ၤတၢ်လၢ ကစၢ်ယ့ၣ့်ှှူးမၤတ့ၢ်၀ဲတဘျီ ဖဲအလဲၤနုာ်ဆူ တၢ်လုၢ်ဟံၣ် န့ၣ်လီၤႉ တၢ်လီၢ်စီဆှံလၢ ကဘၣ်တၢ်မၤပှဲၤအီၤလၢ တၢ်ဃ့ထုကဖၣ်တၢ်န့ၣ်‚ ကဲထီၣ်တၢ်စူးကါတၢ် ဒ်သိးတၢ်ကမၤပနံာ်တၢ်ကၤအတၢ်မၤန့ၣ်လီၤႉ ‘‘နမၤန့ၢ်ထိၣ်လွံၢ် လၢတၢ်ကလုၢ်ထီၣ်အီၤသ့‚ ဖီဖိတဖၣ် ဒ်ယွၤလိၣ်ဘၣ်၀ဲလီၤႉ’’ ဖဲန့ၣ်…
အါန့ၢ်ဒံးတၢ်ဆိကမိၣ်ပာ်စၢၤ
တၢ်ဖီၣ်န့ၢ်ကသ့ၣ်မံၤ လၢပျံၤ၀ံၤ‚ တၢ်ဒိးထီၣ်အီၤအတၢ်သBတီၤ‚ နကထံၣ်ဘၣ် - ပှၤသBတီၤ တၢ်တဖၣ် စူးကါအစုမုၢ်လွံၢ်ဘိ‚ မ့မ့ၢ်အစုမုၢ်ကျၢၢ်တဘိတခီ ကဲထီၣ် တၢ်ဂ့ၢ်ကီ န့ၣ်လီၤႉ တၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးလၢ တၢ်လိာ်ကွဲအပူၤအံၤ မ့ၢ်တၢ်လၢအမၤညီနုၢ်အသး‚ စုမုၢ်ကျၢၢ်တဘိ‚ ဘၣ်အိၣ်လၢပျံၤတဘိအစိးနါဒီး ပျံၤအဂၤတခီ အဘၢၣ်စၢၤဒီး ညီနုၢ် စုမုၢ်ကျၢၢ်အံၤ ကဲထီၣ်တၢ်လၢ အဘၣ်လီၤမၢ်တၢ်န့ၣ်လီၤႉ ဘၣ်ဆၣ်‚ စုမုၢ်ကျၢၢ်တဘိ မ့ၢ်တအိၣ်အဃိ‚ ကဒုးကဲထီၣ်တၢ်လၢ အဆီတလဲတၢ်အါမးန့ၣ်လီၤႉ ဖဲလၢ တၢ်လိာ်ကွဲတခါအံၤ‚ တၢ်မ့ၢ် တစူးကါဘၣ်စုမုၢ်ကျၢၢ်သနာ်က့‚ ကိးနံၤဒဲး ဖဲပထူးပမဲ‚ ထီထီၣ်ဆ့ကၤသၣ်‚ ခွံပခိၣ်‚ စၢထီၣ် ပခီၣ်ဖံးအပျံၤဒီး တုၤဒၣ်လဲာ်လၢ ပအီၣ်တၢ်အီတၢ်န့ၣ် ပလိၣ်ဘၣ်နီၢ်နီၢ်‚ စုမုၢ်ကျၢၢ်တဘိ အတၢ်မၤစၢၤ န့ၣ်လီၤႉ က့ၢ်ဂီၤဆံးဆံးဖိလၢအဖျါလၢအဘၣ်တၢ်ကွၢ်ကပာ်ကွံာ်လၢ ပနီၢ်ခိဒီတဂၤန့ၣ် မၤတၢ်လၢအကါဒိၣ်တဖၣ် ကိးနံၤ န့ၣ်လီၤႉ
ပှၤတၢ်မၢဖိစီၤပီလူး နဲၣ်ဖျါထီၣ် တၢ်လၢအလီၤပလိာ်တမံၤဃီလၢ အဘၣ်ထွဲဒီး တၢ်ဖံးတၢ်မၤလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤႉ တလီၢ်လီၢ် က့ၢ်ဂီၤတနီၤ‚ ပှၤတထံၣ်အီၤ ကဲၣ်ဆိးဒီး အကလုၢ်တဒိၣ်တသွါ‚…