ဆ့ကၤထီဖါဂီၤ တၢ်တိာ်ကျဲ

ကိၤလၤဝါ ပှၤစုသ့ဖိ ခၢးစတံၣ် မခလီး (Kirstie Macleod) ဆိကမိၣ်ဒုးအိၣ်ထီၣ် ဆ့ကၤထီဖါဂီၤ တၢ်တိာ်ကျဲၤတၢ်မၤအံၤ, ဒီးကဲထီၣ် ဒွဲလၤကူၣ်သ့တမံၤလၢ တၢ်ဒုးနဲၣ်ဃာ်အီၤလၢ တၢ်ပာ်ကွၢ်ကီလီၢ်, လၢဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ် အတၢ်ဒုးနဲၣ်တၢ်သ့တၢ်ဘၣ်အလီၢ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢတဆံသၢနံၣ်အတီၢ်ပူၤ သတိၢ်အလွဲၢ်ဂီၤပှၢ်(burgundy silk) အက့အခီ ဃိးဆံလွံၢ်ခီန့ၣ် ဘၣ်တၢ်ဆှၢဆူဟီၣ်ခိၣ်ချၢထံကီၢ်တဖၣ် ဒ်သိးကဘၣ် တၢ်ဆးကံၣ်ဆးဝ့ၤလၢတၢ်ကံးညၣ်အလိၤ, လၢပိာ်မုၣ်အါန့ၢ်အဂၤသၢကယၤ ဃုာ်ဒီးပိာ်ခွါစှၤဂၤန့ၣ်လီၤ. သတိၢ်တၢ်ကံးညၣ်အဘ့ၣ်ဖိတဖၣ်န့ၣ် ဘၣ်တၢ်ဆးဖှိၣ်က့ၤအီၤဆူ ဆ့ကၤဖးထီ , ဒီးတဲဖျါပှၤဆးတၢ်ဖိတဂၤစုာ်စုာ် လၢအပာ်ဃုာ်မၤသကိးတၢ်တဖၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤမၤသကိးတၢ်တဖၣ်အကျါ, ပှၤအါဒံအါဂၤမ့ၢ်ဝဲ ပှၤလၢအကါတဒိၣ်ဘၣ်တဖၣ် ဒီးပှၤဖှီၣ်ပှၤယာ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.

ဒ်ဆ့ကၤထီဖါဂီၤအံၤအသိးန့ၣ်, ၂ မိၤ ၂၈:၃ ပာ်ဖျါဝဲ စီၤအၤဟရိၣ် ဒီးအစၢၤအသွဲၣ်တဖၣ် အတၢ်ကူတၢ်သိးန့ၣ် ဘၣ်တၢ်မၤအီၤလၢ “ပှၤလၢအသးဆး” တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ကစၢ်ယွၤအတၢ်နဲၣ်လီၤ ဘၣ်ဃးဒီး ပှၤလုၢ်တၢ်အဒိၣ်အဂီၢ် တၢ်ကူတၢ်သိးန့ၣ် ပာ်ဃုာ်ဒီး တၢ်ဂ့ၢ်လီၤတံၢ်လီၤဆဲး လၢအပာ်ဖျါ ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. အဆၢဖိ ၁၂ စံးဘၣ်ပှၤ ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိအဒူၣ်တဖၣ်အမံၤန့ၣ် ကဘၣ်တၢ်စိးပျၤလၢ တၢ်မျၢ်မဟူယၤတဖၣ်အလိၤ,…

တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါ မူးဧိၤပွဲဧိၤတဖၣ်

တၢ်လဲၤမူးပွဲဖးဒိၣ်အဃိ တၢ်လဲလိာ်အိၣ်ထီၣ်ဒီးပှၤန့ၣ် မ့ၢ်ကျိၤကျဲလၢအလီၤကမၢကမၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢ ယူၣ်က့ၣ် (UK) ဒီး ကီၢ်အမဲရကၤန့ၣ် ပှၤကညီတဖၣ် ကအိၣ်ဝဲ (၁၂၀၀)ဘျဲၣ် လဲၤပာ်ဖှိၣ်ထီၣ်သးအါနံၤအါသီ လၢမူးပွဲဖးဒိၣ်ဒီး ရ့လိာ်ဘၣ်ထွဲလိာ်သးဝံၤ ပှၤလၢအလူၤဃုထံ ဃုသ့ၣ်ညါမၤလီၤတံၢ်တၢ်ဂ့ၢ်တဖၣ် လၢအမ့ၢ်သရၣ်ဖးဒိၣ် ဒဲနယဲၣ် ယးက့ၤ (Daniel Yudkin) ဒီးအတံၤသကိးတဖၣ် ဃုထံၣ်န့ၢ်ဝဲဒၣ်လၢ မူးပွဲဖးဒိၣ်တဖၣ်န့ၣ် နဲၣ်ဆှၢရဲၣ်ကျဲၤ ပတၢ်အိၣ်မူသကဲာ်ပဝးဒီး ထိၣ်ဟူးထိၣ်ဂဲၤပသး, ဒ်သိးပကသးအိၣ်ဟ့ၣ်ခီဟ့ၣ်နီၤလီၤ ပတၢ်ဂံၢ်ခီၣ်ထံးတဖၣ် ဆူပှၤဂၤန့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်ဃုထံၣ်သ့ၣ်ညါဝဲဒၣ်လၢ ပှၤလဲၤမူးပွဲဖးဒိၣ်တဖၣ်အကျါ ၆၃ မျးကယၤန့ၣ် တူၢ်ဘၣ်ဝဲ “သးအတၢ်လဲလိာ်” ဖဲတၢ်မၤမူးပွဲအဆၢကတီၢ် ဒီးအတၢ်လဲၤခီဖျိအံၤအဃိ အဝဲသ့ၣ်အသးကလၢၢ်ဘၣ်လၢ အတၢ်ရ့လိာ်ဘၣ်ထွဲလိာ်သးဒီး ပှၤကညီတဖၣ် အါထီၣ်ဝဲဒီး, သူၣ်အိၣ်သးအိၣ်အါထီၣ်တၢ်ဆူ တံၤသကိးတဖၣ်, ဟံၣ်ဖိဃီဖိတဖၣ်ဃုာ်ဒီး ပှၤလၢအတသ့ၣ်ညါဝဲနီတဘျီတဖၣ်စ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤ.

ဘၣ်ဆၣ် ဖဲပပာ်ဖှိၣ်ထီၣ်ပသး လၢတၢ်ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ် ကစၢ်ယွၤအဂီၢ်စံးတၢ်န့ၣ် တမ့ၢ်ထဲ “တၢ်ဆီတလဲဘှီဂ့ၤမၤဂ့ၤထီၣ်ပသး” လၢဟီၣ်ခိၣ်အမူးဧိၤပွဲဧိၤန့ၣ်ဘၣ်. တၢ်ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်ကစၢ်ယွၤစံးတၢ်န့ၣ် မ့ၢ်ပတၢ်ရ့လိာ်ဘၣ်ထွဲလိာ်သးဒီး ကစၢ်ယွၤအနီၢ်ကစၢ်န့ၣ်လီၤ. လၢပျၢၤ ယွၤအပှၤဂီၢ်မုၢ်တဖၣ် ပာ်ဖှိၣ်ထီၣ်အသး အစှၤကတၢၢ်…

ဘှ့ၣ်ပစီၤခၠီးကလဲး ကဘျံးဖိတဖၣ်

လၢကီၢ်စွံးစၢၣ်လဲၣ်, ပှၤအိၣ်ဆိးလၢ ဝ့ၢ်အိထၢၣ်ဖိတဖၣ်န့ၣ် ဘှ့ၣ်ပစီၤခၠီးကလဲးကမူၣ်ဖိတဖၣ် ဟဲလီၤ ဒီးမၤဘၢဝ့ၢ်ဒီတဝ့ၢ်အဃိ, ကဲထီၣ် တၢ်ကမၢကမၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်ကပိာ်ကပၤ တၢ်ထုးထီၣ်ခၠီးကလဲးတၢ်မၤလီၢ်တတီၤန့ၣ် ကလံၤနုာ်လီၤဟးထီၣ်အကျဲသနူ ဟးဂီၤအဃိ ကိၣ်ကိ (cocoa) ကမူၣ်တဖၣ်ဟးထီၣ်ဆူကလံၤကျါဒီး ကိၣ်သကၤဆၢအဂ့ၤတဖၣ် ပှဲၤလုၣ်ဘၢဝဲဟီၣ်ကဝီၤပူၤန့ၣ်လီၤ. ခၠီးကလဲးကမူၣ်ဖိတဖၣ်အံၤ လၢပှၤအဲၣ်ခၠီးကလဲးတဖၣ်အဂီၢ် ဒုးကဲထီၣ်တၢ်မံမီၢ်ဆူ တၢ်မၤအသးနီၢ်နီၢ်န့ၣ်လီၤ.

တၢ်လၢခၠီးကလဲးန့ၣ် တၢ်လိၣ်ဘၣ်တဖၣ်လၢ ပှၤကညီတဂၤ ကန့ၢ်ဂံၢ်န့ၢ်ဘါအဂီၢ် တဟ့ၣ်ထီၣ်ဝဲအလၢအပှဲၤဘၣ်ဆၣ် ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ် ကန့ၢ်ဂံၢ်န့ၢ်ဘါအဂီၢ် ကစၢ်ယွၤ ကတဲာ်ကတီၤ ဟ့ၣ်လီၤကိၣ်လၢမူခိၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲပှၤဂီၢ်မုၢ်တဖၣ် လဲၤတၢ်လၢပှၢ်မုၢ်ကနၢအဆၢကတီၢ်, အဝဲသ့ၣ်စးထီၣ်ကဒူးကဒ့ၣ်တၢ် ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်အီၣ်တၢ်အီအကလုာ်ကလုာ် လၢအအိၣ်တ့ၢ်လၢ အဲၤကူပတူးန့ၣ်လီၤ. ဒ်သိးကစံးဆၢ ပှၤဂီၢ်မုၢ်တဖၣ် အတၢ်အိၣ်အသးအံၤအဂီၢ်, ၂မိၤ ၁၆:၄ အပူၤ ကစၢ်ယွၤစံးဝဲ, “ယကဒုးဟဲစူၤကိၣ်လၢ မူခိၣ်လၢသုဂီၢ်” ဒ်သိးပှၤဂီၢ်မုၢ်တဖၣ် ကမူဝဲအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ကိးမုၢ်ဂီၤဒဲး ဖဲဘှ့ၣ်ပစီၤတဖၣ်ဃ့ထီဝဲဒၣ်အဆၢကတီၢ်, ကိၣ်ကဘျံးဘူဘူဖိတဖၣ် အိၣ်လီၤတဲာ်တ့ၢ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်မၤအသးဖဲလၢမုၢ်တနံၤအံၤန့ၣ် ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ် ကအိၣ်ဝဲ ခံကကွဲၢ်ဃၣ်ဃၣ် ကစၢ်ယွၤမၢအဝဲသ့ၣ်ထၢဖှိၣ်ပာ်ဖှိၣ် ကိၣ်ကဘျံးဖိတဖၣ် ဒ်အဝဲသ့ၣ်လိၣ်ဘၣ်ဝဲအသိးန့ၣ်လီၤ.…

အိၣ်လၢယွၤအစုပူၤ

ဖဲယဖိမုၣ်အသးၦဲၤထီၣ် ၁၈ နံၣ်အခါ အဝဲနုာ်လီၤဘၣ်ဝဲဆူ အကတီၢ်အသီလၢ အတၢ်အိၣ်မူအပူၤလီၤ. ဒ်ထံကီၢ်သဲစးအိၣ်ဝဲအသိး, အဝဲကဲထီၣ်ၦၤနီၢ်ဒိၣ်တဂၤလံ. အခဲအံၤ အဝဲအိၣ်ဒီး တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ် လၢကဟ့ၣ်တၢ်ဖး လၢထံဂ့ၢ်ကီၢ်ဂ့ၢ် တၢ်ဃုထၢထီၣ်ခိၣ်နၢ်အသီ လၢခါဆူညါအဂီၢ်, ဒီးတယံာ်တမီၢ်ဘၣ်ဒီး အဝဲကဖျိထီၣ်တီၤထီကၠိ ဒီးကဘၣ်လဲၤခီဖျိ တၢ်အိၣ်မူဆူညါ လၢအတၢ်ဒၣ်ဝဲန့ၣ်လီၤ.

တၢ်ဆီတလဲဘၣ်ဃး ယဖိမုၣ်အံၤ ဒုးသ့ၣ်ညါယၤ တၢ်လၢယကဘၣ်မၤ လၢအဆိအချ့တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢဟီၣ်ခိၣ်တၢ်လဲၤခီဖျိ လၢအတၢ်ဒၣ်ဝဲအပူၤ အလီၢ်အိၣ်လၢ ယကဘၣ်ဟ့ၣ်အီၤတၢ်ကူၣ်သ့ ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်သ့သုးကျဲၤ စူးကါ ကျိၣ်စ့, တၢ်ပလီၢ်ပဒီသးဘၣ်ဃး ဟီၣ်ခိၣ်တၢ်ဂ့ၢ်ကီခဲသ့ၣ်တဖၣ် ဒီးတၢ်သ့ဃုထၢတၢ်အဂ့ၤအဘၣ် သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. နာ်သက့ တၢ်ဆၢကတီၢ်လုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ်လၢ ယကအိၣ်ဘၣ်ဒီး ယဖိမုၣ်လၢ ယဟံၣ်ခိၣ်ဒူအဖီလာ် တအိၣ်အါအါလၢၤဘၣ်. ယမူယဒါလၢ တၢ်ကတဲာ်ကတီၤဆိယဖိမုၣ်ဖိ လၢအတၢ်အိၣ်မူအဂီၢ်အံၤ မ့ၢ်တၢ်လၢ ပနၢ်ပၢၢ်သ့ဝဲန့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်ဒၣ်ယအဲၣ်အီၤဒီး ယဆၢလၢ အဝဲအတၢ်အိၣ်မူ ကဘီၣ်ကညီအဂီၢ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ယသ့ၣ်ညါထံက့ၤလၢ ယမ့ၢ်ၦၤအိၣ်မူအိၣ်ဒါ လၢအဝဲအဂီၢ်ဒၣ်ကယဲာ်, တၢ်မၤတမံၤအံၤ တမ့ၢ်ထဲယၤတဂၤ အတၢ်မၤဘၣ်. စီၤပီလူး ပာ်ပှၤသ့းစၤလနံဖိတဖၣ်…

တၢ်နာ်အချံ

ဖဲအပူၤကွံာ် တၢ်ယီၤထီၣ်သီ, တချုး ပခူၣ်တချဲဟီၣ်ခိၣ်ဒီး ပျဲကလံၤနုာ်လီၤဒံးဘၣ် အနၤန့ၣ် ကလံၤဆူၣ်ဒိၣ်မးတဖျၢၣ် အူဖျိးကွံာ် သ့ၣ်မ့ဖၢၣ်(maple)အချံဖိတဖၣ်လီၤ. အဃိ ဖဲတၢ်ခူၣ်တချဲ ဟီၣ်ခိၣ် အစဲးဖီကဟၣ် ခူၣ်တချဲကွံာ် ဟီၣ်ခိၣ်ညၣ် လၢအဃံးတံာ် ခီဖျိထုးကွံာ် ဟီၣ်ခိၣ်အခီၣ်ထံးလာ်န့ၣ် ကဲထီၣ် တၢ်သူၣ်လီၤ သ့ၣ်မ့ဖၢၣ်အချံဖိအါအါဂီၢ်ဂီၢ် လၢယကရၢၢ်ပူၤလီၤ. ထဲခံနွံဧိၤပူၤကွံာ်လီၢ်ခံ သ့ၣ်မ့ဖၢၣ်အကရူၢ်ဖးဒိၣ် ဟဲမဲထီၣ်ဒိၣ်ထီၣ်က့ၤလၢ ယတပံၢ်ပျီကရၢၢ်ပူၤလီၤ.

ဖဲယဃုထံၣ်ဒီးသ့ၣ်ညါ သ့ၣ်လၣ်အိၣ်လၢ သ့ၣ်ဒ့လိၤတဖၣ်န့ၣ် ယထံၣ်န့ၢ်လၢ သ့ၣ်တထံးတထံးန့ၣ် ဒံၣ်လီၤတၢ်မူအသီလၢ မဲထီၣ်သၣ်ထီၣ်အါအါကလဲာ်သ့ဝဲအဂ့ၢ် ဒီးယဖုးဘၣ်မးယသးလၢ တၢ်ကမၢကမၣ်အပူၤလီၤ. သ့ၣ်ဟ့ၣ်တၢ်အဒိဆံးဆံးတမံၤစုာ်စုာ်အံၤ ကဲထီၣ်တၢ်ဂီၤတဘ့ၣ် လၢယဂီၢ် ဘၣ်ဃးတၢ်မူအသီ လၢခရံာ်အပူၤ လၢဒ်ယမ့ၢ်ဒၣ်ပှၤကညီတဂၤ - ယနီၤဟ့ၣ်ခီဒီး ပှၤဂုၤဂၤသ့ဝဲအဂ့ၢ်လီၤ. ပဝဲတဂၤစုာ်စုာ် ပကအိၣ်ဒီးခွဲးယာ်လၢ ပဂံၢ်ဒွးတသ့လၢ ပ“ကဟ့ၣ်တၢ်အဂ့ၢ်အကျိၤလၢ တၢ်မုၢ်လၢ်လၢအအိၣ်ဒီးပှၤ” (၁ ပ့း ၃:၁၅) လၢပတၢ်အိၣ်မူအပူၤန့ၣ်လီၤ.

ဖဲပဘၣ်တၢ်ဖှီၣ်တၢ်နးလၢ တၢ်တီတၢ်လိၤ လၢအအိၣ်ဒီးတၢ်မုၢ်လၢ် လၢယ့ၣ်ရှူးပူၤအဃိအခါန့ၣ် (:၁၄), တၢ်မၤသးအံၤ ပှၤလၢပဃၢၤတဖၣ်…

တၢ်ဃုထံၣ်န့ၢ် ကစၢ်ယွၤအတၢ်ဘၣ်တ့

လၢကီၢ်မိၢ်ပှၢ်ယူၤရ့ၡါ(Eurasian)အထံကီၢ်တဘ့ၣ် လၢအမ့ၢ် ကီၢ်ကၠီၣ်ကၠံၣ်ယၤ(Georgia)အပူၤ, ကရူၢ်ဘံၤရၣ်-ဘိၣ်ရိၤညၣ်(Krubera-Voronja)န့ၣ်, လၢဟီၣ်ခိၣ်ဖျၢၣ်အံၤ, မ့ၢ်လၢလၢၢ်လ့ကအိအပူၤတဖၣ်အါမး အကျါ မ့ၢ်တၢ်ဃုထံၣ်န့ၢ်ဘၣ်လၢလၢၢ်လ့ကအိအပူၤအယိာ်ကတၢၢ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤဃုထံၣ် သ့ၣ်ညါတၢ်တဖု ဃုထံၣ်သ့ၣ်ညါဝဲဒၣ်လၢ တၢ်အယိာ်ဆူဟီၣ်ခိၣ်လာ်အိၣ်ဝဲ ၂,၁၉၇ မံထၢၣ် (၇,၂၀၈ ခီၣ်ယီၢ်ပ့ၣ်)န့ၣ်လီၤ. လၢဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်လၢၢ်လ့ပူၤ ဒ်သိးအံၤ အိၣ် ၄၀၀ ဃၣ်ဃၣ်ဒီး ဘၣ်တၢ်ဃုထံၣ်န့ၢ်အါထီၣ် ကိးဆၢကတီၢ်ဃုာ်ဒီးတၢ်အယိာ် အသီတဖၣ်စ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤ.

ကစၢ်ယွၤ အတၢ်ဘၣ်တ့လၢ အိၣ်ခူသူၣ်အသးတဖၣ် ဘၣ်တၢ်ဒုးနဲၣ်အိၣ်ဖျါထီၣ်ရူၢ်ရူၢ် ဒီးမၤအါထီၣ် ပတၢ်သ့ၣ်ညါနၢ်ပၢၢ်တၢ် ဘၣ်ဃး ကယဲၢ်တၢ်ဘၣ်တ့တမံၤလၢ်လၢ် ဃုာ်ဒီး တၢ်ကမၢကမၣ်ဘၣ်ထွဲဒီး ကစၢ်ယွၤအတၢ်ဘၣ်တ့, အစုအတၢ်မၤတဖၣ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်အံၤ ဒီး ၁မိၤ၁:၂၆-၂၈ ပာ်ဖျါဝဲလၢ ပကဘၣ်မ့ၢ် ပှၤလၢအံးထွဲကွၢ်ထွဲကဟုကယၢ် တၢ်ဘၣ်တ့တဖၣ် လၢကစၢ်ယွၤအခၢၣ်စးန့ၣ်လီၤ. စံး၉၅:၁ အပူၤ ပှၤကွဲးထါစံးထီၣ်ပတြၢၤ ကွဲမုာ်ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိခဲလၢာ် “ဟဲ, သးဝံၣ်သကိးယွၤတက့ၢ်. သးခုဒီး ကိးထီၣ်သကိးယွၤ” လၢအတၢ်မၤအဒိၣ်အယိာ်တဖၣ်အဃိန့ၣ်လီၤ. အဆၢဖိ ၆ ပာ်ဖျါဝဲ “ကယဲၢ်တၢ်ကိးမံၤလၢ တၢ်ဘၣ်တ့အပူၤ-ပဃုထံၣ်တ့ၢ်လံမ့ၢ်ဂ့ၤ တထံၣ်ဒ်ဘၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤ, အလီၢ်အိၣ်လၢပကတီၤလီၤ,…

တၢ်မၤဘျါ တၢ်လၢအဒိၣ်အယိာ်

၂ဝ၂ဝ နံၣ် ဖဲခရံာ်ဂဲၤဆၢထၢၣ်သမူထီၣ်က့ၤ အမုၢ်နံၤဒိၣ်တနံၤန့ၣ် တၢ်ဂီၤလၢၢ်ထူၣ် “ခရံာ်, ပှၤအုၣ်က့ၤခီၣ်က့ၤတၢ်” လၢအမံၤဟူသၣ်ဖျါ ဒီးကွၢ်စိလီၤ ဝ့ၢ်ရံၣ်အိၣ်ဒ့ကၠ့နဲရိၣ်(Rio de Janeiro) လၢကီၢ်ဘရၣ်စ့န့ၣ် ဘၣ်တၢ်ကယၢကယဲအီၤလၢ လီမ့ၣ်အူအတၢ်ကပီၤ ဒီးအိၣ်ဖျါဝဲ ဒ်ကသံၣ်သရၣ်ဖးဒိၣ်တဂၤအသိးန့ၣ်လီၤ. တၢ်ဒုးနဲၣ်ပာ်ဖျါထီၣ် ကစၢ်ခရံာ် ဒ်အမ့ၢ် ကသံၣ်သရၣ်တဂၤအသိးန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်မၤလၤကပီၤ တၢ်ကဟုကယာ်, တၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့အၦၤမၤတၢ်ဖိတဖၣ် လၢကျဲးစၢးတြီဆှၢ ခိၣ်ရိၣ်နၣ်တၢ်ဆါအၢအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးခရံာ် အက့ၢ်အဂီၤအံၤ ဖျါဝဲဒ် မၢ်ကူး ၂:၁၇ အတၢ်ပာ်ဖျါ ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး ဒ်အမ့ၢ်ကသံၣ်သရၣ်ဖးဒိၣ်တဂၤအသိးန့ၣ်လီၤ.

ဖဲကစၢ်ယ့ၣ်ၡူးအိၣ်မူအိၣ်ဂဲၤလၢ ဟီၣ်ခိၣ်ချၢအံၤ အဆၢကတီၢ် အဝဲမၤဘျါၦၤအါဂၤလၢ အအိၣ်ဒီးနီၢ်ခိအတၢ်ဆူးတၢ်ဆါန့ၣ်လီၤ. မၢ် ၁ဝး၄၆-၅၂ ပာ်ဖျါ ပှၤမဲာ်ဘျီၣ် စီၤဘၣ်တံၤမဲ, လူၤ ၅:၁၂-၁၆ ပာ်ဖျါ “ပှၤလိၤတဂ့ၤ”, ဒီး မး ၉:၁-၈ ပာ်ဖျါ “ပှၤသံတခီပၤ” အဂ့ၢ်တဖၣ်န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်လၢ ပပာ်ဖျါတနီၤန့ၣ်လီၤ. ယိၤ ၆:၁-၁၃ အပူၤ ပကထံၣ်ဘၣ်…

တၢ်သံကျံသးဝံၣ် ကသံၣ်ဖီၣ်

ဖဲပိၥ်မုၣ်ဖိသၣ် ၅ နံၣ်ဖိ ဘဲလၣ်(Bella) ဘၣ်ကူစါအသးလၢ တၢ်ဆါဟံၣ် ဖဲဒၢ်ကိၣ်တၢ်ကလံၤစိး (North Dakota)အခါ, အဝဲဒိးန့ၢ်တၢ်သံကျံသးဝံၣ်ယါဘျါသနၢၣ်စ့ၢ်ကီးလီၤ. ပှၤအါဂၤ ခီဖျိဘၣ်တၢ်သံကျံသးဝံၣ်အဘျုး လၢအိၣ်စိအိၣ်ကမီၤဘၣ်ဆၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်အဂ့ၢ်တခီ တနၢ်ပၢၢ်ဝဲဒၣ်ကယၢၥ်, ပှၤဃိထံဃုသ့ၣ်ညါတၢ်တဖၣ်, တယံၥ်ဒံးဘၣ်အခါ ကွဲးပၥ်ဖျါတၢ်ယါဘျါဒ်သိးအံၤ အတၢ်ကဲဘျုးလီၤ. မ့မ့ၢ်ခဲအံၤ, တၢ်သံကျံသးဝံၣ်အံၤ ဘၣ်တၢ်နဲၣ်လီၤလၢ ခဲစၢၣ်ပှၤဆါတဖၣ်အဂီၢ်ကသံၣ် ဒ်ဘဲလၣ်အသိး, ဒီးပှၤတဖၣ်လၢ အတူၢ်ဘၣ်တၢ်ဆါ ဒ် ‘ပၣ်က့စၣ်(Parkinson) နၢၥ်(nerve)အဂံၢ်စၢ်တၢ်ဆါ’, တၢ်သးတဘၣ်လီၢ်ဘၣ်စး (dementia) ဒီး တၢ်ပျံၤတီၢ်တၢ်(trauma)တၢ်ဆါလီၤ.

စီၤပၤစီၤစီလူး ဖဲအသူၣ်ကိၢ်သးဂီၤအကတီၢ်န့ၣ် ဘၣ်တၢ်မၤမုၥ်ထီၣ်က့ၤအသးလၢ တၢ်သံကျံကသံၣ်ဖီၣ်လီၤ. ပှၤလၢအကွၢ်ထွဲအီၤန့ၣ် ထံၣ်ဝဲလၢ စီၤပၤအသးတမုၥ်တလၤဒီး ဟ့ၣ်ကူၣ်ဝဲလၢ ပှၤကဃုထံၣ်ပှၤလၢ အဒ့တနၢ်သ့တဂၤဂၤ လၢစီၤပၤအဂီၢ်, မုၢ်လၢ်ဝဲလၢ တၢ်ဒ့အံၤ မ့ၢ်ကမၤမုၥ်ထီၣ်က့ၤစီၤပၤန့ၣ်လီၤ (၁ရှမူၤ ၁၆:၁၆). အပှၤတဖၣ် ဆှၢန့ၢ်အီၤလၢ စီၤယံးရှဲအဖိခွါ စီၤဒၤဝံးဒီး စီၤစီလူးန့ၣ် ဘၣ်အသးလၢ စီၤဒၤဝံးဒီး ကိးတ့ၢ်အီၤလၢနီပူၤ လၢကမၤတၢ်အဂီၢ်လီၤ (:၂၂). စီၤဒၤဝံးဒ့တနၢ်လၢ…

ဟံးဃာ်ပၢဃာ် နသူၣ်နသးတက့ၢ်.

ပှၤကူၣ်သ့လၢတၢ်ဂံၢ်တၢ်ဒွး အၣ်ဘြၣ်ဟၣ်ဝဲ(လ)(ဒ),(Abraham Wald)မ့ၢ်ပှၤဟၣ်က့ၣ်ရံၣ်ဖိ( Hungarian) ဒီး လဲၤတုၤဆူ ကီၢ်အမဲရကၣ် ဖဲ ၁၉၃၈ နံၣ်တဂၤအံၤန့ၣ် ဟ့ၣ်လီၤအတၢ်သ့တၢ်ဘၣ် လၢဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ် တၢ်ဒုးတၢ်ယာ်ဖးဒိၣ် ခံဘျီတဘျီအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါတဖၣ်လၢ သုးဂ့ၢ်ဝီၤတဖၣ် လၢကွၢ်ဃုကျိၤကျဲတဖၣ်လၢ တၢ်ကဒီတဒၢ ဒုၣ်ဒါအတၢ်ခးလီၤတဲာ် ကဘီယူၤအဂီၢ်န့ၣ် ဃ့ဝဲ ဝဲ(လ)(ဒ) ဒီးအတံၤသကိးတဖၣ်လၢ မၤသကိးတၢ် ဘၣ်ထွဲဒီး တၢ်ဃုပာ်ဖှိၣ်ဃုနၢ်ပၢၢ် နီၢ်ဂံၢ်နီၢ်ဒွးစရီပတီၢ်တဖၣ်အကရူၢ်ဖိ ဒ်သိးလၢ ကဃုထံၣ်န့ၢ်ဘၣ် ကျိၤကျဲအဂ့ၤကတၢၢ်တဖၣ် လၢတၢ်ကဒီတဒၢ သုးကဘီယူၤတဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်စးထီၣ် လူၤကွၢ်ဃိထံ ကဘီယူၤတဖၣ်လၢ အဟဲက့ၤတုၤလၢ တၢ်ဒုးပျီတဖၣ်အလိၤ ဒ်သိး ကသ့ၣ်ညါဘၣ်ဝဲ တၢ်လီၢ်လၢဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးဒီးဟးဂီၤအလီၢ်အါကတၢၢ်ကမ့ၢ်ဖဲလဲၣ်န့ၣ်လီၤ. ကဘီယူၤဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးဒီး ဟးဂီၤဝဲဒၣ်န့ၣ် ပာ်ဖျါဝဲ တၢ်လီၢ်လၢ ကဘီယူၤလိၤ တၢ်ခးဘၣ်ဒီး တလီၤတဲာ်ဟးဂီၤဝဲဒၣ်ဘၣ်ဒီး ဟဲက့ၤတုၤကဒါက့ၤတဖၣ်န့ၣ် ဘၣ်တၢ်ထံၣ်လီၤဆီလၢ ဝဲ(လ)(ဒ) ဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်စံးပတြၢၤတမံၤန့ၣ်လီၤ. ဝဲ(လ)(ဒ) နၢ်ပၢၢ်ဝဲဒၣ် ကဘီယူၤတဖၣ် လၢ ဘၣ်တၢ်ခးလီၤတဲာ်န့ၣ် ပှၤဃုထံၣ်န့ၢ်တၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲလၢအလိၣ်ကတၢၢ် ဒ်သိးတၢ်ကမၤဂ့ၤမၤအါထီၣ် ကတီၤဒီသဒၢ…

ထိၣ်သွံအလီၢ်

စဲမၣ်တ့ၣ် (Sand martins) မ့ၢ်ဝဲ ထိၣ်ဘျ့ၣ်ဘျီၣ် ဆံးဆံးဖိတကလုာ် လၢခူၣ်အသွံ လၢထံကျိကၢၢ်ခိၣ်အနံၤန့ၣ်လီၤ. ဟီၣ်ခိၣ် တၢ်ဂုၤထီၣ်ပသီထီၣ်လၢ ကီၢ်အ့ကလၢ်(England) ကလံၤထံးမုၢ်ထီၣ်တကပၤ မၤဆံးလီၤစှၤလီၤ အဝဲသ့ၣ် အတၢ်အိၣ်မူအိၣ်ဂဲၤအလီၢ်, ဒီးဖဲအဝဲသ့ၣ်ဟဲက့ၤလၢ တၢ်ဂိၢ် တၢ်သုးလီၢ်သုးကျဲအကတီၢ် ဒ်သိးကမၤအသွံအဂီၢ် တၢ်လီၢ်တဖၣ်စှၤလီၤဝဲ တလီၢ်လီၢ်န့ၣ်လီၤ. လီၢ်ကဝီၤ ပှၤအံးထွဲကွၢ်ထွဲန့ဆၢၣ်ခိၣ်ဃၢၤတဖၣ် ဟူးဂဲၤဖံးမၤထီၣ်တၢ် ဒီးတ့သူၣ်ထီၣ် မဲးပျီခိၣ်ဖးဒိၣ်တခါ ဒ်သိးကဟ့ၣ်အဝဲသ့ၣ် တၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲန့ၣ်လီၤ. ခီဖျိ မုၢ်ကျိၤဝဲၤကွာ်တၢ်မၤကရၢလၢစိးပျၤမဲးတဖု အတၢ်မၤစၢၤ, အဝဲသ့ၣ် တ့ထီၣ်ဘှီထီၣ်မဲး ဒ်သိးကဒုးအိၣ်ထီၣ် တၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲ လၢထိၣ်တဖၣ်ကအိၣ်ကဆိးအဂီၢ် လၢနံၣ်လၢကဟဲတဖၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤ.

တၢ်အဲၣ်တၢ်သူၣ်အိၣ်သးအိၣ် အတၢ်မၤစၢၤအံၤ ဒုးနဲၣ်ဖျါထီၣ် တၢ်ကတိၤလၢ ကစၢ်ခရံာ်ညီနုၢ် မၤမုာ်မၤခုၣ် အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ်လီၤ. ဖဲတဲဘၣ်အဝဲသ့ၣ်လၢ အဝဲကလဲၤပာ်စၢၤ ဒီးအဝဲသ့ၣ် ပိာ်အခံ အခဲအံၤ တသ့ဒံးဘၣ် ဝံၤအလီၢ်ခံ (ယိၤ ၁၃:၃၆), ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး ဟ့ၣ်အဝဲသ့ၣ်တၢ်အၢၣ်လီၤလၢ အဝဲ “ကလဲၤကတဲာ်ကတီၤ သုလီၢ်တပူၤ” လၢမူခိၣ်န့ၣ်လီၤ (၁၄:၂).…