“ပှၤလၢအကူၣ်ကၤတၢ်သံတၢ်ပှၢ်တဂၤသံလံ” အံၤ ကမ့ၢ်တၢ်သံတၢ်ကစီၣ်အခိၣ်တီလၢအဆီတလဲကွံာ် အဲဖရဲး နိၣ်ဘဲ (Alfred Nobel), ပှၤလၢအဒုးကဲထီၣ် မ့ၣ်ပိၣ် (dynamite) တဂၤ အသးသမူအကျဲသ့ၣ်သ့ၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, တၢ်ကစီၣ်အလံာ်ပရၢ မၤကမၣ်တၢ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲဒၣ် ပှၤလၢအသံတဂၤ မ့ၢ်အဝဲၢ်ခွါ လုးဘ့း နိၣ်ဘဲ (Ludvig), ဒီးမ့မ့ၢ် အဲဖရဲး နိၣ်ဘဲ န့ၣ် အိၣ်မူအိၣ်ဂဲၤဒံးဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲ အဲဖရဲး သ့ၣ်ညါနၢ်ပၢၢ်ဝဲလၢ တၢ်ကသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤအီၤ ဒ်ပှၤတဂၤလၢ အတ့ဒုးအိၣ်ထီၣ် တၢ်လီၤပျံၤဖးဒိၣ်တမံၤ
လၢအဟံးထီၣ်ကွံာ် သးသမူတဖၣ်န့ၣ်ဒီး, ပာ်လီၤအသးလၢ ကမၤဘူၣ်ကွံာ်အတၢ်ထူးတၢ်တီၤ လီၤဘီလီၤမုၢ်တဖၣ်, ဒ်သိးတၢ်ကသူၣ်ထီၣ်တၢ်ဟ့ၣ်လၤကပီၤခိၣ်ဖးဆူ ပှၤလၢအမၤဘျုးမၤဖှိၣ် ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ခိၣ်ဖးလၤကပီၤအံၤ ဘၣ်တၢ်သ့ၣ်ညါအီၤလၢ နိၣ်ဘဲ ခိၣ်ဖးလၤကပီၤ (Nobel Prize) န့ၣ်လီၤ.

အပူၤကွံာ်အါန့ၣ်ဒံးအနံၣ်ခံကထိဘျဲၣ်န့ၣ်, ပှၤဒိၣ်စိဒိၣ်ကမီၤတဂၤ အတၢ်အိၣ်မူဆီတလဲအသးန့ၣ်လီၤ. ပှၤယူဒၤဖိ အစီၤပၤ စီၤမနၤရှ့ၤန့ၣ် မ့ၢ်ပှၤလၢအထီဒါကစၢ်ယွၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်လၢအပိာ်ထွဲထီၣ်အခံမ့ၢ်ဝဲလၢ အဘၣ်တၢ်စိာ်မၢကဲကုၢ်အီၤ ဆူဘၤဘူၤလိၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, ၂ ကွဲး ၃၃:၁၂-၁၃ ပာ်ဖျါဝဲလၢ “ဒီးတုၤအဘၣ်တၢ်ကိၢ်တၢ်ဂီၤဒီး, ဃ့ကညးယွၤအကစၢ်ဒီး ဆီၣ်လီၤအသးဒိၣ်ဒိၣ်ကလဲာ် လၢအပၢ်တဖၣ်အကစၢ် အမဲာ်ညါ,” ဒီး “ဘါထုကဖၣ်ဝဲ,” ဒီးကစၢ်ယွၤ “ဒုးဟဲက့ၤအီၤဆူ ယရူၤၡလ့ၣ် ဆူအဘီအမုၢ်အပူၤ” န့ၣ်လီၤ. တုၤအသးသမူအိၣ်လီၤတဲာ်တ့ၢ်တစုန့ၣ် စီၤမနၤရှ့ၤ ပၢဆှၢဘၣ်အထံအကီၢ် လၢတၢ်မုာ်တၢ်ပၢၤအပူၤ, ဒီးမၤဝဲယွၤအတၢ်, ဒီးအိၣ်မူဝဲ အဂ့ၤကတၢၢ် ဒီးတမၤလၢၤဘၣ်တၢ်ဒဲးဘး ဒ်အပူၤကွံာ်မၤတ့ၢ်ဝဲအသိးဘၣ်န့ၣ်လီၤ.

မ့ၢ်လၢ စီၤမနၤရှ့ၤ ဃ့ဘါထုကဖၣ်အဃိ, အဆၢဖိ ၁၃ ပာ်ဖျါဝဲဒၣ် “ကစၢ်ယွၤတူၢ်လိာ်တၢ်ဃ့ကညးဒီးဒိကနၣ်တၢ်” န့ၣ်လီၤ. ကစၢ်ယွၤ စံးဆၢတၢ်ဆီၣ်လီၤသးန့ၣ်လီၤ. ဖဲပသ့ၣ်ညါဝဲလၢ ပသးအိၣ်ဆီတလဲ ပတၢ်အိၣ်မူအကျိၤကျဲ, ဒီးဃၣ်လိၤက့ၤပသးဆူယွၤအအိၣ်န့ၣ်ဒီး, ကစၢ်ယွၤ တလဲၤကပာ်ကွံာ်ပှၤဘၣ်. ကစၢ်ယွၤ ကတူၢ်လိာ်မုာ်ပှၤလၢအတၢ်ဘျုးတၢ်ဖှိၣ်, လၢအတကြၢးဒီးပှၤ, ဒီးကမၤသီထီၣ်က့ၤပှၤလၢ တၢ်အဲၣ်လၢအဟ့ၣ်လီၤသး, လၢအလူလီၤဂာ်လီၤတ့ၢ်ဝဲလၢ ထူၣ်စုညါအလိၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်အိၣ်မူအသီ စးထီၣ်ဝဲဒီးကစၢ်ယွၤန့ၣ်လီၤ.