Life magazine(လဲး မဲးကစံ)အလံာ်, လၢဘၣ်တၢ်ထုးထီၣ်အီၤ ဖဲလါယူၤလံ (၁၂), ၁၉၆၈ နံၣ်, လံာ်အကုလိၤန့ၣ် ပာ်ဖျါဝဲ ဖိသၣ် သၣ်ဝံၤလီၤဒိတဖၣ်အဂီၤ လၢအလီၤပျံၤလီၤဖုး လၢကီၢ်စဲၢ် ဘဲၣ်ယၣ်ဖြၣ် (Biafra) (အိၣ်လၢကီၢ်နဲၣ်ကၠံရံယါ(Nigeria) ဖဲထံလီၢ်ကီၢ်ပူၤ တၢ်ဒုးတၢ်ယၤအကတီၢ်) န့ၣ်လီၤ. ပိာ်ခွါဖိသးစၢ်တဂၤႇ လၢတၢ်သူၣ်အုးသးအုအပူၤႇ ဒိခီဒိတီန့ၢ်မဲးကစံအကုအံၤဒီး လဲၤစိာ် ဝဲဆူ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သရၣ်တဂၤအအိၣ်ဒီး သံကွၢ်ဝဲ “ကစၢ်ယွၤသ့ၣ်ညါတၢ်ဂ့ၢ်အံၤဧါ” န့ၣ်လီၤ. တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သရၣ်န့ၣ်စံးဆၢ “ယသ့ၣ်ညါလၢ နတနၢ်ပၢၢ်ဘၣ်, ဘၣ်ဆၣ်ဒီး မ့ၢ်ဝဲ, ကစၢ်ယွၤသ့ၣ်ညါ တၢ်ဂ့ၢ်အံၤန့ၣ်လီၤ.” ပိာ်ခွါဖိန့ၣ် ဟးထီၣ်ဆူတၢ်ချၢ, ဒီးတဲဖျါထီၣ်ဝဲလၢ အဝဲတအဲၣ်ဒိးသ့ၣ်ညါ ကစၢ်ယွၤဒ်သိးအံၤတဂၤ အဂ့ၢ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ.
တၢ်သံကွၢ်တဖၣ်အံၤ မၤကီမၤခဲတၢ်န့ၣ် တမ့ၢ်ထဲလၢဖိသၣ်တဖၣ်ဘၣ်, လၢပဝဲခဲလၢာ်အဂီၢ် စ့ၢ်ကီး ကဲထီၣ်တၢ်သးတံာ်တာ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်မၤလီၤတံၢ်ကစၢ်ယွၤအတၢ်သ့ၣ်ညါလၢ ၦၤကနၢ်ပၢၢ် ကီခဲတၢ်အပူၤန့ၣ်, ယဆၢလၢပိာ်ခွါဖိအံၤန့ၣ် ကနၢ်ဟူဘၣ်ဝဲ ကစၢ်ယွၤအတၢ်တဲပူ အဒိၣ်ကတၢၢ် တယုၢ်အဂ့ၢ်, ဒီးကဘၣ်တၢ်ကွဲးအီၤဆူညါ ဒ်သိးအပူၤကွံာ်တၢ်မၤအသး လၢဘဲၣ်ယၣ်ဖြၣ် ထံကီၢ် အပူၤဒၣ်လဲာ်န့ၣ်လီၤ.
ပှၤလၢအပိာ်ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးအခံတဖၣ်, ဒီးပှၤလၢတူၢ်လိာ်နၢ်ပၢၢ်ဝဲဒၣ်လၢ ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးန့ၣ် ကဒီ တဒၢအဝဲသ့ၣ်လၢ တၢ်ကီတၢ်ခဲတဖၣ်အဂီၢ် ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးအိးထီၣ်ပာ်ဖျါ တၢ်တဲပူဒ်သိးအံၤန့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်ကဒီတဒၢအဝဲသ့ၣ်အလီၢ်န့ၣ်, ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးခရံာ် စံးဝဲဒၣ် “လၢဟီၣ်ခိၣ်အံၤ, သုကဘၣ် တၢ်ဖှီၣ်” န့ၣ်လီၤ. ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးဟ့ၣ်လီၤတၢ်န့ၣ် မ့ၢ်အတၢ်အၢၣ်လီၤဝဲလၢ တၢ်အၢတၢ်သီတဖၣ်အံၤ တမ့ၢ်တၢ်အကတၢၢ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ. နီၢ်နီၢ်န့ၣ် (ယိၤ ၁၆:၃၃) စံးဘၣ်ပှၤ, “ယ(ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး)မၤနၢၤလံ ဟီၣ်ခိၣ်လံ” န့ၣ်လီၤ. ကစၢ်ယွၤအတၢ်တဲပူအကတၢၢ်န့ၣ် တၢ်အတတီတလိၤခဲလၢာ် ကဘၣ် တၢ်မၤဟါမၢ်ကွံာ်, တၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်ခဲလၢာ် ကဘၣ်တၢ်မၤဘျါက့ၤန့ၣ်လီၤ.
စးထီၣ်လၢ လံာ်၁မိၤရှ့ တုၤလံာ်တၢ်လီၣ်ဖျါန့ၣ် တၢ်တဲကဒါက့ၤ ယွၤအတၢ်တဲပူဘၣ်ဃးဒီး ယွၤမၤဟးဂီၤ ကယဲၢ်တၢ်အၢတၢ်သီ လၢပဆိကမိၣ်တထီၣ်ဘး, ဒီးကယဲၢ်တၢ်လၢအကမၣ်တဖၣ် မၤဘၣ်က့ၤခဲလၢာ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်တဲပူအံၤန့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်ကစၢ်, လၢအအဲၣ်တၢ်တဂၤ, အသးစဲဒီးၦၤန့ၣ် ပကသံကွၢ်သံဒိးတၢ်အလီၢ်တအိၣ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ. အဆၢဖိ ၃၃ အပူၤ ယ့ၣ်ရှူး စံးဘၣ် အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ်လၢ “ယစံးဘၣ်သုလၢတၢ်န့ၣ်တဖၣ် ဒ်သိးသုကအိၣ်ဒီး တၢ်ဃူတၢ်ဖိး လၢယပူၤလီၤ” န့ၣ်လီၤ. တနံၤအံၤ, မ်ပကအိၣ်ဘှံးလၢ ကစၢ်အတၢ်ဃူတၢ်ဖိးဒီး လၢအမဲာ်ညါန့ၣ် တက့ၢ်.
