ဖဲ ၁၅၂၄ နံၣ်န့ၣ်,မၣ်တ့ၣ်လူၤသၢၣ် (Martin Luther) ဃုထံၣ်ဘၣ်ဝဲ “ပှၤကူၣ်ကၤတၢ်ဖိ ကဒဲကဒဲန့ၣ် အိၣ်ဒီး တၢ်သိၣ်တၢ်ဘျၢတထံၣ် လၢအစံး – ယမ့ၢ်အိၣ်ဒီးတၢ်ဘၣ်ဘျုးလၢယဂီၢ်ဒီး ယတၢ်သးကွံတဖၣ် မ့ၢ်လၢပှဲၤဘၣ်န့ၣ်ဒီး ယတကနၣ်ဃုာ် ပှၤလၢယခိၣ်ယဃၢၤနီတဂၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ.” တၢ်အံၤအကါဒိၣ်ဒၣ်ထဲလၢ အဝဲသ့ၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲအနံၣ် ၂၀၀ ဘျဲၣ်လဲၤပူၤကွံာ်ဝံၤ ကၠီဝူမဲ (John Woolman) အိၣ်ဆိးဝဲဒၣ်လၢ ဝ့ၢ်မီးဟိလံ (Mount Holly), ကီၢ်စဲၣ်နယူကၠၣ်စံၣ် (New Jersey) တဂၤန့ၣ် ဟ့ၣ်လီၤသးဆူ ကစၢ်ယ့ၣ်ၡူးဒီး ပျဲအတၢ်အၢၣ်လီၤကလုာ်ဘၢအတၢ်ဆးဆ့ကူဆ့ကၤ အတၢ်မၤန့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်မၤစၢၤဆီၣ်ထွဲကုၢ်တဖၣ် အတၢ်သဘျ့အဂီၢ် အဝဲတပှ့ၤဝဲဒၣ် ဘဲတၢ်ကံးညၣ် (cotton) ဒီးကသံၣ်စုၣ် တၢ်အလွဲၢ်သ့ၣ်တဖၣ်လၢ ခီပနံၣ်လၢအမၢဆူၣ် ကုၢ်တဖၣ် အအိၣ်န့ၣ်ဘၣ်. လၢတၢ်သးကဆှီအပူၤ အဝဲအဲၣ်ပှၤလၢအခိၣ်အဃၢၤန့ၣ်ဒီး အိၣ်မူအိၣ်ဂဲၤတီတီလိၤလိၤ ဒီးတလံာ်အီၣ်လီအီၣ်တၢ်လၢ အတၢ်ဖံးတၢ်မၤအပူၤန့ၣ်ဘၣ်.
၂ ကရံၣ် ၁:၁၂ ပာ်ဖျါဝဲ တၢ်မၢဖိစီၤပီလူး ဂုာ်ကျဲးစၢၤအိၣ်မူဝဲလၢ “တၢ်စီဆှံဒီး တၢ်တီတၢ်လိၤ ဘၣ်ဃးဒီးယွၤအပူၤ”န့ၣ်လီၤ. ပှၤကရံၣ်သူးဖိတနီၤ ဆိကမိၣ်ထံၣ်ဆံး စီၤပီလူးအတၢ်စိတၢ်ကမီၤ ဒ်အမ့ၢ် ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးအတၢ်မၢဖိအဆၢကတီၢ်န့ၣ် အဝဲ အုၣ်သးနဲၣ်ဖျါ အတၢ်စံးတၢ်ကတိၤ ဒီးအတၢ်မၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. အဆၢဖိ ၁၃ အပူၤ စံးဝဲ “အတၢ်ကတိၤဒီးအတၢ်မၤတဖၣ် အိၣ်စံာ်အိၣ်ကျၢၤလၢ ပှၤကွၢ်ထံအဘူးကတၢၢ်တၢ် တဖၣ်အဂီၢ်”န့ၣ်လီၤ. အဆၢဖိ ၁၂ အပူၤ စီၤပီလူးပာ်ဖျါစ့ၢ်ကီးဝဲ ဒ်အမ့ၢ်ပှၤလၢအသန့ၤအသး လၢယွၤအစိကမီၤ ဒီးအဘျုးအဖှိၣ် ဒ်သိးကမၤဘၣ်ဝဲတုၤလီၤတီၤလီၤ ဒီးတမ့ၢ်လၢအကစၢ်ဒၣ်ဝဲအဃိဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ပမ့ၢ်စံးလၢအဖုၣ်န့ၣ်, စီၤပီလူးအတၢ်စူၢ်တၢ်နာ်လၢ ကစၢ်ခရံာ်အပူၤအံၤ အိၣ်လၢပှဲၤလၢ ကယဲၢ်အဖံးတၢ်မၤတၢ်ခဲလၢာ်အပူၤန့ၣ်လီၤ.
ဒ်ပမ့ၢ်ပှၤတၢ်မၢဖိလၢ ခရံာ်အဂီၢ်အဃိ မ်ပကပာ်သူၣ်ပာ်သးလၢ ပကပျဲ တၢ်သးခုအကစီၣ်ဟူထီၣ်သါလီၤ လၢကယဲၢ်ပမၤတၢ်ခဲလၢာ်အပူၤ-လၢပဟံၣ်ဖိဃီဖိ, လၢပတၢ်ကူၣ်တၢ်ကၤအပူၤ, ဒီးလၢတၢ်အဂုၤအဂၤအါမးအပူၤန့ၣ်တက့ၢ်. ခီဖျိလၢကစၢ်ယွၤအစိကမီၤဒီးအဘျုးအဖှိၣ်အပူၤ, ဖဲပပာ်ဖျါထီၣ် ယွၤအတၢ်အဲၣ်ဆူ ပှၤအဂုၤအဂၤအအိၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ဒၣ် ပမၤလၤကပီၤယွၤဒီး ပအဲၣ်ပှၤလၢပခိၣ်ပဃၢၤအဂ့ၤကတၢၢ်န့ၣ်လီၤ.
