“ကွၤနံကၣ်” (Guernica)န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်ဂီၤလၢ ဘၣ်ဃးဒီး ထံရူၢ်ကီၢ်သဲးအဂ့ၢ်လၢ အကါဒိၣ်ဒီး ဘၣ်တၢ်ကွဲးတ့ ဒုးနဲၣ်ဖျါအီၤလၢ ဖးပလိၤ ပံၣ်ကၤစိၤ(Pablo Picasso)န့ၣ်လီၤ. ပံၣ်ကၤစိၤ မ့ၢ်ပှၤခ့ခါ ပှၤတ့တၢ်ဂီၤ လၢအလဲၤလၢ ပှၤဂၤအမဲာ်ညါတဂၤ ဒီးတၢ်ဂီၤန့ၣ် ပာ်ဖျါဝဲ ပှၤစပ့န့းဖိ(Spanish)အဝ့ၢ်လၢ ဘၣ်တၢ်မၤဟးဂီၤ ဖဲ ၁၉၃၇ နံၣ်န့ၣ်လီၤ. အကတီၢ်ဖဲ ပှၤစပ့န့းဖိတဖၣ် ပူထီၣ်ထီဒါတၢ်ဒီး တၢ်မၤအသးဆူ တၢ်ဒုးဖးဒိၣ်ခံဘျီတဘျီ ကစးကဲထီၣ်သးအခါ ပှၤစပ့န့းသုးပဒိၣ်ဟ့ၣ်ဝဲ တၢ်ပျဲလၢ ပှၤနၣ်စံၣ်ကၠၢမနံၣ်(Nazi Germany)အကဘီယူၤတဖၣ် ကတ့ၢ်လီၤပာ်လီၤမ့ၣ်ပိၢ်လၢ တၢ်ကၠီးလိမၤကွၢ်တၢ်အလီၢ်လၢ ဝ့ၢ်ကွၤနံကၣ်ဖိန့ၣ်လီၤ. တၢ်ဂ့ၢ်အံၤ ကဲထီၣ်တၢ်ကတိၤဂ့ၢ်လိာ်ဘှီလိာ်ဘၣ်ဃးဒီး ပှၤဝ့ၢ်ဖိအတၢ်သံလၢ တၢ်တ့ၢ်လီၤပာ်လီၤ မ့ၣ်ပိၢ်ဆူ ကမျၢၢ်အိၣ်ဆိးတၢ်အဃိန့ၣ်လီၤ. ပံၣ်ကၤစိၤ တ့ဒုးအိၣ်ထီၣ်တၢ်ဂီၤအံၤ ထုးန့ၢ် ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိလၢအခိးကွၢ်တဖၣ်အသးပူၤ တၢ်ထံၣ်ဆိကမိၣ် ဒီးကဲထီၣ်တၢ်မၤစၢၤ လၢတၢ်ကတိၤဂ့ၢ်လိာ်ဘှီလိာ်ဘၣ်ဃးဒီး ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ် အတၢ်သ့မၤဟးဂီၤ တၢ်သးသမူဆူ ပှၤတဂၤဘၣ်တဂၤန့ၣ်လီၤ.

ပဝဲဒၣ်လၢ ပအိၣ်ဒီးတၢ်နာ်န့ၢ်လီၤသးလၢ ပတအဲၣ်ဒိးမၤဟးဂီၤ ပှၤကညီတဖၣ်အသးသမူအဂီၢ်န့ၣ် ပဂ့ၤသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤ ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးအတၢ်ကတိၤဖျါဝဲဖဲ မးသဲ ၅:၂၁-၂၂ အပူၤ “သုနၢ်ဟူလံလၢ တၢ်စံးဘၣ် ပမှံၤပပှၢ်, သုတမၤသံပှၤကညီတဂၤ, ဒီးဖဲဒၣ်ပှၤလၢ အမၤသံဝဲတဂၤဂၤန့ၣ် ဂ့ၤဘၣ်တၢ်စံၣ်ညီၣ်ကွီၢ်လီၤ. မ့မ့ၢ်ယဲဒၣ်အံၤ ယစံးဘၣ်သု, လၢကယဲၢ်ပှၤလၢအသးထီၣ် အဒီပုၢ်ဝဲၢ်ကလီကလီတဂၤန့ၣ် ဂ့ၤဘၣ်တၢ်စံၣ်ညီၣ်ကွီၢ်ကိးဂၤဒဲးလီၤ. ပမ့ၢ်တမၤသံပှၤကညီလၢ ပစုပနီၢ်ကစၢ်ဒၣ်ဝဲဘၣ်ဆၣ် သးလၢ အစံၣ်ညီၣ်ကွီၢ်တၢ်န့ၣ် ကဲထီၣ်သ့ဝဲလၢ တၢ်မၤသံတၢ်န့ၣ်လီၤ.”

ဖဲတၢ်တပာ်သူၣ်ပာ်သးအပူၤ ပမ့ၢ်သးပှံၢ်ထီၣ် သးဖျိးတၢ်ဆူ ပှၤအဂၤန့ၣ် ကဲထီၣ်တၢ်ကိၢ်တၢ်ဂီၤလၢ ပသူၣ်ပသးအပူၤအဃိ အလီၢ်အိၣ်လၢ သးစီဆှံအစိကမီၤ ကပှဲၤလုၢ်ကွံာ်ပသး ဒီးကဟံးဃာ်ပၢဆှၢ ပသူၣ်အၢသးသီတဖၣ်, ဒီးဒုးအိၣ်ထီၣ် “သးအတၤသၣ်” ကသ့အဂီၢ် ဒ်ပထံၣ်ဘၣ်လၢ ကလၤတံ ၅:၁၉-၂၃ အပူၤန့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်ဝံၤဒီး တၢ်အဲၣ်တၢ်သးခုဒီး တၢ်သူၣ်မုာ်သးမုာ်တဖၣ်န့ၣ် ကကဲထီၣ် တၢ်ပနီၣ်လၢ ပတၢ်ရ့လိာ်ဘၣ်ထွဲလိာ်သးအပူၤန့ၣ်လီၤ.