တၢ်စူၢ်တၢ်နၥ်ထံထံဆးဆးလၢ ကစၢ်ယွၤ
ဖဲ ခရံၥ်နံၣ် ၂၀၁၈ န့ၣ် ၦၤဒိၣ်တုၥ်ခိၣ်ၦဲၤတဖၣ်လၢ အဲကလံးကီၢ်စၢဖှိၣ်(United Kingdom)အပူၤတဖၣ် ဘၣ်တၢ်ဃုထံၣ်မၤလိ ဘၣ်ဃးဒီး အဝဲသ့ၣ်သုဝဲ ကွဲၤဒီနၢ်တနံၤအတီၢ်ပူၤ ၁၂ မံးနံး အစှၤကတၢၢ်တဘျီန့ၣ်လီၤ. ယနီၢ်ကစၢ်ဒၣ်ဝဲ ယဘၣ်ဃုတၢ်စံးဆၢတဖၣ်လၢ ကူၤကဲၤ(Google) အပူၤ မ့တမ့ၢ်ဘၣ်ဒီး ယဘၣ်စံးဆၢ လံၥ်ပရၢယ ကွဲၤဒီနၢ် အတၢ်ကိးတဖၣ်ဒီး လီအတၢ်ပရၢတဖၣ်လၢ အကတၢၢ်တသ့ဘၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ပဝဲၦၤအါဂၤ ထီဘိ ပကွၢ်ပကွဲၤဒီနၢ်လၢတၢ်နၥ်အပူၤ ဒုးအိၣ်ထီတၢ်လၢပဂီၢ် ဒ်အမ့ၢ်ပကအိၣ်သကိးရ့လိၥ်သး, တၢ်ဒိးန့ၢ်တၢ်ကစီၣ်ဒီးဆဲးကျိးလိၥ်သးန့ၣ်လီၤ.
ဒ်ပမ့ၢ်ၦၤလၢအနၥ် ကစၢ်ယ့ၣ်ၡူးခရံၥ်တဖၣ် ပအိၣ်ဒီးတၢ်လိၣ်အဂံၢ်ထံး လၢလၢၦဲၤၦဲၤလၢ အလၢၥ်တသ့အါန့ၢ်ပကွဲၤဒီနၢ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ကစၢ်ယွၤအဲၣ်ၦၤ, ကဟုကယာ်ၦၤ ဘူးဘူးတံၢ်တံၢ်ဒီး အဲၣ်ဒိးဝဲလၢပကဟဲဆူအအိၣ် ဖဲပလိၣ်ဘၣ်တၢ် တမံၤလၢ်လၢ်န့ၣ်လီၤ. လံၥ်စီဆှံစံးဝဲ ဖဲပဃ့ဘါထုကဖၣ်တၢ် ပကဘၣ်အိၣ်ဒီး တၢ်စူၢ်တၢ်နၥ် ထံထံဆးဆး, ဒီး ၁ယိၤဟၣ်သိၣ်တၢ် ၅:၁၄ ပၥ်ဖျါဝဲ “လၢပမ့ၢ်ဃ့တၢ်တမံၤမံၤ ဖဲတၢ်ဘၣ်အသးဒီး ကဒိကနၣ်ၦၤ” န့ၣ်လီၤ. ခီဖျိ ပဖးလံၥ်စီဆှံ ဒီးဟံးဃၥ်ကစၢ်ယွၤကလုၢ်ကထါလၢပသးအပူၤန့ၣ်ဒီး ကကဲထီၣ် တၢ်မၤလီၤတံၢ်…
ထဲဒၣ်ကစၢ်ယွၤ
လၢတၢ်လဲၤထီၣ်လံၥ်ပသံးအဂီၢ် ယဟံးန့ၢ်တၢ်ဆၢကတီၢ်ဒိၣ်ဒိၣ်အါအါ ဒ်သိးယကမၤန့ၢ်ဘၣ် လၢၢ်တၢ်မျၢ်ဝါပသံးအမ့ၢ်အတီန့ၣ်လီၤ. ယသးပူၤ ယဆိကမိၣ် မ့ၢ်ယလဲၤကပၥ်ဘၣ် ပသံးအဂ့ၤကတၢၢ်တခါလဲၣ်န့ၣ်လီၤ.
ၦၤကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့ဘၣ်ဃးဒီးမုၢ်ကျိၤဝဲၤကွၢ်သးပီညါ ဘၣ်ရံၣ်ၡဝး(Barry Schwartz) စံးဝဲဒၣ်ၦၤ ဒ်သိး ဂံၢ်ဘါစၢ်လၢ တၢ်ဆၢတဲၥ်တၢ်တမံၤမံၤအဖီခိၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ၦၤလၢအဃုဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်အဂ့ၤကတၢၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်မၤအသးဒ်အံၤန့ၣ် ထီဒါလိၥ်သးဒီး “ၦၤမံသူၣ်မံသး” တဂၤန့ၣ်လီၤ. “ၦၤမံသူၣ်မံသး” တဂၤန့ၣ် ဆၢတဲၥ်ဃုထၢဝဲတၢ်လၢ မၤလၢၦဲၤအဝဲသ့ၣ်အတၢ်လိၣ်တမံၤမံၤအဖီခိၣ် န့ၣ်လီၤ. ၦၤဒ်သိးကွၢ်ဃုတၢ် အဂ့ၤကတၢၢ်တဖၣ်န့ၣ် ထီဘိအဲၣ်ဒိးမၤန့ၢ်ဃုထၢတၢ်အဂ့ၤကတၢၢ်လၢ ကဲထီၣ်တၢ်ဒဲးဘး သ့ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲပဘၣ်ဃုထၢတၢ်အါမံၤအကျါ ပဃုထၢဆၢတဲၥ်တၢ် မ့ၢ်ကမၣ်ဒီး တၢ်ကဲထီၣ် တၢ်မနုၤတမံၤ ကသ့ဝဲဒၣ်လဲၣ်. တၢ်သးတမံၤ, တၢ်သးတစူၤ, တၢ်သူၣ်ကၢ်သးလီၤဘှါဟဲအိၣ်ထီၣ် ဝဲဒၣ်သ့န့ၣ်လီၤ. တၢ်မၤသးဒ်အံၤန့ၣ် ၦၤကူၣ်သ့ဘၣ်ထွဲဒီးရ့လိၥ်အိၣ်ဆိးပီညါတဖၣ် ပၥ်ဖျါဝဲ “တၢ်ဘၣ်ယိၣ်လၢ တၢ်ကလဲၤကပၥ်ဘၣ်တၢ်”န့ၣ်လီၤ.
လံၥ်စီဆှံအပူၤ “ၦၤအဲၣ်ဒိးမၤန့ၢ်ဘၣ် တၢ်အဂ့ၤကတၢၢ်” မ့ၢ်ဂ့ၤ “ၦၤမံသူၣ်မံသး” တဖၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤ ပတထံၣ်ဘၣ်အီၤဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် တၢ်ထံၣ်ဆိကမိၣ်လၢ အဒ်သိးလိၥ်အသးန့ၣ်လီၤ. စီၤပီလူးတၤဝဲ စီၤတံၤမသ့း ဖျါဝဲဖဲ ၁…
တၢ်ထံၣ်န့ၢ်ပၥ်သူၣ်ပၥ်သးတၢ်မုၢ်လၢ်အတၢၢ်ကွဲၤ
ဖဲလါအီးကထိဘၢၣ် တၢ်အိၣ်ဘှံးကသူၣ်လၢ တၢ်ဖံးတၢ်မၤအဆၢကတီၢ် အခီၣ်ထံး တဘျုးသီ ယဘၣ်အိၣ်ဘှံးမၤဘျါက့ၤ ယတၢ်ဆါဒၣ်ယဲ ဖဲယဒၢးပူၤန့ၣ်လီၤ. ယသးပူၤ စ့ၢ်ကီး တၢ်ဘၣ်ယၤတမုၥ်ဝဲဒၣ် ဒ်မူခိၣ်တၢ်အၢၣ်အုးအသိးန့ၣ်လီၤ. လၢခံယဒိးန့ၢ်ဘၣ်လၢယကဟးကသူၣ်ယသးလၢယဝၤ ဟးကွၢ်လိၥ်ကွဲတၢ်ဖဲ တၢ်ဒုးနဲၣ်မ့ၣ်အူအတၢ် ကပီၤလၢ ကဘီသ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ် ဘၣ်ဆၣ်ဒီးတၢ်အၢၣ်အုးတဖၣ် မၤသဒၢဃၣ် ပတၢ်ထံၣ်ဟးကွၢ်တၢ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲန့ၣ် ယဒိန့ၢ်တၢ်ဂီၤတဖၣ်လၢ ကစၢၢ်အကဒုအကျါန့ၣ်လီၤ.
လၢခံတၢ်မၤအသးလၢ မူခိၣ်ထံစူၤလီၤဒိၣ်ဒိၣ်အဃိလၢ တၢ်သးဟးဂီၤအပူၤ ပဘၣ်ဟဲက့ၤကဒါက့ၤ ဒ်မုၢ်နၤတၢ်ခံးလီၤအဃိန့ၣ်လီၤ. ယကွၢ်ကဒါက့ၤ တၢ်ဂီၤတဖၣ် လၢ ယဒိန့ၢ်အီၤဒီး လၢသူၣ်ပိၢ်သးဝးအပူၤ ယဒုးနဲၣ်ယဝၤ “တၢ်ကွဲး” န့ၣ်လီၤ. အဆိ တၢ်မၤအသးလၢ ပတၢ်လဲၤအိၣ်ဒီးတၢ်အၢၣ်အုးအဃိ ယတပၥ်သူၣ်ပၥ်သးဘၣ် ကစၢ်ယွၤ အတၢ်မၤသီမၤဂ့ၤထီၣ်က့ၤ ယသးလၢအိၣ်ၦဲၤဒီးတၢ်သူၣ်လီၤဘှံးလီၤဘှါ ခီဖျိ တၢ်မုၢ်လၢ် (၁ မိၤ ၉:၁၃-၁၆) လၢ တၢ်တဆိကမိၣ်ဘၣ်တၢ်အပူၤန့ၣ်လီၤ.
ပနီၢ်ခိနီၢ်သးအတၢ်ဘၣ်ဒိဆါတဖၣ် ကဲထီၣ် ပတၢ်မုၢ်လၢ်လီၤမၢ်ဒီး ထုးလီၤၦၤ ဆူတၢ်အယိာ်န့ၣ်လီၤ. ထါစံးထီၣ်ပတြၢၤ ၄၂:၁-၃ အပူၤ ပထံၣ်ဘၣ်တၢ်ဆၢဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်မၤသီမၤဂ့ၤထီၣ်က့ၤ…
တၢ်ပၥ်လီၤဆီ
ဖဲ ၁၇၄၂ နံၣ်, နိၣ်ဝ့ဘၢၣ်, တၢ်သဘံၣ်ဘုၣ်ကဲထီၣ်ဝဲဒၣ်လၢ ကီၢ်အ့ၤကလဲၣ်(England), စတဲးဖိးၡဲယါ(Staffordshire) ဟီၣ်ကဝီၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်မၤအသး ခီဖျိတၢ်ထီဒါ ခၠါဝဲးစလ့ၣ်(Charles Wesley) စံၣ်တဲၤတဲလီၤ တၢ်သးခုကစီၣ် န့ၣ်လီၤ. ဖျါလၢ ခၠါဒီးအပုၢ်ကၠီ(န) (John) အတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤ တၢ်ဘၣ်ထွဲဒီး တၢ်ဆီတလဲ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အလုၢ်အလၢ်လၢ အိၣ်ပၥ်ယံာ်တ့ၢ်မးအဃိ ဒီးၦၤဝ့ၢ်ဖိတဖၣ်တူၢ်လိၥ်ဝဲတသ့ဘၣ်န့ၣ်လီၤ.
ဖဲကၠီ(န)ဝဲးစလ့ၣ် နၢ်ဟူဝဲတၢ်ထီဒါတၢ်သဘံၣ်ဘုၣ်လၢ စတဲးဖိးၡဲယါန့ၣ်ဒီး လဲၤဝဲ ဒ်သိးကမၤစၢၤအဝဲၢ်န့ၣ်လီၤ. တယံာ်ဘၣ်ဒီး ၦၤထီဒါတၢ်ဖိတဖၣ် ဟဲကဝီၤဝဲ ကၠီ(န) အိၣ်တၢ် အလီၢ်ဒီး လၢတၢ်သူၣ်ဒူသးဒူအပူၤ ကၠီ(န) ထံၣ်လိၥ်ကတိၤသကိး တၢ်မုၥ်မုၥ် ဒီးၦၤထီဒါတၢ်အခိၣ်အနၢ်တဖၣ် ဝံၤၦၤထီဒါတၢ်တဖၣ် တဂၤဘၣ်တဂၤ အတၢ်သူၣ် ဒိၣ်သးဖျိးတဖၣ် ဆံးလီၤစှၤလီၤ ဟးမၢ်ကွံၥ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.
ကၠီ(န)ဝဲးစလ့ၣ် အတၢ်ဆီၣ်လီၤသးဒီး အတၢ်သးစူၤန့ၣ် ကဲထီၣ်တၢ်မၤဂၢၢ် ကမျၢၢ် လၢ အသူၣ်ဒိၣ်သးဖျိးန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် အတၢ်သးစူၤဆီၣ်လီၤအသးန့ၣ် တမ့ၢ် အန့ဆၢၣ်ဒၣ်ဝဲ လၢ ဟဲအိၣ်ထီၣ်ဝဲဒၣ်လၢ အသးကံၢ်ပူၤဘၣ်.…
တၢ်ဟ့ၣ်လၢတၢ်အဲၣ်တၢ်သးအိၣ်
ကလဲ (Glen) ပှ့ၤဝဲ ခီဖံၣ် လၢ ဂီၤတၢ်အီၣ်အဂီၢ် ကိးမုၢ်နံၤဒဲး ဒီးဖဲပှ့ၤဝဲတဘျီလၢ်လၢ် ဟ့ၣ်ဝဲလၢ ၦၤဂၤအဂီၢ်လၢ အလီၢ်ခံတဂၤအဂီၢ်စ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤ. ဒီးမၢအစံး, ၦၤဆါတၢ် ဆၢဂ့ၤဆၢဝါၦၤလၢအလီၢ်ခံတဂၤလၢ နံၤလၢအဂ့ၤန့ၣ်လီၤ. ကလဲ အတၢ်ဘၣ်ထွဲ တအိၣ်ဒီး အဝဲသ့ၣ်အတၢ်မၤဆၢစံးဆၢ မ့ၢ်မနုၤတမံၤလဲၣ် တဆိကမိၣ်ဝဲ တၢ်မနုၤမးလဲၣ် န့ၣ်လီၤ. အဝဲနၥ်ဝဲဒၣ်ထဲတမံၤ မ့ၢ်ဝဲတၢ်မၤအံၤ မ့ၢ်တၢ်အဆံးကတၢၢ်လၢ အမၤသ့ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဖဲတဘျီန့ၣ် အဝဲဃုသ့ၣ်ညါဝဲ အတၢ်မၤဂ့ၤတဖၣ် ကဲဘျုးဝဲ ဖဲအဖးဘၣ် လီၢ်ကဝီၤ လံၥ်တၢ်ကစီၣ်အပူၤ ဖဲၦၤတဂၤ ကွဲးဝဲတၢ်ကစီၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲလါယူၤလံ ၁၈ သီ ၂၀၀၇ အပူၤ တၢ်ကစီၣ်ပၥ်ဖျါဝဲ အတၢ်သးကညီ အတၢ်ဟ့ၣ်ဆံးဖိန့ၣ် ကဲထီၣ် တၢ်ဆိကမိၣ်က့ၤ ၦၤတဂၤ အတၢ်ကတဲၥ်ကတီၤအသးလၢ ကမၤသံလီၤက့ၤအသး ဖဲမုၢ်နံၤအဝဲန့ၣ် အဆၢကတီၢ်န့ၣ်လီၤ.
ကလဲ အတၢ်ဟ့ၣ်ဆူ ၦၤတဂၤလၢ အသိလ့ၣ် အလီၢ်ခံန့ၣ် တမ့ၢ် တၢ်ဆၢမုၢ်လၢ် မၤန့ၢ်ကဒါက့ၤတၢ်အဂီၢ်ဘၣ်. တၢ်ဟ့ၣ်ဆံးအတၢ်မၤပျီပျီဖိအံၤ…
