တၢ်အဲၣ်လၢ ပကြၢးနၥ်န့ၢ်လၢလၢၦဲၤၦဲၤ
အပူၤကွံၥ်အါနံၣ်, ယဘၣ်ဆၢတဲၥ်လၢ တၢ်ဆိကတီၢ်ရ့တံၤရ့သကိးဒီးၦၤလၢဘူးဘူး တံၢ်တံၢ်ဒီးယၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲယကတိၤဘၣ်ဒိဆါအီၤ နးနးကလဲၥ်ဝံၤ ယဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲၥ် တၢ်ပျဲဟးထီၣ်ဒီး တၢ်ဂ့ၢ်လိၥ်ဒီးအီၤန့ၣ်လီၤ. တနံၤအံၤ ယနၢ်ဟူလၢအဝဲဟဲက့ၤဟးလိၥ် ကွဲဆူ ဝ့ၢ်ဒီးယတၢ်ဆိကမိၣ်တဖၣ် တၢ်လၢအပူၤကွံၥ်န့ၣ် ဟဲနုၥ်လီၤတဝီဘၣ်တဝီန့ၣ်လီၤ.
ဖဲယဂဲၤပျုၢ်ကျဲးစၢးမၤဂၢၢ်ထီၣ် ယသးအတၢ်ဆိကမိၣ်တၢ်အခါ ယနၢ်ဟူ တၢ်သးဝံၣ်ဟဲဝဲဒၣ်လၢ ကွဲၤလ့လိၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်သးဝံၣ်ဖိပၥ်ဖျါဝဲ တမ့ၢ်ထဲ တၢ်သူၣ်ဒိၣ်သးဖျိး ဒီးတၢ်တတီတလိၤတၢ်ဘၣ်. ၦၤလၢအမၤဘၣ်ဒိဆါအီၤ အသးကဆီတလဲ ဒီးသးလၢအဘၣ်ဒိန့ၢ် ကဘျါက့ၤအဂီၢ် ဆၢမၤန့ၢ်ဝဲဒၣ်လၢဒိၣ်ဒိၣ်ယိာ်ယိာ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. ယမဲၥ်ချံပူၤ ၦဲၤဒီးမဲၥ်ထံ ဖဲယလီၤထွံလၢ တၢ်သးဝံၣ်အဂ့ၢ်အကျိၤလၢ မၤတံၥ်တၥ်ယသးတလီၢ်လီၢ်န့ၣ် ဒုးကဲထီၣ်တၢ်အသီၣ်လၢ ယနီၢ်ကစၢ်ဒၣ်ဝဲဆၢန့ၢ်က့ၤ ဒိၣ်ဒိၣ်ယိာ်ယိာ် အပူၤန့ၣ်လီၤ. ယမဲၥ်ချံပူၤ ၦဲၤဒီးမဲၥ်ထံ ဖဲယလီၤထွံလၢ တၢ်သးဝံၣ်အဂ့ၢ်အကျိၤလၢ မၤတံၥ်တၥ်ယသးတလီၢ်လီၢ်န့ၣ် ဒုးကဲထီၣ်တၢ်အသီၣ်လၢ ယနီၢ်ကစၢ်ဒၣ်ဝဲ ဆၢန့ၢ် က့ၤဒိၣ်ဒိၣ်ယိာ်ယိာ်အပူၤန့ၣ်လီၤ.
လံၥ်ရိမ့ၤ ၁၂:၉ အပူၤ တၢ်မၢဖိစီၤပီလူးစံးဝဲလၢ “တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံန့ၣ်, မ်အပူၤဖျဲး ဒီးတၢ်လီတၢ်ဝ့ၤန့ၣ်တက့ၢ်” လီၤ. တၢ်အံၤ မ့ၢ်တၢ်ဒုးသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤတၢ်လၢ အဖျိထီၣ်တၢ်အဲၣ်အဂီၢ်တမ့ၢ်တၢ်အဲၣ်နီၢ်နီၢ်ဘၣ်. တၢ်လၢပသးပူၤဆၢဒိးန့ၢ် ဘၣ်တၢ်န့ၣ်…
တမ့ၢ်လၢၤဘၣ် ၦၤဖိၣ်ဃဲဖိလၢၤဘၣ်
ကၢဘရဲယၢး (Guy Bryant) မ့ၢ်ၦၤလၢအဖိအလံၤတအိၣ်, အိၣ်ဒၣ်ထဲတဂၤဧိၤ ဒီးမၤတၢ်လၢဝ့ၢ်နယူယီး (New York) တၢ်ကွၢ်ထွဲကဟုကယၥ်ဖိသၣ်ဝဲၤကျိၤန့ၣ်လီၤ. ကိးမုၢ်နံၤ အဝဲထံၣ်ဝဲလၢ တၢ်လိၣ်နးနးကလဲၥ်လၢ မိၢ်ပၢ်လၢအဲၣ်ဒိးလုၢ်ဖိ ကွၢ်ထွဲဖိသၣ်အဃိ ဒီးဆၢတဲၥ်ဝဲကမၤတၢ်တမံၤမံၤ လၢတၢ်လိၣ်ဘၣ်အံၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. အါန့ၣ်အနံၣ်တဆံအတီၢ်ပူၤ အဝဲကွၢ်ထွဲလုၢ်ဖိဝဲ ဖိသၣ်အဂၤ ယဲၢ်ဆံဘျဲၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်တဘျီ အဝဲဘၣ်ကွၢ်ထွဲဝဲ ဖိသၣ်ခွံဂၤန့ၣ်လီၤ. “တဘျီလၢ်လၢ် ယမ့ၢ်ကွၢ်လၢယခိၣ်ယဃၢၤ ယထံၣ်ဘၣ်ဖိသၣ်တဂၤ မ့တမ့ၢ် တဂၤ လိၣ်ဘၣ်ဝဲဒၣ်လၢ ဟံၣ်ဃီလၢ ကအိၣ်ကဒုဝဲအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. အအံၤမ့ၢ်ဘရဲယၢၤ စံးကတိၤဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. “လၢနသးပူၤဒီးလၢနဟံၣ်ပူၤ တၢ်လီၢ်ဖိ မ့ၢ်အိၣ်တၢ်မၤဂ့ၤမၤစၢၤ ဖိသၣ်အတၢ်မၤအံၤ နတဘၣ်ဆိကမိၣ်တဂ့ၤ, မၤစၢ်ခီ”. ဖိသၣ်တဖၣ် လၢအဝဲကွၢ်ထွဲဝဲတဖၣ် ဒိၣ်ထီၣ် သူၣ်ထီၣ်အဟံၣ်အဃီဒၣ်0ဲတဖၣ် အိၣ်ဒီးဘရဲးယၢးအဟံၣ်ဒၢးနီၣ်ဝံာ်ခံအဃိ အဝဲသ့ၣ် ဟဲက့ၤဟးအိၣ်သကိး အီၣ်သကိးမုၢ်ဆါတၢ်အီၣ် ဖဲအိၣ်ဘှံးနံၤအကတီၢ် ယဟဲက့ၤစိၥ်ဃုၥ်ဒီး တၢ်အီၣ်တၢ်အီတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘရဲယၢး ပၥ်ဖျါထီၣ် ပၢ်အတၢ်အဲၣ်ဆူ ဖိသၣ်အါဂၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
ကစၢ်ယွၤ ကလုၢ်ကထါ တဲဘၣ်ၦၤလၢ ကစၢ်ယွၤလူၤကွၢ်ဃု, ၦၤလၢဘၣ် တၢ်သးပ့ၤနီၣ်အီၤ…
နအိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့ဧါ/ နအိၣ်မၤသးဒ်လဲၣ်.
ခၠၣ်လၣ်သ့ၣ်(Charla)ညါလီၤအသးလၢ ကသံဘူးထီၣ်လံလီၤ. လၢတၢ်ဆါဟံၣ်ဒၢးအပူၤ မံလီၤအိၣ်လၢလီၢ်မံလိၤအခါ အကသံၣ်သရၣ် ဒီးကသံၣ်ကၠိဖိတဖၣ် ဟဲနုၥ်လီၤဆူအဒၢးပူၤန့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်အါမံးနံးအပူၤ တကနၣ်ဃုၥ်အီၤ ဒီးပၥ်ဖျါဝဲၦၤဆါတၢ်အိၣ်အသး ဆူကၠိဖိသ့ၣ်တဖၣ်အအိၣ်န့ၣ်လီၤ. အကတၢၢ်န့ၣ် ကသံၣ်သရၣ်န့ၣ် ကွၢ်ဆူအအိၣ်ဒီးသံံကွၢ်ဝဲ “နအိၣ်မၤသးဒ်လဲၣ်”န့ၣ်လီၤ. ခၠၣ်လၣ်န့ၣ် လၢတၢ်ဂံၢ်ဘါစၢ်အပူၤ နံၤကမှံဝဲ ဒီးစံးကတိၤဝဲ အတၢ်မုၢ်လၢ်ဒီး အတၢ်မုၥ် တၢ်ပၢၤလၢ ယ့ၣ်ၡူးခရံၥ်အပူၤဆူ ၦၤတဖုန့ၣ်လီၤ.
အပူၤကွံၥ်နံၣ်ခံကထိန့ၣ် ကစၢ်ယ့ၣ်ၡူးဘၣ်ဂ့ၢ်လိၥ်ဝဲ တၢ်ဒုး, အနီၢ်ကစၢ် အိၣ်ဘ့ၣ်ဆ့ဒီး ဘၣ်တၢ်ဘျးလီၤစဲၤအီၤ လၢတၢ်မဲၥ်ဆှးလၢ ထူၣ်စုညါလိၤ ဖဲကမျၢၢ် တဖၣ် ခိးကွၢ်အီၤအဆၢကတီၢ်န့ၣ်လီၤ. ကစၢ်ကတိၤအၢကတိၤဆၢ ၦၤမၤနးမၤဖှီၣ်အီၤဧါ. တစံးဝဲဒၣ်ဘၣ်. စံးဝဲဒၣ် “ပၢ်ဧၢ, ပျၢ်အတၢ်ဒဲးဘးတက့ၢ်. အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ, မ့ၢ်အမၤဝဲဒ်လဲၣ်ဒ်လဲၣ်န့ၣ်, တသ့ၣ်ညါဘၣ်” (လူၤ ၂၃:၃၄)န့ၣ်လီၤ. ၦၤစံၣ်ညီၣ်တတီတလိၤ ဒီးၦၤတီၢ်အီၤလၢထူၣ်စုညါအလိၤသနၥ်က့ ကစၢ်ဃ့ထုကဖၣ်တၢ်လၢအဒုၣ်ဒါတဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. လၢခံ ကစၢ်ယ့ၣ်ၡူးကတိၤတၢ်ဒီး ၦၤတၢ်ဒဲးဘးဖိအဂၤတဂၤလၢ ဘၣ်တၢ်မၤမဲၥ်ဆှး အလၤကပီၤတဂၤလၢ “ယစံးဘၣ်နၤတီတီအံၤ, ခဲမုၢ်ဆါအံၤ နကအိၣ်ဒီးယၤလၢ ပၤရဒံစူးအပူၤလီၤ” (လူၤ ၂၃:၄၃)…
တၢ်အိၣ်မူ အိၣ်သူၣ်လီၤသးဒီးယွၤ
တၢ်ကိၢ်လီၤဆီအထါအမံၤ လၢ ‘လါမ့ၤ’န့ၣ် အိးထီၣ်ဝဲဒၣ်လံၥ်ကျိၤ “ကလံၤနီၣ်တပိၥ်အဖီတဖၣ်” အံၤ ပၥ်ဖျါဝဲ ၦၤကွဲးထါ စၢ်ရၤထံး(စ)ဒ့ (Sara Teasdale) ထုးန့ၢ်ဝဲ အတၢ်ထံၣ်စိနီၣ်တပိၥ်ဖီဖိတဖၣ် ဟူးဝး ဖဲကလံၤကသွံဒံဖိ ဟဲအူသကုၤကလၥ် အခါန့ၣ်လီၤ. ဖဲအံၤ ထံး(စ)ဒ့ ဘၣ်မိၣ်ဘၣ်မး လၢအတၢ်အဲၣ်လီၤမၢ်အဃိ ဒီးအထါဖိဖျါဝဲဒၣ်လၢ တၢ်သူၣ်အုးသးအုးထါ န့ၣ်လီၤ.
ယဟံၣ်လီၢ်ခံနီၣ်တပိၥ်ဖီဖိတဖၣ်စ့ၢ်ကီး ဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲၥ်ဒီး တၢ်တၤသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖီဖိတဖၣ် ဖီထီၣ်ဖးထီၣ်အါအါဂီၢ်ဂီၢ် ဃံဃံလၤလၤ အဆၢကတီၢ်ဝံၤအလီၢ်ခံ အဝဲသ့ၣ်ဘၣ်တၢ်ကျီသံကွံၥ်အီၤခဲလၢၥ် ဘၣ်တၢ်မၤလီၤကလဲအီၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်မၤအသးဒ်န့ၣ်ဒီး ယဟီၣ်ဘၣ်ယဲလီၤ. သၢနံၣ်ပူၤကွံၥ်ဒီး နီၣ်တပိၥ်အဒ့ဃ့ထီတဖၣ် ပစးထီၣ်ထံၣ်ဘၣ် ကုၤအဝါဖိတဖၣ် မဲထီၣ်ဝဲလီၤ. လၢတၢ်နၥ်ကအိၣ်တၢ်အပူၤ ယရဲၣ်ကျဲၤခူၣ်ထုးကွံၥ်အီၤတဖၣ်န့ၣ် ဟဲက့ၤမဲထီၣ်က့ၤဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.
လံၥ်စီဆှံပၥ်ဖျါဝဲလၢ ၦၤတနီၤ ဘၣ်အိၣ်ခိးဆိးသီဝဲဒၣ်လၢတၢ်နၥ်အပူၤ ဖဲဘၣ် လဲၤခီဖျိတၢ်ကီတၢ်ခဲ အဆၢကတီၢ်ဒၣ်လဲၥ် န့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်လၢမူခိၣ်စူၤ စဲၤခံအဃိ စီၤနိအၤဘၣ်ခိးဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. စီၤကၤလ့း ဘၣ်အိၣ်ခိးဝဲအနံၣ် ၄၀ ဒ်သိးကအိၣ်ဆိးဘၣ်ဝဲလၢ ကီၢ်တၢ်စံးပၥ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. နီၢ်ရံးဘကၤ ဘၣ်အိၣ်ခိးဝဲ…
တၢ်လီၤစၢၤလီၤသွဲၣ်အသီလၢ ကစၢ်ယ့ၣ်ၡူး
ခရံး(စ)(Chris) ဒ်သိးကပူၤဖျဲးဝဲဒၣ်လၢ တၢ်သံအဂီၢ် ဘၣ်စိၥ်ထၢနုၥ်ခီတၢ်ဃံအနူၥ်ကံၢ်ဝံၤ လွံၢ်နံၣ်အကတီၢ်ဘၣ်မၤကွၢ် သမံသမိးကဒါ အသွံၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒ်သိး ခရံး(စ) အတၢ်ဆူးဆါကဘျါအဂီၢ် ၦၤလၢအမၤဘူၣ်အချၢဃံအနူၢ်ကံၢ်န့ၣ် ကဲထီၣ် တၢ်ယါဘျါအီၤသနၥ်က့ တၢ်ကမၢကမၣ် အိၣ်တ့ၢ်မၤအသးလၢခရံး(စ)အပူၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်လီၤစၢၤလီၤသွဲၣ်အက့ၢ်အဂီၤ(DNA) လၢခရံး(စ)အသွံၣ်ပူၤန့ၣ် တမ့ၢ်အတၢ်လၢၤဘၣ်ဒီးကဲထီၣ်ဝဲ ၦၤဟ့ၣ်မၤဘူၣ်တဂၤ အတၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်မၤအသးဒ်န့ၣ် ကဲထီၣ်ဝဲနီၢ်နီၢ်သ့ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ကူစါယါဘျါ ကျဲၤအကျိၤအကွာ်န့ၣ် ခရံး(စ)အသွံၣ်လၢအဂံၢ်အဘါစၢ်န့ၣ် ဘၣ်တၢ်ထုးကွံၥ် ဒီးထၢနုၥ်ကဒါက့ၤ ၦၤဟ့ၣ်မၤဘူၣ်တၢ်အသွံၣ်လၢ အဂ့ၤန့ၣ်လီၤ. ၦၤထွါကွၢ်ခရံး(စ)အမဲၥ်ဖံး, အနိးဖံး ဒီးအပျ့ၤအထံတဖၣ် ဖျါဝဲလၢ ၦၤဟ့ၣ်မၤဘူၣ်အတၢ်လီၤစဲၤလီၤသွဲၣ်အက့ၢ်အဂီၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်လၢကျဲတနီၤအပူၤ ခရံး(စ)အိၣ်တ့ၢ်ဒၣ်ထဲအတၢ်သ့ၣ်ညါအတၢ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်တၢ်, နီၢ်ခိအက့ၢ်အဂီၤ ဒီး အတၢ်လီၤစၢၤလီၤသွဲၣ်အဂံၢ်ထံး ဘၣ်ဆၣ် အသွံၣ်ထံတဖၣ် ဒုးကဲထီၣ်ၦၤဂၤအတၢ်န့ၣ်လီၤ.
ခရံး(စ) အတၢ်လဲၤခီဖျိအံၤ လဲၤဒ်သိးလိၥ်အသး ဒီးၦၤတဂၤအတၢ်အိၣ်မူလၢ ဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်အုၣ်က့ၤခီၣ်က့ၤ လၢကစၢ်ယ့ၣ်ၡူးအပူၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲပစူၢ်က့ၤနၥ်က့ၤ ကစၢ်ယ့ၣ်ၡူးဒီး ပနီၢ်သးအက့ၢ်အဂီၤ ဆီတလဲသးအကတီၢ်န့ၣ် ပမ့ၢ်တၢ်ဘၣ်တ့အသီန့ၣ်လီၤ. စီၤပီလူးအတၢ်ကွဲးဆူ အ့ဖ့းစူးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ် လၢ်အဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါကမျၢၢ်တဖၣ် ကဘၣ် အိၣ်မူနဲၣ်ဖျါထီၣ် နီၢ်သးအက့ၢ်အဂီၤ…