တၢ်အဲၣ်ကၢလုၢ်ကၢပှ့ၤ ဒီးတၢ်ကီတၢ်နး
ဖဲယတံၤသကိး တကဆိကတီၢ် အတၢ်ဘၣ်ထွဲဒီးယၤလၢ ဆံဆဲၣ်နံၣ်ဒီး တတဲနၢ်ပၢၢ်ယၤ တၢ်မနုၤမးန့ၣ် ယက့ၤကဒါက့ၤဆူယလုၢ်ယလၢ်လီၢ်လံၤ လၢအမ့ၢ်တၢ်တရ့ၦၤဂၤဘူးဘူးတံၢ်တံၢ်လၢၤဘၣ်လီၤ. ဖဲယသးအုးအကတီၢ်ဒ်အံၤ ကထီၣ် ယထုးထီၣ်လၢယလံၥ်စီၣ် စံၣ်အဲးလူဝံး(စ)အလံၥ်လၢ အမံၤမ့ၢ် “တၢ်အဲၣ်လွံၢ်မံၤ”ဒီးဖးအီၤလီၤ. အိၣ်ဒီးတၢ်ဂ့ၢ်လၢ တၢ်အဲၣ်န့ၣ် လီၤတူၥ်လီၤကၥ်သ့စ့ၢ်ကီးလီၤ. အဝဲကွဲးဖျါဝဲလၢ ဖဲၦၤတဂၤ တၢ်အဲၣ်မ့ၢ်တၢ်ကီလၢအဂီၢ်န့ၣ် “တၢ်ဘျၢလီၤစ့လၢ အလီၤနၥ်န့ၢ် တအိၣ်ဘၣ်”. အဝဲဟ့ၣ်ကူၣ်ဝဲလၢ တၢ်အဲၣ်တၢ်န့ၣ်အံၤ ဒီးတၢ်လဲလိၥ်အိၣ်ထီၣ် ဖဲယဖး လံၥ်ယိၤဟၣ် ၁:၁-၁၄ လၢ ကစၢ်ယ့ၣ်ၡူးဂဲၤထၢၣ်သမူထီၣ်ဝံၤ လီၣ်ဖျါထီၣ်အသး သၢဘျီ တဘျီန့ၣ်, စီၤပ့းတရူး သမၢတ့ၢ်လံခရံၥ် သၢဘျီဒၣ်လဲၥ်လံလီၤ (၁၈:၁၅-၂၇).
ဖဲလဲၤခီဖျိဘၣ် တၢ်ဆဲးဆါအသးလၢ တၢ်ညိကွံၥ်အီၤ ဒီးသမၢအီၤန့ၣ် ယ့ၣ်ၡူး ကတိၤတၢ်ဒီးစီၤပ့းတရူး လၢတၢ်သးခုတလ့ၢ် တမ့ၢ်တၢ်ပျံၤဘၣ်. လၢတၢ်ဂံၢ်ဆူၣ် ဘါဆူၣ် တမ့ၢ်လၢတၢ်ဂံၢ်စၢ်ဘါစၢ်ဘၣ်, လၢတၢ်အဲၣ်လီၤသး တအိၣ်ဒီးတမ့ၢ် တၢ်သးလၢၥ်ဘၣ်လီၤ. အဝဲဒုးနဲၣ် တၢ်သးကညီၤဒီး တမ့ၢ်တၢ်သးဖျိးဘၣ် ဒီးမၤဂၢၢ်ကျၢၤ တၢ်အဲၣ်ဘၣ်အီၤနီၢ်နီၢ်လီၤ.
လံၥ်စီဆှံ ပၥ်ဖျါဝဲလၢ စီၤပ့းတရူး…
ဟဲဒီးဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်ယွၤ
ဖဲခရံၥ်ဖိကရၢအါဖု ပၥ်ဖှိၣ်ဘါသကိးတၢ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ်သးဝံၣ် တၢ်စံးထီၣ်ပတြၢၤ အတၢ်သးဝံၣ်တဖၣ်ဝံၤ ခီဖျိဘၣ်တၢ်သးခုဒီးတၢ်ဃူတၢ်မုၥ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်မိၢ်တဂၤ လီၤဘှံး ဒိၣ်မးလီၤ. ဘၣ်သယဲအဖိလၢ အဟီၣ်တဂၤ ဒီးလၢအစုအဂၤတခီ ဘၣ်စိၥ်လံၥ်ဒီးဒုးနဲၣ်အဖိခွါယဲၢ်နံၣ်ဖိတဂၤလၢ လံၥ်သးဝံၣ်လီၤ. အဖိဟးထီၣ်သီဖိတဂၤစ့ၢ်ကီး ဝ့ၤဝီၤအသးလီၤ. တၢ်န့ၣ်အဃိ သးၦၢ်ပိၥ်ခွါတဂၤလၢ အဆ့ၣ်နီၤလၢအချၢန့ၣ် ကိးဖိသၣ် အဟးထီၣ်သီတဂၤဒီး ဟးယုၤဝဲဆူတၢ်ချၢလီၤ. ပိၥ်မုၣ်သးစၢ် ဖီၣ်လံၥ်သးဝံၣ်လၢ အဖိယဲၢ်နံၣ်ဖိအဂီၢ်လီၤ. လၢခံမံးနံးအဘၢၣ်ကဝီၤန့ၣ် မိၢ်တဂၤအံၤ စံးထီၣ်ပတြၢၤယွၤ လၢ တၢ်သဘျ့, ဘံၣ်လီၤအမဲၥ်ချံဒီးဘါယွၤလီၤ.
ထီဘိယွၤဘၣ်အသးလၢ အၦၤဂီၢ်မုၢ်ကဘါထီၣ်အီၤလီၤ. ပိၥ်ခွါဒီးပိၥ်မုၣ်, သးၦၢ်ဒီးသးစၢ်, ၦၤနၥ်တၢ်ယံာ်တ့ၢ်လံ ဒီးၦၤဟဲသီတဖၣ်လီၤ. ဒ်စီၤမိၤရှ့ ဆိၣ်ဂ့ၤ အံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ် တချုးလဲၤနုၥ်ဆူ ကီၢ်တၢ်စံးပၥ်ဒံးန့ၢ်, တခူထီၣ်အဝဲသ့ၣ်လၢ ကပၥ်ဖှိၣ်လိၥ်သး “ပိၥ်ခွါဒီး ပိၥ်မုၣ်, ဒီးဖိဒံဖိသၣ်, ဒီးၦၤတခီဘီမုၢ်ဖိလၢ အအိၣ်လၢ နပဲတရီပူၤ, ဒ်သိး အကနၢ်ဟူဒီးကမၤလိတၢ် ဒီးပျံၤယွၤသုကစၢ်ဒီး ပလီၢ်အသးလၢ အကမၤတၢ်သိၣ်တၢ်သီ...” (၅ မိၤ ၃၁:၁၂). ဖဲပမၤန့ၢ် ယွၤအၦၤဂီၢ်မုၢ်တဖၣ်…
အုၣ်အသးလၢတၢ်မၤလီၢ်
အဲဘလ့ အမဲန့ၣ်ကၠၢၣ် တဲအီၤ, “ယကမၤဆံးလီၤစှၤလီၤ ဝဲၤကျိၤလၢ နအဲၣ်ဘၣ်အီၤန့ၣ် မ့ၢ်နသးထီၣ်ယၤအဖၢမုၢ်ဒံးလီၤဧါ”. လၢတၢ်အ့ၣ်တံၢ်အမဲအဖူၤ အဝဲစံးဆၢဝဲလၢ “တသးထီၣ်ဘၣ်” လီၤ. အသးဘၣ်တံၥ်တၥ်အ့န့ဒိၣ်မး မ့ၢ်လၢ တၢ်သံကွၢ်အီၤ ဒ်ၦၤဘၣ်ဆဲခွဲးအသိး အဃိလီၤ. အဝဲကျဲးစၢးမၤစၢၤတ့ၢ် ခီပနံၣ် ခီဖျိကကွဲန့ၢ်ကရူၢ်အဂၤတဖၣ် လၢအသးစဲအတၢ်မၤယ ဘၣ်ဆၣ် အတၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲအံၣ်ဖိအံၤအဃိ တကဲထီၣ်
ဒ်အဝဲဆၢဝဲအသိးဘၣ်. အဝဲမၤသ့ထဲ အမဲၥ်ထံလီၤ ဘၣ်ဆၣ် အဝဲပၥ်လီၤအသးလၢ ကမၤဝဲ ဖဲအမဲန့ၣ်ကၠၢၣ်တဲအီၤလီၤ. ဒ်အဝဲမုၢ်လၢ်ဝဲအသိး အဝဲမၤတၢ်လဲလိၥ်တသ့ သ့ၣ်သ့ၣ်, ဘၣ်ဆၣ် ဒ်အဝဲမၤဝဲသ့အသိး မၤဝဲအဂ့ၤကတၢၢ်လီၤ. လၢစီၤပ့းတရူးအလံၥ်ပရၢတၢတဘ့ၣ်အပူၤန့ၣ် အဝဲဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါ ၦၤစူၢ်က့ၤနၥ်က့ၤခရံၥ်လၢ အဆိကတၢၢ် တဖၣ်အံၤ ဒ်သိးကပၥ်လီၤအသးလၢ “ကယဲၢ်ၦၤကညီ အတၢ်စံၣ်ညီၣ်အဖီလၥ်” လီၤ (၁ ပ့း ၂:၁၃). နကဟံးဃၥ် နတၢ်သူၣ်တီသးရၤလၢ တၢ်မၤအကီအခဲအကတီၢ်န့ၣ် တညီဝဲဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် စီၤပ့းတရူးစံးလၢ ယကမၤတၢ်အဂ့ၤထီဘိလီၤ. “မ်သုအိၣ်ဒီး သုတကဲၥ်ပဝးဂ့ၤလၢ ၦၤကလုၥ်တဖၣ်အကျါ, ဒ်သိးၦၤလၢအစံးအၢသု ဒ်ၦၤမၤ…
တၢ်အံၤလဲလိၥ်တၢ်ခဲလၢၥ်
ကၠၢရိၣ်စလးဖဲလံၣ်ခဲၣ် မ့ၢ်ယ့(လ)ဖၠၣ်စိမိၤသရၣ်ဒိၣ်စိလၢ တၢ်ပၥ်အီၤ ဒ်ၦၤလၢ “အတၢ်လီၤစၢၤ အိၣ်ဒီးစိကမီၤဒိၣ်စိလၢ ခရံၥ်ဖိအတၢ်စံၣ်စိၤတဲစိၤ” အပူၤတဂၤ အမံၤဒိၣ်လၢ အတၢ်ကူၣ်ဘၣ် ကူၣ်သ့အတၢ်မၤလၢ လုၣ်ဘၢတၢ်လီၢ်ဖးလဲၢ်လီၤ. အဝဲစဲကျံး ထုးထီၣ် အလံၥ် အါန့ၢ်အဘ့ၣ်သၢဆံ ဒီးမၤန့ၢ်ခိၣ်ဖး (esteemed Kluge Prize), ဒ်တစိၤသး ခိၣ်ဖးလၢအတၢ်ကွဲး အါကတြူၢ်အဃိလီၤ. လၢအပျဲၢ်အကျါတဂၤ ပၥ်ဖျါထီၣ်က့ၤ တၢ်ကတိၤ အကါဒိၣ်ကတၢၢ်လၢအသရၣ်တဲဝဲတချုးလၢ အသံဒံးဘၣ်. ဖဲအလီၢ်မံခိၣ်န့ၣ်စံး, “ကစၢ်ခရံၥ် မ့ၢ်ဂဲၤဆၢထၢၣ် သမူထီၣ်န့ၣ် တၢ်အဂုၤအဂၤတမ့ၢ်တၢ်အကါဒိၣ်ဘၣ်. ဒီးခရံၥ် မ့ၢ်တဂဲၤထၢၣ်သမူထီၣ် ဘၣ်ဆၣ် တၢ်အဂုၤအဂၤတမ့ၢ် တၢ်အကါဒိၣ်ဘၣ်လီၤ”.
ဖဲလံၣ်ခဲၣ်တဲက့ၤစီၤပီလူးအတၢ်နၥ် ဒီးတူၢ်လိၥ်ဝဲလီၤ. ဖဲလံၣ်ခဲၣ်တဲကဒါက့ၤ စီၤပီလူးအတၢ်ကတိၤ “ခရံၥ်မ့ၢ်တဂဲၤဆၢထၢၣ်က့ၤဘၣ်ဒီး ပစံၣ်တဲၤတဲလီၤန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်ကလီကလီဒီး သုစူၢ်က့ၤနၥ်က့ၤတၢ်န့ၣ် မ့ၢ်စ့ၢ်ကီး တၢ်ကလီကလီလီၤ” (၁ ကရံၣ် ၁၅:၁၄). စီၤပီလူး ပၥ်ဖျါတၢ်ဂ့ၢ်န့ၣ် ဒူဒူ မ့ၢ်လၢအဝဲသ့ၣ်ညါဝဲလၢ
တၢ်ဂဲၤထၢၣ် သမူထီၣ် မ့ၢ်တၢ်နီၢ်နီၢ် ဒီးတမ့ၢ်တၢ်လီၤလးထဲတမံၤ ဒီးဝံၤဘၣ်,…
တမ့ၢ်ဒ်န့ၣ်ဘၣ်
“လၢကျဲတဘိဘိန့ၣ် ယဆၢလၢကမၤအသးတမ့ၢ် ဒ်န့ၣ်ဘၣ်” ၦၤတဂၤကအုကစွါဝဲ ဖဲအတံၤသကိးတဂၤသံ ဖဲအသးစၢ်ဒံးအခါန့ၣ်လီၤ. အတၢ်ကတိၤတဖၣ် ပၥ်ဖျါထီၣ် တၢ်သူၣ်ဘၣ်ဒိသးဘၣ်ထံးလၢ ၦၤကညီကိးဂၤအတၢ်ဟီၣ်ကိးလၢ အသးကံၢ်ပူၤလီၤ.
တၢ်သံ မၤလီၤကတုၤၦၤ ဒီးမၤကဲထီၣ်ပသးအခီမဲၥ်လီၢ်န့ၣ်လီၤ. ပသးဆါလၢ ပအဲၣ်ဒိးဘှီက့ၤတၢ်လၢ ပဘှီက့ၤတသ့တဖၣ်လီၤ. တၢ်ဆၢမုၢ်လၢ်လၢ “မၤအီၤတမ့ၢ်ဒ်န့ၣ်ဘၣ်” ဘၣ်တၢ်ပၥ်ဖျါထီၣ်အီၤဂ့ၤဂ့ၤ ဖဲၦၤပိၥ်ယ့ၣ်ၡူးအခံတဖၣ် ပလၢၢ်ဘၣ်ခရံၥ်အတၢ်သံလီၤ. လံၥ်တၢ်သးခုကစီၣ်တဲၦၤ တၢ်ဆၢကတီၢ်ဒ်န့ၣ်တဖၣ် စှၤမး, ဘၣ်ဆၣ် ပၥ်ဖျါတၢ်ကွဲးနီၣ် ဘၣ်ထွဲ တံၤသကိး အတီတနီၤအတၢ်ဖံးတၢ်မၤလီၤ.
စီၤယိၤသး, တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါအခိၣ်လၢ နၥ်ခူသူၣ် ယ့ၣ်ၡူးတဂၤ (ယိၤ ၁၉:၃၈), သတူၢ်ကလၥ် ထံၣ်န့ၢ်ဂံၢ်ဘါလၢ ကလဲၤဃ့ ကစၢ်ယ့ၣ်ၡူးအစိၣ်လၢ စီၤပံၤလးအအိၣ်လီၤ (လူၤ ၂၃:၅၂). ဆိကမိၣ်ကွၢ်တစိၢ်ဖိလၢ တၢ်တစိၥ်လီၤကွံၥ် ၦၤဘၣ်တၢ်ပျၤထီအီၤ သအုးသၦီၤ ဒီးဒ်သိးတၢ်ကကတိၥ်ကတိၤအီၤ သညူးသၦၢ်လၢ တၢ်ခူၣ်လီၤအီၤအဂီၢ်လီၤ (:၅၃). ဆိကမိၣ်စ့ၢ်ကီး ပိၥ်မုၣ်တဖၣ် အတၢ်သူၣ်အိၣ်သးအိၣ်ဒီး အတၢ် သးဒူလၢ ကအိၣ်ဒီးခရံၥ် ဖဲအတၢ်လဲၤအပူၤ, ဆူတၢ်သွၣ်ခိၣ်ဒၣ်လဲၥ်လီၤ (:၅၅).…