တၢ်ဃ့ၢ်ပူၤဖျဲးဧါ မ့တမ့ၢ် တၢ်ဃူတၢ်ဖိးဧါ
တၢ်ပူၤက၀ီၤကျီၤဖးဒိၣ်လၢ တၢ်အသ၀ံလၢအဟဲဃ့ၢ်ဟးထီၣ် ‘‘တၢ်ထူၣ်ဖျဲး’’ ဘၣ်တၢ်ဘိးဘၣ် သ့ၣ်ညါအီၤလၢ ကျးဖးဒိၣ်တဖျၢၣ်အမဲာ်ညါန့ၣ်လီၤႉ တၢ်အံၤထုးန့ၢ်ယသးဒီး တခီ‚ ဒီးဟ့ၣ်ထီၣ် စ့ၢ်ကီးတၢ်ဆိကမိၣ်လၢယသးပူၤလီၤႉ ယမါဒီးယၤ ပကတိၤသကိးတၢ်လၢ ပကပရၤတၢ်ပူၤ က၀ီၤကျီၤဖးဒိၣ်အံၤၣ်လီၤႉ ယဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးတၢ်အိၣ်ဘှံးကသုၣ်လၢ ပဟံၣ်ကရၠာစးၢၢ်ပူၤန့ၣ်လီၤႉ တၢ်လၢအလိၣ်လၢတၢ်ပူၤက၀ီၤ ကျီၤဖးဒိၣ်အံၤ မ့ၢ်ထဲဒၣ်တၢ်ကဘၣ် မၤကဆှီက့ၤအီၤ ဃုာ်ဒီးလီသဟီၣ်မ့ၣ်အူထဲဒၣ်တၢ်န့ၣ်လီၤႉ ဒီးသတူာ်ကလာ်‚ တၢ်ဆၢမုၢ်လၢ်လၢ တၢ်ကဃ့ၢ်ပူၤဖျဲး ဃ့ၢ်ဟးထီၣ်အံၤၣ်လီၤႉ
တၢ်ကတိၤအဖျၢၣ်အံၤၢ်ဒံးယသးဒိၣ်ဒိၣ် မ့ၢ်လၢတၢ်အံၤ အၢၣ်လီၤတၢ်တမံၤမံၤ လၢယလိၣ်ဘၣ်၀ဲ တၢ်သးခုလၢတၢ်ဒိးန့ၢ်ဘၣ် ဖဲတၢ်တမုာ်တလၤအိၣ်ကတီၢ်ႉ တၢ်မၤမုာ်ထီၣ်က့ၤတၢ် ဒီးတၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢန့ၣ်လီၤႉ တၢ်အံၤမ့ၢ်တၢ်ဆၢထူၣ်ဖျဲးထီၣ် ဃ့ၢ်ဟးထီၣ်လၢတၢ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဘၣ်တၢ်အဖီခိၣ်န့ၣ်လီၤႉ တၢ်အံၤမ့ၢ်တၢ်တမံၤမံၤလၢ ပလုၢ်လၢ်လ့ပစီဒီးလိာ်လ့ပှၤၣ်လီၤႉ တၢ်လၢအကမၣ်တအိၣ်နီတမံၤၢ်တၢ်အိၣ်ဘှံးအိၣ်သါ မ့တမ့ၢ် ဟးထီၣ်ဒီးလဲၤဆူတၢ်လီၢ်ဃံလၤ လၢတတီၤတီၤန့ၣ်ဘၣ်ႉ ဘၣ်ဆၣ်‚ တၢ်အိၣ်၀ဲတမံၤလၢ အလီၤဆီလိာ်သးၢ် ယွၤတၢ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ် တၢ်ကီတၢ်ခဲအကတီၢ်ၣ်လီၤႉ
လၢယိၤဟၣ် ၁၆ အပူၤ‚ ယ့ၣ့်ှှူးစံးဘၣ် အပျဲၢ်တဖၣ်လၢၣ်လီၤႉ ‘‘လၢဟီၣ်ခိၣ်အံၤ သုကဘၣ်အဖှီၣ်လီၤ’’ႉ ‘‘ပာ်သုသး ခူတလ့ၢ်တက့ၢ်ႉ ယမၤနၢၤလံဟီၣ်ခိၣ်လံ’’ (ယိၤ ၃၃) ႉ ယ့ၣ့်ှှူးတအဲၣ်ဒိးလၢ…
တၢ်ပျၢ်တၢ်ကမၣ်တၢ်လိာ်ကွဲတ့တၢ်ဂီၤဖိ
တလါဂီၤဂီၤဖိလၢ နၢၣ်ဘၣ်ခံကနူၤဃူတခါ မၤကဒါပမဲာ်သ့မး ဒီးလီၤလးမုာ်သးဒိၣ်မး လီၤႉ ဒ်ယမ့ၢ်ဖိသၣ်ဖိတဂၤအသိးၣ်ၣ်ဒီး‚ အိ- ပနိထီၣ်ထူၣ်တဘိလီၤႉ ယမ့ၢ်၀ံာ်တၢ်ကမိာ် ခံခါလၢာ် ဒ်သိးသိးဒီး ယတ့ပနိတစွၤတဖၣ်‚ ကွီၤဖိတဖၣ်ဒီး တ့ကံၣ်ဒိသ့အကလုာ်လုာ်လီၤႉဘၣ်ဆၣ် တၢ်လီၤကမၢကမၣ်နီၢ်နီၢ်တခါမ့ၢ်၀ဲ‚ ဖဲယဖီၣ်တၢ်လိာ်ကွဲအံၤ ခိၣ်ခံက့ၤအီၤ‚ တ့ှူၤအီၤတစဲးၣ်‚ တၢ်ဂီၤအမဲာ်ဘ့ၣ်အသီလၢတၢ်တအိၣ် နီတမံၤဟဲဖျါထီၣ်၀ဲၢ်ဘၣ်တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ယကတ့တၢ်ကံၣ်ဒိအသီတခါ အဂီၢ်န့ၣ်လီၤႉ
ယွၤအတၢ်ပျၢ်တၢ်ကမၣ်စ့ၢ်ကီးလီၤဂာ်ဒိၣ်မးဒီး တၢ်လိာ်ကွဲတ့တၢ်ဂီၤဖိတခါ အံၤလီၤႉ အ၀ဲ့တူာ်ကွံာ်ပတၢ်ဒဲးဘးတဖၣ် ဒီးဟ့ၣ်ပှၤတၢ်ကံးယာ်တီၣ်အသီဖိတခါလၢ ပကတ့တၢ်ဂီၤအဂီၢ်လီၤႉ ပ၀ဲပမ့ၢ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤ ပတၢ်ကမူၤကမၣ်တဖၣ်ဒၣ်လဲာ်ၣ်ဘၣ်ႉ ပအိၣ်ဒီး လၢၢ်ဘ့ၣ်ဘၣ်အသီ အကဆှီတဘ့ၣ်လၢ ပကကွဲးအီၤၢ် ယွၤအတၢ်ပျၢ်တၢ်ကမၣ် န့ၣ်လီၤႉ ယွၤအတၢ်ဟ့ၣ်လီၤသးအဃိၣ်ၢ်တၢ် အ၀ဲအံၤတအိၣ်လၢၤဘၣ်ႉ လၢယွၤအမဲာ်ညါပတၢ်ဒဲးဘးတအိၣ်စဲထီလၢၤပှၤ ဒ်အဲးကလံး လံာ်မဲာ်ဖျၢၣ် ဗ အဂီၤလုးဖိ (လၢအပာ်ဖျါပှၤလၢအမၤကမၣ်မုၣ်ကမၣ်ခွါ) မ့ၢ်ဂ့ၤၣ်ဘၣ်ႉ တၢ်အံၤမ့ၢ်တၢ်အဂ့ၢ်အခၢးလၢ ပကသးခု ဒီး စံးထီၣ်ပ့တၢၤယွၤလၢ အဘျုးအဖှိၣ်ဒီး အတၢ်သးကညီၤလၢအလီၤလိၢ်လီၤလးတဖၣ်အဃိလီၤႉ
ဘၣ်တၢ်သ့စီကွံာ်အီၤ
ယတံၤသကိး ဘ့ (လ) ပာ်ဖျါ အပှၤသ့ၣ်ညါသ့ၣ်ခိးတဂၤၣ်လီၤႉ ဘၣ်ဆၣ်‚ မုၢ်တနံၤ ဖဲဘ့ (လ) ထံၣ်လိာ်သးဒီးကဲၠရၠာစးဲးၣ် ဒုးအိၣ်ထီၣ်ကျဲလၢပကဘၣ်တၢ်အုၣ်က့ၤခီၣ်က့ၤ ပှၤအဂီၢ်န့ၣ်ဒီးၣ်လီၤႉ လၢမဲာ်ထံမဲာ်နိအပူၤၣ်လီၤႉ အန့ၣ်၀ံၤဒီး ဘ့ (လ) သံကွၢ်ကဲၠရၠာစးဲးလၢ အသးကလၢၢ်ဘၣ်တၢ်ဒ်လဲၣ်ႉ ဖဲန့ၣ်အ၀ဲထွါအမဲာ်ထံ‚ ဒီးစံးဆၢ၀ဲယိယိဖိလၢၣ်လီၤႉ
မ့ၢ်တၢ်စံးဆၢလၢအလီၤကမၢကမၣ်ဒိၣ်မးလီၤႉ အ၀ဲအံၤမ့ၢ် တၢ်အုၣ်က့ၤခီၣ်က့ၤ အကံၢ်အလဲနီၢ်နီၢ်လၢပဒိးန့ၢ်ဘၣ်အီၤ ခီဖျိတၢ်နာ်ကစၢ်ခရၠာစးံာ် အတၢ်လုၢ်ထီၣ်အသးလၢ သ့ၣ်ဖျၢၣ်ထူၣ်စူညါအလိၤ လၢပဂီၢ်လီၤႉ ဖဲ ၁ ကရၠာစးံၣ်သူး ၆ န့ၣ်ၣ် မၤလီၤဖးပှၤဒီးကစၢ်ယွၤန့ၣ်လီၤႉ ဒီးစံး၀ဲ‚ ‘‘ဒီးသု၀ဲတနီၤနီၤၣ်အသိးလီၤႉ မ့မ့ၢ်လၢပကစၢ်ယ့ၣ့်ှှူးခရၠာစးံာ်အမံၤ‚ ဒီးပကစၢ်အသးသတးဒီး‚ သုဘၣ်သ့စီကွံာ်‚ ဒီးသုစီဆှံထီၣ်‚ ဒီးသုဘၣ်တၢ်ပာ်တီပာ်လိၤသုလီၤ’’ (း၁၁) ႉ သ့စီကွံာ်‚ စီဆှံထီၣ်ၣ်လီၤႉ
တံတူး ၃း၄-၅ ပာ်ဖျါအါထီၣ်တၢ် ဘၣ်ဃးတၢ်အုၣ်က့ၤခီၣ်က့ၤလၢ အမ့ၢ် တၢ်လၢအလီၤလးတမံၤန့ၣ်လီၤႉ
တံတူး ၃း၄-၅စံး၀ဲ‚ ‘‘ယွၤအတၢ်သးကညီၤဒီးအတၢ်အဲၣ်ပှၤကညီအိၣ်ဖျါထီၣ် ဒီးၣ်‚ အ၀ဲဒၣ်အုၣ်က့ၤခီၣ်က့ၤ ပှၤလၢတၢ်သ့စီဘၣ်ဃးဒီးပအိၣ်ဖျဲၣ်ကဒီးတစု‚ ႉႉႉ’’ နှၣ်လီၤႉ ပတၢ်ဒဲးဘးဒုးယံၤပှၤဒီးပၢ်ယွၤလီၤႉ…
ဘၣ်တၢ်မိၤဃီၤဘူးထီၣ်
တၢ်ဆါဃၣ်ခိၣ်ရၠာစးိနၣ်ပၢၢ်ထီၣ်၀ံၤအလီၢ်ခံန့ၣ်ၢ်ဒံးလၢညါ ဖဲပလဲၤထုးထီၣ်က့ၤပတၢ်လုၢ်ဒိၣ်ပှၤဒိၣ်တမံၤမံၤလၢ စ့တၢး တၢ်လုၢ် ဒိၣ်ပှှၤဒိၣ်တလါဘံၣ်ဘၢအပူၤန့ၣ်လီၤႉ ဒ်သိးကလဲၤနုာ်ဘၣ်ဆူစ့တၢးပူၤန့ၣ် ယဘၣ်ဆဲးကျိး သ့ၣ်ဆၢဖးကတီၢ်ဆိပာ်လၢကွဲၤဒီနၢ်‚ ယဘၣ်ဒုးနဲၣ်လံာ်တီမီ တၢ်အုၣ်သးဒီး ယမံၤပနီၣ်တဖၣ်ၣ်လီၤႉ ဖဲယတုၤလၢဒၢးပူၤန့ၣ်ဒီးၢ်တၢ်လၢယလိၣ်ဘၣ်အီၤလၢ ဟီၣ်လာ်သွဲးတလါအပူၤန့ၣ်လီၤႉ ယမ့ၢ်တပိာ်ထွဲ တၢ်သိၣ်တၢ်သီတဖၣ်အံၤန့ၣ်ဒီး‚ ယလဲၤနုာ်တသ့ဘၣ်လီၤႉ
လၢလံာ်စီဆှံအလီၢ်လံၤတက့တူၢ်အပူၤ‚ ကစၢ်ယွၤဟ့ၣ်တၢ်သိၣ်တၢ်သီလီၤလီၤဆီဆီတဖၣ်လၢတၢ်နုာ်လီၤဆူဒဲစီဆှံၣ်လီၤ (၂ မိၤ ၂၆း၃၃) ႉ ယၣ်ဘျးသဒၢလီၤဆီတဘ့ၣ်လၢ အနီၤဖးတၢ်အလီၢ်စီဆှံဒီးတၢ်အလီၢ်စီဆှံ ကတၢၢ်အဆၢအလီၢ်ခံန့ၣ် ထဲဒၣ်ပှၤလုၢ်တၢ်အဒိၣ်လဲၤနုာ်တဂၤဃီ တနံၣ်တဘျီသ့၀ဲဒၣ် န့ၣ်လီၤ (ဧ့ၤ့ဘံၤ ၉း၇) ႉ စီၤအၤဟရၠာစးိၣ်ၣ်ဘၣ်လဲၤစိာ် တၢ်လုၢ်တၢ်ဒဲးဘးဒီးတၢ်လုၢ်မ့ၣ်အူတဖၣ်‚ ဘၣ်မၤကဆှီအသးဒီးၣ်လီၤ (၃ မိၤ ၁၆း၃-၄) ႉ ကစၢ်ယွၤအတၢ်သိၣ်တၢ်သီ တဖၣ်အံၤ တမ့ၢ်လၢ တၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ခ@ဒီးတၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢ အတၢ်ကွၢ်စိတဖၣ်အဂီၢ်ဘၣ်ႉ မ့ၢ်ဒ်သိးကသိၣ်လိ ပှၤအံၣ်စရၠာစး့လးဖိတဖၣ် ဘၣ်ဃးယွၤအတၢ်စီတၢ်ဆှံၣ်လီၤႉ
ဖဲလၢကစၢ်ခရၠာစးံာ်အသးဟးထီၣ်၀ဲအဆၢကတီၢ်န့ၣ်ၣ်သ့ၣ်ဖးလၢအခိၣ်‚ ပၢၢ်လၢအခီၣ်ထံးလၢခံခီလီၤ (မး ၂၇း၅၁) ႉတၢ်အံၤမ့ၢ် တၢ်ပနီၣ်ပာ်ဖျါၣ်ၣ်လီၤႉ တၢ်လုၢ်ဟံၣ်ယၣ် ဘျးလီၤအတၢ်သ့ၣ်ဖးခံခီအံၤ မ့ၢ်တၢ်အဂ့ၢ်အခၢးလၢ ပတၢ်သးခုလၢ အကတၢၢ်ကတာ် တအိၣ်၀ဲၣ်လီၤႉ
တၢ်မုၢ်လၢ်အမ့ၢ်အတီ
ဖဲ ၁၉၆၀ - ၁၉၆၃-၆၄ နံၣ်တဖၣ်န့ၣ် ကီၢ်အမဲရၠာစးကၤ အိၣ်ပှဲၤ၀ဲဒီးတၢ်မုၢ်လၢ်လၢ ခါဆူညါ လၢအကပီၤ၀ဲတဖၣ်န့ၣ်လီၤႉ သးစၢ်ကီၢ်ခိၣ်ကၠီအဲး (ဖ) ခဲနဒံၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်တၢ်ဂုၤထီၣ်ပသီ ထီၣ်တၢ်တိာ်ကျဲၤ‚ တၢ်ကရၠာစးၢကရၠာစးိဘၣ်ဃး တၢ်မၤစၢၤထံကီၢ်အါဘ့ၣ် အပှၤဂ့ၢ်၀ီဒီး တၢ်ကူၣ်လဲၤမၤကၤ (မုၢ်ကျိၤ၀ဲၤကွာ်) အတၢ်ဂုၤထီၣ်ပသီထီၣ်ၣ်လီၤႉ ဘၣ်ဆၣ် တၢ်ဒုး တၢ်ယၤလၢ ကီၢ်ဘံၣ်ယဲးနၣ် ဆူၣ်ထီၣ်၀ဲဒၣ်‚ ထံလီၢ်ကီၢ်ပူၤတၢ်တမုာ်တခုၣ်အိၣ်ထီၣ်၀ဲ‚ ကီၢ်ခိၣ်ခဲနဒံၢ် ဘၣ်တၢ်မၤသံအီၤၣ် လီၤပှိၤလီၤပှီၢ်၀ဲဒၣ်န့ၣ်လီၤႉ ထဲတၢ်ထံၣ်တၢ်လၢ အဂ့ၤတကပၤ န့ၣ် တမ့ၢ်တၢ်လၢတၢ်ပှဲၤဘၣ်ႉ ဒီးဖဲတၢ်ထံၣ်လၢအဂ့ၤတကပၤအိၣ်ထီၣ်၀ဲန့ၣ်ၣ်လီၤႉ
ဒီးဖဲ ၁၉၆၇ နံၣ်န့ၣ်ၣ်လီၤႉ ကျဲအံၤမ့ၢ် တၢ်မုၢ်လၢ် အကျဲၣ်ဘၣ်ႉ တၢ်ခံမံၤအံၤ တဒ်သိးဘၣ်ႉ မွၢမာ် စံးသပှၢ်လၢ တၢ်သ့ထံၣ်တၢ်လၢအဂ့ၤတကပၤန့ၣ် သန့ၤထီၣ်အသးလၢ တၢ် အကတီၢ် အတၢ်အိၣ်အသးလီၤႉ မ့မ့ၢ်တၢ်မုၢ်လၢ်တခီ သူၣ်လီၤအသးလၢ ယွၤအတၢ် သးတီအပူၤၤထီၣ်အသးလၢ ပတၢ်အိၣ်အသးတဖၣ်န့ၣ်ဘၣ်ႉ
တၢ်မုၢ်လၢ်အဂံၢ်ထံး မ့ၢ်တၢ်မနုၤလဲၣ်ႉ စီၤပ့းတ့ှူးစံး၀ဲ‚ ‘‘ယွၤ‚ ပကစၢ်ယ့ၣ့်ှှူး ခရၠာစးံာ်အပၢ်‚ မ်အဘၣ်တၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤတက့ၢ်ႉ…