တၢ်ခ့တၢ်ပှၤနၢ်ဟူတၢ်ကိး
ကွဲၤလ့လိၤ မ့ၢ်အိးထီၣ်အသးဒီး‚ စဲရၠာစး့လ် အံၣ်ဘဲစ် ဒီး ကၠဲးဖံလံးစ် ကသ့ၣ်ညါလၢ ‘တဲၣ်ထဲနံး’ လီၤဘျၢန့ၣ်လီၤႉ စဲရၠာစး့လ်အံၣ်ဘဲစ် လၢပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါလၢ ကွဲၤလ့လိၤလၢ ကဘီအဂၤ‚ ဂုာ်ကျဲးစၢး ဆှၢတၢ်ကစီၣ်ဆူ ကၠဲးဖံလံးစ် လၢပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါ လၢ ‘တဲၣ်ထဲနံး’ကဘီအကွဲၤလ့လိၤ‚ ပျဲအ၀ဲသ့ၣ်ညါလၢ အ၀ဲသ့ၣ်ဘၣ်သဃိာ်‚ ဒီးထံလီၤသကၤဖးဒိၣ်တဖျၢၣ် န့ၣ်လီၤႉ ဘၣ်ဆၣ်‚ ဖံလံးစ်တခီ‚ အတၢ်မၤအါဒိၣ်မးလၢ ကဟ့ၣ်ခီတၢ်ကစီၣ်ဆူ ပှၤလဲၤတၢ်ဖိလၢကဘီပူၤဒီး အ၀ဲစံးဆၢက့ၤ အံၣ်ဘဲစ် ရၠာစးၢၢ်ရၠာစးၢၢ်စၢၢ်စၢၢ်လၢ‚ ကအိၣ်ဃိအဂီၢ်လီၤႉ လၢတၢ်အံၤအဃိ‚ အံၣ်ဘဲစ် ကးတံာ်ကွဲၤလ့လိၤဒီး က့ၤနုာ်လီၤဆူအလီၢ်မံလီၤႉ အမံးနံး ၁၀ ပူၤကွံာ်‚ ‘တဲၣ်ထဲနံး’ ကဘီအံၤ ဘၣ်တိၢ်လၢ ထံလီၤသကၤလီၤႉ အ၀ဲသ့ၣ် အတၢ်ပနီၣ်လၢ အဘၣ်တၢ်ကိၢ်တၢ်ဂီၤအံၤ‚ တဒိးန့ၢ်ဆၢက့ၤ တၢ်စံးဆၢမ့ၢ်လၢ မတၤ တဂၤမးတဒိကနၣ်တၢ်ကစီၣ်လၢ အ၀ဲသ့ၣ်ဆှၢလီၤ၀ဲအဃိ န့ၣ်လီၤႉ
လၢ ၁့ှှမူၤအ့လးအပူၤ‚ ပဖးဘၣ်လၢ ပှၤလုၢ်တၢ်အဒိၣ်လၢ အံၣ်စရၠာစး့လးတဖၣ်‚ လုၢ်လၢ်ဟးဂီၤဒီးလီၤမၢ်ကွံာ်လၢ နီၢ်သးအတၢ်ထံၣ်ဒီးတၢ်နၢ်ဟူ ဖဲထံကီၢ်သုးအသးဆူ…
တၢ်သမံသမိးလီၤက့ၤသး
လၢတယံာ်ဘၣ် အဆၢကတီၢ်အပူၤ ယဖးလံာ်ပရၠာစးၢတဖၣ်လၢ အအါမးလၢ အဘၣ် တၢ်ကွဲးဆှၢလီၤအီၤလၢ ယပၢ်‚ ဆူယမိၢ်အအိၣ် ဖဲဟီၣ်ခိၣ်တၢ်ဒုး ခံဘျီတဘျီ အကတီၢ် န့ၣ်လီၤႉ ဖဲအကတီၢ်အ၀ဲန့ၣ်‚ ယပၢ်တခီအိၣ်လၢ အၤြဖံၤကၤကလံၤစိးဒီး ယမိၢ်တခီ အိၣ်လၢ ဘၢၣ်ကၠံနံယါအမုၢ်နုာ် လီၤႉ ယပၢ်‚ လၢအမ့ၢ်သုးခိၣ်လၢ ယူၢ်ႉအဲးစ် အသုး‚ အိၣ်မူအိၣ်ဒါလၢ ကကွၢ်ထွဲသုးဖိတဖၣ်အလံာ်ပရၠာစးၢ- ပၢၤဃာ်တၢ်ကစီၣ်လၢ တၢ်ဘၣ် ပာ်သူၣ်ပာ်သးလၢ ဒုၣ်ဒါအမဲာ်ချံတဖၣ်န့ၣ်လီၤႉ လၢတၢ်အံၤအဃိ‚ တၢ်အံၤမ့ၢ်တၢ်လၢ အအါလၢ တၢ်လီၤနံၤ‚ လၢအကွဲးဆှၢလီၤလံာ်ပရၠာစးၢဆူ အမါအိၣ်‚ တၢ်ဂီၤအကုခိၣ်လၢ လံာ်ပရၠာစးၢအချၢပာ်ဖျါထီၣ်လၢ ‘ဘၣ်တၢ်သမံသမိးလၢ သုးခိၣ်ကၠီကရၠာစးဲနၢၣ်’လီၤႉ နီၢ်နီၢ်တခီ‚ အ၀ဲသမံသမိးက့ၤ လံာ်ပရၠာစးၢလၢအကွဲးလီၤ၀ဲလၢအကစၢ်န့ၣ်လီၤႉ
တၢ်သမံသမိးလီၤက့ၤသးအံၤ မ့ၢ်နီၢ်နီၢ်တၢ်ဆိကမိၣ်လၢအဂ့ၤတမံၤလၢ ပ၀ဲ ကိးဂၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤႉ လၢလံာ်စီဆှံအဆၢအါဂီၢ်အပူၤ‚ ပှၤကွဲးတၢ်တဖၣ် ယၢၤထီၣ်တၢ် အကါဒိၣ်လၢ တၢ်ကွၢ်သမံသမိးလီၤက့ၤပသးလၢ ပကထံၣ်တၢ်လၢအတမ့ၢ်တတီလၢ အတမ့ၢ်တၢ်လၢ အမၤလၤကပီၤယွၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤႉ အဒိပှၤကွဲးထါစံးထီၣ်ပ့တၢၤ ဃ့ထုကဖၣ်လၢ ‘‘ကစၢ်ဧၢ‚ ဃုကွၢ်ယၤ‚ ဒီးသ့ၣ်ညါ ယသးတက့ၢ်ႉ…
‘လၢ’အခီၣ်ထံးခီၣ်ဘိ
ပှၤကူပှၤကညီတဖၣ်‚ အဲၣ်ဘၣ်တၢ်ဒုးကဲထီၣ် ‘လၢ’န့ၣ်လီၤႉ လၢတၢ်လိာ်ခိၣ်လိာ်ကွဲ ဒီးမူးသးဖှံလၢ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီတဘ့ၣ်‚ တၢ်အံၤစးထီၣ်သးဖဲ ပှၤစှၤဂၤဆၢထၢၣ်ဒီး ယူာ်ထီၣ် အစုတဖၣ်လီၤႉ တယံာ်‚ ပှၤလၢအဆ့ၣ်နီၤလၢအ၀ဲသ့ၣ်အကပၤတဖၣ်‚ မၤတၢ်ဒ်သိး အ၀ဲသ့ၣ်မၤ၀ဲအသိးလီၤႉ ဖီတၢၣ်တခီ မ့ၢ်တၢ်ကဒုးကဲထီၣ် တၢ်အက့ၢ်အဂီၤလၢ ကယွၤလီၤဆူ ပှၤလၢအဟဲကွၢ်မူး လၢတၢ်သူၣ်ထီၣ်ဒီတဖျၢၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤႉ ဖဲတၢ်အံၤ တုၤဆူတၢ်အကတၢၢ်‚ ပှၤလၢအစးထီၣ်တၢ်အံၤအဆိကတၢၢ်တဂၤ နံၤကမှံထီၣ်ဒီး သးခုဒီး ပၢၤဃာ် တၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤအံၤ ဒ်သိးကလဲၤသးဆူညါန့ၣ်လီၤႉ
တၢ်ကွဲးနီၣ်ကွဲးဃါ‚ အဆိကတၢၢ်လၢ တၢ်ဒုးကဲထီၣ် ‘လၢ’ဟဲအိၣ်ထီၣ်လၢ တၢ်လိာ်ကွဲ ဘ့းစ်ဘီလ် လၢအိးကလဲန် ဒီးနယူယီးယၣ်ကံဖိတဖၣ် အဘၢၣ်စၢၤဖဲ ၁၉၈၁ နံၣ်န့ၣ်လီၤႉ ယအဲၣ်ဘၣ် တၢ်ပာ်ဖှိၣ်ထီၣ်ဘၣ်ယသးလၢ တၢ်မၤကဲထီၣ် ‘လၢ’ အံၤ‚ မ့ၢ်လၢ အလီၤသးဖှံအဃိန့ၣ်လီၤႉ တဘျီဃီ‚ တၢ်အံၤ ဒုးအိၣ်ထီၣ် ယတၢ်သးခုဒီး တၢ်တမံၤဃီ လၢ ပလဲၤခီဖျိဘၣ်လၢ တၢ်မၤတၢ်အံၤ‚ ဒုးသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်ယၤလၢ တၢ်သးခုကစီၣ်‚- တၢ်သးခုကစီၣ်လၢ ကစၢ်ယ့ၣ့်ှှူးအတၢ်အုၣ်က့ၤခီၣ်က့ၤလၢ အပာ်ဖှိၣ်ထီၣ် ပှၤစူၢ်က့ၤ…
ယွၤ‚ ပှၤလၢအမၤပူၤဖျဲးပှၤ
လၢပီၣ်လဲၣ်အသးကံၢ်ပူၤ‚ ပှၤမၤပူၤဖျဲးတၢ်တဂၤ ဒိးထီၣ်ခါယးချံမူဆူ တၢ်ကမၤစၢၤ ပှၤပီၢ်ထံလၢ အအိၣ်ဒီး တၢ်ပျံၤတၢ်ဖုးလၢ တၢ်သBတီၤဖှိၣ်တၢ်လိာ်ကွဲသၢမံၤ (ပီၢ်ထံ‚ ဒိးလ့ၣ်ယီၢ်ခီၣ်ဒီး ဃ့ၢ်တၢ်လၢတၢ်ဒ့ၣ်စၢၤဖးယံၤ) တဖၣ်န့ၣ်လီၤႉ ဖဲအတုၤဃီၤဆူ ပှၤလိၣ်တၢ်မၤစၢၤအကပၤ‚ အ၀ဲကိးသBတီထီၣ်လၢ‚ ‘တဘၣ်၀ာ်ချံအခၢၣ်သးတဂ့ၤ’ႉ မ့ၢ်လၢအ၀ဲသ့ၣ်ညါ တၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤဒ်သိးအံၤ ကဲထီၣ်တၢ်ကီတၢ်ခဲသ့၀ဲန့ၣ်လီၤႉ လၢတၢ်အံၤအလီၢ်‚ အ၀ဲနဲၣ် ပှၤပီၢ်ထံလၢအလီၤဘှံးတဖၣ်ဆူ ခါယးချံံမူအခိၣ်ထိး န့ၣ်လီၤႉ ဖဲအံၤ အ၀ဲသ့ၣ်၀ာ်ပျံၤအကွီၤတဘိ‚ ဒီးပျဲတၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢလၢ ချံမူကစၢ်‚ ဒ်သိးကမၤစၢၤအ၀ဲသ့ၣ်န့ၣ်လီၤႉ
တဘျီလၢ်လၢ် ဖဲသးသမူ မ့တမ့ၢ် ပှၤကူပှၤကညီ မၤပျံၤမၤဖုးပှၤလၢ ကထုးလီၤတသုးပှၤ‚ ဒ်ပမ့ၢ်ပှၤစူၢ်က့ၤနာ်က့ၤကစၢ်ယ့ၣ့်ှှူးဒီး ပသ့ၣ်ညါလၢပအိၣ်ဒီး ပှၤလၢ ကမၤပူၤဖျဲးပသးသမူတဂၤန့ၣ်လီၤႉ ‘‘အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ‚ ကစၢ်ယွၤစံးဒ်အံၤ‚ ယဲဒၣ်အံၤ ယၤဒၣ် လဲာ်‚ ယကဃုယသိတဖုဒီး ယကချုအီၤ ဒ်ပှၤကွၢ်သိ ဃုအသိတဖု ႉႉႉ ဒီးမၤပူၤဖျဲးအီၤလၢကယဲၢ်တၢ်အလီၢ်လၢ အလီၤြပံလီၤြပါႉႉႉ’’ (ယဃ့းစက့လး ၃၄း၁၁-၁၂) လီၤႉ
တၢ်အံၤ မ့ၢ်၀ံယဃ့းစက့လး အတၢ်အုၣ်ကီၤဆူ ယွၤအပှၤဂီၢ်မုၢ်‚ ဖဲအ၀ဲသ့ၣ်ဘၣ်တၢ်စိာ်မၢကဲကုၢ်အကတီၢ်န့ၣ်လီၤႉ အ၀ဲသ့ၣ်…
မၤပူၤမၤဖျဲး ပှၤဂံၢ်စၢ်
မ့ၢ်နကဃုထၢ ဒ်သိး- ကလိာ်ကွဲလၢ ကီၢ်စွံးစလဲန်အမူခိၣ်ဖီအဖီခိၣ်ဧါ‚ မ့တမ့ၢ် ကမၤ ပူၤဖျဲး ဖိသၣ်တဖၣ်လၢတၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်လၢ ဖရၠာစးးန့ၣ်ဧါႉ မ့ၢ် ပှၤပတီၢ်မုၢ်ဖိ နံၣ်ခိလၢးစ် ၀့န်ထၢၣ် ဃုထၢ ဒ်သိးကလဲၤဆူဖရၠာစးး န့ၣ်လီၤႉ ဖဲ ၁၉၃၈ နံၣ်‚တၢ်ဒုး ကကဲထီၣ်လၢ ခၠဲးကိၣ်စလိၣ်ဘဲးကံယါ ဒီး ကၠၤမန့ၢ် အဘၢၣ်စၢၤန့ၣ်လီၤႉ ဖဲနံၣ်ခိလၢးစ် လဲၤဟးအိၣ်သကိး ပှၤဘၣ်ကီဘၣ်ခဲအဒဲက၀ီၤတဖၣ်လၢ ဖရၠာစးး‚ ဖဲပှၤယူဒၤ၀့ၢ်ဖိတဖၣ် အိၣ်ဘၣ်လၢ တၢ်လီၤ ပျံၤလီၤဖုးတၢ်အိၣ်သးတဖၣ်န့ၣ် အ၀ဲကလၢၢ်ဘၣ်တၢ်လၢ တၢ်တိာ်လၢ ကမၤစၢၤတၢ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤႉ အ၀ဲဃုကျိၣ်စ့ ဒ်သိးကစိာ်ဆှၢဖိသၣ်လၢ အကယၤတဖၣ်အကယၤ ဘံၣ်ဘံၣ်ဘၢဘၢလၢ ဖရၠာစးး ဆူ ကီၢ်အဲးကလံး လၢတၢ်ကဟုကယာ်အဂီၢ်လၢ ပှၤအဲကလံးဖိ အဒူၣ်အထၢတဖၣ်န့ၣ်လီၤႉ မ့ၢ်တၢ်ဆၢကတီၢ်ဖဲ တချုးဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ် တၢ်ဒုးခံဘျီတဘျီစးထီၣ်သးန့ၣ်လီၤႉ
အ၀ဲအတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤတဖၣ်‚ ကဲထီၣ်တၢ်အဒိအတဲာ်လၢ ပှၤလၢအဘၣ် တၢ်ကိးအီၤလၢ ထါစံးထီၣ်ပ့တၢၤ ‘စံၣ်ညီၣ်န့ၢ် ပှၤဖှီၣ်ဖိယာ်ဖိဒီး ပှၤဖိၣ်ဃဲႉႉႉ’’ (၈၂း၃) န့ၣ်လီၤႉႉ စီၤအၤစာ်လၢ အမ့ၢ်ပှၤကွဲးထါစံးထီၣ်ပ့တၢၤအံၤ‚…
