လၢာ်ကွံာ်လံ
ပှၤတ့တၢ်ဂီၤကလံးကလး ဘဲးစ်စ့ၣ်‚ ထုးထီၣ်ကဒီး တၢ်လီၤနံၤ အဂၤတမံၤန့ၣ်လီၤႉ အ၀ဲအတၢ်ဂီၤလၢအမ့ၢ် ‘‘ပိာ်မုၣ်ဖိဒီးဖျၢၣ်ယူၤအူကဖိ’’ ဘၣ်တၢ်ဆါလီၤအီၤလၢ ပီၣ်တကကွဲၢ် လၢ စီးသံၣ်ဘ့ၣ် တၢ်ဆါပရၤတၤတၢ် အဟံၣ် (ှသအ့နဘပ’ျ ၠကခအငသည ့သကျန) လၢ ၀့ၢ်လိဒိၣ် န့ၣ်လီၤႉ ဖဲတၢ်အကတီၢ်လၢ တၢ်ကိးသBတီထီၣ် ‘‘တၢ်ဆါကွံာ်လံ’’ န့ၣ်‚ တၢ်ဟ့ၣ်ပလီၢ် တၢ်တမံၤသီၣ်ထီၣ် ဒီးတၢ်ဂီၤအံၤ တလံာ် ကွံာ်တ၀ာ်ဃၣ်ဃၣ်လၢ စဲးဖှီယာ်တၢ်အပူၤန့ၣ်လီၤႉ အ၀ဲကွဲး ထုးထီၣ်က့ၤ အတၢ်ဂီၤ‚ လၢအထးခိၣ်တခီတဲဖျါထီၣ်၀ဲလၢ‚ ယူၤကွံာ်‚ ယူၤကွံာ်‚ လၢာ်ကွံာ်လံ’’ႉ
ဘဲးစ်စ့ၣ်မုာ်လၤသးခုဘၣ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်အတၢ်ထူးတီၤ‚ ဘၣ်ဆၣ်‚ အလီၢ်တအိၣ်လၢ ကဘၣ် သးတံာ်တာ်၀ဲန့ၣ်ဘၣ်ႉ တၢ်ထူးတၢ်တီၤအကစၢ်ဒၣ်၀ဲ‚ အိၣ်ဒီး တၢ်မၤကလိာ် ကလာ် အဒံးဆ့အါမးန့ၣ်လီၤႉ လၢတၢ်အံၤအဃိ‚ ကစၢ်ယွၤစံး၀ဲ‚ ‘‘မၤတၢ်ဆူၣ် ဒ်သိးနကထူးထီၣ်တီၤ ထီၣ်တဂ့ၤ‚ ႉႉႉ အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ‚ တၢ်ထူးတၢ်တီၤန့ၣ် မၤအဒံးဆ့ လၢအဂီၢ်ဒၣ်၀ဲ ဒီးယူၤထီၣ်ကွံာ်၀ဲဆူ မူခိၣ်‚ ဒ်လံာ်ဧိၤ့တၤဧိၤအသိးန့ၣ်လီၤ’’…
တၢ်ဒုးဆူၣ်ထီၣ် ခီၣ်လ့ၢ်ခိၣ် လၢအဂံၢ်ဘါစၢ်
ဖဲယမ့ၢ်ဒံးဖိသၣ်ဆံးကတီၢ်‚ ယဆိကမိၣ်ထီၣ် တၢ်သး၀ံၣ်အခိၣ်တီ ‘‘အ၀ဲလဲၤတလၢ ကွံာ်ယတၢ်ကမၣ် ဒီးထံၣ်တၢ်လၢယလိၣ်ဘၣ်၀ဲ’’ လၢအဘၣ်တၢ်ကွဲးထုးထီၣ် လၢ ဒီးထံၣ်ရၠာစးၣ်ဘိၣ် ဖဲ ၁၉၆၇ နံၣ်‚ မ့ၢ် ‘‘အ၀ဲလဲၤတလၢကွံာ်စ့ၢ်ကီး ယတၢ်ကမၣ်ဒီးထံၣ် ယခီၣ် လ့ၢ်ခိၣ်လၢအကနိး၀ဲဧါ’’ န့ၣ်လီၤႉ ဒ်ဖိသၣ်တဂၤ အတၢ်ဆိကမိၣ်အသိး‚ ယကမၢကမၣ်လၢ ဘၣ်မနုၤ ယွၤကွၢ်ယခီၣ်လ့ၢ်ခိၣ်တဖၣ်လၢ အကနိး၀ဲ န့ၣ်လီၤႉ မ့ၢ်လၢအဂံၢ်အဘါစၢ်၀ဲအဃိန့ၣ်ဧါႉ ယသ့ၣ်ညါလၢ ခီၣ်လ့ၢ်ခိၣ်လၢ အဂံၢ်ဘါစၢ်မ့ၢ် ‘‘တၢ်ပျံၤတၢ်ဖုးတၢ်’’ န့ၣ်လီၤႉ လၢခံယထံၣ်သ့ၣ်ညါက့ၤယဲလၢ ဒီးထံၣ် အတၢ်ကွဲးထါအံၤ မ့ၢ်တၢ်သးအိၣ်ပာ်ဖျါထီၣ် ယွၤအတၢ်အဲၣ်လၢ အတသန့ၤထီၣ်သးလၢ တၢ်နီတမံၤလၢ တၢ်မၤဆၢက့ၤတၢ်လၢ အဒီ ပုၢ်၀ဲၢ် အဲးဒံၢ် အတၢ်နာ်လၢ အ၀ဲမ့ၢ်ပှၤလၢအတလီၤအဲၣ်လီၤကွံ မ့ၢ်လၢအ၀ဲမၤကမၣ်ဘၣ်တၢ်အဃိန့ၣ်လီၤႉ ဒီးမၤလီၤတံၢ်အီၤလၢ‚ ယွၤ ထံၣ်သ့ၣ်ညါ အ၀ဲအတၢ်ဂံၢ်စၢ်ဘါစၢ်‚ ဘၣ်ဆၣ်လၢ ကျဲတဘိဘိအဲၣ်ဒံးဒၣ်အီၤန့ၣ်လီၤႉ
ကစၢ်ယွၤအတၢ်အဲၣ်လၢ အတသန့ၤထီၣ်သးလၢတၢ်နီတမံၤအံၤ‚ ဖျါထီၣ်လၢ ခီၣ်လ့ၢ်ခိၣ်လၢ အကနိး၀ဲအကတီၢ်လၢ ပှၤအံၣ်စရၠာစး့လး ဒီးပှၤယူဒၤဖိ အတၢ်အိၣ်မူအပူၤန့ၣ်လီၤႉ အ၀ဲဆှၢလီၤ၀ံတဖၣ်…
တၢ်မူအါအါကလဲာ်
ဖဲ ၁၉၁၈ နံၣ်‚ ဖဲဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်တၢ်ဒုးတၢတဘျီ ဘူးကကတၢၢ်န့ၣ် ပှၤဒိတၢ်ဂီၤ အံးရၠာစးံးအဲစတီမ်‚ ပာ်ဖှိၣ်ထီၣ်တၢ်ဂီၤ ဃုာ်ဒီးတၢ်ကဘျံးဒံးဖိတခါလၢ အတၢ်ဖံးတၢ်မၤအပူၤ န့ၣ်လီၤႉ အ၀ဲသးအိၣ်ဒုးပၣ်ဃုာ် တၢ်တမံၤ လၢအဆဲးကျိးတၢ်လၢ သးလၢအပှဲၤဒီး တၢ်လၢတၢ်ပှဲၤတမံၤလၢ တၢ်အကတီၢ်တကတီၢ်လၢ တၢ်ကဒုးကလၢၢ်ဘၣ် ပှၤအါဒံ အါဂၤလၢ အသးလီၤဖျဲၣ်လီၤဟိ၀ဲတဖၣ်န့ၣ်လီၤႉ အခဲအံၤ‚ လၢအ၀ဲအတၢ်ဂီၤလၢ အအဲၣ်ဘၣ်၀ဲန့ၣ် သးပှၢ်လၢအအိၣ်ဒီး အခၣ်ဆူၣ်တဂၤ‚ ဆ့ၣ်နီၤဒီး ဆုးလီၤအခိၣ်‚ ဖိှၣ်ထီၣ်စု ဃ့ထုကဖၣ်တၢ်လၢ စီၢ်နီၤခိၣ်န့ၣ်လီၤႉ လၢအ၀ဲအမဲာ်ညါ အိၣ်ထဲဒၣ် လံာ်တဘ့ၣ်‚ မဲာ်ကး‚ မ့ၤစဲတခွး‚ ကိၣ်တလိၣ်ဒီး ဒီတဘ့ၣ်လီၤႉ တၢ်တအိၣ် အါထီၣ်နီတမံၤ‚ ဒ်န့ၣ်အသိးတၢ်တစှၤကဲၣ်ဆိးနီတမံၤဘၣ်လီၤႉ
ပှၤတနီၤကစံး‚ တၢ်ဂီၤအံၤ မ့ၢ်တၢ်လၢအနဲၣ်ဖျါထီၣ်တၢ်တကူတလၢ‚ တၢ်ဃံးတၢ်စ့ၤန့ၣ်လီၤႉ ဘၣ်ဆၣ်‚ ဟဲန်စတီ အတၢ်နဲၣ်ဖျါထီၣ် တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီလၢ အထီဒါ တၢ်ထံၣ်အံၤန့ၣ်လီၤႉ တၢ်အံၤမ့ၢ် တၢ်မူအလၢအပှဲၤတမံၤလၢ ပှၤလၢအသ့စံးဘျုးတၢ်‚ ပှၤတဂၤလၢ အမ့ၢ်နၤဒီးယၤ‚ လဲၤခီဖျိဃုာ်စ့ၢ်ကီးဒီး ပတၢ်အိၣ်သး ကမ့ၢ်ဒ်လဲၣ်ဒ်လဲၣ် အတွးတအိၣ်၀ဲန့ၣ်ဘၣ်လီၤႉ…
သပၢၤဟီၣ်ခိၣ်လီၢ်လံၤတဖျၢၣ်
ယမၤန့ၢ်သပၢၤဟီၣ်ခိၣ်လီၢ်လံၤတဖၣ်လၢ ပူၤကွံာ်နံၣ်လၢပျၢၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤႉ တၢ်လၢ ယဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးမ့ၢ် သပၢၤလၢပှၤခူၣ်န့ၢ်လၢ စီၤအၤ့ဘၤဟၣ်အစိၤဆၢကတီၢ်အလီၢ် န့ၣ်လီၤႉ အစှၤကတၢၢ်‚ ကဘၣ်မ့ၢ်တၢ်ပိးတၢ်လီတမံၤလၢ အနံၣ်အလါပှၢ်န့ၢ်ဒံး တၢ်လၢ အအိၣ်လၢယဟံၣ်အပူၤလီၤႉ တမ့ၢ်ထဲ တၢ်ကကွၢ်ကီအီၤဧိၤ ဘၣ်အၢ‚ တဲၤဖး‚ ပိာ်ကွံာ်ဒီးလိၣ်လၢ တၢ်ကထူးအီၤဂ့ၤဂ့ၤတမံၤန့ၣ်ဘၣ်ႉ ယပၢၤဃာ် တၢ်အံၤလၢ တၢ်ကဒုးသ့ၣ်ညါထီၣ်ယၤလၢ ယမ့ၢ်ပှၤကညီတဂၤလၢ အဘၣ်တၢ်တ့အီၤလၢကပံာ်န့ၣ်လီၤႉ ဖဲလၢသဘှံးကွံာ်ဒီး ဂံၢ်စၢ်ဘါစၢ်ညီညီဒၣ်လဲာ်‚ ယစိာ်ထီၣ် တၢ်လုၢ်ဒိၣ် ပရၤဒိၣ်လၢ တၢ်ထိၣ်တဲာ်အပရၤတသ့လၢ အမ့ၢ် ယ့ၣ့်ှှူး န့ၣ်လီၤႉ ‘‘ပအိၣ်ဒီး တၢ်လုၢ်ဒိၣ်ပရၤဒိၣ် (ယ့ၣ့်ှှူး) လၢသပၢၤ ဟီၣ်ခိၣ် အပူၤ ႉႉႉ’’ (၂ကရၠာစးံၣ် ၄း၇) လီၤႉ
စီၤပီလူး စံးကဒီးဆူညါ လၢ ‘‘တၢ်မၤတံာ်တာ်ပှၤလၢ တၢ်ကိးမံၤဘၣ်ဆၣ်ဒီး‚ တၢ်ဆီၣ်အံၣ်လီၤ ပတၢ်တမ့ၢ်ဘၣ်ႉပကမၤဒ်လဲၣ်ဒ်လဲၣ် ပကူၣ်တဘၣ်ဘၣ်ႉ မ့မ့ၢ် ပတၢ်မုၢ်လၢ်တဟါမၢ်ဘၣ်ႉ တၢ်မၤအၢမၤနးပှၤ ဘၣ်ဆၣ်ဒီး တၢ်တလဲၤသဒၣ်ဘၣ်ပှၤဘၣ်ႉ တၢ်မၤလီၤဃံၤပှၤ ဘၣ်ဆၣ်ဒီး‚ ပတဟးဂီၤဘၣ်’’ (း၈-၉) ႉ…
လီၢ်ဆ့ၣ်နီၤလၢ တၢ်ဒီတံၤဒီသကိးအဂီၢ်
လၢကီၢ်မိၢ်ပှၢ်အၤြဖၤကၤ ကီၢ်စ့ၣ်ဘၣ်ဘွ့ၣ်‚ သးအတၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးလၢ တၢ်ဒုးတၢ်ယၤ ဒီး တၢ်ဖံးတၢ်မၤကၤ‚ ပာ်တ့ၢ်ပှၤကညီတဖၣ်လၢကသးဟးဂီၤန့ၣ်လီၤႉ လၢခံ အ၀ဲသ့ၣ် ထံၣ်န့ၢ်တၢ်မုၢ်လၢ်လၢ ‘‘လီၢ်ဆ့ၣ်နီၤလၢ တၢ်ဒီတံၤဒီသကိးအဂီၢ်’’ န့ၣ်လီၤႉ ပှၤလၢ တၢ်မုၢ်လၢ်လၢာ်ကွံာ်တဖၣ်‚ လဲၤဆူတၢ်လီၢ်အံၤသ့၀ဲ ဒ်သိးကကတိၤတၢ်ဒီး ‘‘ဖံတဖၣ်’’ လၢ အဘၣ်တၢ်ဟ့ၣ်ဃာ်တ့ၢ်လံ တၢ်သိၣ်လိလၢ ကဒိကနၣ်တၢ်လၢ ပှၤလၢအအိၣ်ဒီးတၢ်သးဟးဂီၤလၢ အဘၣ်တၢ် သ့ၣ်ညါအီၤ ဒ်ပှၤကလုာ်အံၤ အကျိာ်‚ ‘‘ကူၣ်ဖဲၣ်ကံၢ်စံးစၣ်’’ မ့တမ့ၢ် ‘‘တၢ်ဆိကမိၣ် တလၢကွံာ်အခၢး’’ အသိးန့ၣ်လီၤႉ
လီၢ်ဆ့ၣ်နီၤလၢတၢ်ဒီတံၤဒီသကိး အတၢ်တိာ်ကျဲၤအံၤ‚ ဘၣ်တၢ်မၤစ့ၢ်ကီးလၢ တၢ်လီၢ်အဂုၤအဂၤလၢ ၀့ၢ်စဲၣ် စံၣ်ဘၣ်‚ ၀့ၢ်လိဒိၣ် ဒီး၀့ၢ်နယူယီးတဖၣ်လီၤ’’ႉ ပသူၣ်ပသး ဟူးဒိၣ်မးလၢ မ့ၢ်တၢ်အစၢမနူၤတဖၣ် ကဟဲအိၣ်ထီၣ်’’ အံၤ‚ ဘၣ်တၢ်ပာ်ဖျါထီၣ်အီၤလၢ ပှၤဃုထံၣ်သ့ၣ်ညါတဂၤလၢ ၀့ၢ်လိဒိၣ်န့ၣ်လီၤႉ ပှၤကူၣ်လိာ် တၢ်တဂၤလၢ ၀့ၢ်နယူယီး တူၢ်လိာ်တၢ်အံၤစ့ၢ်ကီးလီၤႉ ‘‘တချုးလၢ နသ့ၣ်ညါတၢ်အံၤ‚ နတမ့ၢ် ပှၤလၢအအိၣ်လၢလီၢ်ဆ့ၣ်နီၤတဖျၢၣ်ဖျၢၣ်အဖီခိၣ်‚ မ့မ့ၢ်နအိၣ်နဲလၢ တၢ်ကတိၤသကိးဘၣ်တၢ်လၢအမုာ်ဒီး ပှၤတဂၤဂၤလၢပကဟုကယာ်နၤအပူၤ တခီန့ၣ်လီၤ’’ႉ…