လံာ် ၃ မိၤရှ့ (လံာ်တၢ်ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်) ဒၣ်လဲာ်

တၢ်မၤလိအတၢ်ဂ့ၢ်မိၢ်ပှၢ် အခိၣ်တီမ့ၢ်ဝဲ လံာ် ၃ မိၤရှ့, ဒီးယကဘၣ်အၢၣ်လီၤယသးန့ၣ်အိၣ်ဝဲလီၤ. ယတဲ ပှၤမၤလိလံာ်စီဆှံ ကရူၢ်ဖိတဖၣ်လၢ “အါတက့ၢ်န့ၣ် ယလဲၤကပာ်ကွံာ် တၢ်ဖး လံာ် ၃ မိၤရှ့ အဂ့ၢ်အကျိၤတနီၤလီၤ. တၢ်ဆါအၢအဂ့ၢ်အကျိၤန့ၣ် ယတဖးအီၤလၢၤဘၣ်.”န့ၣ်လီၤ.

အကတီၢ်ဖဲန့ၣ် ယတံၤသကိး ဒ့း(ဖ) (Dave) ကတိၤထီၣ်တၢ်, ဒီးစံးဝဲဒၣ် “ယသ့ၣ်ညါပှၤအိၣ်ဝဲတဂၤ လၢအနာ် ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး ခီဖျိလၢလံာ်စီဆှံအဆၢအံၤအဃိန့ၣ်လီၤ.” ဒ့း(ဖ) တဲဖျါထီၣ်ဝဲ အတံၤသကိး ကသံၣ်သရၣ် လၢအယါဘျါ ပှၤဆါတဂၤအဂ့ၢ်, တဘျီမ့ၢ်တ့ၢ်ဝဲ ပှၤလၢအတနာ်ကစၢ်ယွၤန့ၣ်လီၤ. တချုးလၢအစူးကွံာ်ညိကွံာ်လံာ်စီဆှံ လၢာ်လၢာ်ဆ့ဆ့ ဒံးဘၣ်န့ၣ် ကသံၣ်သရၣ်အံၤ ပာ်လီၤအသးလၢ အနီၢ်ကစၢ်ဒၣ်ဝဲကြၢးဖးကွၢ်လံာ်စီဆှံန့ၣ်လီၤ. လံာ် ၃ မိၤရှ့အပူၤ လံာ်စီဆှံတတီၤ ဘၣ်ထွဲဒီးတၢ်ဆါအၢအဂ့ၢ်န့ၣ် ထုးန့ၢ်သူၣ်န့ၢ်သးအီၤန့ၣ်လီၤ. ၃ မိၤ ၁၃:၁-၄၆ အပူၤ  တၢ်ပူၤလီၢ်, တၢ်ဆါအၢ လၢအဘၣ်ကူဘၣ်ဂာ်သ့, ဒီးတသ့တဖၣ်အဂ့ၢ်အကျိၤန့ၣ် လၢတၢ်လီၤကမၢကမၣ်အပူၤ ဘၣ်တၢ်ပာ်ဖျါထီၣ်လီၤတံၢ်လီၤဆဲး, ဒီး ၃…

မၤစၢၤလၢ်ဘၣ် ယတစူၢ်တနာ်တၢ်န့ၣ်တက့ၢ်

“ယတၢ်စူၢ်တၢ်နာ် အိၣ်ဖဲလဲၣ်.” လၢယသးတၢ်အယိာ်အပူၤဒၣ်လဲာ် တၢ်တအိၣ်နီတမံၤ, အိၣ်ထဲတၢ်ကလီလီဒီးတၢ်ခံးသူ ... ကစၢ်ယွၤမ့ၢ်အိၣ်ဖဲန့ၣ် - ဝံသးစူၤ ပျၢ်ကပာ်ဘၣ်ယၤတက့ၢ်.”

ပှၤလၢအကွဲးတၢ်ကတိၤတဖၣ်အံၤ ကကဲထီၣ်တၢ်ကမၢကမၣ်လၢနဂီၢ် - မ့ၢ်ဝဲ မါသၢၣ် ထရံစၣ် (Mother Teresa) န့ၣ်လီၤ. အဝဲဘၣ်တၢ်အဲၣ်အီၤ ဒီးအမံၤဟူသၣ်ဖျါ, ဒ်အမ့ၢ်တၢ်ခ့တၢ်ပှၤ လၢအတလီၤဘှံးလီၤတီၤ လၢပှၤဖှီၣ်ဖိယၢ်ဖိ အိၣ်ဆိးလၢ ဝ့ၢ်ကါ(လ)ကးတါ (Calcutta), ကီၤလၤသူကီၢ်တဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. အတၢ်စူၢ်တၢ်နာ်အဂီၢ် လၢတၢ်ဘှ့ၣ် တၢ်ဘှီၣ်အပူၤ ဒုးတ့ၢ်ဝဲတၢ်ဒုးလၢအလီၤပျံၤဒိၣ်မး လၢအနံၣ်ယဲၢ်ဆံဘျဲၣ်အတီၢ်ပူၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲအဝဲသံ ၁၉၉၇ နံၣ် ဝံၤအလီၢ်ခံ, အနီၢ်ကစၢ်နီၢ်သးအတၢ်ဂဲၤလိာ်အဂ့ၢ်အံၤ အိၣ်ဟဲဖျါထီၣ် ခီဖျိလၢတနံၤဘၣ်တနံၤအတၢ်ကွဲးနီၣ်အက့အခီ လၢအဘၣ်တၢ်စဲကျံးထုးထီၣ်ရၤလီၤလၢ လံာ် “ဟဲ, ကဲထီၣ်ယတၢ်ကပီၤ” (Come Be My Light) အပူၤန့ၣ်လီၤ.

ဖဲပအိၣ်ဒီးတၢ်သးဒ့ဒီတဖၣ် (မ့တမ့ၢ်) ပသးကလၢၢ်ဘၣ်တၢ်တဖၣ် လၢကစၢ်ယွၤတအိၣ်ဘၣ်အဆၢကတီၢ်န့ၣ် မ့ၢ်ပကမၤတၢ်မနုၤလဲၣ်. တၢ်ဆၢကတီၢ်ဒ်သိးအံၤတဖၣ်န့ၣ် ကမၤတံာ်တာ်ဝဲ ပှၤခရံာ်ဖိတနီၤ အါန့ၢ်ပှၤအဂုၤအဂၤတဖၣ် န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်…

ဖဲယ့ၣ်ရှူး အိၣ်ကတီၢ်

လၢယတၢ်မၤလီၢ်အဃၢၤ တလါတဖျၢၣ်အပူၤန့ၣ် သၣ်မံယီၤလၢအဆါဆူၣ်ဆါကဲတဒု အိၣ်ပစုာ်ပတ့ၤ, ဒီးကိးဃဲကအဲး အါနံၤအါသီန့ၣ်လီၤ. တချုးလၢ ကၠိၣ် (Jun) ဟဲထံၣ်န့ၢ်အီၤတစုန့ၣ် သၣ်မံယီၤလၢအဘၣ်တၢ်စူးကွံာ်လၢကျဲခိၣ်တဒုအံၤ, ပှၤလဲၤထီၣ်က့ၤလီၤတၢ်တဖၣ်တကနၢ်အီၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤလၢအခွဲသိၣ်ခွဲပျီကျဲတဂၤအံၤ ဟဲက့ၤစိာ် သၣ်မံယီၤဖိအံၤ ဆူအဟံၣ်, လၢအအိၣ်ဆိးဝဲဒီးထွံၣ်ခံဒု, တဘျီလၢအမ့ၢ်တ့ၢ် ထွံၣ်ဟးဖျိးကျဲတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.

ကၠိၣ် (Jun) စံးဝဲ “မ့ၢ်လၢပှၤတပာ်သူၣ်ပာ်သး တကနၢ်အဝဲသ့ၣ်နီတဂၤဘၣ်အဃိ ယအံးထွဲကွၢ်ထွဲအဝဲသ့ၣ်န့ၣ်လီၤ. ယထံၣ်လီၤက့ၤယသးလၢ အဝဲသ့ၣ်အပူၤလီၤ. ပမ့ၢ်စံးတၢ်ကတိၤအလၢာ်န့ၣ်, မတၤတဂၤမး တပာ်သူၣ်ပာ်သး ပှၤတဂၤ လၢအခွဲသိၣ်ခွဲပျီကျဲန့ၣ်ဘၣ်.”

ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး အတၢ်လဲၤဆူ ဝ့ၢ်ယရူၤရှလ့ၣ် အကျဲန့ၣ်, ဖဲအလဲၤတုၤဆူ ဝ့ၢ်ယရံးဃိအကတီၢ်, ပှၤမဲာ်ဘျီၣ်တဂၤ ဆ့ၣ်နီၤ ဒီးဃ့အီၣ်တၢ် လၢကျဲကပၤန့ၣ်လီၤ. အဝဲစ့ၢ်ကီး အသးကလၢၢ်ဘၣ်ဝဲလၢ ပှၤတကနၢ်ဃုာ်အီၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ. လီၤလီၤဆီဆီ မုၢ်တနံၤအံၤ, ဖဲပှၤဂီၢ်မုၢ်လဲၤခီဂာ်တၢ်, ဒီးအဝဲသ့ၣ်ခဲလၢာ် ကွၢ်ဃီၤဝဲဒၣ်ဆူ ခရံာ်အအိၣ် - ဒီးမတၤတဂၤမး တအိၣ်ကတီၢ်မၤစၢၤ ပှၤဃ့အီၣ်တၢ်တဂၤအံၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ.

ပှၤတအိၣ်နီတဂၤ, ထဲဒၣ်ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး ပာ်သူၣ်ပာ်သးအီၤန့ၣ်လီၤ. လၢပှၤဂီၢ်မုၢ်အတၢ်သီၣ်တၢ်သဲတဖၣ်အကျါ, ကစၢ်…

တၢ်မံဘၣ်မုာ်မုာ်ခုၣ်ခုၣ်

စဲ(လ) (Sal) အသးတၢ်ဆိကမိၣ်အပူၤန့ၣ် အိၣ်ပှဲၤလုၢ်ဘၢထဲ တၢ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤအၢအၢသီသီတဖၣ်, ဒီးတၢ်ကစီၣ်လၢအဒုၣ်ဒွဲၣ်တၢ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်လၢတၢ်ပျံၤတၢ်ဖုးအိၣ်ပှဲၤလၢအသးပူၤ, ဒီးကပၢၤကနိဘၣ်စီၣ်ဒီဂၤအဃိ တမံဘၣ်မုာ်မုာ်ခုၣ်ခုၣ်န့ၣ် ယံာ်တ့ၢ်မးလံန့ၣ်လီၤ. မုၢ်တနၤဖဲတချုးဒိးစူၢ်ဒိးဘျၢအသးထံအနံၤ, တၢ်ဆိကမိၣ်လၢအတဂ့ၤ တဖၣ် အတၢ်မၤတပျုာ်တပျီၤအီၤန့ၣ် အဝဲထုးထီၣ်ကွံာ်တန့ၢ်ဝဲဘၣ်. စဲ(လ) ဒိးန့ၢ်တၢ်အုၣ်က့ၤခီၣ်က့ၤ လၢကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး ခရံာ်အပူၤ ဒီးသ့ၣ်ညါဝဲလၢ အတၢ်ကမၣ် ဘၣ်တၢ်ပျၢ်လံဘၣ်ဆၣ်, နီၣ်သးအတၢ်ဒုးတကပၤန့ၣ်တဝံၤဒံးဘၣ်. အကတီၢ် ဖဲန့ၣ် အမါဟံးဃာ်အစု ဒီးဘါထုကဖၣ်လၢအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဆၢကတီၢ်တစိၢ်ဖိလဲၤပူၤကွံာ်ဝံၤန့ၣ်ဒီး, လၢတၢ်ပျံၤတၢ်ဖုး အလီၢ်န့ၣ် သးအတၢ်မုာ်တၢ်ဖိးအိၣ်ထီၣ်က့ၤလၢ စဲ(လ) အသးပူၤန့ၣ်လီၤ. တချုးလၢဒိးဘျၢအသးထံ လၢတၢ်အုၣ်အသး အကတီၢ်အဂီၢ် အဝဲဂဲၤဆၢထၢၣ်ကွဲးလီၤတၢ်ကတိၤတဖၣ်, တၢ်လၢအဝဲမၤတ့ၢ်ဝဲ တန့ၢ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်မၤအသးအံၤဝံၤ, အဝဲမံဘၣ်မုာ်မုာ်ခုၣ်ခုၣ်န့ၣ်လီၤ.

စီၤပၤဒၤဝံးစ့ၢ်ကီးသ့ၣ်ညါဝဲလၢ တၢ်တူၢ်ဘၣ်မုၢ်နၤလၢတၢ်အိၣ်ဘှံးတအိၣ်ဘၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. ၂ ရှမူၤ ၁၅-၁၇ ပာ်ဖျါဝဲ, ဖဲအဝဲဘၣ်ဃ့ၣ်ပူၤဖျဲးလၢအဖိခွါစီၤအးဘရှါလိၣ် လၢအအဲၣ်ဒိးဂုာ်ဟံးန့ၢ်အလီၢ်ပစိာ်အကတီၢ်န့ၣ်, စံး ၃:၆ အပူၤ စီၤဒၤဝံး ပာ်ဖျါဝဲလၢအသ့ၣ်ညါ “ပှၤအကလးသ့ၣ်တဖၣ်လၢ အပာ်အသးဝးတရံးထီဒါအီၤ” န့ၣ်လီၤ. အဆၢဖိ ၁ န့ၣ်…

တမ့ၢ်တၢ်ဘူၣ်တၢ်တီၢ်ဘၣ်, မ့ၢ်ဒၣ်ခရံာ်လီၤ

ဒံး(စ) ခၢဘၢၣ် မဲးကစံ (Discover Magazine) ဒုးဆိကမိၣ်ပှၤတၢ်အဂ့ၢ်လၢ စးကဝးအပူၤန့ၣ် ဆၣ်ဖးဒိၣ်အဖျၢၣ် ၇၀၀ ခွၣ်ထ့လယၢၣ် (နွံ အလီၢ်ခံ ဝး အိၣ်အဖျၢၣ်ခံဆံ) ဘၣ်ဆၣ်, ဆၣ်ဖးဒိၣ်ဒ်သိးဟီၣ်ခိၣ်ဖျၢၣ်န့ၣ် အိၣ်ဒၣ်ထဲတဖျၢၣ်ဧိၤန့ၣ်လီၤ. ပှၤကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့ ဘၣ်ထွဲလၢမူကပိာ်လိၤဒီးဆၣ်ဧိၤဖီဧိၤ အံရ့း စဲးကရံၤစၢၣ် (Erik Zackrisson) စံးဝဲဒၣ်လၢ ဆၣ်ဖးဒိၣ် သ့ၣ်တဖၣ်အဖီခိၣ် ပှၤကညီ, ဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိ တၢ်မုၢ်တၢ်ဘိသ့ၣ်တဖၣ် မူဝဲကသ့အဂီၢ်, တၢ်လိၣ်အါထံၣ်အကျါ တထံၣ်မ့ၢ်ဝဲ ဆၣ်ဖးဒိၣ်အံၤ ကဘၣ်ယူၤဝ့ၤဝီၤဝဲလၢ ဂိ(လ)ဒံၣ် လီး ကဝီၤ (Goldi locks Zone) အပူၤ, တၢ်ကိၢ်တၢ်ခုၣ် ကဘၣ်မ့ၢ်ဒၣ်ဖဲ အကြၢးအဘၣ်, ဒီးထံကဘၣ်အိၣ်ဝဲန့ၣ်လီၤ. လၢဆၣ်ဖးဒိၣ် ၇၀၀ ခွၣ်ထ့လယၢၣ်အကျါန့ၣ်, ဟီၣ်ခိၣ် မ့ၢ်ဆၣ်ဖးဒိၣ်တဖျၢၣ် လၢတၢ်အိၣ်သးသ့ၣ်တဖၣ် ကြၢးဝဲဘၣ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. စဲးကရံးစၢၣ် မၤကတၢၢ်အတၢ်ပာ်ဖျါလၢ ဟီၣ်ခိၣ်ဖျၢၣ်အံၤအိၣ်ဝဲလၢ “စုလၢအဟဲစိာ်န့ၢ်တၢ်ဘူၣ်တၢ်တီၢ်လၢအဂ့ၤ” တမံၤမံၤအဃိန့ၣ်လီၤ.

စီၤပီလူး ဒုးနာ်ပၢၢ် ကလီးစဲ…