ဝံတဖၣ်အတၢ်ကစီၣ်

၁၉ဝ၆ နံၣ် World Series ဖျၢၣ်ဒိတၢ်လိာ်ကွဲ တချုးစးထီၣ်ဒံးဘၣ်န့ၣ် ၦၤကွဲးတၢ်လိာ်ကွဲအဂ့ၢ် ဟယူး ဖိၤလၤတၣ် (Hugh Fullerton) ပာ်ဖျါဆိအတၢ်ထံၣ်လၢအၦဲၤဒီး တၢ်ကူၣ်သ့န့ၣ်လီၤ. အဝဲစံးဝဲ Chicago Cubs, တၢ်လိာ်ကွဲဖျၢၣ်ဒိတဖု, ပှၤမုၢ်လၢ်လၢအကမၤနၢၤတၢ်န့ၣ်, ကမၤနၢၤဝဲဒၣ်ထဲ တၢ်လိာ်ကွဲ ခံဘျီတဘျီ, ဒီးတၢ်ပြၢတၢဒီးသၢန့ၣ် တမၤနၢၤတၢ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒီးတၢ်ပြၢလွံၢ်ဘျီတဘျီန့ၣ် ခီဖျိလၢတၢ်စူၤအဃိ ပှၤတလိာ်ကွဲဘၣ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒ်အစံးဝဲအသိး, ဘၣ်ဝဲဒၣ်ခဲလၢာ် န့ၣ်လီၤ. လၢခံ, ဖဲ ၁၉၁၉ နံၣ်န့ၣ် အဝဲအတၢ်သ့ပဲာ်ထံနီၤဖးတၢ်န့ၣ်ပာ်ဖျါထီၣ်, လၢ World Series တၢ်လိာ်ကွဲပြၢအပူၤ ၦၤလိာ်ကွဲတၢ်ဖိတနီၤ တူၢ်ရှူအသးန့ၣ်လီၤ. ဖိၤလၤတၣ် ဆိကမိၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ်ဒိးန့ၢ် ကျိၣ်စ့လၢ ၦၤတၤကျိၣ်တၤစ့တဖၣ်အအိၣ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲဘၣ် တၢ်နံၤဘၣ်ဖၣ်လဲအီၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်တဘျီအံၤစ့ၢ်ကီး, အဝဲတယာ်ဆိတၢ်န့ၣ် ဘၣ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.

ဖိၤလၤတၣ်န့ၣ် တမ့ၢ်ဝံဘၣ်, မ့ၢ်ဒၣ်ၦၤကူၣ်သ့တဂၤလၢ အဃုသ့ၣ်ညါမၤလိ တၢ်အုၣ်သးန့ၣ်လီၤ. ဝံယံးရမံယၤမ့ၢ် ဝံအမ့ၢ်အတီ လၢအတၢ်စံးကတိၤဆိတၢ်တဖၣ် လၢထီၣ်ၦဲၤထီၣ်ဝဲထီဘိန့ၣ်လီၤ. ယံး…

ကယဲၢ်တၢ်ခဲလၢာ်လီၤမၢ်ကွံာ်

တၢ်နးန့ၢ်ဒံး တၢ်မၤအသး တၢ်ကဲထီၣ်လိၣ်ထီၣ်တၢ်လၢအဘၣ်ဆၢဘၣ်ကတီၢ်န့ၣ်တအိၣ်လၢၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ခီဖျိလၢ တၢ်တ့တိၤတဖၣ်, တၢ်သ့ၣ်နီၣ်လၢၢ်ထူၣ်တဖၣ်, ဒီးတၢ်သူၣ်ထီၣ်ဖးဒိၣ်တဖၣ်အဃိ ဆံစၢ် (CESAR) ကဲထီၣ်ပှၤကဲဒိၣ်တဂၤဒီး အဲၣ်ဒိးစးထီၣ်မၤဝဲ တၢ်ဖံးတၢ်မၤအသီ တခါန့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ, ဆံစၢ် ဆါကွံာ်ပနံာ်တၢ်ကၤတၢ်မၤလၢအမၤဝဲအခီၣ်ထံးတခါန့ၣ် ဒီးတချုးစးထီၣ်မၤတၢ်မၤအသီန့ၣ် အကျိၣ်စ့ တဖၣ်ဟ့ၣ်လီၤအးလီၤပာ်ဝဲလၢစ့တၢးပူၤန့ၣ်လီၤ. တယံာ်ဘၣ်န့ၣ် ကမျၢၢ်စ့တၢးတဖၣ်အပူၤ ကယဲၢ်တၢ်အိၣ်ခဲလၢာ်, ဘၣ်တၢ် ဟံးန့ၢ်ဆူၣ်လၢ ထံကီၢ်ပဒိၣ်အဃိ, တၢ်လၢဆံစၢ်ဃုပာ်ဖှိၣ်အစုလီၢ်ခီၣ်ခိၣ်ခဲလၢာ်လီၤမၢ်ကွံာ်ဝဲလၢ တၢ်တဖျးမဲာ်အတီၢ်ပူၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်တတီတလိၤလၢအကဲထီၣ်အသးအံၤ ဆံစၢ်တထံၣ်ဝဲဒ်တၢ်တမံၤလၢ အကဘၣ်ကအုကစွါဝဲန့ၣ်ဘၣ်. ဖဲအလီၢ်န့ၣ် ဆံစၢ်ဃ့ယွၤလၢ အကနဲၣ်ဆှၢအီၤခါဆူညါအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဒီးအဝဲစးထီၣ်မၤကဒီးတၢ်အသီတဘျီန့ၣ်လီၤ.

တၢ်ဆၢကတီၢ်အၢအၢသီသီတကတီၢ်အပူၤ စီၤယိၤဘးအတၢ်လီၤမၢ်န့ၣ်တမ့ၢ်ဝဲထဲအတၢ်ထူးတၢ်တီၤတဖၣ်န့ၣ်ဘၣ်. ယိၤဘး ၁:၁၃-၂၂ ပာ်ဖျါဝဲ စီၤယိၤဘး အဖိတဖၣ်ဒီး အကုၢ်,အခ့အပှၤတဖၣ်ခဲလၢာ်ဃၣ်ဃၣ် တၢ်လီၤမၢ်ကွံာ်အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. ယိၤဘး ၂:၇-၈ အပူၤစံးဘၣ်ပှၤလၢ ဖဲအကတၢၢ်န့ၣ် စီၤယိၤဘးအတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့စ့ၢ်ကီး ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. စီၤယိၤဘးစံးဆၢဝဲလၢ ဖဲယိၤဘး ၁:၂၀-၂၁ အပူၤ “ယဟဲထီၣ်လၢယမိၢ်အဒၢလီၢ်အပူၤန့ၣ်အိၣ်ဘ့ၣ်ဆ့, ဒီးအိၣ်ဘ့ၣ်ဆ့န့ၣ်ယကက့ၤက့ၤဖဲန့ၣ်လီၤ. ယွၤဟ့ၣ်လီၤတၢ်, ဒီးယွၤဟံးထီၣ်ကွံာ်တၢ်, မ်ယွၤအမံၤဘၣ်တၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤအီၤတက့ၢ်” အံၤန့ၣ် မ့ၢ်တ့ၢ်လံတၢ်ဟ့ၣ်ဒိတမံၤလၢတၢ်ကိးဆၢကိးကတီၢ်ဒဲးအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.…

တၢ်အုၣ်သးတဖၣ်

ဟဲနရံၣ် ဝး(ဒ)စဝီး(သ) လီ(န)ဖဲလိ(Henry Wadsworth Longfellow) {၁၈၀၇-၁၈၈၂} ကွဲးဝဲထါဖိတယုၢ် “တၢ်အုၣ်သးတဖၣ်”အပူၤ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ ကုၢ်အကဘီလီၤဘျၢတခိၣ် အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်သးအုးအပူၤ လီ(န)ဖဲလိ ကွဲးဝဲ “ပှၤကညီတဖၣ် ဘၣ်တၢ်စၢဃာ်ဒီးထးသွဲပျံၤ, အိၣ်တ့ၢ်ထဲ အဃံဒီးအဖံးဘ့ၣ်” မ့ၢ်တၢ်ပာ်ဖျါ ကုၢ်တဖၣ်လၢပဂံၢ်ဒွးတန့ၢ်, ပတသ့ၣ်ညါအမံၤတဖၣ် တူၢ်ဘၣ်ခီၣ်ဘၣ် တၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. ထါအကတၢၢ်တဆၢအပူၤ ပကဖးဘၣ် “ကုၢ်တဖၣ်အတၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်, ကွၢ်စိလီၤတၢ်လၢ ပျုၤပူၤ, ကိးပသူထီၣ်ဝဲဒၣ်လၢ တၢ်သွၣ်ခိၣ်လၢအမံၤတအိၣ်, ပမ့ၢ်ပှၤအုၣ်အသးတဖၣ်” န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်ပှၤအုၣ်အသးတဖၣ်အံၤန့ၣ် စံးကတိၤပာ်ဖျါထီၣ် အတၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်တဖၣ် ဆူမတၤတဖၣ်အအိၣ်လဲၣ်. တၢ်အုၣ်အသးလၢအကလုၢ် တသီၣ်တဖၣ်အံၤ တကဲထီၣ်တၢ်ကလီကလီဘၣ်န့ၣ်ဧါ.

ပှၤအုၣ်အသးလၢအထံၣ်သ့ၣ်ညါတၢ်ခဲလၢာ် အိၣ်ဝဲတဂၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲစီၤကၤယံၣ်မၤသံအပုၢ်စီၤဟ့းဘ့းလးဝံၤ, ပာ်မၤအသးဒ်သိးတၢ်တမ့ၢ် တၢ်နီတမံၤန့ၣ်လီၤ. ၁မိၤ ၄:၉-၁၀ အပူၤ ကစၢ်ယွၤသံကွၢ်အီၤ အပုၢ်အဂ့ၢ်ဒီး စံးဆၢဝဲဒ်သိးတၢ်တဘၣ်ဃးအီၤ, “ယမ့ၢ်ပှၤကွၢ်ယပုၢ်ယဲဧါ” န့ၣ်လီၤ. ဒီးယွၤစံးဘၣ် စီၤကၤယံၣ်, “နမၤတၢ်မနုၤလဲၣ်. နပုၢ်အသွံၣ်အသီၣ် ကိးထီၣ်ယၤလၢဟီၣ်ခိၣ်လာ်လီၤ. ဒီးခဲကနံၣ်အံၤ နဘၣ်တၢ်ဆိၣ်အၢကွံာ်လၢဟီၣ်ခိၣ်, လၢအအဲးထီၣ်အထးခိၣ်,…

တၢ်လိာ်ကွဲလၢ အယံာ်

ထံကီၢ်လၢ ဒ့ဘ့း (David) အိၣ်ဝဲဒၣ်န့ၣ် ပှၤစူၢ်က့ၤနာ်က့ၤကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးတဖၣ် ဘၣ်တၢ်ဆီၣ်သနံး ဘၣ်တၢ်မၤအၢမၤနးဒီး တၢ်ထူစံၣ်ထူပှဲၤ အဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိတဖၣ် ဘၣ်တၢ်မၤသံအီၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်မၤအီၣ်မၤအီတၢ် အကျိၤအကျဲၤတဖၣ်လီၤမၣ်ကွံာ် ဒီး ဒ့ဘ့း အပှၤဟံၣ်ဖိဃီဖိတဖၣ် ဘၣ်ဃ့ၢ်လီၤပြံလီၤပြါဆူ ထံကီၢ်အဂုၢ်အဂၤန့ၣ်လီၤ. ဒ့ဘ့း အိၣ်ဆိးဝဲဒၣ်လၢ ပှၤဘၣ်ကီဘၣ်ခဲဒဲကဝီၤအပူၤ ၉ နံၣ်ဒီး ဘၣ်အိၣ်ယံၤဝဲဒီး အဟံၣ်ဖိဃီဖိတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ကစၢ်ယွၤ အိၣ်ဒီးအီၤန့ၣ် အဝဲသ့ၣ်ညါဝဲဘၣ်ဆၣ် ဖဲဘၣ်အိၣ်လီၤဖးအဆၢကတီၢ်, ဟံၣ်ဖိဃီဖိခံဂၤ သံဝဲဒၣ်အဃိ တၢ်မၤအသးလၢအဂီၢ် ဒ်အတၢ်မုၢ်လၢ်တအိၣ်လၢာ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ.

လၢပျၢၤပှၤအိၣ်တကလုာ် လၢအဘၣ်တၢ်ဆီၣ်တံၢ်ဆီၣ်သနံးနးနးကလဲာ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၢ်အဃိ ယွၤဃုထၢ စီၤမိၤရှ့ ဒ်သိးအကနဲၢ်ဆှၢ ပှၤတကလုာ်လၢအမ့ၢ် ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ် ဒီးကဟးထီၣ်ဘၣ်ဝဲလၢ ကီၢ်အဲၤကူပတူးအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ယွၤမၢအီၤတၢ်န့ၣ် စီၤမိၤရှ့အၢၣ်လီၤတူၢ်လိာ်ဝဲလၢ တၢ်သးတဆူၣ်အပူၤဘၣ်ဆၣ် ဖဲအလဲၤဆူ ဖၤရိၤအအိၣ်န့ၣ်, ၂ မိၤ ၅:၆-၉ ပာ်ဖျါဝဲ ကီၢ်အဲၤကူပတူးအပှၤပၢတၢ်တဂၤအံၤ မၤဆူၣ်ထီၣ်ကိၢ်ထီၣ် အတၢ်ဆီၣ်တံၢ်ဆီၣ်သနံးတၢ်န့ၣ်လီၤ. အဆၢဖိ ၂ အပူၤ ဖၤရိၤစံးဝဲလၢ “ယတသ့ၣ်ညါဘၣ်ယွၤဘၣ်, ဒီးယတပျၢ်စ့ၢ်ကီး…

တၢ်မၤ, တၢ်လၢအဘၣ်

လံာ်ပရၢဖိတဘ့ၣ် အိၣ်ဟဲလၢ ပှၤလီၤဃိာ်ဖိ ကၠ့စၢၣ်(Jason)န့ၣ် ဒုးကဲထီၣ် တၢ်ကမၢကမၣ်လၢ ယမါသးဘိဒီးယၤန့ၣ်လီၤ. ပကွၢ်လုၢ်ဒိၣ်ထီၣ် ထွံၣ်ဆံးဆံးဖိတဖၣ် ဒ်သိး ကကဲထီၣ် ထွံၣ်လၢ အမၤဂ့ၤမၤစၢၤပှၤ နီၢ်ခိက့ၢ်ဂီၤတလၢတပှဲၤတဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ထွံၣ်ဖိတဖၣ်အကျါတဒုန့ၣ် တၢ်သိၣ်လိနဲၣ်ယုၤအီၤ တၢ်လၢခံတပတီၢ် ဒီးဘၣ်တၢ်သိၣ်လိနဲၣ်လိအီၤလၢ ပှၤလီၤဃိာ်ဖိတဖၣ် လၢအသ့ၣ်ညါမၤလိဘၣ် တၢ်သိၣ်လိနဲၣ်ယုၤ ထွံၣ်ဖိတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ကၠ့စၢၣ်အလံာ်ပရၢဖိ ပာ်ဖျါဝဲ, အတၢ်သူၣ်အုးသးအုးဝဲဒၣ်လၢ အတၢ်အိၣ်မူအပူၤကွံာ်အဂီၢ်, ဝံၤန့ၣ်ဒီးစံးဝဲ "စနံးခၢၣ်(Snicker) မ့ၢ်ထံၣ်တဆံနွံဒုတဒုလၢ ယဘၣ်သိၣ်လိတ့ၢ်တဖၣ်အကျါတဒု ဒီးအဝဲမ့ၢ်ထွံၣ်မိၢ်ဖိတဒုလၢ အဂ့ၤကတၢၢ်တဒုန့ၣ်လီၤ. ဖဲယထံၣ်ဘၣ်အကွၢ်ထီၣ်တၢ်ဆူ ယအိၣ်န့ၣ်, ယသးကလၢၢ်ဘၣ် ဒ်သိး, အကတၢၢ်န့ၣ် ယမၤဘၣ်တၢ်လၢ အဘၣ်တမံၤလံန့ၣ်လီၤ".

တမ့ၢ်ထဲကၠ့စၢၣ်တဂၤဧိၤဘၣ်. ပဝဲကိးဂၤစ့ၢ်ကီး ပအိၣ်ဒီး တၢ်ပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤသး န့ၣ်လီၤ. ကီၢ်ယူဒၤအစီၤပၤ စီၤမနၤရှ့ၤဒၣ်လဲာ် အိၣ်ဒီး တၢ်ပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤသး အါမးန့ၣ်လီၤ. ၂ ကွဲး ၃၃ ပာ်ဖျါထီၣ် အတၢ်မၤအၢအၢသီသီတဖၣ်, အဆၢဖိ ၃ ပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်ဘှီထီၣ် တၢ်လုၢ်လီၢ်တဖၣ် လၢအပာ်ဖျါထီၣ်…

ကျိၣ်စ့လၢ ဘၣ်တၢ်မၤန့ၢ်အီၤညီ

ဖဲလၢ နံၣ် ၁၇၀၀ တဖၣ် ဘူးထီၣ်ကလၢၢ် အဆၢကတီၢ်, ပှၤသးစၢ်တဂၤ ဃုထံၣ်ဝဲ ဟီၣ်ခိၣ်လီၤဆၢၣ် တၢ်လီၢ်တတီၤ ဖဲနိၣ်ဘၣ် စကိၣ်ၡၣ် အိးခ် အကီး (Nova Scotia’s Oak Island) န့ၣ်လီၤ. ဆိကမိၣ်တယာ်ဝဲလၢ ပီၣ်လဲၣ်တမျာ်တဖၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်ကမ့ၢ် ကဘီခိၣ် ခ့းဒ်(Captain Kidd) အနီၢ်ကစၢ်ဒၣ်ဝဲ ခူၣ်လီၤဘျၢလီၤတ့ၢ်ဝဲ တၢ်ထူးတၢ်တီၢ်ဖဲန့ၣ်အဃိဒီး ပှၤသးစၢ်ဒီး အတံၤသကိးတနီၤ စးထီၣ်ခူၣ် လူၤကွၢ်ဃု တၢ်လုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ်တဖၣ် ဖဲန့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ် တဃုထံၣ်န့ၢ်ဘၣ် တၢ်လုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ်နီတမံၤဘၣ် ဒီးတၢ်စံးကတိၤပာ်ဖျါ ဟူထီၣ်သါလီၤ တၢ်တမံၤအံၤလၢ အတမ့ၢ်တတီအံၤ မၤလၢၢ်ကွံာ် တၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ ပှၤကွၢ်ဃုတၢ်တဖၣ် အတၢ်အိၣ်မူအပူၤန့ၣ်လီၤ. နံၣ်လၢအကယၤတဖၣ်အပူၤ ပှၤအဂုၤအဂၤတဖၣ်စ့ၢ်ကီး သူဝဲ တၢ်ဆၢကတီၢ်ဒီး တၢ်လၢာ်ဘူၣ်လၢာ်စ့ အါအါဂီၢ်ဂီၢ် ဒီးခူၣ်လူၤကွၢ်ဃု တၢ်လုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ်တဖၣ် ဖဲတၢ်လီၢ်အံၤန့ၣ်လီၤ. အဆၢကတီၢ်ခဲအံၤ တၢ်ပူၤအယိာ်အိၣ်ဝဲ အါန့ၢ်ဒံးခီၣ်ယီၢ် တကယၤ (မံးထၢၣ်သၢဆံ)န့ၣ်လီၤ.

တၢ်သးစဲဘူး…

ကစၢ်တၢ်ဂီၤတၢ်ဖီၣ်တဖၣ် လၢဘၣ်တၢ်ဟုၣ်န့ၢ်အီၤ

သ့ၣ်တၢ်ဂီၤတၢ်ဖီၣ် လၢပှၤပာ်ဘါအီၤလၢဟံၣ်တခါန့ၣ် ဘၣ်တၢ်ဟုၣ်န့ၢ်အီၤလၢ ပိာ်မုၣ်တဂၤ အံၣ်ကူဝၣ်(Ekuwa)အအိၣ်အဃိဒီး ပိာ်မုၣ်အံၤ လဲၤပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်ဂ့ၢ်န့ၣ်ဆူ ပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲပၢၤကီၢ်တဖၣ်နာ်ဝဲလၢ ဃုထံၣ်န့ၢ်က့ၤ တၢ်ဂီၤတၢ်ဖီၣ်န့ၣ်ဒီး ကိးဝဲ ပိာ်မုၣ်အံၤ ဒ်သိးကမၤဂၢၢ်မၤကျၢၤ အတၢ်ဂီၤတၢ်ဖီၣ်ဧါန့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်သံကွၢ် ပိာ်မုၣ်လၢ “တၢ်အံၤ မ့ၢ်နကစၢ်တၢ်ဂီၤတၢ်ဖီၣ်ဧါ”န့ၣ်လီၤ. ပိာ်မုၣ်န့ၣ် စံးဆၢလၢ တၢ်သးအုးအပူၤ “တမ့ၢ်ဘၣ် ယကစၢ်တၢ်ဂီၤတၢ်ဖီၣ်ဘၣ်. ယကစၢ်တၢ်ဂီၤတၢ်ဖီၣ်န့ၣ် ဒိၣ်န့ၢ် တၢ်အံၤဒီး ဃံလၤဒိၣ်န့ၢ်တၢ်အံၤန့ၣ်လီၤ”.

ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ် ကျဲးစၢးပာ်ဖျါထီၣ် ယွၤအက့ၢ်အဂီၤ ဒ်အတၢ်ဆိကမိၣ်ထီၣ်ဘးဝဲအသိးဒီး မုၢ်လၢ်ဝဲလၢ ပှၤကညီစုအတၢ်မၤ, တၢ်ဂီၤတၢ်ဖှီၣ်တဖၣ်အံၤ ကဒီဒၣ် အဝဲသ့ၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ဒ် ၁ မိၤ ၃၁:၁၉ ပာ်ဖျါဝဲအသိး စီၤယၤကိာ်အမါ နီၢ်ရၤဃ့လး “ဟုၣ်န့ၢ်အပၢ်အတၢ်ဂီၤတရၤဖး” ဖဲအဝဲဃ့ၢ်ဟးထီၣ်လၢ အပၢ်စီၤလၤဘၣ် အဆၢကတီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် အဆၢဖိ ၃၄ စံးဘၣ်ပှၤ လၢတၢ်ဂီၤတၢ်ဖီၣ်တဖၣ် ဘၣ်တၢ်ပာ်ခူသူၣ်လၢ အဒဲပူၤဘၣ်ဆၣ် ကစၢ်ယွၤအစုအိၣ်လၢ စီၤယၤကိာ်အလိၤန့ၣ်လီၤ.

တၢ်မၤအသးအံၤ…

ပျံၤဖုၣ်တလၢကဲၣ်ဆိး, လၢတၢ်ကဘၣ်စူးကါအီၤ

မုၢ်ဂၢ်မါကရဲး(Margaret)န့ၣ် မ့ၢ်ပှၤလၢအသူတၢ် ထံထံဆးဆးဒီး ဂ့ၤဂ့ၤဘၣ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲအဝဲလဲၤပူၤကွံာ် ဟီၣ်ခိၣ်ဝံၤ အဖိဒိၣ်မုၣ်န့ၣ် လၢတၢ်သ့ၣ်နီၣ်အီၤဒီး လၢတၢ်သးအုးအပူၤ ဘၣ်ရဲၣ်ကျဲၤ အမုၢ်ဂၢ်အတၢ်ဖိတၢ်လံၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢဆွဲအၣ်အတလါပူၤ ပလးစတ့းထၢၣ်ဖိတဖၣ် ဘၣ်တၢ်ရဲၣ်လီၤလၢ အကျိၤဂ့ၤဂ့ၤဘၣ်ဘၣ်ဒီး အပူၤန့ၣ် ပျံၤအဖုၣ်ဖိတဖၣ်အိၣ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. ထၢၣ်အလိၤဘၣ်တၢ်ကွဲးအီၤလၢ” ပျံၤဖုၣ်တလၢကဲၣ်ဆိးလၢ တၢ်ကဘၣ်စူးကါအီၤ”န့ၣ်လီၤ.

တၢ်မနုၤတမံၤ ကသဆၣ်ထီၣ်ပှၤတဂၤလၢ ကပာ်ဃာ်ဒီးရဲၣ်ကျဲၤလၢအလီၢ်ဒၣ်ဝဲ ဒ်တၢ်ဖိတၢ်လံၤတဖၣ်လၢပှၤဆိးကါတသ့လၢၤဘၣ်န့ၣ်လဲၣ်. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ကမ့ၢ်ပှၤဒ်သိးအသ့ၣ်ညါတ့ၢ်လံလၢ တၢ်ဖှီၣ်တၢ်ယာ်နးနးဒိၣ်ဒိၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.

ဖဲပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ် ဟးထီၣ်ပူၤဖျဲးလၢအဲၤကူပတူး တၢ်မၢကဲကုၢ်ဒီးတၢ်အိၣ်မူလၢအနးဒီး အကီခဲန့ၣ် အိၣ်တ့ၢ်လၢတၢ်လီၢ်ခံန့ၣ်လီၤ. တယံာ်ဘၣ်သးပ့ၣ်နီၣ်ကွံာ် ကစၢ်ယွၤအတၢ်မၤလီၤလးတဖၣ် ဘၣ်ထွဲဒီးအဝဲသ့ၣ်အတၢ်ဘၣ်ဟးထီၣ်လၢ တၢ်မၢကဲကုၢ်အလီၢ်ဒီး စးထီၣ်ကဒူးကဒ့ၣ်တၢ်လၢ တၢ်အီၣ်တၢ်အီတလၢတပှဲၤအဃိန့ၣ်လီၤ.

ကစၢ်ယွၤအဲၣ်ဒိးလၢ ပှၤဂီၢ်မုၢ်တဖၣ်ကနာ်အီၤန့ၣ်လီၤ. လၢပှၢ်မုၢ်ကနၢန့ၣ် ပှၤဂီၢ်မုၢ်တဖၣ် ကအိၣ်ဘၣ်တၢ်အဂီၢ် ကစၢ်ယွၤကတဲာ်ကတီၤန့ၢ် ကိၣ်မၤနၤဒီး၂မိၤ၁၆:၄ အပူၤကစၢ်ယွၤစံးဘၣ်စီၤမိၤရှ့ “ကွၢ်ကွၢ် ယကဒုးဟဲစူၤကိၣ်လၢမူခိၣ်လၢသုဂီၢ်, ဒီးပှၤဂီၢ်မုၢ်ကလဲၤထၢထီၣ် တနံၤအတၢ်အီၣ်လၢအဂီၢ်ဒၣ်ဝဲ, တနံၤလၢအဂီၢ်ဒၣ်ဝဲ” န့ၣ်လီၤ. အဆၢဖိ ၅ ဒီး ၂၅ အပူၤစ့ၢ်ကီး စံးဝဲ “ဒီးဃုနံၤတနံၤန့ၣ် တၢ်ကမၤအသးလၢ…

ယွၤအိၣ်ဒီး တၢ်တိာ်ကျဲၤအဂၤတဖၣ်

ပှၤတသ့ၣ်ညါ အဝဲသ့ၣ်အသးအနံၣ်အလါလီၤတံၢ်လီၤဆဲးဘၣ်. တဂၤန့ၣ် ဘၣ်တၢ်ထံၣ်န့ၢ်အီၤလၢ တၢ်ဘါယွၤသရိာ်အဃီသွါတဖၣ်အလိၤဒီး အတဂၤန့ၣ် သ့ၣ်ညါဝဲဒၣ်ထဲလၢ ဘၣ်တၢ်လုၢ်ဒိၣ်ထီၣ်အီၤလၢ ဖံဝါတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဟဲၣ်လံနၣ်(Halina) ဒီးခရ့းစတံနၢ် (Krystyna) ခံဂၤန့ၣ် အိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်ဝဲလၢ ကီၢ်ဖိလဲၣ်(Poland) ဖဲဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ် တၢ်ဒုးဖးဒိၣ် ခံဘျီတဘျီ အကတီၢ်န့ၣ်လီၤ. လၢအနံၣ် ၈၀ အတီၢ်ပူၤ တဂၤဒီး တဂၤ အဂ့ၢ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ် တသ့ၣ်ညါလိာ်အသးဘၣ်. လၢခံ တၢ်မၤကွၢ် ဒံၢ်အဲ(န)အ့ၣ်(DNA)အစဲတဖၣ် ဖျါလၢ အဝဲသ့ၣ်ခံဂၤ မ့ၢ်ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်တဖၣ် ဒီးအဝဲသ့ၣ်ပာ်ဖှိၣ်ထံၣ်လိာ်က့ၤအသးလၢ တၢ်သးခုအပူၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်အစဲပာ်ဖျါစ့ၢ်ကီးလၢ အတၢ်ဟဲလီၤစၢၤ လၢပှၤယူဒၤဖိတဖၣ်အဃိ တၢ်ဂ့ၢ်အံၤ ဒုးနၢ်ပၢၢ် ပှၤလၢ ဘၣ်မနုၤအဃိ အဝဲသ့ၣ် ဘၣ်တၢ်စူးကွံာ်ညိကွံာ်အီၤလဲၣ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤအၢပှၤသီတဖၣ် ပာ်ပနီၣ်ဖိသၣ်မုၣ်ဖိတဖၣ်အံၤ လၢကဘၣ်သံဝဲ, မ့ၢ်ဒၣ်ထဲလၢ အဝဲသ့ၣ်အတၢ်မ့ၢ်တၢ်အဃိ န့ၣ်လီၤ.

ဖဲပထံၣ်မှံ မိၢ်လၢအပျံၤတၢ်တဂၤအံၤ မ့ၢ်လၢဖိတဖၣ် သးသမူအတၢ်ဘၣ်ယိၣ်အိၣ်ဝဲ အဃိဘၣ်လဲၤစူးကွံာ်ဖိတဖၣ်လၢ တၢ်လီၢ်တတီၤ, ဖဲလၢတၢ်ကမၤပူၤမၤဖျဲးအသးသမူအဂ့ၢ်အံၤန့ၣ်ဒီး ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် စီၤမိၤရှ့အဂ့ၢ် ကဟဲနုာ်လီၤဆူ…

ကၠူၣ်ရၢၣ် နီၢ်ဂံၢ် -၈

ဖဲ ၁၉၅၇ နံၣ်န့ၣ် တၢ်ဂီၤမူလၢအမံၤဟူသၣ်ဖျါ “ပှၤ ၁၂ ဂၤလၢ အသူၣ်ဒိၣ်သးဖျိးအပူၤ”, ပှၤစံၣ်ညီၣ်ကွီၢ် ပာ်ဖျါဝဲ လၢတၢ်သးအုးအပူၤ “ပှၤသံတဂၤလံ, ပှၤတဂၤအသးသမူ တၢ်ဘၣ်ယိၣ်အိၣ်ဝဲဒၣ်”န့ၣ်လီၤ. တၢ်အုၣ်အသး ထီဒါ ပှၤသးစၢ် လၢအဘၣ်တၢ်ဆိကမိၣ် တယာ်အီၤ လၢအမၤကမၣ်တၢ်တဂၤအဂီၢ်န့ၣ် ဖျါလၢ ဂၢၢ်ကျၢၤဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, ဖဲ ကၠူၣ်ရံၣ်(Jury)တဖၣ် စံးကတိၤသကိး ဒီးစံၣ်ညီၣ်တဲာ်တၢ်အဆၢကတီၢ် တၢ်ဆၢတဲာ် တဒ်သိးလိာ်အသး လၢၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢကၠူၣ်ရံၣ် တဆံခံဂၤအကျါ, ပှၤကၠူၣ်ရၢၣ်နီၢ်ဂံၢ် ၈ (Joror-8) ဟ့ၣ်တၢ်ဖးလၢ “ပှၤသးစၢ်တဂၤအံၤ အတၢ်ကမၣ်တအိၣ်ဘၣ်” န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ, တၢ်ကတိၤဂ့ၢ်လိာ်တဖၣ် အိၣ်ထီၣ်ဝဲဒၣ်လၢ တၢ်သူၣ်ဒိၣ်သးဖျိးအပူၤ လၢပှၤကၠူၣ်ရံၣ်ဖိတဖၣ်အကျါန့ၣ်လီၤ. ဖဲကၠူၣ်ရၢၣ်နီၢ်ဂံၢ် ၈ ပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်အုၣ်အသးတဖၣ် လၢတဘၣ် လိာ်ဖိးဒ့လိာ်သးအဃိ အဝဲဘၣ်တၢ်နံၤဘၣ်ဖၣ်လဲအီၤန့ၣ်လီၤ. လၢခံတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သး, သးအသဟီၣ်ဒိၣ်ထီၣ်အါထီၣ်ဝံၤ ကၠူၣ်ရံၣ်အဂၤတဖၣ် အတၢ်ကွၢ်မဲာ်တၢ်ဒီး တၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သး အတတီတလိၤတဖၣ် ဟဲအိၣ်ဖျါထီၣ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ အဝဲသ့ၣ်…