‘‘ပမ့ၢ်နီၢ်နီၢ်အ၀ဲအတၢ်’’ (လၢအဘၣ်ထွဲဒီးတၢ်သိၣ်တၢ်သီ)
လံး (စ) ကိးသBတီထီၣ်လၢတၢ်သးခုၢ်တၢ်အုၣ်သး ဒီးတၢ်ပျဲလၢ တၢ်လဲၤဆူထံကီၢ်ဂုၤဂၤသ့အလံာ်လၢ အဖိအဂီၢ်ၣ်လီၤႉ အခဲအံၤၣ်လီၤႉ ဖဲ လံး (စ) ဆိကမိၣ်ထီၣ် တၢ်လၢအဘၣ်ထွဲဒီး တၢ်သိၣ်တၢ်သီ‚ အ၀ဲဆိကမိၣ်ထီၣ်စ့ၢ်ကီး တၢ်ခီလဲအမ့ၢ်အတီ’’ လၢအကဲထီၣ်သးၣ်ဘၣ်’’ လၢတၢ်အံၤအလီၢ်‚ အ၀ဲစံးကဒီး၀ဲလၢ ပနုာ်လီၤဘၣ်ဆူ ယွၤအဘီမုၢ်လၢ အလၢအပှဲၤလၢ တၢ်သိၣ်တၢ်သီၣ်လီၤႉ
လၢပှၤတၢ်မၢဖိစီၤပီလူးအစိၤ‚ ဖဲလၢပှၤရၠာစးိမ့ၤဖိတဂၤမ့ၢ်လုၢ်ဖိ ဖိခွါတဂၤၣ်လီၤႉ ဒ့ၣ်ကမၣ်တမံၤမံၤလၢ အအိၣ်တ့ၢ်၀ဲလၢဖိအံၤ ကဘၣ်တၢ့်တူာ်ကွံာ်ဒီး အ၀ဲကဒိးန့ၢ် တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်ကိးမံၤလၢ အဒူၣ်ထၢအသီအံၤအပူၤန့ၣ်လီၤႉ စီၤပီလူး သးအိၣ်ပှၤစူၢ်က့ၤနာ်က့ၤယ့ၣ့်ှှူးလၢရၠာစးိမ့ၤၣ်လီၤႉ တဘၣ်တၢ်စၢဃာ်လၢၤလၢ တၢ်ဒဲးဘးဒီးတၢ်စံၣ်ညီၣ်‚ မ့မ့ၢ်ၣ်လီၤႉ ဒီးပှၤလၢအဘၣ်တၢ်ဆှၢအီၤလၢသးစီဆှံတဖၣ် မ့ၢ်ပှၤလၢအဘၣ်တၢ်လုၢ်ဖိ အီၤ ဒ်ယွၤအဖိတဖၣ်အသိးန့ၣ်လီၤ (း၁၄-၁၅) ႉ အ၀ဲသ့ၣ်အတၢ်အိၣ်မူအပတီၢ်ဆီတလဲ ဖဲအ၀ဲသ့ၣ် ကဲထီၣ်ပှၤမူခိၣ်ဘီမုၢ်ဖိတဖၣ်န့ၣ်လီၤႉ
ပမ့ၢ်ဒိးန့ၢ်တၢ်အုၣ်က့ၤခီၣ်က့ၤ အတၢ်ဟ့ၣ်အဃိ‚ ပ၀ဲစ့ၢ်ကီး ပကဲထီၣ်ယွၤအဖိၢ်သါတၢ်လၢအဘီအမုၢ်ဒီး ပာ်ဖှိၣ်လိာ်ဘၣ်သးတမံၤဃီ ဒီးခရၠာစးံာ်န့ၣ်လီၤႉ ပဒ့ၣ်ကမၢ် တဖၣ် ဘၣ်တၢ့်တူာ်ကွံာ် ခီဖျိကစၢ်ယ့ၣ့်ှှူးအတၢ်လုၢ်ထီၣ်သး အတၢ်ဟ့ၣ်န့ၣ်လီၤႉ အလီၢ်တအိၣ်လၢ ပကဘၣ်အိၣ်ဒီး တၢ်ပျံၤတၢ်ဖုး မ့တမ့ၢ်…
အိၣ်ဆိးလၢပသးကံၢ်ပူၤ
တဘျီဘျီ‚ တၢ်ကတိၤလၢ အဟဲလၢဖိသၣ်တဖၣ်‚ ကဲထီၣ်တၢ်လၢ မၤဟူးမၤဂဲၤပှၤ သတူၢ်ကလာ်ၣ်လီၤႉ ဘၣ်တဟါ ဖဲယဖိမုၣ်ဖိအနီၢ်ဆံးကတီၢ်ၣ်လီၤႉ ဖဲယမၤမံအီၤလၢလီၢ်မံခိၣ်ၣ်လီၤႉ အ၀ဲသံကွၢ်က့ၤယၤလၢ‚ ‘‘မ့ၢ်ကစၢ်ယ့ၣ့်ှှူးအိၣ်လၢ ယဟၢဖၢအပူၤဧါ’’လီၤႉ ဖဲအံၤယစံးဆၢက့ၤအီၤလၢ‚ ‘‘ဂ့ၤလံ‚ တလိၣ်လၢ နကဘၣ်ယူၢ်လီၤကွံာ်အီၤဘၣ်ႉ ဘၣ်ဆၣ်ၣ်လီၤ’’ႉ
ယဖိမုၣ်ဖိအတၢ်ကျိာ်ထံလိၤလိၤဘျၢဘျၢ လၢကစၢ်ယ့ၣ့်ှှူးအိၣ်လၢ ‘‘အ၀ဲ အဟၢဖၢပူၤ’’ ဒုးဆိကတီၢ်ယၤ ဆူတၢ်ကဆိကမိၣ်ထီၣ်ၣ်လီၤႉ အ၀ဲဟဲဒီးအိၣ်ဆိးလၢယပူၤ န့ၣ်လီၤႉ
ပှၤတၢ်မၢဖိစီၤပီလူး နဲၣ်ဖျါထီၣ် တၢ်ခူသူၣ်အံၤ‚ ဖဲအဃ့ထုကဖၣ်လၢ သးစီဆှံ ကဒုးဆူၣ်ထီၣ် ပှၤအ့းဖ့းစူးဖိတဖၣ်အသးၣ်လီၤႉ အ၀ဲသ့ၣ်ကဟံးဃာ်ခရၠာစးံာ် အတၢ်အဲၣ်ယိာ်ယိာ်ၣ်လီၤႉ ခီဖျိ တၢ်အဲၣ် အသဟီၣ်အံၤအဃိ‚ အ၀ဲသ့ၣ်ကဒိၣ်တုာ်ခိၣ်ပှဲၤလၢတၢ်စူၢ်တၢ်နာ် ဒီးတၢ်သ့အဲၣ်ပှၤဂုၤ ပှၤဂၤ‚ လၢတၢ်ဆီၣ်လီၤသး ဒီးတၢ်ကပုာ်လုး‚ ဖဲအတဲဖျါထီၣ် တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီၣ်လီၤ (၄း၂‚၂၅) ႉ
ကစၢ်ယ့ၣ့်ှှူးအိၣ်ဆိးလၢအပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ်အပူၤ အခီပညီမ့ၢ်‚ အ၀ဲ အတၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံအံၤၣ်ဘၣ်လီၤႉ အ၀ဲအတၢ်အဲၣ်လၢ ပသ့ၣ်ညါလၢာ်တသ့ (၃း၁၉) ကသူၣ် လီၤသးလၢပပူၤၣ်လီၤႉ
တၢ်ကတိၤအဖျၢၣ်အဂ့ၤကတၢၢ် လၢတၢ်ကတဲပၠးဖိသၣ်ဆံးမ့ၢ်‚ ‘‘ကစၢ်ယ့ၣ့်ှှူး အဲၣ်ယၤလီၤ’’ႉ
တၢ်မၤထီထီၣ်‚ လဲၢ်ထီၣ်တၢ်သးကညီၤ
ဖဲအပာ်ဖျါထီၣ်က့ၤ အ၀ဲပျၢ် မနၤဒီးၣ် လၢ အမၤသံအ၀ၤဒီးအဖိတနီၤလၢ ကီၢ်ရၠာစး၀ၣ်ဒၣ် တၢ်မၤသံပှၤဒီကလုာ် ဒ်လဲၣ်န့ၣ် ဘံၣ်တၣ် တဲဖျါထီၣ်လၢ ‘‘ယတၢ်ပျၢ် တၢ်ကမၣ်အံၤ သန့ၤထီၣ်သးလၢ တၢ်လၢကစၢ်ယ့ၣ့်ှှူးမၤတ့ၢ်၀ဲအဖီခိၣ်န့ၣ်လီၤႉ အ၀ဲဟံးထီၣ် တၢ်စံၣ် ညီၣ်လၢ တၢ်အၢတၢ်သီကိးမံၤလၢ တၢ်ဆၢကတီၢ်ကိးကတီၢ်ဒဲးန့ၣ်လီၤႉ အ၀ဲအထူၣ် စုညါအံၤ မ့ၢ်တၢ်လီၢ်လၢ ပထံၣ်န့ၢ်တၢ်မၤနၢၤလၢ အမ့ၢ်တၢ်လီၢ်ထဲတတီၤဧိၤန့ၣ်လီၤ’’ႉ မနၤဒီးၣ် ကွဲးလံာ်ဆူ ဘံၣ်တၣ် လၢအအါန့ၢ်ဒံးတဘျီလၢ ဃိာ်ပူၤၣ်လီၤႉ လၢအဆိ အ၀ဲတသးအိၣ် မၤလဲၢ်ထီၣ် ထီထီၣ် တၢ်သးကညီၤနီတစဲး‚ ဒီးစံးလၢအသးဟ့ဘၣ်အီၤၣ်လီၤႉ ဘၣ်ဆၣ် ၀ံၤအလီၢ်ခံ ‘‘ကစၢ်ယ့ၣ့်ှှူး နုာ်လီၤဆူ အ၀ဲအတၢ်ဆိကမိၣ်’’‚ ဃုာ်ဒီးကစၢ်ယွၤအတၢ်မၤစၢၤ‚ ပူၤကွံာ်လၢခံ ၂ နံၣ်ၣ်လီၤႉ
လၢတၢ်အံၤအပူၤၣ်လီၤႉ အ၀ဲ စံးလၢ ဖဲလၢအ၀ဲသ့ၣ်မ့ၢ်မၤကမၣ်ဘၣ်နၤ တုၤအပှဲၤထီၣ် ၇ စု ဒီးမ့ၢ်ဟဲက့ၤကဒါက့ၤ ဆူနအိၣ် တုၤအပှဲၤထီၣ်၇ စု ဒီးစံး ‘ယပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤယသးလီၤန့ၣ်ဒီး’ပျၢ်ကွံာ် အတၢ် ကမၣ်တက့ၢ်’’ (လူၤ…
တၢ်တူၢ်လိာ်မုာ်စီၤလိၣ်စီၤပၤအဒူၣ်ဖိထၢဖိ
တၢ်ထံၣ်လိာ်ဘၣ်ဒီးကီၢ်အဲကလံးအနီၢ်ပၤမုၣ် ဖဲမူးသးဖှံတခါ ဖဲကီၢ်စကီး (တ) လဲ၀ံၤ‚ စ့ (လ) ဘံယၢ် ဒီးအ၀ၤ ဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်ကစီၣ်လၢစီၤလိၣ်စီၤပၤအဒူၣ်ဖိထၢဖိ သးအိၣ်ဟဲဟးအီသကိးနီမုၢ်ထံဒီးအ၀ဲသ့ၣ်န့ၣ်လီၤႉ စ့ (လ) ဘံယၢ်မၤကဆှဲမၤကဆှီတၢ်‚ ကတဲာ်ကတီၤ တၢ်လၢ တၢ်သူၣ်ဟူးသးဂဲၤဘၣ်ယိၣ်ဘၣ်ဘီလၢကဘၣ်တူၢ်လိာ် စီၤလိၣ်စီၤပၤအဒူၣ်ဖိ ထၢဖိလၢ အကဟဲကဲတမှံၤအဃိန့ၣ်လီၤႉ တချုးအဆၢကတီၢ်ဘၣ်လၢအ၀ဲသ့ၣ် ကတုၤ န့ၣ်‚ အ၀ဲလဲၤဆူတၢ်ချၢ လၢကဘ့န့ၢ်ဖီဖိတစဲးလၢ ကဆဲးဖီကိအဂီၢ်လီၤႉ အသးကနိးမးလီၤႉ ဖဲန့ၣ်အ၀ဲအသးပူၤ မၤအသးလၢ ကစၢ်ယွၤမၤသ့ၣ်နီၣ်အီၤလၢ အ၀ဲမ့ၢ်စီၤပၤတဖၣ် အစီၤပၤ ဒီးအ၀ဲအိၣ်ဒီးအီၤ ကိးနံၤဒဲးအဂ့ၢ်လီၤႉ တကီၢ်ခါန့ၣ် အသးမုာ်ထီၣ်၀ံၤ ဆိကမိၣ်ထီၣ်၀ဲ‚ ‘‘အၢၣ်‚ ခဲအံၤအ၀ဲတခီမ့ၢ်ဒၣ်နီၢ်ပၤမုၣ်လီၤ’’ႉ
စ့ (လ) ဘံယၢ်အတၢ်န့ၣ်ဘၣ်လီၤႉ စီၤပီလူး ကွဲး၀ဲလၢကစၢ်ယွၤန့ၣ် မ့ၢ်စီၤပၤ တဖၣ်အစီၤပၤ ဒီးကစၢ်တဖၣ်အကစၢ်လီၤ (၁ တံၤ ၆း၁၅) ႉ ဒီးပှၤလၢ အပိာ်အခံ တဖၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ယွၤအဖိခဲလၢာ်လီၤ (ကလၤ ၃း၂၆) ႉ ဖဲပဘၣ်ဃးဒီး…
ဆၢဒိၣ်န့ၢ်ဒံးကနဲစီ
၁၈၉၃ နံၣ်‚ လါအီးကထိဘၢၣ် ၀့ၢ့်ှှခီကိၢ်အမုၢ်နံၤန့ၣ်‚ ၀့ၢ်မုၢ်တၢ်ဒုးနဲၣ်အလီၢ်‚ ဘျီၣ်ဒိၣ် မုာ် (T့နၠမအနမ) ဘၣ်တၢ်ကးတံာ်ပာ်ဃာ်အီၤ‚ မ့ၢ်လၢဘျီၣ်ဒိၣ်မုာ်အကစၢ်ဒၣ်၀ဲ ပာ်သူၣ် ပာ်သးလၢ ပှၤကိးဂၤဒဲး ကလဲၤဆူဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်တၢ်ဒုးနဲၣ်အမူးဖးဒိၣ်အဃိန့ၣ်လီၤႉ ပှၤလဲၤဆူတၢ်ဒုးနဲၣ်အလီၢ်၀ဲန့ၣ် အိၣ်နွံကလီၢ်ညါန့ၣ်လီၤႉ ဘၣ်ဆၣ်ဒီး ဒွဲးအဲၣ် (လ) မူဒံၢ် (၁၈၃၇-၁၈၉၉) အသးအိၣ်မၤပှဲၤတၢ်သူၣ်၀ံၣ်သးဆၢ တၢ်သံကျံအဒၢးတခါလၢ တၢ်စံၣ်တဲာ်တဲလီၤ ဒီးတၢ်သိၣ်လိလၢ ၀့ၢ့်ှှခီကိၢ်အလီၢ်အဂၤတတီၤန့ၣ်လီၤႉ အတံၤ သကိး အၣ် (ရၠာစး) အ့ၣ်ထီရၠာစး့ၣ်- (၁၈၅၆-၁၉၂၈) တခီ အသးဒ့ဒီလၢ မူဒံၢ် ကွဲကမျၢၢ် ကန့ၢ် တန့ၢ်အဂ့ၢ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်အမူးဖးဒိၣ်အိၣ်၀ဲအဃိန့ၣ်လီၤႉ လၢခံ ထီရၠာစး့ၣ် ထံၣ်ဘၣ် လၢ ပှၤဂီၢ်မုၢ်ဟဲ၀ဲ မ့ၢ်လၢ လံာ်တဘ့ၣ်-လံာ်စီဆှံ လၢဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ် ဆၢသ့ၣ်ညါအဃိန့ၣ်လီၤႉ ထီရၠာစး့ၣ် ဆၢမုၢ်လၢ ပှၤအဂၤတဖၣ် ကအဲၣ်လံာ်စီဆှံ ဒ်မူဒံၣ် အဲၣ်အသိး ဒီး ကိးမုၢ်နံၤဒဲးန့ၣ် ကပာ်စီဆှံသးလၢတၢ်သူၣ်ဆူၣ်သးဂဲၤအပူၤန့ၣ်လီၤႉ
ခီဖျိလၢအသးမုၢ်စီဆှံန့ၣ် ကစၢ်ယွၤမၤန့ၢ်က့ၤပှၤဂီၢ်မုၢ်ဆူအအိၣ် ဖဲနံၣ်ကယၤ…
မုၢ်ဂီၤအသီကိးဂီၤ
ယဒီပုၢ်၀ဲၢ်ခွါ ဖီ (လ) ဒိၣ်ထီၣ်လၢ တၢ်ဘၣ်ဒုးလိာ်ယၤလိာ်သး ဒီးတၢ်ဆါနးနးကျံးကျံး လၢတၢ်သပ့ၤသတူၢ်ကလာ် ဒီးဖဲအနုာ်လီၤဆူ ခွါလိၣ်ဘိ‚ တၢ်အံၤနးထီၣ် ဒိၣ်န့ၢ်ဒံး လၢညါ ကတီၢ်န့ၣ်လီၤႉ လၢမုၢ်နၤကတီၢ် မ့ၢ်တုၤ‚ လၢအ၀ဲအဂီၢ်ဂ့ၤ ဒီးလၢယမိၢ်ယပၢ် တူၢ်ဘၣ် တၢ်ဆါလီၤလီၤဆီဆီ‚ ဖဲတၢ်ထီၣ်အီၤတဘျီ ယံာ် ၆ နၣ်ရၠာစးံၣ်ဘျဲၣ်န့ၣ်လီၤႉ ကသံၣ်သရၠာစးၣ် ဃုထံၣ်န့ၢ် တၢ်ကယါဘျါတၢ်အံၤတသ့၀ဲလၢ ကမၤစၢ်လီၤတၢ်ဆါ‚ မ့မ့ၢ်ထဲဒၣ် ပၢၤဃာ် တၢ်နီၣ်သူၣ်နီၣ်သးအစှၤကတၢၢ်လၢ မုၢ်ဆါကတီၢ်န့ၣ်လီၤႉ ယမိၢ်ဒီးယပၢ် ကိးသBတီ ထီၣ်လၢ တၢ်ထုကဖၣ်အပူၤ ‘ပၢ်ယွၤဧၢ‚ အိပၢ်ယွၤဧၢ‚ မၤစၢၤလၢ်ပှၤတက့ၢ်’ န့ၣ်လီၤႉ
ဖဲလၢအ၀ဲသ့ၣ် အသူၣ်သးဒီးနီၢ်ခိ မ့ၢ်လီၤဘှံးလီၤတီၤဘၣ်ဆၣ်‚ ဖီ (လ) ဒီးယမိၢ် ယပၢ်တဖၣ် ဒိးန့ၢ်ဂံၢ်ဘါအလၢအပှဲၤလၢ ကစၢ်ယွၤကိးမုၢ်ဂီၤဒဲးန့ၣ်လီၤႉ လၢန့ၣ်အမဲာ်ညါ‚ ယမိၢ်ဒီးယပၢ် မၤန့ၢ်တၢ်မၤမုာ်ထီၣ်တၢ်လၢ ကစၢ်ယွၤအကလုၢ်ကထါ‚ လၢအပၣ်ဃုာ်ဒီး လံာ်သးသယုၢ်တၢ်န့ၣ်လီၤႉ ဖဲအံၤ‚ ၀ံယံးရၠာစးမံယၤ ကိးသBတီထီၣ် အတၢ်သးအုးလၢ ယ့ှူၤ့ှှလ့ၣ်အတၢ်ဟးဂီၤ ခီဖျိပှၤဘၤဘူၤလိၣ်ဖိတဖၣ်‚…
ပတမ့ၢ်ကစၢ်ဘၣ်
လၢပှၤကွဲးလံာ် စံၣ်ႉအဲးစ်လူ၀ံးစ် အတၢ်ကွဲးလၢ ‘‘တၢ်မ့ၢ်ထဲဒၣ် ပှၤခရၠာစးံာ်ဖိတဂၤဧိၤဧါ’’ အပူၤ အ၀ဲဟ့ၣ်ကူၣ်ပှၤလၢ ပကသ့သံကွၢ်လီၤက့ၤပသးလၢ တၢ်သံကွၢ်တနီၤ ဒ်သိးကဃု သ့ၣ်ညါလီၤက့ၤပသးလၢမ့ၢ်ပပာ်ထီၣ်ထီပသး‚ ‘‘ဖဲလၢ ယဘၣ်တၢ်ကတိၤတရၠာစးီတပါ ယၤ‚ သမၢတၢ်လၢ ကသ့ၣ်ညါယၤ‚ တပာ်သူၣ်ပာ်သးလၢယၤ‚ လၢအတရၠာစး့လိာ်သးဒီးယၤ လၢသူၣ်လၢသး‚ ဆီၣ်သနံးယၤဒီးဟံးန့ၢ်ခွဲးယာ်လၢယဖီခိၣ်အခါန့ၣ်ဖဲအံၤ မ့ၢ်ယတၢ် ဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးလၢ တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤထဲလဲၣ်’’ န့ၣ်လီၤႉ လူ၀ံးစ် ထံၣ်တၢ်ပာ်ထီၣ်ထီသး ဒ်အမ့ၢ်‘‘တၢ်အၢတၢ်သီအဒိၣ်ကတၢၢ်တမံၤ’’ ဒီးမ့ၢ်တၢ် လၢအဒုးကဲထီၣ် တၢ်သဘံၣ်ဘုၣ် လၢဟံၣ်လၢဃီဒီးလၢထံကီၢ်တဖၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤႉ အ၀ဲကိးတၢ်အံၤလၢ ‘‘နီၢ်သး အခဲစၢၣ်တၢ်ဆါ’’ လၢ အအီၣ်ဂီၤကွံာ်တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံ‚ တၢ်သးမံ ဒီးတုၤဒၣ်လဲာ်လၢ တၢ်သ့ကွၢ်ထံဆိကမိၣ်တၢ်လၢ အဂ့ၢ်အခၢးဘၣ်ဘၣ်န့ၣ် လီၤႉ
တၢ်ပာ်ထီၣ်ထီသး မ့ၢ်တၢ်ဂ့ၢ်ကီတမံၤ လၢနံၣ်ဧိၤလါဧိၤတဖၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤႉ ခီဖျိ ၀ံယဃ့စက့လး‚ ကစၢ်ယွၤဒုးပလီၢ်ခိၣ်နၢ်လၢအဒိၣ်စိဒိၣ်ကမီၤလၢ ‘စိၢ်’ အတၢ် ပာ်ထီၣ်ထီသးန့ၣ်လီၤႉ အ၀ဲစံးလၢစီၤပၤအတၢ်ပာ်ထီၣ်ထီသး ကဟဲစိာ်န့ၢ် တၢ်လီၤမၢ်‚ ‘မ့ၢ်နပာ်နသးဒ်ကစၢ်တဂၤအသးအသိးဒီး ကွၢ်ကွၢ်ယကဒုးဟဲဘၣ်နၤလၢ ပှၤတခီဘီမုၢ်‚ ပှၤမၤပျံၤတၢ်လၢပှၤကလုာ်တဖၣ်အကျါႉႉႉ’ (ယဃ့း ၂၈း၆-၇) ႉ…
တၢ်အးလီၤသးလၢာ်လၢာ်ဆ့ဆ့
ပှၤခံဂၤဘၣ်တၢ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်လၢ မၤတၢ်လၢပှၤဂုၤပှၤဂၤအဂီၢ်‚ လၢကစၢ်ယ့ၣ့်ှှူးအဂီၢ် အ၀ဲသ့ၣ်ပာ်တ့ၢ်ကွံာ် ပီညါဒွဲလၤအတၢ်ဖံးတၢ်မၤတဖၣ် ဒ်သိးကလုၢ်ထီၣ်အသး‚ ဆူတၢ် လီၢ်လၢ အ၀ဲသ့ၣ်နာ်လၢ ကစၢ်ယွၤကိးအ၀ဲသ့ၣ်န့ၣ်လီၤႉ ကၠ့မ်ႉအိၣ်ႉဖရၠာစး့ၣ်စၢၣ် (၁၈၈၆-၁၉၃၈) ဆၢတဲာ်တၢ်လၢ‚ အသုတဂုာ်ကျဲးစၢးတၢ် ဆူတၢ်ကကဲထီၣ် ပှၤဒ့တနၢ်လၢမူးသးဖှံတခါလၢကီၢ်အဲကလံး‚ လၢကမၤတၢ်လၢပှၤလံၣ်စူၣ်ဖိလၢ အအိၣ်လၢတ့ှူးကီၢ်‚ ဒီးပှၤအမဲရၠာစးကၤဖိ ကၠဲးစၢၣ်ဘဲ (န) ဘဲထၢၣ် (၁၈၅၅-၁၉၃၉) တခီ‚ ဃုထၢ ဒ်သိးလၢ ကကဲထီၣ် ပှၤစိာ်တၢ်သးခုကစီၣ်လၢ တၢ်ကဂုာ်ကျဲးစၢးတၢ်လၢ တၢ်လုၢ်အီၣ်သးသမူ လၢပီညါဒွဲလၤအလီၢ်န့ၣ်လီၤႉ လၢခံအ၀ဲကွဲးထါသး၀ံၣ်တယုၢ် လၢအမ့ၢ် ‘ခဲလၢာ်ဟ့ၣ်ယဲလံ’ န့ၣ်လီၤႉ ဖဲအအိၣ်ဒီးတၢ်ဖံးတၢ်မၤတမံၤလၢ ပီညါဒွဲလၤအံၤ မ့ၢ်တၢ်ကိးအလၢအပှဲၤလၢ ပှၤအါဒံအါဂၤအဂီၢ်‚ ပှၤတဖၣ်အံၤ နာ်လၢကစၢ်ယွၤကိးအ၀ဲသ့ၣ် ဒ်သိး ကဆိကတီၢ် တၢ်လုၢ်အီၣ်သးသမူတခါလၢ ပှၤအဂၤတဖုအဂီၢ်န့ၣ်လီၤႉ ကမ့ၢ်သ့ၣ်သ့ၣ်‚ အ၀ဲသ့ၣ် ဘၣ်တၢ်ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါလၢ ကစၢ်ယ့ၣ့်ှှူးအတၢ်ကူၣ်လိာ်တၢ်ဆူ ပှၤထူးပှၤတီၤသးစၢ်‚ သးစၢ်ပှၤခိၣ်ပှၤနၢ်ဆူ တၢ်ကညိကွံာ်တၢ်လၢအအိၣ်ဒီးအီၤ ဆူတၢ်ကပိာ်အ၀ဲ (ယ့ၣ့်ှှူး) အခံ (မၢ်ကူး ၁၀း၁၇-၂၅) န့ၣ်လီၤႉ တၢ်အုၣ်သးလၢတၢ်ဘၣ်ဆီတလဲကွံာ်တၢ်‚ စီၤပ့းတ့ှူး…
သ့ၣ်သၣ်တဖျၢၣ်အသၣ်မံဘီထီၣ်တဆီဘၣ်တဆီ
လၢတၢ်အကတီၢ်အဆိတဖၣ်လၢ အ၀ဲမၤတၢ်လၢ ခ့ဘရၠာစးံး (ရၠာစးှ) ‚ ကီၢ်အဲကလံး အနံၣ် (၅၀) အပူၤ‚ ခၠါ (လ) စံၣ်မံၣ်ယိၣ် (၁၇၅၉-၁၈၃၆) ထံၣ်လိာ်သးဒီး တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သရၠာစးၣ် ဟဲနရၠာစးံၣ်ဘဲ (န) ဒီးအဖိမုၣ်တဖၣ်‚ လၢအမ့ၢ် ပှၤလၢအအိၣ်လၢ အဟံၣ်အဃၢၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤႉ ဖဲတၢ်လဲၤဟးအိၣ်သကိးတဘျီ၀ံၤ‚ ဖိမုၣ်တဖၣ် ပာ်ဖျါထီၣ် အတၢ်ထံၣ်လၢ စံၣ်မံၣ်ယိၣ်မ့ၢ်သးစၢ်လၢ အကတိၤတၢ်ဆူၣ်ဆူၣ်ကိၤကိၤ ဒီးဖျါလၢ အနာ်န့ၢ်လီၤ အသးလၢ အတအိၣ်ဒီးတၢ်ပျံၤ တၢ်ဖုးနီတမံၤန့ၣ်လီၤႉ လၢတၢ်ကမၤဆၢက့ၤ တၢ်ထံၣ်အံၤအဂီၢ်‚ ဘဲ (န) စံးဘၣ် အဖိမုၣ် တဖၣ်လၢ ကဒ့သ့ၣ်သၣ်တဖျၢၣ် လၢသ့ၣ်အခံလိၤန့ၣ်လီၤႉ ဖဲအကမၢကမၣ်ဘၣ်လၢ မ့ၢ်အပၢ်တဂၤသးလီဘၣ် သ့ၣ်သၣ်လၢအတမံအံၤကတီၢ်‚ ပၢ်အံၤတဲဖျါထီၣ်က့ၤတၢ်လၢ‚ ‘‘ဂ့ၤလံႉ ဖိမုၣ်သ့ၣ်ဧၢ‚ သ့ၣ်သၣ်အံၤ အခဲအံၤ မ့ၢ်သ့ၣ်သၣ် အလါတဖျၢၣ်အဃိ‚ ယကဘၣ်အိၣ်ခိးဒံး တၢ်ဆၢကတီၢ်‚ ဘၣ်ဆၣ်‚ ဖဲတၢ်မ့ၢ် ဟဲကိၢ်ထီၣ်ဒီး မ့ၢ်ဘၣ်လၢတၢ်စူၢ်ထံတစဲး ဒီးသ့ၣ်သၣ်အံၤကမံထီၣ်ဒီး ဆၢဒီး၀ံၣ်ဘဲလီၤႉ လၢတၢ်အံၤအဃိ‚…
သူၣ်ထီၣ်က့ၤတၢ်လီၤပှီၢ်တဖၣ်
ဖဲအသးအိၣ် ၁၇ နံၣ်‚ ဒီ၀့ ဟးထီၣ်လၢအဟံၣ်အပူၤလၢ မံနဲၣ်ဘၢးတၢ်လီၢ်တတီၤလၢ ခ့းထီ‚ အၤြဖံၤကၤကလံၤထံး‚ မ့ၢ်လၢအ၀ဲဟုၣ်တၢ်ဒီး စူူးကါပံၤ၀ါကသံၣ်မူၤဘှိးအဃိ န့ၣ်လီၤႉ အ၀ဲတဟးထီၣ်ယံၤယံၤဘၣ်ႉ အ၀ဲသူၣ်ထီၣ် ဒဲဆံးဆံးဂ့ၤဂ့ၤဖိတဖျၢၣ်လၢ အဒုး၀ဲအခိၣ်လၢဟီၣ်လာ်ပနံၣ်ကိၢ်လိၣ် လၢအမိၢ်အဟံၣ်ကရၠာစးၢၢ်ပူၤ‚ ဒီးတယံာ်ကဲထီၣ်တၢ်လၢ အဘၣ်တၢ်သ့ၣ်ညါ ဒ်ကၣ်စံၣ်နိၣ်‚ တၢ်လီၢ်တခါလၢ ကစူးကါ ကသံၣ်မူၤဘှိးတဖၣ် န့ၣ်လီၤႉ ဘၣ်ဆၣ်‚ ဖဲအသးပှဲၤထီၣ် ၁၉ နံၣ် ဒီ၀့ စူၢ်က့ၤနာ်က့ၤ ကစၢ်ယ့ၣ့်ှှူး ဒ်အတၢ်အုၣ်က့ၤခီၣ်က့ၤကစၢ် အသိးန့ၣ်လီၤႉ အ၀ဲ အတၢ်လဲၤကျဲလၢ တၢ်ကမၤကတၢၢ် ကသံၣ်မူၤဘှိးတဖၣ် မ့ၢ်တၢ်လၢအယံာ်အထၢဒီး တၢ်လီၤဘှံးလီၤတီၤ‚ ဘၣ်ဆၣ် အ၀ဲဒိးန့ၢ်တၢ်မၤကဆှီထီၣ်အီၤလၢ ယွၤအတၢ်မၤစၢၤ ဃုာ်ဒီး တံၤသကိးလၢ အမ့ၢ်ပှၤစူၢ်က့ၤ နာ်က့ၤကစၢ်ယ့ၣ့်ှှူးတဖၣ် အတၢ်ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤန့ၣ်လီၤႉ ဒီးဖဲ ဒီ၀့ တ့ထီၣ် ကၣ်စံၣ်နိၣ်၀ံၤပူၤကွံာ်အနံၣ် ၁၀‚ အ၀ဲဒီး ပှၤဂုၤပှၤဂၤတဖၣ် ဆီတလဲကွံာ်ဒဲအံၤ ဆူဟံၣ်လၢ တၢ်ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်ကစၢ်ယွၤအလီၢ်န့ၣ်လီၤႉ တဘျီ‚ တၢ်လီၢ်လၢအမ့ၢ် တၢ်ခံးတၢ်နၤ တခါ…