သးဝံၣ်ထီၣ် ကစၢ်ယွၤအကလုၢ်ကထါတဖၣ်
တနံၤဘၣ်တနံၤအဂီၢ်, တၢ်ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်ယွၤအဂီၢ်န့ၣ် ကၠူလံၣ် စးထီၣ်သးဝံၣ်ဝဲဒၣ် ယွၤအကလုၢ်ကထါတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ကၠူလံၣ် စံးဝဲဒၣ်လၢ "ဒ်ယသးဝံၣ်ထီၣ် ယွၤအကလုၢ်ကထါန့ၣ်ဒီး, ကယဲၢ်တၢ်လၢယသးဝံၣ်ထီၣ်အသိး, လၢယသူၣ်ယသး, ဒီးယသး အတၢ်သ့ၣ်ညါတၢ်တဖၣ် စးထီၣ်မၤဝဲ, ဒီးနာ်ဝဲဒၣ်နီၢ်နီၢ်" န့ၣ်လီၤ. ခီဖျိအတၢ်စံးကတိၤပာ်ဖျါထီၣ် ယွၤအကလုၢ်ကထါလၢ တၢ်သးဝံၣ်အပူၤန့ၣ် ကျုလံၣ် အဲၣ်ဒိးဝဲလၢ ယွၤအတၢ်မ့ၢ်တၢ်တီ ကမၤဆှဲထီၣ် တၢ်လၢအသးတဘၣ်ဝဲဒီးအနီၢ်ကစၢ်အသး, လၢအမ့ၢ် အကလုၢ်, ဒီးအနီၢ်အဖုၣ်အထီအဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ.
ကၠူလံၣ် စံးဝဲဒၣ်လၢ, “ယစးထီၣ်သးဝံၣ် တၢ်သးဝံၣ်တဖၣ်အတၢ်သးဝံၣ် ၁:၅, “ယသူဘၣ်ဆၣ်ယဃံလၤ” န့ၣ်လီၤ. (ပှၤထူအီၣ်စံာ်ဖိတဖၣ် အတၢ်ဆဲးတၢ်လၤအပူၤန့ၣ် ပိာ်မုၣ်လၢ မုၢ်အတၢ်ကိၢ်ဘၣ်အီၤဒီးအဖံးဘ့ၣ်ထီၣ်သူန့ၣ် ဖျါတဃံတလၤဘၣ်.) ဖဲလၢကၠူလံၣ် သးဝံၣ်ဝဲဒၣ် လံာ်စီဆှံတဆၢအံၤန့ၣ်ဒီး ယွၤ ဆီတလဲလိာ် အတၢ်ဆိကမိၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. တကီၢ်ခါန့ၣ်, ကၠူလံၣ် နၢ်ပၢၢ်ထီၣ်ဝဲဒၣ်လၢ, “ယတလၢတပှဲၤယဲဒၣ်လဲာ်, ကစၢ်ယွၤအဲၣ်ယၤန့ၣ်လီၤ.”
ကၠူလံာ် သးဝံၣ်ထီၣ် ထါအဃံအလၤ, ဘၣ်တၢ်ထံၣ်န့ၢ်အီၤလၢ လံာ်စီဆှံအလီၢ်လံၤတကတြူၢ် တၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့အလံာ်လဲၢ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. ပှၤအိၣ်ဝဲတနီၤ ထုးထီၣ်ဝဲတၢ်သးဝံၣ်တဖၣ်အတၢ်သးဝံၣ် အခီပညီ ဒ်အမ့ၢ်…
ကစၢ်ယွၤ ဟံးဖီၣ်ဂၢၢ်ကျၢၤတၢ်
ဘဲ(န) စံးဝဲဒၣ်, "ဖဲယမ့ၢ်ဖိသၣ်, ယနီၢ်ဆံးအကတီၢ်, ယဆ့ၣ်နီၤ လၢယပၢ်အကံၣ်ဒုၣ်လိၤဒီးယနီၣ်သိလ့ၣ်န့ၣ်လီၤ. နီၢ်နီၢ်န့ၣ်, တမ့ၢ်ယနီၣ်သိလ့ၣ်ဘၣ်. မ့ၢ်ဒၣ်ယပၢ်နီၣ်ဝဲဒၣ်" န့ၣ်လီၤ. ခဲကနံၣ်အံၤ, ယသ့ၣ်ညါလၢ ယပၢ်အိၣ်လၢမူခိၣ်န့ၣ် ကမၤဝဲဒၣ်တမံၤဃီန့ၣ်လီၤ. ဘဲ(န) အမါသးဘိန့ၣ် လဲၤပူၤကွံာ်ဝဲဒၣ် ဟီၣ်ခိၣ်, ဒီးတၢ်သူၣ်အုးသးအုး လုၣ်ဘၢဝဲဒၣ်အီၤန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, အဝဲဟံးဃာ်ဂၢၢ်ကျၢၤ တၢ်သ့ၣ်ညါလၢ ကစၢ်ယွၤ မ့ၢ် ပှၤလၢအပၢဆှၢတၢ်တဂၤ, အိၣ်ဒီးအတၢ်ပညိၣ် လၢအသးသမူအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
လၢတၢ်သူၣ်အုးသးအုး အကတီၢ်, ဘဲ (န) အတၢ်နာ်န့ၣ် အိၣ်ဖျါတ့ၢ်လံလၢ လံာ်စီဆှံ အလီၢ်လံၤတကတြူၢ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. ဝံယံးရမံယၤ အသူၣ်အုးသးအုးဝဲလၢ အပှၤဂီၢ်မုၢ်တဖၣ်အဂီၢ်, ကစၢ်ယွၤပျဲ ဒုၣ်ဒါတဖၣ် ကစိာ်မၢကဲကုၢ် ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. အတၢ်သးအုးဖးဒိၣ်လၢ အလီၤပျံၤလီၤဖုးအဂ့ၢ်န့ၣ်, ဝံယံးရမံယၤ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ “တၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်,” “တၢ်အၢ,” “သဘူးအပၤစံၣ်တူး” (bitterness), ဒီးတၤသၣ်ခၣ် (gall) တဖၣ် (သးသယုၢ် ၃:၁၉) န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, ဒ်သိးအကအိၣ်ဒီးတၢ်မုၢ်လၢ်အဂီၢ်, တၢ်အိၣ်ဝဲတမံၤန့ၣ်…
တၢ်သူၣ်ကညီၤသးကညီၤ ပှၤဘၣ်နးဘၣ်ဖှီၣ်
လၢကီၢ်အမဲရကၤ အတၢ်စံၣ်စိၤတဲစိၤအပူၤ, သ့ၣ်ပှၢ်မ့ၣ်အူလၢ အမၤသံမၤဟးဂီၤတၢ် အဒိၣ်ကတၢၢ်န့ၣ် လၢဝ့ၢ် လၣ်ဟဲနၣ် (Lahaina), ဟၣ်ဝါယံၣ် (Hawaii), ဖဲလါအီကူာ် (၂၀၂၃) နံၣ်, ဒီးမၤသံဝဲဒၣ် ပှၤကညီအဂၤ ခွံဆံခွံဂၤ, ဒီးမၤဟးဂီၤ တၢ်သူၣ်ထီၣ် အါန့ၢ် အဖျၢၣ် ခံကထိန့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်ဟးဂူာ်ဟးဂီၤတဖၣ်အဃိ ပှၤလၣ်ဟဲနၣ်ဖိတဖၣ် တူၢ်ဘၣ်နးဘၣ်ဖှီၣ်ဒိၣ်ဒိၣ်မုၢ်မုၢ်အကတီၢ်, သးအတၢ်တူၢ်ဘၣ်ခီၣ်ဘၣ်တၢ် အါထီၣ်ဝဲဒၣ် ခီဖျိလၢပှၤနုာ်လီၤဂုာ်ဟံးန့ၢ်ဆူၣ်တၢ်လၢ တၢ်သူၣ်ထီၣ်တဖၣ်အပူၤ, ဒီးပှၤဆါတၢ်ပှ့ၤတၢ် ပှၤအခၢၣ်စး (ပွဲစား) တဖၣ် ကျဲးစၢးဂုာ်ဟံးန့ၢ်ဆူၣ် တၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲတဖၣ်အဃိန့ၣ်လီၤ.
တၢ်ဆၢန့ၢ်ဘၣ် တၢ်တတီတလိၤတဖၣ် လၢတၢ်ဂုာ်ဟံးန့ၢ် ခွဲးယာ်အတၢ်ဘၣ်ဘျုး ခီဖျိတၢ်အိၣ်အသးမၤအသး လၢအလီၤသးအုးတဖၣ်န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်ဂ့ၢ်မိၢ်ပှၢ်လၢ ကစၢ်ယွၤ အတၢ်ကစီၣ် အဒိၣ်အဆူၣ်ဆူ အဒိၣ် (Edom) ထံကီၢ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်လၢ အဒိၣ်ထံကီၢ် ဟံးန့ၢ် တၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲခွဲးဂ့ၤယာ်ဘၣ် (ဧိၤ ၁:၃), ဒီးမါအါထီၣ် အတၢ်ထူးတၢ်တီၤ (:၆), ပာ်ဖှိၣ်ထီၣ်အသးဒီးကလုာ်ဂၤ, ဒီးထီဒါအံၣ်စရ့လး (:၇). မၤန့ၢ်တၢ်ကူၣ်သ့…
လဲၤတလၢကွံာ် တၢ်လၢပလူၤကွၢ်ဃုဒိးန့ၢ်အီၤတဖၣ်
ဖဲလၢယမ့ၢ်ပှၤသးစၢ်, ဒီးတၢ်ဂိၢ်ထီၣ်သီအကတီၢ်, ယဖံဒိးန့ၢ် ခရ့းစမၢး(စ) ကဲး(တ)လီးတဖၣ်လၢ ကၠ့ၣ်စံၣ် ပဲ(န)နံၣ် (JCPenny) အတၢ်ဆါတၢ်ပှ့ၤကျး ကိးဘျီဒဲးန့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်သးခုဖးဒိၣ်အပူၤန့ၣ် ယကွၢ်ခူသူၣ် တၢ်ဂီၢ်ဘိးဘၣ်သ့ၣ်ညါလၢအလီၤကမၢ ကမၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
ခ့ခါအဆၢကတီၢ်, တၢ်ဂီၢ်ဘိးဘၣ်သ့ၣ်ညါတဖၣ် ဟဲဖျါထီၣ်ဝဲဒၣ် လၢစမးကွဲၤဒီနၢ်ဖိတဖၣ်အပူၤ ကိးမုၢ်နံၤဒဲးန့ၣ်လီၤ. တၢ်ဂီၢ်ဘိးဘၣ်သ့ၣ်ညါတဖၣ်အံၤ ဘၣ်တၢ်တ့ဒုးအိၣ်ထီၣ် တၢ်လၢပမုၢ်လၢ်သးစဲတဖၣ်, တၢ်လၢပအဲၣ်ဒိးတဖၣ်, ဒီးအိၣ်ဟဲဖျါထီၣ်အကစၢ်ဒၣ်ဝဲ (algorithmic distillation) န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤအဃိ, ပကျဲလီၤမၢ်သ့ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်တယံာ်ဒံးဘၣ်န့ၣ်, တၢ်မၤကျိၤကျဲဒ်သိးအံၤန့ၣ် ဘၣ်တၢ်ကိးအီၤလၢ "ဒရံစကရိလ့" (dreamscrolling), ဒီးအခီပညီမ့ၢ်ဝဲဒၣ် ပလူၤကွၢ်ဃုတၢ်တမံၤမံၤ, ဖဲပပှ့ၤအီၤတန့ၢ်ဒံးဝဲ ဒၣ်လဲၣ်, ပဆၢပှ့ၤန့ၢ်အီၤ ဖဲတၢ်ဆၢကတီၢ်တဘျီဘျီန့ၣ်လီၤ. ဝါပိ (One Poll) အတၢ်ဃိထံ
ဃုသ့ၣ်ညါတၢ်တထံၣ်အပူၤန့ၣ် ပာ်ဖျါဝဲဒၣ်လၢ ကီၢ်အမဲရကၤပူၤ, ပှၤစူးကါ စမးကွဲၤဒီနၢ်ဖိတဖၣ် မၤလၢာ်တၢ်ဆၢကတီၢ် တနံၤန့ၣ် အစှၤကတၢၢ် ခံနၣ်ရံၣ် ခီဖျိလၢတၢ်လူၤကွၢ်ဃုဝဲဒၣ်တၢ်လၢအဝဲသ့ၣ်အဲၣ်ဒိးတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဂီၤတဖၣ်အံၤ ထုးန့ၢ်ပသူၣ်ပသး, ဒ်သိးပကဆၢမုၢ်လၢ်, ဒီးနာ်န့ၢ်တၢ်လၢ “ယမ့ၢ်အိၣ်ဒီးပိးလီဖိအံၤန့ၣ် ကဂ့ၤထဲလဲၣ်”…
တၢ်သ့ၣ်နီၣ် အိၣ်စဲထီဃာ်အသးလၢ ပသးကံၢ်ပူၤ
ဖဲ ၁၉၄၂ နံၣ် တၢ်ဂိၢ်ထီၣ်သီအကတီၢ်န့ၣ်, မုၢ်အိၣ်ဘှံးနံၤတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါဝံၤဝဲဒၣ် လၢထံကီၢ် ကလံၤစိး တၢ်ဘါသရိာ်ဖိတဖျၢၣ်န့ၣ်ဒီး, ယပၢ်ဒီးအဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ် ဟဲက့ၤဟးဝဲဒၣ်ဆူ အဟံၣ်, လၢအအိၣ်ဘူးဒီးတၢ်ဘါသရိာ်န့ၣ်လီၤ. မ့မ့ၢ်အဝဲသ့ၣ်အပၢ်န့ၣ် အိၣ်တ့ၢ်ဝဲဒၣ်လၢတၢ်ဘါသရိာ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲအပၢ်ဟဲက့ၤခီဂာ် တၢ်လူၢ်ဖိလုာ်ဘၢဝဲဒီးမူခိၣ်ဖီတဖၣ်, ဒီးဟဲက့ၤတုၤဆူ အစံာ်ပျီဟံၣ်ဖိန့ၣ်ဒီး, အပၢ်ဟီၣ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်လၢအပၢ်သ့ၣ်ညါ ဖဲ(လ) ဟါဘၢၣ် (Pearl Harbor) ကဘီသန့ အတၢ်ဟးဂီၤအဂ့ၢ်, ခီဖျိလၢပှၤယပၣ်ဖိ အကဘီယူၤတဖၣ် ဟဲတ့ၢ်လီၤမ့ၣ်ပိၢ်အဃိ, အဖိခွါတဖၣ်,ဃုာ်ဒီးယပၢ်န့ၣ်- ကဘၣ်လဲၤဝဲဒၣ်ဆူ တၢ်ဒုးပျီ န့ၣ်လီၤ. ယပၢ် သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤ တၢ်အကတီၢ်ဖိ ခဲလၢာ်ခဲဆ့ လီၤတံၢ်လီဆဲးထီဘိန့ၣ်လီၤ.
တၢ်ဂ့ၢ်အိၣ်စဲထီအသး လၢပသးအတၢ်သ့ၣ်ညါအပူၤဒ်သိးအံၤန့ၣ် ပှၤဃိထံဃုသ့ၣ်ညါတၢ်တဖၣ် ကိးဝဲလၢ “တၢ်သ့ၣ်နီၣ် အိၣ်စဲထီဃာ်အသးလၢ ပသးကံၢ်ပူၤ” န့ၣ်လီၤ. ဆိကမိၣ်ထီၣ်နဲ သးသမူတဖၣ် အတၢ်လီၤမၢ်ဖးဒိၣ်အမုၢ်နံၤ ၉/၁၁ အဂ့ၢ်, (မ့) မုၢ်တနံၤလၢ နလီၤမၢ် နဘူးနတံၢ်တဂၤဂၤအဂ့ၢ်န့ၣ်တက့ၢ်. နတၢ်လဲၤခီဖျိလၢ အမၤသးခုနၤအဒိၣ်ကတၢၢ်အဂ့ၢ်စ့ၢ်ကီး, ဆိကမိၣ်ထီၣ်နဲတက့ၢ်.
ဆိကမိၣ်ထီၣ်နဲ တၢ်သ့ၣ်နီၣ်တဖၣ်လၢ…
