ကသံၣ်သရၣ် ခရံးရှၢၣ် နံးစံၢ်မံရၣ် (Christian Ntizimira) နၢ်ဟူဝဲဒၣ် ကစၢ်ယွၤ အတၢ်ကိးလၢ ကမၤစၢၤ တၢ်ကွၢ်ထွဲကဟုကယာ် “သးသမူအကတီၢ်လၢခံကတၢၢ်” (end of life) တဖၣ်အဂီၢ်, ဖဲကသံၣ်ကသီပိးလီ, ဒီးပှၤကညီအဂံၢ်ထံးတဖၣ် ဆံးဝဲ စှၤဝဲဒၣ်အလီၢ်, ဖဲအထံအကီၢ် ရဝၢၣ်ဒၢ်န့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်လၢ “တၢ်ထံၣ်ဆိကမိၣ် ပှၤဆါတဖၣ်အံၤ ဒ်အမ့ၢ် ပှၤတဖၣ်လၢ တၢ်မုၢ်လၢ်တအိၣ်လၢၤဘၣ်” အဃိ, ပှၤမၤသကိးတၢ်ဒီးအီၤတဖၣ်န့ၣ် တထံၣ်ဝဲဒၣ် တၢ်ကဟုကယာ်ဒ်သိးအံၤ အလုၢ်အပှ့ၤန့ၣ်ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ်, နံးစံၢ်မံရၣ် ထံၣ်ဝဲဒၣ်လၢ ပှၤဆါတဖၣ်, ဒီးအဒူၣ်ဖိထၢဖိတဖၣ်အဂီၢ်, “ဖျါလၢကယဲၢ်တၢ်ခဲလၢာ်လီၤမၢ်ဝဲအကတီၢ်, အဝဲလဲၤအိၣ်ဆိးဝဲဒၣ်ဖဲန့ၣ် ဒီးဒုးအိၣ်ထီၣ်က့ၤ တၢ်မုၢ်လၢ်” န့ၣ်လီၤ. နံးစံၢ်မရၣ် နာ်ဝဲဒၣ်နီၢ်နီၢ်လၢ ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး အတၢ်သံဒီးအတၢ်မူန့ၣ် ကဆီတလဲပတၢ်ထံၣ် ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်သံအဃိ, ဘျုးလီၤအသးလၢအတၢ်ဖံးတၢ်မၤအပူၤန့ၣ်လီၤ. အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ, “ကစၢ်ခရံာ်အတၢ်သံ မ့ၢ် တၢ်အဂံၢ်ထံးလၢတၢ်မူ” န့ၣ်လီၤ.
၂ တံၤမသ့းအပူၤန့ၣ် ပှၤတၢ်မၢဖိ စီၤပီလူး အုၣ်အသးလၢ ကစၢ်ခရံာ် “မၤဟးဂီၤ တၢ်သံဒီး… လီၣ်ဖျါထီၣ် တၢ်မူဒီး တၢ်သံတသ့ဘၣ်, လၢတၢ်သးခုအကစီၣ်အပူၤ” (၁:၁၀), တၢ်ဂ့ၢ်အမ့ၢ်အတီလၢ အဆီတလဲကွံာ် အတၢ်နၢ်ပၢၢ်ဘၣ်ဃးဒီးအတၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. စီၤပီလူး န့ၣ် ဘၣ်တၢ်စၢဃာ်လၢဃိာ်ပူၤ, လၢအကဘၣ်တၢ်မၤသံအီၤသ့ၣ်သ့ၣ် (၂:၉) ဘၣ်ဆၣ်, ဒ်သိးကနဲၣ်ဆှၢ ပှၤဂၤတဖၣ်ဆူ တၢ်အုၣ်က့ၤခီၣ်က့ၤ ခီဖျိ ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးခရံာ်” (:၁၀) အဂီၢ်, ကစၢ်ခရံာ် ကိးအီၤ, ဒီးတၢ်ကိးတမံၤအံၤ အိၣ်သူၣ်လီၤအသးလၢ ကစၢ်ခရံာ်အတၢ်ဂဲၤဆၢထၢၣ်သမူထီၣ်က့ၤအပူၤန့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်လၢ “ပမ့ၢ်သံဃုာ်ဒီးအီၤဒီး, ပကမူဃုာ်စ့ၢ်ကီးဒီးအီၤလီၤ. ပမ့ၢ်ဝံသးစူၤတၢ်ဒီး, ပကကဲဃုာ် စီၤပၤဒီးအီၤစ့ၢ်ကီး” (:၁၁-၁၂) န့ၣ်လီၤ.
တၢ်သံဃုာ်ဒီးကစၢ်ခရံာ်န့ၣ် တမ့ၢ်တၢ်မၤအသး ဒ်ပှၤစူၢ်က့ၤနာ်က့ၤတၢ်ဖိတဖၣ် အတၢ်သံန့ၣ်ဘၣ်. ပှၤရိမ့ၤဖိအဂီၢ်, စီၤပီလူး အတၢ်ကွဲးအပူၤန့ၣ် ဒုးသ့ၣ်ညါနၢ်ပၢၢ်ဝဲဒၣ် ပတၢ်ဒိးဘျၢထံ အတၢ်အပနီၣ်, ဒ်အမ့ၢ် ပှၤစူၢ်က့ၤနာ်က့ၤတၢ်ဖိတဖၣ် ကဲထီၣ်တမံၤဃီဒီးကစၢ်ခရံာ်အသး ခီဖျိလၢအတၢ်သံ, ဒီးအတၢ်ဂဲၤထၢၣ်သမူထီၣ်က့ၤ (ရိမ့ၤ ၆:၄-၈) န့ၣ်လီၤ.
မ့ၢ်လၢ ကစၢ်ခရံာ် မူဝဲလၢပပူၤအဃိ, ပမ့ၢ်ဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဒီးတၢ်သံအတၢ်မၤပျံၤမၤဖုးပှၤဒၣ်လဲာ်, ပအိၣ်မူလၢအဂီၢ်, ဒီးပအုၣ်ပသးလၢအဂ့ၢ် သ့ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.
