တၢ်မၤနၢၤ တၢ်အၢတၢ်သီ လၢတၢ်ဂ့ၤ
ဒီးကထၢၣ် ဒူလံးတဲၣ် (Dolittle), မ့ၢ်တၢ်တဲပူမုာ်နၢ် ကသံၣ်သရၣ်တဂၤအဂ့ၢ်, လၢကတိၤသကိးတၢ်ဒီးဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိတဖၣ်န့ၣ် မၤသူၣ်ဖှံသးညီ ကမျၢၢ်အါဒံအါဂၤအသး ခီဖျိလၢလံာ်ပူတၢ်ကွဲး, တၢ်ဂီၤမူ, ဒီးလၢတၢ်ဂဲၤဒိတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, ထဲဒၣ်ပှၤကညီစှၤဂၤ သ့ၣ်ညါဝဲဒၣ် ပှၤကွဲးလံာ် ဟူး လီး(ဖ)တ့ၣ် (Hugh Lofting) အဂ့ၤ, ဒီးအဆိန့ၣ် အဝဲကွဲး ဒူလံးတဲၣ် တၢ်တဲပူမုာ်နၢ်လၢ အဖိတဖၣ်အဂီၢ်, ဖဲဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ် တၢ်ဒုးဖးဒိၣ် တၢတဘျီန့ၣ်, လၢတၢ်ပျံၤတၢ်ဖုးအပူၤ, အဝဲသ့ၣ်ဘၣ်ဃ့ၢ်ပူၤဖျဲးအသးသမူလၢဒုၣ်ဒါ လၢဟီၣ်လာ် တၢ်ကျိၤတဖၣ်အပူၤအကတီၤန့ၣ်လီၤ. လၢခံ, အဝဲစံးဝဲဒၣ်လၢ တၢ်ပာ်ဖျါထီၣ်က့ၤ တၢ်ဒုးတၢ်ယၤအဂ့ၢ် လၢအတၢ်ကွဲးတဖၣ်အပူၤန့ၣ် တမုာ်တလၤ, ဒီးလီၤသးဟးဂီၤဒိၣ်မးအဃိ, လၢအလီၢ်န့ၣ် ကွဲးဝဲဒၣ် တၢ်ကွဲးပူလၢအအိၣ်ဒီးတၢ်ဂီၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ပူမုာ်နၢ်တဖၣ် အိၣ်ဟဲထီၣ်လၢ သးအတၢ်ဆိကမိၣ်ဘၣ်ဆၣ်, ပှဲၤလုၣ်ကွံာ်ဒီးတၢ်သးခုအဃိ, လီး(ဖ)တ့ၣ် ထီဒါဆီၣ်ဖျိ တၢ်ဒုးတၢ်ယၤ အတၢ်လီၤပျံၤလီၤဖုးတဖၣ် ခီဖျိအတၢ်ကွဲးပူမုာ်နၢ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
ဖဲပထံၣ်ဘၣ် ပှၤတဂၤ, လၢအထီဒါတၢ်ဂံၢ်အသဟီၣ်တမံၤ, လၢအကမၤပျံၤမၤဖုးတၢ်, လၢအကမၤဆံးလီၤစှၤလီၤ ပှၤအသူးသ့ၣ်လၤကပီၤ, လၢအဖျါဒိၣ်စိဒိၣ်ကမီၤတုၤဒၣ်လဲာ်, တၢ်ကမၤနၢၤတန့ၢ်တသ့အဂ့ၢ်န့ၣ် ကဲထီၣ်တၢ်န့ၢ်ဂံၢ်န့ၢ်ဘါလၢပဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.…
တၢ်ဒုးကဲထီၣ် ကစၢ်ခရံာ်အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ်
တၢ်လိာ်ကွဲဖျၢၣ်သွ့ (Basketball) စးထီၣ်သီအကတီၢ်န့ၣ်, လၢပဟံၣ်ကပၤ တီၤခၢၣ်သးကၠိတဖျၢၣ်န့ၣ် ပှၤလၢအသိၣ်လိနဲၣ်လိဖျၢၣ်သွ့သရၣ်တဂၤ, ဒ်သိးအပှၤလိာ်ကွဲတၢ်ဖိတဖၣ် ကကျဲးစၢးကွံာ်နုာ်လီၤ ဖျၢၣ်သွ့အဂီၢ် ဖျါလၢထဲးဂံၢ်ထဲးဘါ, ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါဝဲန့ၣ်လီၤ. အဝဲအိၣ်လၢ တၢ်လိာ်ကွဲပျီအပနိ (sidelines) အကပၤ, ဒီးကိးထီၣ်ဝဲဒၣ် “ကွံာ်နုာ်လီၤ” န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်သးဆူၣ်အပူၤန့ၣ် အပှၤလိာ်ကွဲတၢ်ဖိတဖၣ် ဟ့ၣ်ခီလိာ်သး ဖျၢၣ်သွ့န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဃ့ၢ်စိာ်ဖျၢၣ်သွ့စ့ၢ်ကီး မ့ၢ်တၢ်လၢအဝဲသ့ၣ်အဲၣ်ဒိးမၤဝဲန့ၣ်လီၤ. တချုးလၢအပှၤလိာ်ကွဲဖိတဖၣ် မၤဟါမၢ်ဒံးဘၣ် တၢ်သးဒ့ဒီလၢ ကသွီနုာ်လီၤ ဖျၢၣ်သွ့ ဒ်သိးကဒိးန့ၢ် တၢ်သွီနုာ်အဖီးအဂီၢ်န့ၣ် တၢ်လိာ်ကွဲ အကတီၢ် လဲၤပူၤကွံာ်ဝဲတဝာ်လံန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, ဖဲအဝဲသ့ၣ် ကျဲးစၢးသွီနုာ်လီၤ ဖျၢၣ်သွ့န့ၣ် ဒုးအိၣ်ထီၣ် တၢ်လီၤဆီခဲလၢာ်န့ၣ်လီၤ. ခီဖျိလၢတၢ်ဒိကနၣ်အသရၣ်အကလုၢ်, လၢတၢ်မၤဟါမၢ်ကွံာ် တၢ်သးဒ့ဒီတဖၣ်, ဒီးလၢတၢ်ဂုာ်ကျဲးစၢး သွီနုာ်ဖျၢၣ်သွ့- ကွံာ်သွီနုာ်ဖျၢၣ်သွ့ မ့ၢ်တနုာ်လီၤကိးဘျီဒဲးဒၣ်လဲာ်, တၢ်မၤနၢၤတၢ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ် မၤလိန့ၢ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.
ဒ်သိးပကဒိကနၣ်အတၢ်ကိး, လၢတၢ်ဒုးကဲထီၣ် အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ်အဂီၢ်, ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးသိၣ်လိပှၤလၢ ပကဘၣ်ပျဲပျၢ်ကွံာ် တၢ်သးဒ့ဒီန့ၣ်လီၤ. ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး တဲနၢ်ပၢၢ်ဝဲဒၣ်လၢ, “ တၢ်ဟ့ၣ်လီၤလံယၤလၢ…
ယွၤအတၢ်ကဟုကယာ်လၢအကပုာ်လုး
ဖဲယလဲၤအိၣ်သကိး မိၢ်တဂၤစိာ်ဖိးဟုဃာ် အဖိအိၣ်ဖျဲၣ်သီဖိလၢ အသးနါပှၢ်အကတီၢ်, ယဆ့ၣ်နီၤယဲလၢ တၢ်ကွၢ်ထွဲ ဖိသၣ်အိၣ်ဖျဲၣ်သီ လ့ၤတုၢ်လ့ၤတီၤအလီၢ် လၢတၢ်ဆါဟံၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်ကူစါယါဘျါစဲအ့ၣ်အပီးလီတဖၣ် လဲၤထီၣ်လဲၤထီဒိၣ်ဒိၣ်အါအါ အိၣ်ဝဲဒၣ် အတၢ်လီၢ်တတီၢ်အံၤန့ၣ်, ဒ်သိးတၢ်ကမၤဂ့ၤထီၣ် ဖိသၣ်အတၢ်အိၣ်ဆူၣ် အိၣ်ချ့အဂီၢ်, ကသံၣ်သရၣ်တဖၣ် ဟ့ၣ်ကူၣ်ဝဲဒၣ် တၢ်ကူစါယါဘျါအကျိၤကျဲ ညီကဒၣ်ဖိ, ဒီးတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်အံၤမ့ၢ်ဝဲဒၣ် မိၢ်သီသံၣ်ဘှဲတဂၤအံၤ ကဘၣ်ဟ့ၣ်အါထီၣ် တၢ်ဆါကတီၢ်လၢ ကစိာ်ဖိးဟုဃာ်အဖိမုၣ်ဖိန့ၣ်လီၤ.
လၢတၢ်ကမၤဘျါက့ၤ, မၤမုာ်ထီၣ်က့ၤဖိသၣ်ဖိတဂၤအံၤအဂီၢ်, တၢ်ကဟံးန့ၢ် မိၢ်ပၢ်အတၢ်အဲၣ်, အတၢ်ကဟုကယာ်အလီၢ်န့ၣ် တၢ်အဂၤတအိၣ်ဝဲဒၣ်နီၤတမံၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ထံၣ်ဆိကမိၣ်က့ၢ်ဂီၤ လၢအပှဲၤဒီးတၢ်စိတၢ်ကမီၤဒ်သိးအံၤန့ၣ် ပကထံၣ်ဘၣ်လၢ ဝံယရှါယၤ အတၢ်ကွဲးပာ်ဖျါထီၣ် ကစၢ်ယွၤဒီးအပှၤဂီၢ်မုၢ်တဖၣ် အဂ့ၢ်အပူၤန့ၣ်လီၤ.
ယရှါ ၃၉:၅-၇ အပူၤန့ၣ်, မ့ၢ်လၢပှၤဂီၢ်မုၢ်တဖၣ် လဲၤကပာ်ယွၤအဃိ, ဝံစံးကတိၤ ဆိတ့ၢ်ဝဲလၢ ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ် ကဘၣ်တၢ်က့ၤစိာ်မၢကဲကုၢ်ဒၣ်လဲာ်, လၢအမ့ၢ် ကစၢ်ယွၤ အဲၣ်ဝဲဒၣ်အပှၤဂီၢ်မုၢ်အဖၢမုၢ်, ဒီးကမၤစၢၤအဝဲသ့ၣ်ထီဘိအဂ့ၢ်န့ၣ် ဝံယရှါယၤ ဟ့ၣ်ထီၣ်ဝဲဒၣ် တၢ်လၢအကါဒိၣ်လီၤဆီတဖၣ်ဆူ ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ယွၤအတၢ်အဲၣ်ကပုာ်လုးဖိ, ဒီးအတၢ်ဒီတဒၢကဟုကယာ်အံၤ နဲၣ်ဖျါအုၣ်အသး ခီဖျိလၢတၢ်ကတိၤက့ၢ်ဂီၤဟ့ၣ်ဒိ, ဖျါဝဲဒၣ်လၢ…
တၢ်လူၤကွၢ်ဃု တၢ်သူၣ်ကညီၤသးကညီၤ
ပှၤသးဝံၣ်တၢ်, ဒီးပှၤကွဲးတၢ်သးဝံၣ် ကၠ့ ခရ့တၢၣ် မၣ်စူၣ်စကံ (Jane Kristen Marczewski) န့ၣ် ကမျၢၢ်လၢအဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါအီၤတဖၣ် (Fans) သ့ၣ်ညါအီၤလၢ ထိၣ်မုၢ်နၤ (Night Bride) န့ၣ်လီၤ. ဖဲ ၂၀၂၁ နံၣ်န့ၣ် ဒိးန့ၢ်ဝဲဒၣ် တၢ်ဒုးနဲၣ် တၤလၣ်ပြၢ အခိၣ်ဖးလၢ ကွဲၤထံၣ်ဟူ လၢပှၤမုာ်လၤဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သး (Popular TV Talent Show) အတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲ ၂၀၁၇ နံၣ် တၢ်ဃုထံၣ်န့ၢ် နုၢ် ခဲစၢၣ် (breast cancer) အတၢ်ဆါ အပတီၢ် ၃ လၢအီၤန့ၣ်လီၤ. အတၢ်ဆါန့ၣ် ဂ့ၤထီၣ်က့ၤဝဲဒၣ် ဖဲ ၂၀၁၈ နံၣ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲစးထီၣ်လဲၤဟးလိာ်ကွဲဆူ တၢ်လီၢ်အါတီၤဘၣ်ဆၣ်, စှၤလါပူၤကွံာ်န့ၣ်ဒီး, အတၢ်ဆါန့ၣ်နးဒိၣ်ထီၣ်တုၤလၢ, ကအိၣ်မူဝဲအဂီၢ်, ခွဲးယာ်အိၣ်ဒၣ်တဆံးတက့ၢ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်လီၤကမၢကမၣ်အပူၤန့ၣ်, အဝဲဘျါက့ၤဝဲ, ဒီးအခဲစၢၣ်တၢ်ဆါတအိၣ်လၢဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, ထိၣ်မုၢ်နၤ (Nightbirde) သံဝဲဒၣ်…
ပၢဃာ်နတၢ်ဆိကမိၣ်လၢခရံာ်အပူၤ
ဖဲ ၂၀၂၄ နံၣ် အိၣ်လၣ်ပ့း တၢ်ဂဲၤလိာ်ကွဲပြၢ (Olympics) လၢဝ့ၢ် ပဲရ့း(စ) (Paris) န့ၣ် ဒ်ညီနုာ်မၤတ့ၢ်ဝဲအသိး, ခ့ထံၣ် လဒၢးကံၣ် (Katie Ledecky) ပီၢ်ပြၢဝဲဒၣ်ထံ တဝီၤဝံၤတဝီၤ, လၢ မံထၢၣ် ၁၅၀၀ တၢ်ပီၢ်ထံ အတၢ်ပြၢလၢအတအိၣ်ဒီးတၢ်ဖီၣ်ဃံး (Freestyle race) န့ၣ်လီၤ. အဝဲပီၢ်ပြၢထံဝံၤဝဲဒၣ် တၢ်ဆၢကတီၢ်ဆိန့ၢ် ပှၤပြၢတၢ်ဖိအဂၤတဖၣ် ၁၅ မံးနံး, ဒီးလၢအသးပူၤန့ၣ် ဆိကမိၣ်ထီၣ်ဝဲဒၣ်ထဲတဂၤဧိၤန့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်ပီၢ်ပြၢထံဖးယံာ်ဖးထီတဘျီအံၤ ဒီတကတီၢ်န့ၣ် မ့ၢ် လဒၢးကံၣ် ဆိကမိၣ်ဝဲတၢ်မနုၤလဲၣ်. လၢတၢ်ပီၢ်ပြၢထံတဘျီအံၤန့ၣ် လဒၢးကံၣ် ဒုးအိၣ်ထီၣ် တၢ်ကွဲးနီၣ်ကွဲးဃါအသီ (New Record), ဒီးဖဲအဝဲ တူၢ်လိာ်ဟံးန့ၢ် တၢ်မၤလၤကပီၤ ခိၣ်ဖးထူကဘျၣ်ဝံၤ, တကီၢ်ခါန့ၣ် ပိာ်ထွဲထီၣ်အခံဒီးတၢ်သံကွၢ်စံးဆၢအကတီၢ်န့ၣ် လဒၢးကံၣ် စံးဝဲဒၣ်လၢ တၢ်ပီၢ်ပြၢထံအကတီၢ်န့ၣ် ဆိကမိၣ်ဝဲအတံၤသကိးတဖၣ်လၢ အမၤလိပီၢ်သကိးထံတဖၣ်အမံၤန့ၣ်လီၤ.
တၢ်ကဘၣ်ပညိၣ်ပာ်ဖှိၣ် သးအတၢ်ဆိကမိၣ်အဂ့ၤအဘၣ်န့ၣ် တမ့ၢ်ဝဲဒၣ်ထဲလၢ ပှၤပီၢ်ထံတၢ်ဒ့ၣ်စၢၤအယံၤတဖၣ်န့ၣ်ဘၣ်. ဒ်ပမ့ၢ်ပှၤစူၢ်က့ၤနာ်က့ၤ ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးတဖၣ်စ့ၢ်ကီး,…
