ယွၤအဖိခွါ
ဖဲတၢ်ဆၢကတီၢ်တယံာ်ဒံးဘၣ်န့ၣ်, ယဝဲၢ်ပိာ်ခွါ စကီး (Scott) လိၣ်ဘၣ်ဝဲဒၣ် တၢ်ကွဲးနီၣ်ဘၣ်ဃးဒီး ပပၢ်မၤဝဲသုးအတၢ်ဖံးတၢ်မၤ, ဖဲဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ် တၢ်ဒုးဖးဒိၣ်ခံဘျီတဘျီအကတီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲယဖးကွၢ် တၢ်ကွဲးနီၣ်တဖၣ်န့ၣ်ဒီး, ဘၣ်ဃးဒီးပပၢ်အဂ့ၢ်န့ၣ် ယတထံၣ်ဘၣ် တၢ်ဂ့ၢ်လၢအလီၤကမၢကမၣ်, မ့တမ့ၢ် တၢ်ဂ့ၢ်လၢအလီၤပျံၤလီၤဖုးဘၣ်. မ့ၢ်ဒၣ်တၢ်ကွဲးပာ်ဖျါ တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢအလီၤသးစဲဘၣ်ဆၣ်, ယသးကလၢၢ်ဘၣ်ယဲလၢ ယတသ့ၣ်ညါအါထီၣ်ယပၢ်အဂ့ၢ်အကျိၤအသီတဖၣ်အဃိ, ယသးတမံယဲဒၣ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ.
ပကဘၣ်စံးဘျုးဝဲလၢ, တၢ်ဟ့ၣ်လီၤပှၤ ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးအသးသမူ, ဒီးအတၢ်မၤအဂ့ၢ်, တၢ်ကွဲးနီၣ်တဖၣ် လၢအမ့ၢ် လံာ်တၢ်သးခုကစီၣ် လွံၢ်ဘ့ၣ် န့ၣ် တမ့ၣ်ထဲလၢ တၢ်ကွဲးပာ်ဖျါ တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤတဖၣ်ဘၣ်. လံာ်တၢ်သးခုကစီၣ်တဖၣ်အံၤ မ့ၢ်တၢ်ပာ်ဖျါ ဖဲ ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး အိၣ်မူအိၣ်ဂဲၤလၢ ဟီၣ်ခိၣ်ချၢအကတီၢ်, အဝဲမ့ၢ်မတၤတဂၤလဲၣ်, ဃုာ်ဒီးတၢ်လၢအမၤတ့ၢ်ဝဲ, ဒီးစံးတ့ၢ်ဝဲတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်သးခုကစီၣ် လံာ်မၢ်ကူး အပူၤ, တၢ်ကွဲးနီၣ်တဖၣ် အတၢ်ပညိၣ်န့ၣ် ဒ်သိးကမၤဂၢၢ်မၤကျၢၤဝဲဒၣ် တၢ်ဂ့ၢ်မိၢ်ပှၢ် ဖျါဖဲ မၢ်ကူး ၁:၁, ‘ယွၤအဖိခွါ, ယ့ၣ်ရှူးခရံာ်အတၢ်သးခုအကစီၣ်အခီၣ်ထံး’ န့ၣ်လီၤ. လံာ်မၢ်ကူး ပာ်ဖျါဝဲ ဘျၢတၢ်စီၤယိၤဟၣ်အုၣ်အသးလၢ မ့းၡံအၤအဂ့ၢ်ဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ.…
တၢ်သ့ၣ်ညါလၢ အိၣ်ဒီးအလၤကပီၤ ထဲသိးအံၤ
ဖဲဟီၣ်ခိၣ်စိၤခၢၣ်သး (ခးနး ၁၁၀၀-၁၄၀၀) န့ၣ် သီမၢး အခွဲနး (Thomas Aquinas), မ့ၢ်ဝဲ ပှၤကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့တဂၤ လၢထူဂ့ၢ်ယွၤဂ့ၢ်တကပၤန့ၣ်, ဒ်သိးကဘျုးလီၤအသးလၢတၢ်အိၣ်မူ ဃုထံၣ်န့ၢ်ယွၤအဂီၢ်, ဘၣ်တူၢ်ဘၣ်ခီၣ်ဘၣ်တၢ်အါမးန့ၣ်လီၤ. ဒ်သိးအသုတနုာ်လီၤမၤသကိးတၢ်ဒီးစီၤသီကၠိကရူၢ်တကရူၢ် (Dominican Order) လၢအပိာ်ထွဲ ပှၤပတီၢ်မုၢ်ဖိတဖၣ် အတၢ်အိၣ်မူ, ထဲလၢအမၤလိတၢ်, ဒီးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်အဂီၢ်န့ၣ်, အဒူၣ်ဖိထၢဖိတဖၣ် ဒုးဃာ်အီၤဒီတနံၣ်, ဒ်သိးဒီးအသးကဟးဂီၤဝဲအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲအဝဲမၤလၢာ်ဝဲဒၣ်အတၢ်အိၣ်မူဒီစိၤ, လၢတၢ်မၤလိယွၤအကလုၢ်ကထါ, ဒီးယွၤအတၢ်ဘၣ်တ့, ဒီးကွဲးဒုးအိၣ်ထီၣ် လံာ်အကတြူၢ်တဖၣ် လၢတကယၤဃၣ်ဃၣ်ဝံၤ, အခွဲနး အသးကလၢၢ်ဘၣ် ကစၢ်ယွၤ ဒိၣ်ဒိၣ်ကလဲာ်အဃိ, ကွဲးပာ်ဖျါဝဲလၢ, “မ့ၢ်လၢ ကစၢ်ယွၤ ဟ့ၣ်လီၤတ့ၢ်လံယၤ တၢ်သ့ၣ်ညါအိၣ်ပှဲၤဒီးတၢ်လၤကပီၤဒ်သိးအံၤအဃိ, ယကွဲးတၢ်ဆူညါတသ့လၢၢ်ဘၣ်, ဒီးကယဲၢ်တၢ်လၢယပာ်ဖှိၣ်မၤတ့ၢ်လံတဖၣ်ခဲလၢာ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲဒၣ် ဒ်ဘုလီၢ်တပံၢ်ဧိၤအသိး” န့ၣ်လီၤ. သၢလါပူၤကွံာ်ဝံၤန့ၣ်ဒီး, အခွဲနး တဂၤသံဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.
ပှၤတၢ်မၢဖိစီၤပီလူး ပာ်ဖျါစ့ၢ်ကီးဝဲ အတၢ်လဲၤခီဖျိ လၢအလုာ်ဘၢဒိၣ်စိဒိၣ်ဒိၣ် ကလဲာ်တမံၤ လၢကစၢ်ယွၤအအိၣ်, ဒီးကကွဲးပာ်ဖျါဝဲအဂီၢ် လံာ်ဖျၢၣ်အိၣ်ဝဲတသ့ဘၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ်, ဖျါဖဲ ၂ ကရံၣ် ၁၂:၄…
ဟဲစိာ်ဆူ ကစၢ်ယွၤအအိၣ်
ဘရဲၣ်ယၢၣ် (Brian) ဒုးနဲၣ်အသးဒီးကသံၣ်သရၣ် လၢအယါဘျါသးဖျၢၣ်တၢ်ဆါန့ၣ် ယံာ်ဝဲဒၣ်တနၣ်ရံၣ်ဘျဲၣ်လံန့ၣ်လီၤ. အတံၤသကိး အိၣ်ခိးအီၤလၢ တမှံၤအဒၢး, ဒီးဃ့ဘါထုကဖၣ်ဝဲဒၣ် အတံၤသကိးလၢ အိၣ်တဆူၣ်တဂၤ ကဒိးန့ၢ်ဝဲ တၢ်ကူၣ်သ့, ဒီးတၢ်ကယါဘျါက့ၤအီၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. အကတၢၢ်န့ၣ်, ဘရဲၣ်ယၢၣ် ဟဲက့ၤဝဲဒၣ်ဆူ တမှံၤအဒၢး, ဒီးကသံၣ်သရၣ်ဟ့ၣ်လီၤအီၤ လံာ်ကဘျံးတဖၣ်န့ၣ် ပၣ်လီၤဝဲလၢစီၢ်နီၤခိၣ်အလိၤ, ဒီးဒုးနဲၣ်အတံၤသကိး, ဒီးစံးကတိၤသကိးဝဲ ကျိၤကျဲဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ကူဆါယါဘျါ အတၢ်အိၣ်အသးလၢ အလီၤပျံၤတမံၤအံၤအဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ကူဆါယါဘျါလၢခံတဆီအဂီၢ်, အဝဲသ့ၣ်ခံဂၤ စံးကတိၤသကိးလိာ်သး ဒ်သိးဒီးကဘါထုကဖၣ်, ဒီးဃ့တၢ်ကူၣ်သ့လၢ ယွၤအအိၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒီးဘရဲၣ်ယၢၣ် စံးဝဲဒၣ်, “ခါဆူညါတၢ်ကမၤ အသးတမံၤဂၤတမံၤန့ၣ်, ယအိၣ်ယဲဒၣ်လၢ ကစၢ်ယွၤအစုပူၤ” န့ၣ်လီၤ.
၂ စီၤ ၁၉:၁၄ ပာ်ဖျါဝဲ စီၤပၤဃံးစကံယၤ “သလၣ်ထီၣ်လံာ်လၢ ယွၤအမဲာ်ညါလီၤ.” လံာ်ပရၢအပူၤ တၢ်ကတိၤတဖၣ်န့ၣ် တမ့ၢ်တၢ်မၤပျံၤမၤဖုး တၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့ဘၣ်. မ့မ့ၢ်
ပှၤအၤရှုၢ်ဖိ, ဒုၣ်ဒါလၢ အစိဒိၣ်ကမီၤဒိၣ် အတၢ်မၤပျံၤမၤဖုးတဖၣ် လၢအဒုးန့ၢ်ဝဲ ယူဒၤ အဝ့ၢ်အဂၢၢ်အကျၢၤတဖၣ်, ဒီးကတဲာ်ကတီၤအသးလၢ ကဒုးန့ၢ်ဝဲ…
စုလၢအမၤစၢၤတၢ်
ဖဲလၢနံၣ်ကယၤ တဆံခွံ အကတီၢ်ဆိတဖၣ်န့ၣ်, တၢ်သိၣ်တၢ်ဘျၢတဖၣ် တြီဃာ်ဝဲ ပှၤသူဖံးဖိ, ဒီးပှၤဟဲနုာ်လီၤအိၣ်ဆိးလၢ ကီၢ်အမဲရကၤ တဖၣ် လၢတၢ်ဒိးလဲ, မ့တမ့ၢ် ကပှ့ၤဟီၣ်ခိၣ်, ဒီးဟံၣ်ဃီတဖၣ်လၢ ခိၣ်ရိၣ်နၢ်ဒိၣ် အဝ့ၢ်, လၢ ခဲလံၣ်ဖိနံယၤ ကီၢ်စဲၣ် န့ၣ်လီၤ. တချုးလၢတၢ်ပာ်ဂၢၢ်ပာ်ကျၢၤ တၢ်သိၣ်တၢ်သီလၢ အဆီၣ်သနံးတၢ်တဖၣ် အကတီၢ်န့ၣ်, ပှၤသူဖံးဖိ ကၢး သီၣ်မစၢၣ် (Gus Thompson) လၢအမ့ၢ်ပှၤ(အိၣ်ဖျဲၣ်ဝဲ ဒ်ကုၢ်တဂၤအသိးန့ၣ်) ပှ့ၤဝဲဟီၣ်ခိၣ်, ဒီးတ့ထီၣ်ဝဲဒၣ် ဟံၣ်ဃီလၢ အတူၢ်လိာ် ပှၤကဒိးလဲအိၣ်ဆိးတၢ်တဖၣ်အဂီၢ်လၢ ခိၣ်ရိၣ်နၢ်ဒိၣ် အဝ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲ ၁၉၃၉ နံၣ်န့ၣ်, ကၢး ဟ့ၣ်ဒိးလဲလီၤအဟံၣ်ဆူ ပှၤအ့ရှၤဖိ အဟံၣ်ဖိဃီဖိတဒူၣ်, အကတၢၢ်န့ၣ်, ဆါလီၤကွံာ်ဝဲဒၣ် အဟီၣ်ခိၣ်ဆူ ပှၤတဖၣ်အအိၣ်န့ၣ်လီၤ. ဃိးဆံယဲၢ်နံၣ်ဃၣ်ဃၣ် လဲၤပူၤကွံာ်ဝံၤန့ၣ်ဒီး, ဒ်သိးကမၤစၢၤ ပှၤသူဖံး ဖၠၣ်စိမိၤ ကၠိဖိတဖၣ်အဂီၢ်, ပှၤအ့ရှၤဖိ အဒူၣ်ဖိထၢဖိအကျါဟံၣ်ဖိဃီဖိတနီၤ ဟ့ၣ်မၤဘူၣ်ဝဲဒၣ် ကျိၣ်စ့တနီၤ, ဒိးန့ၢ်ဝဲ ခီဖျိလၢတၢ်ဆါလီၤဟီၣ်ခိၣ်လီၢ်အံၤန့ၣ်လီၤ.…
