တၢ်အဲၣ်ပှၤတခီဘီမုၢ်ဖိ
ယတံၤသကိးအမါ, မ့ၢ်ပှၤဆးတၢ်စဲၣ်နီၤတဂၤန့ၣ်, အတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့တဂ့ၤဝဲဒၣ် အါနံၣ်အါလါအပူၤအဃိ, တချုးလၢအသံန့ၣ် မၤတ့ၢ်ဝဲတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤလၢ အလီၤအဲၣ်လီၤကွံတမံၤန့ၣ်လီၤ. အဝဲဟ့ၣ်လီၤတဲာ်တ့ၢ်ဝဲ အတၢ်ဆးစဲးဖီကဟၣ်တဖၣ်ခဲလၢာ်- ဒ်အမ့ၢ် စဲးဆးတၢ်တဖၣ်, စီၢ်နီၤခိၣ်လၢတၢ်တံာ်တၢ်ကံးညာ်တဖၣ်, အါန့ၢ်အန့ၣ်, ပှၤတခီဘီမုၢ်ဖိ သုးလီၢ်သုးကျဲ, ဒီးအိၣ်ဟဲဝဲလၢထံဂုၤကီၢ်ဂၤတဖၣ်အဂီၢ် ပာ်လီၤတဲာ်တ့ၢ်ဝဲဒၣ် တၢ်သိၣ်လိတၢ်ဆးအလီၢ်တဖၣ်ဆူ ပဝ့ၢ်ပှၤဆးတၢ်ဖိအကရၢန့ၣ်လီၤ. အဝၤ စံးဘၣ်ပှၤလၢ ‘ယဂံၢ်ကွၢ်ဒွးကွၢ်ဝဲဒၣ် တၢ်ကံးညာ်အတလါန့ၣ် အိၣ်ဝဲ ၂၈ ဖျၢၣ်န့ၣ်လီၤ. ပိာ်မုၣ်ဃုဂၤ ဟဲဟံးန့ၢ်ဝဲဒၣ် တၢ်ပိးတၢ်လီတဖၣ်ခဲလၢာ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်အပျဲၢ်ဖိတဖၣ် မ့ၢ်ပှၤလၢကျဲးစၢးမၤတၢ်ဆူၣ်ဆူၣ်, ဒီးအသးဆူၣ်မၤလိန့ၢ်တၢ်သ့တၢ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ.’
ပှၤအိၣ်ဝဲတနီၤလၢ တအဲၣ်ဒိးတူၢ်လိာ်မုာ် ပှၤအသီဟဲနုာ်လီၤအိၣ်ဆိးတၢ် ဒ်သိးအံၤတဖၣ်အဃိ, ပှၤသုးလီၢ်သုးကျဲ, အိၣ်ဟဲလၢထံဂုၤကီၢ်ဂၤတဖၣ် အတၢ်အိၣ်အသးအကီအခဲ, ဒီးအလီၤသးအုးတဖၣ်န့ၣ် ကဲထီၣ်တၢ်လၢ အမၤလီၤဖးတၢ်န့ၣ်လီၤ.
ဘၣ်ဆၣ်, ၂မိၤ ၂၃:၉ န့ၣ် စီၤမိၤရှ့ ပာ်ဖျါထီၣ် ကစၢ်ယွၤ အတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သး လၢ ‘မၤနးမၤဖှီၣ်ပှၤတခီဘီမုၢ်ဖိတဂ့ၤ. အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ သုသ့ၣ်ညါပှၤတခီဘီမုၢ်ဖိအသး’ န့ၣ်လီၤ. စီၤမိၤရှ့ ဟ့ၣ်လီၤအါထီၣ်ဝဲ ကစၢ်ယွၤ အတၢ်သိၣ်တၢ်ဘျၢ ဘၣ်ဃးဒီးပှၤတခီဘီမုၢ်ဖိတဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်…
ကစၢ်ယွၤလၢအသူၣ်အုးသးအုး
ဖဲလါ ဖ့းဘြူၤအါရံၤ ၂၀၂၃ န့ၣ်, ဟီၣ်ခိၣ်ဟူးဝးနးနးကျံၤကျံၤ လၢကီၢ် ထၢၣ်ကံၢ် (Turkey) ဝံၤ, တၢ်ဂီၤလၢ အမၤပျံၤမၤဖုးပှၤအါဂၤအသးတဘ့ၣ်- ဘၣ်တၢ်ရၤလီၤလၢ လီတၢ်ကစီၣ်တဖၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. ပၢ်တဂၤ ဆ့ၣ်နီၤဝဲဒၣ်လၢတၢ်ဟးဂူၢ်ဟးဂီၤတဖၣ်အကျါ, ဒီးဖီၣ်ဃးစုဖိတခီ အိၣ်ဖျါဝဲလၢလၢၢ်အက့အခီအဖီလာ်- မ့ၢ်ဒၣ်အဖိမုၣ်အစုဖိန့ၣ်လီၤ. ပကထံၣ်ဘၣ်လီၢ်မံၤကပုာ်အနၢၢ်လၢ အဖိမုၣ်မံၤတ့ၢ်ဝဲအလီၢ်, ဒီးပကထံၣ်ဘၣ် ပၢ်တဂၤအံၤဖီၣ် တဃာ်ဝဲ အဖိမုၣ်လၢအသးသမူတအိၣ်တဂၤ အစုမုၢ်ဖိတဖၣ်န့ၣ်န့ၣ်လီၤ. ပၢ်တဂၤအံၤ အမဲာ်လီၤသပှၢ်, ဒီးအတၢ်သူၣ်အုးသးအုးန့ၣ် အိၣ်ဖျါဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.
ပၢ်တဂၤအ့ၣ်တဃံးဃာ်ဝဲအမဲန့ၣ် ဖျါလၢအမဲာ်သၣ်လိၤန့ၣ်, ယထံၣ်ဘၣ်ယဲလၢလီၤဂာ်ဒီးပပၢ်အိၣ်လၢမူခိၣ်တဂၤန့ၣ်လီၤ. လံာ် ၁ မိၤရှ့ စံးဘၣ်ပှၤ, မ့ၢ်လၢတၢ်ဒဲးဘး မၤဟးဂီၤအတၢ်ဘၣ်တ့တဖၣ်အဃိ, ကစၢ်ယွၤ အသူၣ်အုးသးအုး, ဒီး၁ မိၤ ၆:၆ ပာ်ဖျါဝဲလၢ ‘အသးအုးလၢအသးကံၢ်ပူၤ’ န့ၣ်လီၤ. ယရှါ ၅၃:၃ န့ၣ် ဝံယၡါယၤ, ပာ်ဖျါဝဲမ့းၡံအၤလၢအကဟဲတဂၤအဂ့ၢ်, ဒီးစံးဝဲဒၣ် ‘မ့ၢ်ဝဲလၢပှၤတၢ်သူၣ်အုးသးအုး, ဒီးသ့ၣ်ညါတၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်’ န့ၣ်လီၤ. ကစၢ်ယွၤ အသူၣ်အုးသးအုးလၢပဂီၢ်, ယွၤအိၣ်ဒီးပှၤ, ဒီးဆ့ၣ်နီၤဝဲဒၣ်လၢ ပသးသမူအက့အခီအသနၢၢ်,…
တၢ်မၤသကိးတၢ်န့ၣ် ဂ့ၤန့ၢ်ဒံးတၢ်မၤဝဲဒၣ်ထဲတဂၤဧိၤ
အနံၣ်တဆံအတီၢ်ပူၤန့ၣ် မဲးကံၣ် (Meggie) သူဝဲကသံၣ်မူၤဘှိးအဃိ, ဘၣ်နုာ်လီၤဟးထီၣ်ဝဲဒၣ်လၢဃိာ်ပူၤတလီၢ်လီၢ်န့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်တဆီတလဲ အတၢ်အိၣ်မူဘၣ်န့ၣ်ဒီး, တယံာ်ဘၣ်န့ၣ်ကက့ၤကဒါဝဲဒၣ်ဆူကျဲအလီၢ်လံၤန့ၣ်လီၤ. လၢခံအဝဲထံၣ်လိာ်အသးဒီး ဟါ(န)(စ) (Hans), လၢအပူၤကွံာ်န့ၣ် မ့ၢ်ပှၤလၢ အသူကသံၣ်မူၤဘှိးတဂၤ, မ့ၢ်လၢဆဲးနုာ်လီၤ ကသံၣ်ဆူအသွံၣ်မိၢ်ပှၢ်အကျိၤပူၤ အါတလၢအဃိ, ဘူးတ့ၢ်မးလၢအစုတခီကဘၣ်တၢ်မၤဟးဂီၤအီၤန့ၣ်လီၤ. ဟါ(န)(စ) စံးဘၣ်အီၤလၢ ‘အကတီၢ်ဖဲန့ၣ် ယကိးထီၣ် ကစၢ်ယွၤ အဆိကတၢၢ်တဘျီ’ န့ၣ်လီၤ. ကစၢ်ယွၤ စံးဆၢအီၤ, ဒီးကတဲာ်ကတီၤ ဒုးကဲထီၣ်အီၤလၢ ပှၤနၢ်ပၢၢ်တၢ် စဲၣ်နီၤတဂၤ (specialist) လၢတၢ်ကရၢကရိတဖု လၢအမၤသကိးတၢ် ဒ်သိးကမၤဂ့ၤမၤဘျါက့ၤ ပှၤသူကသံၣ်မူၤဘှိး, လၢအလီၤဃိာ်တဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအံၤ ဘၣ်တၢ်ကိးအီၤလၢ Stone Soup, ဒီးမၤစၢၤဝဲ အမဲရကၤအဃိာ်တဖျၢၣ်, လၢကတဲာ်ကတီၤန့ၢ်ဝဲ ပှၤဘၣ်လီၤဃိာ်တဖၣ် ဒ်သိးကက့ၤနုာ်လီၤမၤသကိးက့ၤတၢ်, လၢအပှၤတဝၢအပူၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ခီဖျိလၢတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအံၤန့ၣ်, မဲးကံၣ် ဘၣ်လဲၤအိၣ်ဆိးဝဲဒၣ်လၢ ပှၤမၤစၢၤပှၤဟဲပတုာ်တၢ်သူကသံၣ်မူၤဘှိးတဖၣ်အဟံၣ်, ဒ်သိးဒီးကပတုာ်ကွံာ်တၢ်သူကသံၣ်မူၤဘှိးအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ခဲကနံၣ်အံၤန့ၣ်, ဟါ(န)(စ) မၤစၢၤအီၤ,ဃုာ်ဒီးပှၤဂုၤပှၤဂၤတဖၣ် လၢတၢ်ဃုဖံးဃုမၤတၢ်, တၢ်ဃုထၢ တၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့အကျိၤအကျဲ, တၢ်ကူစါယါဘျါအဂီၢ်, ဒီးဟံၣ်ဖိဃီဖိအတၢ်လိၣ်တဖၣ်အဂီၢ်-…
ယွၤအဘျုးအဖှိၣ်ဒိၣ်ဒိၣ်အါအါ
အံၣ်နဲး မဟံယၢၣ် (Ynes Mexia: 1870-1938) တဂၤ ဖဲအသးအိၣ် ၁၅ နံၣ်န့ၣ် ပာ်လီၤအသးလၢ ကမၤလိဝဲဒၣ် တၢ်မုၢ်တၢ်ဘိပီညါအဃိ, ပတံထီၣ်ဝဲခီလ့ၣ်ကၠိ ဒ်ကၠိဖိအသီတဂၤအသိးန့ၣ်လီၤ. လၢအတၢ်ဖံးတၢ်မၤ ၁၃ နံၣ်အတီၢ်ပူၤန့ၣ်, လဲၤဟးဝ့ၤဝီၤဝဲဒၣ်အမဲရကၤ ကီၢ်မိၢ်ပှၢ် လီၢ်ကဝီၤအခၢၣ်သး, ဒီးကလံၤထံးတကပၤ, ဒီးဃုထံၣ်န့ၢ် တၢ်မုၢ်တၢ်ဘိအသီတဖၣ်န့ၣ် ကအိၣ်ဝဲဒၣ် အကလုာ် ယဲၢ်ကယၤန့ၣ်လီၤ. အဝဲဒၣ်တမ့ၢ်ထဲ ပှၤတဂၤဧိၤလၢ ဃုထံၣ်တၢ်ဒ်သိးအံၤဘၣ်. တနံၣ်ဘၣ်တနံၣ်အတီၢ်ပူၤန့ၣ်, ပှၤသ့စဲအ့ၣ်ဖိတဖၣ် (Scientists) ဃုထံၣ်န့ၢ်ဝဲ တၢ်မုၢ်တၢ်ဘိအသီ ခံကထိဃၣ်ဃၣ်န့ၣ်လီၤ.
၁ မိၤရှ့ ၁:၂ ပာ်ဖျါဝဲလၢ, ယွၤဟံးန့ၢ်ဝဲ တၢ်လၢအက့ၢ်အဂီၢ်တအိၣ်, တၢ်အိၣ်ကလီ, ဒီးတၢ်ခံးအလီၢ်အကျဲ, ဒီးတ့လီၤဝဲဒၣ် ဟီၣ်ခိၣ်လၢ အိၣ်ပှဲၤဒီးတၢ်အီၣ်ကုၤအီပှဲၤအလီၢ်အကျဲန့ၣ်လီၤ. သၢသီတသီန့ၣ်, ယွၤမၤလီၤဖးဝဲထံ, ဒီးတ့ဒုးအိၣ်ထီၣ်ဟီၣ်ခိၣ်, ဒ်သိးကဒုးကဲထီၣ်တၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲ လၢပှၤကညီတဖၣ်ကအိၣ်ဆိးအဂီၢ်န့ၣ်, အဆၢဖိ ၁၁ စံးဘၣ်ပှၤ ‘ဟီၣ်ခိၣ်ဒုးမဲထီၣ် နီၣ်ဧိၤမံၤဧိၤ, ဘုဧိၤဟုဧိၤ လၢအသၣ်ဝဲလၢဘုသၣ်, သ့ၣ်ဧိၤဝၣ်ဧိၤလၢ အသၣ်ဝဲလၢတၤသၣ်ဒ်အကလုာ်အသိး,…
တၢ်ပိာ်ကစၢ်ယွၤအခံ
အပူၤကွံာ်တဘျုးနံၣ်န့ၣ် ဖဲယလဲၤဟးကသုၣ်ဆူ ဝ့ၢ် ဖဲရ့း (Paris) န့ၣ်ဒီး, ဒ်သိးပကဟံးန့ၢ်သကိး ဟါတၢ်အီၣ်အဂီၢ်, တချုးယလဲၤထံၣ်လိာ်ယသးဒီးယတံၤသကိး ဖဲ အံၣ်ဖဲ တၢ်သူၣ်ထီၣ်ဖးထီ (Eiffel Tower) န့ၣ် ယလဲၤဟးလိာ်ကွဲကွၢ်ကီ ဝ့ၢ်လၢအမံၤဟူသၣ်ဖျါတဝ့ၢ်အံၤ ထဲဒၣ်ယၤတဂၤဧိၤန့ၣ်လီၤ. တချုးလၢယကွဲၤဒီနၢ် အဂံၢ်လၢာ်ကွံာ်ဝဲဒၣ်န့ၣ် တၢ်ခဲလၢာ်လဲၤအသးဂ့ၤဂ့ၤဘၣ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်ဂီၤ တအိၣ်ဒီးယၤအဃိ, ယလဲၤတုၤဖဲလဲၣ်န့ၣ် ယတသ့ၣ်ညါလီၤတံၢ်ယဲဘၣ်ဆၣ်,ဒ်ယမ့ၢ်ပှၤဝ့ၢ်မုၣ်ဖိတဂၤအသိး ယတပျံၤတၢ်ဘၣ်. ယလဲၤဟးဆူညါ, ဒီးပိာ်ထွဲယဲ စ့(န) ထံကျိ (Seine River), ဒီးကွၢ်ပညိၣ်ယဲဒၣ်ဆူ အံၣ်ဖဲ တၢ်သူၣ်ထီၣ်ဖးထီ လၢအအိၣ်ဖျိအိၣ်ဖျါအအိၣ်န့ၣ်လီၤ. တချုးလၢယလဲၤတုၤဆူတၢ်သူၣ်ထီၣ်ဖးထီန့ၣ် ယတၢ်လဲၤ ဘၣ်လိာ်ဘၣ်စးဝဲဘၣ်ဆၣ်, တၢ်သူၣ်ထီၣ်တဖၣ် အိၣ်ကဝီၤဃာ်အီၤအဃိ, အံၣ်ဖဲ တၢ်သူၣ်ထီၣ်ဖးထီန့ၣ် ဟါမၢ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.
က့ၢ်ဂီၤဖးဒိၣ်ဒ်သိးအံၤန့ၣ် တအိၣ်ဖျါဝဲလၢယတၢ်ထံၣ်အဃိ, ယကမၢကမၣ်ယဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. အကတၢၢ်န့ၣ် ယသ့ၣ်ညါလၢ ယလိၣ်ဘၣ်တၢ်မၤစၢၤလံအဃိ, ယကဘၣ်လဲၤကျဲဒ်လဲၣ်န့ၣ် ယသံကွၢ်ပှၤဂၤ, ဒီးယထံၣ်လိာ်ယသးဒီးယတံၤသကိးန့ၣ်လီၤ.
တၢ်လၢပတဆိကမိၣ်န့ၣ် မၤအသးသ့ဝဲဒၣ် လၢပတၢ်အိၣ်မူအပူၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲပဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဒီးတၢ်ကီတၢ်ခဲ, ဒီးတၢ်တၤပှၤတဖၣ်အကတီၢ်, ပဃ့ကစၢ်ယွၤ…
